Þrýstingssáravarnir Flashcards
Þrýstingssár (legusár) - oft notuð sem mælikvarði á gæði hjúkrunar
- Eru sársaukafull
- Þjakandi
- Lífshættuleg
- Kostnaðarsöm
Þrýstingssár (legusár)
Staðbundin vefjaskemmd í húð/undirliggjandi vef. Er afleiðing af viðvarandi þrýstingi eða samblandi af þrýstini og togi í húð.
Þrýstingssár myndast yfirleitt
Yfir beinberum stöðum
Vegna lækningatækja eða annarra hluta liggja að húðinni
Þrýstingur myndast þegar
mjúkvefur pressast milli 2 “harðra” hluta, undirlags og beinagrindar
Þrýstingur myndast þegar mjúkvefur pressast milli 2 “harðra” hluta, undirlags og beinagrindar - Vegna
-þunga einstaklings
-utanaðkomandi krafta t.d. - þegar slöngur/leggir þrýsta á eða rúmgrindur og önnur hjálpartæki
Tog
kraftur sem myndast þegar húðin tosast til á skjön við hreyfingu líkamans
Tog - kraftur sem myndast þegar húðin tosast til á skjön við hreyfingu líkamans
- sj situr í rúmi/stól og sígur niður vegna þyngdaraflsins en húðin situr eftir á undirlaginu
- þegar útsett húðsvæði eru nudduð
Myndun þrýstingssára
Viðvarandi þrýstingur => álag og aflögun á mjúkvef => frumudauði => bólguviðbragð og bjúgur => truflun á háræðaneti og blóðflæði sem og sogæðaflæði => hindrar næringu til vefja og losun úrgangsefna -> Vefjadrep
- Því lengur þrýsingur er, því meiri skaði
- Því meiri þrýstingur, því meiri skaði
- Fer eftir undirlagi (dýnu/sessu) og atgervi/ástandi einstaklings hversu fljótt sárin myndast
- Þrýstingssár eru stiguuð eftir alvarleika vefjaskemmdar
- stigs þrýstingssár
roðablettur sem ekki hvítnar þegar þrýst er á með fingri
- stigs þrýstingssár
vefjaskemmd sem nær inn / að leður húð. fleiður/blaðra
- stigs þrýstingsár
vefjaskemmd sem nær niður í undirhúð, allt að fasciu en ekki í gegnum
- stigs þrýstingssár
umfangsmikil vefjaskemmd / drep sem nær inn í vöðva/bein
Reactive hyperemia (eðlilegur roði)
ef roðablettur hvítnar þegar þrýst er á með fingri
Sár sem ekki er hægt að stiga og grunur um djúpt þrýstingssár eru oft
3 eða 4 stigs þrýstingssár
Algegnustu staðirnir fyrir þrýstingssára
spjaldhryggir (mest)
hælar
setbein
(einnig mjaðmir, ökklar utanverðir)
Þrýstingssár getur líka komið eftir
tæki eða fatnað
Hvernig komum við í veg fyrir þrýstingssár?
- staðlað áhættumat
- einstaklingsmiðuð meðferðaráætlun til að fyrirbyggja þrýstingssár
Staðlað áhættumat
til þess gert að sjá fyrir eða greina hverjir eru líklegir til að mynda þrýstingssár
Einstaklingsmiðuð meðferðaráætlun til að fyrirbyggja þrýstingssár
- felur í sér að draga úr þeim áhættuþáttum sem hægt er hjá hverjum og einum
- hafa áhrif á þær aðstæður sem útsetur einstakling fyrir orsakaþáttum (núningi og togi)
Sjúklingahópar í áhættu
- með skerta hreyfigetu
- skerta virkni:
- aldraðir
- mænuskaðaðir
- slasaðir
- mjaðmabrot
- sj á hjúkrunarheimilum/með heimahjúkrun
- bráð- og alvarlega veikir
- gjörgæslusjúklingar
- sj með sykursýki/skert slagæðaflæði
- sj sem þegar eru með þrýstingssár
Orsök þrýstingssárs
Þrýstingur og tog
Áhættuþættir þrýstingsára
Skert hreyfigeta
Hækkaður líkamshiti
Skert virkni
Æðasjúkdómar
Næring
Skert blóðflæði
Raki við húð
Skert meðvitund
Skert skyntilfinning
Alvarleg langvinn veikindi
Ástand húðar
Verkir
Hár aldur
Ósjálfráðar hreyfingar
Bráð veikindi
Lyf
Þurrkur
Legustellinga og kreppur
Saga um fyrri sár
Ofl.
