Razvod Flashcards

1
Q

socijalna tranzicija?

A
  • stalni trend porasta stope razvoda
  • odnosi između bračnih partnera su manje stabilni
  • odnosi između roditelja i djece su bliskiji i trajniji nego ikada ranije
  • sve veći broj djece odrasta u jednoroditeljskim porodicama ili novim porodicama
  • 19% djece rođene u braku roditelja doživi iskustvo njihovog razvoda prije svoje 10. godine, a čak 28% prije 16.
  • fenomen “serijskih brakova” postaje aktualni trend u SAD-u u odnosu na tradicionalni “brak za cio život”
  • skraćivanje dužine narednih brakova u populaciji parova koji se razvedu
  • stopa razvoda je utrostručena u posljednjih 50 godina, a rizik da se prvi brak završi razvodom iznosi 50%
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

učestalost razvoda i tumačenja trenda?

A
  • fenomen porodične tranzicije koji je razvojno zavisan i povezan sa krupnim socijalnim, ekonomskim i političkim promjenama u širem društvenom kontekstu
  • i sama tumačenja ovih promjena se mijenjaju u kontekstu vremena u kom nastaju - evolucija vs. dezintegracija
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

mogući razlozi za veći broj razvoda?

A
  • brak se više ne definiše prevashodno kao socijalna institucija, već se u prvom olanu sagledava odnos dvoje ljudi koji ne predstavlja stalnu kategoriju
  • da li je brak nužan za postizanje sreće?
  • očekivanja od braka su vrlo visoka, često nerealna i prevashodno usmjerena ka ostvarivanju ličnog zadovoljstva u odnosu na spremnost ka razvijanju trajnog odnosa koji iziskuje posvećenost drugom
  • manja potreba za ekonomskom zavisnošću od supružnika
  • visoka očekivanja od braka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

manja potreba za ekonomskom zavisnošću od supružnika?

A

žene su ekonomski nezavisnije, finansijski situirane, emancipovane

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

visoka očekivanja od braka?

A

idealizovanje braka - parovi koji imaju više praktičnijih očekivanja i zahtjeva od braka su zadovoljniji; parovi za koje je značajnija uzajamna bliskost i emocionalna povezanost su manje zadovoljni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

koji faktori se povezuju sa većim rizikom od razvoda?

A
  • sklapanje braka u mladosti
  • razvod roditelja
  • ponovni brakovi
  • predbračna trudnoća
  • brak bez djece
  • zabavljanje prije braka koje je trajalo godinama
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

faktori rizika (iz dvije perspektive)?

A

intrapsihička perspektiva - neuroticizam partnera, insuficijentna kontrola ponašanja, psihopatija

relaciona perspektiva - negiranje konflikta, odustajanje od rješavanja problema, česta razmjena negativnih afekata, seksualno nezadovoljstvo, izvanbračne veze, nasilje, ljubomora, oskudna verbalna komunikacija, doživljaj da supružnik koči ili guši lični razvoj

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

koji faktor je ključan u odlučivanju o razvodu?

A

emocionalno nezadovoljstvo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

ulazak u brak?

A
  • očekivani životni prelaz
  • jedan od najsloženijih prelaza u životnom ciklusu pojedinca/porodice
  • brojne promjene - aranžman življenja, pregrupisanje lojalnosti, organizacija funkcionisanja, nove uloge, emocije se produbljuju ili blijede
  • brojni procesi prilagođavanja, otvaranja intrapsihičkog u polju intimnog dijadičkog povezivanja i funkcionisanja
  • odnos dvoje ljudi koji ne predstavlja stalnu kategoriju
  • očekivanja od braka su vrlo visoka, često nerealna, i prevashodno usmjerena ka ostvarivanju ličnog zadovoljstva u odnosu na spremnost ka razvijanju trajnog odnosa koji iziskuje i posvećenost drugom
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

izlazak iz braka?

A
  • neočekivan životni prelaz
  • složen psihosocijalni i egzistencijalni fenomen (proces)
  • razvod se odvija na nekoliko nivoa funkcionisanja i zakonske regulacije
  • “najtvrdokorniji” segment razvoda je emocionalni razvod
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

razvod kao proces?

A
  • vanredna razvojna kriza
  • gubitak bez rituala i legalne krivice, praćen emocionalnom krivicom
  • stresori sa kumulativnim efektom
  • višestruke i dalekosežne legalne, socijalne, psihološke i ekonomske posljedice
  • promjena porodičnog identiteta, reorganizacija čitavog porodičnog sistema

sistemsko viđenje: kriza koja prekida životni ciklus porodice i usmjerava ga u drugom pravcu; smatra se jednom od varijacija faza životnog ciklusa porodice; fenomen porodične tranzicije; za vraćanje homeostaze je potrebno 1-3 godine

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

faze u procesu razvoda?

