Novi stilovi partnerstva Flashcards
1
Q
partnerske relacije u postmoderno doba?
A
- velike društvene promjene u 20. vijeku - predbračni seks, razvod, izvanbračne veze, kasnije stupanje u brak, manji značaj braka i fertiliteta
- ekspresivni (značaj osjećanja, bliskosti, ličnog razvoja) vs utilitarni individualizam (samodovoljnost), lični razvoj, mogućnost izbora, “sociološki sterilitet”
- deinstitucionalizacija braka - manji značaj legalnih, zakonskih, socijalnih i religijskih normi
- brak i zajednički život - jednako zadovoljstvo, fokus sa legalnog aspekta pomjeren na kvalitet relacije i emocionalnu povezanost partnera
- simbolički značaj braka i dalje postoji
- partnerske aranžmane 21. vijeka karakterišu “labavost veza i opozivost obaveza”
- izmjena fokusa braka
- socijalno regulisana i institucionalizovana veza (društvo) prelazi u privatnu formu zajedništva (par) - i postaje terapijska relacija koja podstiče lični razvoj (pojedinac)
- doživljaj sreće, ispunjenosti i ličnost rasta vs. značaj zajedništva, kopartnerstva u ostvarivanju zajedničkih ciljeva
- nestabilnost braka, učestalost razvoda
2
Q
ključne promjene braka i partnerskih veza?
A
veća mogućnost izbora utiče na:
- uspotavljanje partnerske relacije
- odluku da li, kada, sa kime ući u brak
- način i organizaciju života para
promjene u očekivanjima vezanim za:
- individualizam vs. posvećenost i zajedništvo
- brak “samo” kao mogućnost, ne nužno izbor
- izbor istopolne zajednice
3
Q
namjerno sami?
A
- nakon 2. svjetskog rata dolazi do stabilnog porasta domaćinstava sa jednim članom
- samački život kao životni izbor u ranijem odraslom dobu
- više muškaraca koji žive sami u ranom i srednjem odraslom dobu nego žena
- Klinenberg govori o značajnom izboru - želji da se živi sam - mnogi mladi ljudi koji žive sami su zapravo vaspitani tako da žive kroz iskustvo odrastanja u svojoj sobi
- i roditelji i djeca u savremenom društvu su najčešće usmjereni na organizovanje porodičnog života oko individualnih potreba i interesa
- redefinisanje samačkog života kao znaka posebnosti i uspješnosti, u odnosu na prethodne istorijske periode kad je samački život sagledavan kao veliki lični neuspjeh
- preispitivanje izbora u kasnim tridesetim godinama, prije svega za žene, jer se približava kraj reproduktivnog perioda
- mogući društveni problem?
4
Q
partnerstvo u novom ruhu - mogući izazovi?
A
- kohabitacija
- LAT (living apart together)
- ATM (alone together marriage)
- heteroseksualni parovi bez djece (svojim izborom - childfree, ne svojim izborom - childless)
- istopolni/homoseksualni parovi (sa ili bez djece)
- teškoće u konceptualizaciji novih formi partnerstva
5
Q
LAT?
A
- living apart together
- izazov romantičnom definisanju veze
- veća prevalenca u Evropi (VB, Skandinavija), trend stalnog porasta
- definisanje kategorije je još uvijek problematično - seksualna komponenta relacije; partneri su saglasni da su par i okolina ih tako percipira; život u 2 domaćinstva je izbor para
- tranzitorni i stabilni tip veze - različiti fenomeni
- nezavisnost, samoostvarenje i egalitarizam u kontekstu posvećenog partnerstva, ali i veća fragilnost i nestabilnost veze
6
Q
ATM?
A
- alone together marriage
- trend porasta u SAD
- bračna sreća i interakcije
- nezavisna interesovanja, nizak nivo interakcije, zajedničkih i socijalnih aktivnosti
- profil: višegodišnji brak, veći broj djece, veća zaposlenost (posebno žena)
- “prazne školjke” - nizak nivo interakcija i veliko nezadovoljstvo brakom
- “problematični parovi” - umjeren nivo interakcija i veliko nezadovoljstvo
- “alone together” - “zajedno sami” - nizak nivo interakcije i veliko zadovoljstvo relacijom - izazov idealističkom shvatanju veze
- “companionate marriage” - visok nivo interakcije i zadovoljstva
7
Q
childfree parovi?
A
- parovi bez djece svojim izborom
- teorije o razvoju, dominantne socijalne i moralne norme
- roditeljstvo kao razvojni zadatak odraslog doba
- diskriminacija, stigmatizacija - brak bez djece “nepotpun”, a ne alternativni porodičn oblik i legitimni individualni izbor
- ideologija materinstva (narativ “dobre” i “loše” majke)
- diskurs “nerotkinje” - biološka nesposobnost, ali ne i pravo na izbor da ne bude majka
- visokoobrazovani, stručne i menadžerske pozicije
- visoko vrednovana autonomija uz uzajamnu bliskost
- DINKS (double income, no kids)
- različita motivacija - perfekcionizam, anksioznost, strah od roditeljskih grešaka, želja za spontanijim stilom života, introvertnost, finanskijska stabilnost, doživljaj veće lične slobode
- komparativna istraživanja o nivou zadovoljstva oprečnih rezultata
- UK, skandinavske zemlje, Njemačka
- izazovi - stereotipi “sebičnih karijerista”
- stigmatizacija - ovakav izbor društvo često osuđuje
- istraživanja u odnosu na parova sa djecom sa oprečnim rezultatima
8
Q
nove forme porodica?