Mikilvægasti áhættuþátturinn fyrir þrýstingssár
skert hreyfigeta
HAMUR
meðferðarátælun - gagngreyndur meðferðarpakki - allir sem eru í áhættu að fá þrýstingssár eiga að vera með þetta
HAMUR - blaðið
minnisblað til að hjálpa okkur þegar erum að skrá framvindu í sjúkraskrá einstaklings
- Auðveldar utanumhald á stöðu verkþátta
- Auðveldar skráningu í sjúkraskrá Eykur sýnileika og auðveldar upplýsingagjöf / fræðslu til sjúklinga og aðstandenda
- Aðhald í að fylgja settu verklagi
- Hjálpar okkur við að fyrirbyggja þrýstingssár
HREYFA/SNÚA
- Snúnings- og hagræðingarskema hjá öllum í áhættu
- Hversu oft? það er matsatriði, oft talað um á 2 tíma frest
- Fólki á loftdýnum þarf líka að snúa
- 30° hliðarlega eða 30° tilt er mælt með
- Hvetja fólk sem getur hreyft sig sjálft til að breyta um stellingu
- Hafa gálga, grindur og létta til að auðvelda fólki að hagræða sér
- Hvetja fólk í hjólastól til að gera “push up” æfingar
Gálga
grind sem er fest á rúmið sem fólk getur tekið í til að létta sér að hreyfa sig
„push up” æfingar
fólk í hjólastól, fara með hendur á hjólastólinn og reyna að lyfta rassinum frá setunni og breyta þyndarpunktinum
30° Hliðarlega
höfðalag ekki hækkað meira en 30°
setja líkama í 30°hliðarlegu
mjaðmir og herðar í 30° frá baklegu
Styðja og hagræða með koddum, fleygum og pulsum
ATHUGA OG META ÁSTAND HÚÐAR
- Nota hvert tækifæri til að skoða húð
- Skoða markvisst x2 á sólarhring
- Skoða sérstaklega húðsvæði yfir útstandandi beinum
- Skoða staði þar sem hætta er á að aðskotahlutir þrýsti á (súrefnisgrímur, leggir o.fl.)
MATUR/VÖKVI/NÆRING
- Fylgjast með því sem sj borðar og drekkur
- Bjóða viðbótarnæringu ef þörf er á
- Bjóða sj að drekka ◦Næringarráðgjöf ef þörf er á
- Fylgjast með vigt
UNDIRLAG
- Þrýstingsdreifandi dýna eða loftdýna ef sjúklingur er í hættu á að fá þrýstingssár
- Stólsessur við hæfi
- Hælahlífar
- Fækka lökum og undirbreiðslum
- Setja snúningslak undir stóra lakið og sleppa þverlaki
RAKI/SVITI, ÞVAG-EÐA HÆGÐALEKI
- Halda húð hreinni og þurri
- Viðhalda eðlilegum raka með rakakremum
- Verja húð fyrir raka með húðvarnaráburði
Hjá einstaklingum sem missa þvag eða hægðir (þá t.d. hægðaleki og þvagleki)
mikil hætta á að húðin brenni
Mismunagreining : Incontinence associated dermatitis (IAD)
yfirborðssár, ekki þrýstingssár, á stærra svæði, ekki bara á þeim svæðum sem eru útsettir fyrir þrýstingi - hvítnar húðin ef maður setur fingurinn á
(en húðin er þá viðkvæmari og þá meiri hætta að fá þrýstingssár)
Hversu oft er endurmat á Braden stigun?
1 sinni í viku og ef ástand sj hefur breyst