A
  1. prerazvodna - žene teže doživljavaju od muškaraca
  2. razvodna - prisutna disfunkcionalnost
  3. postrazvodna - uravnotežavajući period - dezangažovanje iz braka i odustajanje od destruktivnih potreza prema sebi, djeci ili partneru, sa doživljajem lične slobode za nove relacije
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

dinamika različitih faza u procesu razvoda?

A
  • emocionalni razvod
  • legalni razvod
  • ekonomski razvod
  • koroditeljstvo i pitanje starateljstva
  • socijalni razvod
  • religiozni razvod
  • psihološki razvod
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

emocionalni razvod?

A
  • nezadovoljstvo brakom
  • partner više ne ispunjava njihove potrebe na dovoljan ili zadovoljavajuć način
  • povlače se pozitivna osjećanja i komunikacija iz odnosa, a postoje beskrajne primjedbe i borbe
  • optuživanje
  • nema međusobne podrške
  • za oba partnera je razvod bolan psihološki proces praćen različitim teškim osjećanjima
  • iako ostanu zajedno (djeca, ekonomski razlozi, strah od usamljenosti) netrpeljivost i loša osjećanja se ispoljavaju kroz disfunkcionalnu komunikaciju
  • intenzivna napetost

terapija: rad na razrješavanju konflikta, isitivanju ljutnje, poboljšavanju komunikacije, obogaćivanju braka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

legalni razvod?

A
  • legalni, ekonomski i roditeljski razvod (pitanje starateljstva nad djecom)
  • zahtjev/tužba za razvod
  • iako se u razvodu ne istražuje krivica, vodi se često ogorčena i dugotrajna bitka
  • rešavanje finanskijskih pitanja
  • ekonomski razvod nije usklađen sa legalnim, uvijek se završava znatno kasnije
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

roditeljski zadaci i roditeljska kompetentnost?

A
  • da objasne djeci da razvod nije njihova krivica i da ništa oni ne mogu da urade da bi se brak nastavio
  • da odluče o tome gdje će djeca živjeti na osnovu procjene njihovog najboljeg interesa
  • da ih uvjere da ih i dalje vole i da će o njima i dalje brinuti
  • da se uzdrže od omalovažavanja drugog roditelja
  • da se uzdrže od razvijanja konflikta lojalnosti kod djece
  • da obezbijede adekvatnu finanskijsku podršku djeci
  • da rade na saradničkom roditeljskom dogovaranju i planiranju koje je zasnovano na dječijim potrebama, aktivnostima i interesovanjima
  • da urade samo neizbježne promjene u životu djece
17
Q

socijalni razvod?

A
  • restrukturacija socijalnih odnosa i mreže
  • sistem podrške je važan za prevazilaženje psiholoških kriza
  • prekid kontakta sa prijateljima, rođacima
  • 3/4 žena nakon razvoda u značajnoj mjeri prekidaju (gube) kontakte sa prijateljima sa kojima su se zajednički družili
  • za zajedničke prijatelje razvod može biti povod da se zagledaju u sopstvene brakove, izazov za lojalnost prijateljima, problema druženja u paru…
18
Q

psihološki razvod?

A
  • 2-4 godine su potrebne za psihološku reorganizaciju nakon razvoda braka
  • podrazumijeva emocionalnu separaciju od bivšeg supružnika

razlikuju se 3 faze procesa žalovanja:
1. negacija - somatizacija, ekcidente ili pokušaj samoubistva
2. depresija i ljutnja - “razrješavaju” ljutnju kroz borbu za starateljstvo, ali i ljubav zbog ranijih osjećanja (zbunjenost)
3. parneri postaju realniji, svjesni ličnog udjela u neuspjehu braka, mire se i nastavljaju život; dok se bivši partner doživljava kao protivnik i dalje je preokupiran njime, to znači da se relacija nastavlja i da do separacije nije došlo

19
Q

partneri u razvodu?

A
  • konfliktna tumačnja razvoda (“njen” i “njegov” razvod)
  • konfuzija borbe za moć i bliskost kroz fokusiranje na sticanje starateljstva
  • ciklična smjenjivanja kontradiktornih osjećanja, žalovanje
  • deficitarna kontrola roditeljstva zbog izostanka roditeljske saradnje
  • razvod partnerstva, a ne roditeljstva
  • ostavljač - metafora kraja hronične bolesti, doživljaj slobode, ali i krivice
  • ostavljeni - metafora kraja iznenadne terminalne bolesti, tuga, očaj, strah, užas
20
Q

rodne razlike u postrazvodnoj fazi?