A
- porodice nastale uz pomoć asistirane reprodukcije, uključujući vantjelesnu oplodnju (VTO - prva uspješna 1978.), doniranje jajne ćelije, doniranje spermatozoida, doniranje obe ćelije potrebne za oplodnju - “de facto” doniranje embriona
- formiranje porodice uz pomoć “surogat-majke”
- porodice sa majkama lezbejkama
- porodice sa gej očevima
9
Q
porodice nastale zahvaljujući donorima gameta?
A
- kod ove inseminacije djeca imaju genetičku vezu samo sa jednim roditeljem
- doniranje jajnih ćelija omogućava ženama da prođu kroz proces trudnoće i rode dijete, koje genetički nije njihovo
- postoji i treća varijanta za porodicu nastalu zahvaljujući donorima - doniranje embriona (i jajna ćelija i spermatozoidi su donirani, ni jedan roditelj nema genetičku vezu sa djetetom)
10
Q
porodice nastale zahvaljujući surogat-majkama?
A
- surogat-materinstvo ili rađanje za drugog
- dva oblika:
a) genetsko surogat-materinstvo (genetic surrogacy) - kad se za oplodnju koristi jajna ćelija surogat-majke
b) gestacijsko surogat-materinstvo (gestational surogacy) - kad surogat-majka nosi dijete koje nije začeto korišćenjem njene jajne ćelije (surogat majka nije ni u kakvom srodstvu sa djetetom)
11
Q
istopolni parovi (sa ili bez djece)?
A
partnerski odnosi se posmatraju na nivou:
- ljubavi i obaveza
- moći i podjele poslova
- seksualnog ponašanja
- problema i konflikta
- istraživanja pokazuju da su lezbejke i gej parovi zadovoljni svojim vezama isto koliko i heteroseksualni parovi
- daju veliku vrijednost vezi, opažaju mnoge privlačnosti i alternative u vezi, angažovanje u zajedničkom odlučivanju
12
Q
moć i podjela poslova kod istopolnih parova?
A
- većina istopolnih parova vjeruje da je jednak balans moći poželjan, ali nisu svi izvijestili da su dostigli ravonpravnost
- teorija socijalne razmjene - partner koji ima više prihoda (bolje prihode, veće obrazovanje) imaće i više moći
- stariji, zdraviji muškarci imaju više moći u intimnim relacijama
- princip manjeg interesa - ukoliko je jedna osoba više zavisna i posvećena, očekuje se da će imati manju moć
- očekivanja - u istopolnim parovima jedan partner igra tradicionalnu mušku ulogu, a drugi tradicionalnu žensku ulogu - istraživanja pokazuju da je to rijedak slučaj (većina dijele kućne poslove)
13
Q
seksualni odnosi kod istopolnih parova?
A
- razlike koje se pojavljuju zavise od stepena slaganja oko želje i seksualne monogamije
- lezbejke i heteroseksualni parovi više podržavaju monogamiju u vezi nego gej muškarci
- seksualno zadovoljstvo u odnosu ne zavisi od seksualne orijentacije ili rodnog brasca
14
Q
problemi i konflikti u homoseksualnoj partnerskoj vezi?
A
- konflikti su isti kao u heteroseksualnim vezama - vjeroispovjest, rasni, etinički ili socijalno-ekonomski “background”, problemi na poslu, finansijski pritisak, sukobi sa proširenom porodicom
- 5 glavnih oblasti konflikata kod LGBT parova - finansije, stil vožnje, privlačnost/seks, pretjerana kritičnost i podjela kućnih poslova
- različite faze procesa “coming-outa” kod partnera
- započinju terapiju iz istih/sličnih razloga kao i heteroseksualni parovi - depresija, anksioznost, alkoholizam, konflikti u intimnim vezama, afere, nepovjerenje…
dominatne teme:
- stigmatizacija
- dovođenje u pitanje odnosa sa primarnom porodicom
- zakon u mnogim državama ne prepoznaje/legalizuje brak između istopolnih partnera
- diskriminacija
- negativan socijalni stav prema LGBT osobama, represija društva
- nedostatak podrške
- nedostatak “role modela” tranzicije i razvoja u homoseksualnim vezama
- neslaganje partnera u kojoj mjeri treba objelodaniti prirodu veze
15
Q
implikacije vezane za nove stilove partnerstva?
A
- partnerski život je oblikovan dominantnim ideologijama i diskursima o tome kako partnerstvo treba da izgleda
- “špil” mogućnosti iz kojih se prave izbori je izveden iz ličnih iskustava, porodične tradicije, aktuelne dinamike i društvenog diskursa
- svaki par ima svoj jedinstveni “špil” koji služi da ograniči njihove opažene mogućnosti, time i mogućnosti koje pravi