A

žene:
- pragmatizam svakodnevnog života
- psihološko teoretisanje o tome šta se dešava sa bivšim partnerom
- problemi sa podizanjem djeteta (autoritativan vs permisivan stav)
- oslanjanje na svoju primarnu porodicu

muškarci:
- konfuznost u roditeljskoj ulozi
- potreba za protektivnom ulogom
- sklonost ka nasilnom reagovanju

21
Q

djeca u razvodu?

A
  • 19% djece rođene u braku roditelja iskusi njihov razvod do 10. godine, a 28% djece do svoje 16.
  • socijalne promjene u shvatanju roditeljske odgovornosti: od prava roditelja do najboljih interesa djeteta; od dostupnosti do kontakta; od prava do odgovornosti
  • razvod ima nekativni efekat na djecu (više problema u školi, skloniji povišenoj seksualnoj aktivnosti, viši nivo depresivnosti, češći problemi u ponašanju)
  • roditeljski razvod je značajan rizik za pojavu razvojnih problema djece
  • razvod je proces, a ne događaj
  • izražene potrebe: stabilnost, predvidljivost, sigurnost, konzistentnost
  • intenzivirani strahovi od napuštanja, meta dilema “ako se ne vole, da li vole mene?”
  • konflikt lojalnosti
  • bave se sadašnošću, patnja je povezana sa remećenjem svakodnevnice
  • emotivna patnja se dešava uvijek, ali bez visokog rizika od ozbiljnije psihijatrijskog poremećaja
  • u nekonzistentnom porodičnom sistemu djeca preuzimaju moć i kontrolu
  • prva godina je najrizičnija, posebno za jedince
  • najrizičniji dezangažovani roditelj (autoritaran ili zanemarujući)
22
Q

razvod i mentalno zdravlje?

A
  • individualni i bračni problemi su često udruženi
  • osobe u braku imaju manje dijagnostifikovanih psihijatrijskih poremećaja
  • brak kao protektivni faktor
  • parovi u krizi - anksiozno-depresivni poremećaji (30% žena) i alkoholizam
  • PL rjeđe sklapaju brakove, češće se razvode
  • shizofrenija, alkoholizam, paranoidna stanja češće dovode do razvoda
23
Q

roditeljski subsistem i razvod?

A
  • proces razvoda - izazov za roditeljstvo oba partnera
  • snižen kvalitet roditeljstva prije razvoda - snižen nivo kontrole, manje emocionalne podrške, manje konzistentnih pravila i supervizije, a više konflikta
  • konflikt u partnerskoj relaciji koji eskalira u komplikovanom razvodu kompromituje roditeljstvo
  • disfunkcionalna adaptacija partnera - disfunkcionalno roditeljstvo ili individualna psihopatološka ispoljavanja
24
Q

psihosocijalne posljedice razvoda?

A
  • faza životnog ciklusa
  • djeca predškolskog uzrasta su izrazito vulnerabilna
  • teškoće u formiranju identiteta, izrazito “zrela” djeca ili agresivna djeca, strah od bliskosti i vezivanja za stalnog partnera u odraslom dobu
  • adolescenti parentifikovani, “brzo odrasli”, “psihološki brak” sa roditeljem
  • adaptacija djece zavisi od stepena konflikta između roditelja
  • odrasli - depresija, anksiozni poremećaji, alkoholizam
25
Q

protekitvni faktori adaptacije na razvod?

A
  • rezilijentnost ličnosti
  • psihičko i fizičko zdravlje
  • ko je pokrenuo razvod (pozicija inicijatora ili ostavljenog)
  • dužina prerazvodne razdvojenosti
  • godine starosti
  • nivo bazičnog samopoštovanja
  • konstelacija šire porodice
  • socijalni potporni sistem
  • finanskijsko stanje
  • nada da će se pomiriti
26
Q

postrazvodna porodica?

A
  • 1/5 razvedenih parova uspijeva da održava normalno viđenje djece sa drugim roditeljem
  • 20% porodica nije nastavilo sa sukobima
  • 30% je nastavilo sa sukobima, ali drugačijim
  • 50% je nastavilo sa sukobima sličnim kao i prije razvoda
  • u 90% slučajeva problematično viđenje ide sa problematičnim izdržavanjem djeteta
27
Q

šta utiče na kvalitet psihološke adaptacije na razvod?

A
  • na kvalitet i funkcionalnost psihološke adaptacije na razvod utiče nivo partnerskog konflikta prije razvoda braka
  • nivo konflikta direktno korelira sa spremnošću za razvod i funkcionalnijom adaptacijom nakon razvoda