Lyf Flashcards

1
Q

Lyf skiljast eftir 2 megin leiðum

A

-Vatnsleysanleg

-Fituleysanleg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Vatnsleysanleg útskiljun lyfja

A

skiljast oftast óbreytt út með þvagi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Fituleysanleg útskiljun lyfja

A

fyrst brotinn niður í lifur og breytt þar í svoköllum umbrotsefni til að gera þau vatnsleysanlegri

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Útskilnaður lyfja er yfirleitt gegnum

A

nýru (en getur líka með hægðum, svita)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Áhrif lyfjanna fer eftir

A

hvernig þau tengjast viðtökunum (antagonist og agonisti)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Aukaverkanir

A

öll áhrif lyfs umfram þau sem slá á þau einkenni sjúkdóms

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Milliverkanir

A

2 eða fleiri lyf gefið samtímis - annað lyfið minnkar/eykur verkun hins

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Frábending lyfja

A

ekki má nota ákveðið lyf vegna ástand sjúklings (t.d. ófrísk kona, ofnæmi)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Helmingunartími

A

tími sem það tekur blóðþéttni lyfs að minnka um helming. - lyf sem hafa langan helmingunartíma virka lengur en er gefið sjaldnar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Mismunandi áhirf lyfs á fólk

A

Börn þurfa oftast minni skammta en fullorðnir,

Aldraðir þola verr lyf

Konur og karlar bregðast mismunandi við ákveðnum lyfjum - vegna mismunandi fitudreyfingar og hormónaframleiðslu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

ATC flokkun - Undirflokkar

A

neðsta þrep flokkuninnar. Flokkast eftir virka efninu í lyfinu - í þessu þrepi má finna skráð heiti lyfja á markaði á Íslandi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

ATC flokkun - Frumlyf

A

Vörumerki (nota einkaleyfis í ákv. Tíma)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

ATC flokkun - Samheitalyf

A

ber nafn sem vísar til virka efnisins í lyfinu. Þjónar sama tilgangi og frumlyf en er öðruvísi - það inniheldur sama virka efnið og í sama magni og í frumlyfinu en hjálparefni eru önnur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Hjálparefni

A

eru þau efni sem hjálpa til við að taka inn lyf og virkja á réttan hátt

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

SmPC

A

upplýsingar fyrir fagfólk

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Undirbúningur lyfjagjafa

A

Spyrja alltaf um ofnæmi (líka ef kemur upp í sögu sjúklings)

Spyrja um vítamín og bætiefni

Hámarksskammtar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

R-in 10

A

• Réttur sjúklingur
• Rétt lyf
• Rétt ástæða
• Rétt skammtastærð
• Réttur tími
• Rétt lyfjaform
• Rétt gjafaleið
• Rétt fræðsla
• Rétt skráning
• Rétt eftirfylgd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Hámarksskammtar

A

þann skammt sem gefa má innan ákveðins tíma

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Þegar búið að lesa lyfjafyrirmæli þá lesum við þær þrisvar og berum saman við fyrirmæli

A
  1. Lesum á lyfjaumbúðirnar, áður en lyfið er tekið úr hillu - berum saman við fyrirmælin
  2. Lesum þegar við tökum lyfið úr lyfjaglasinu - berum saman við fyrirmælin
  3. Áður en við setjum lyfið aftur á sinn stað í lyfjaskápnum
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Dæmu um sérstaklega áhættusöm lyf

A

sykursýkis lyf, krabbameinslyf, kalíum, ávanabindandi lyf, blóðþynnandi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Stungulyf undir húð

A

gefum í efri lög húðar, stuttar nálar og lítið magn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Magn lyfs undir húð

A

0,1 ml til 1 ml

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Frásog lyfs undir húð

A

15-30 mín

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Þegar á að gefa lyf sem á að vera langverkandi (frásogast hægt) - þá veljum við að gefa lyfið

A

sub cutis /undir húð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Lykilstaðir
stúturinn á sprautunni og nálin
26
Helstu staður sem eru gefnir undir húð
Kviður U laga svæði undir naflanum Utan vert á upphandlegg Framan vert á lærum Undir/við herðarblöð Lendarnar
27
Má ekki nudda stungustaðin eftir að gefið lyf sub cutis (undir húð), eins og insúlin/blóðþynningarlyf
þá getur verið að lyfið frásogast of hratt eða það getur ýtt undir blæðingarhættu
28
Im - lyf gefin í vöðva
sprautað niður/inn í 90°halla
29
Halli á sprautu með sub cutis gjöf (undir húð)
90-45°halla (eftir holdafari sjúklings)
30
Halli á sprautu með intradermal gjöf (í húð)
5-15° halla
31
Lyf sem eru gefin með sub cutis (undir húð)
insúlín og blóðþynningarlyf
32
Sub cutis - Mikilvægast hér er hve þykkt fitulag húðarinnar er á stungustaðnum
Ef fitulagið er meira en 2 cm = 90°halla Ef sjúklingurinn er grannur, með lítið fitulag - þá þarf að klípa létt í húðina og stinga með 45-60° halla
33
Dæmi um lyf sem gefin eru í húð
Bólusetningarlyf -> Berklapróf Lyf sem notuð eru í ofnæmisprófi
34
Intradermalt - helstu stungu staðir
Yfir herðablöðum Efri hlut brjóstkassans Aftanvert á framhandleggjum
35
Lyfjagjöf í húð - intradermal
Við viljum sjá litla bólu myndast - hún hverfur svo smám saman þegar lyfið frásogast Ath að þegar stungið er - skal ekki daga stimpilinn til baka og ekki nudda stungu stað að lokinni lyfjagjöf
36
Draga upp lyf í sprautu
við notum sérstaka uppdráttarnál þegar lyf er dregið upp í sprautu - þeirri nál förgum við á réttan hátt
37
Á að spritta? (sub cutis)
Hvort húðin er hrein eða ekki Spritta í hringlaga hreyfingu - byrjum við stungustaðinn og förum svo í hringlaga hreyfingu út Sprittum í 30 sek og sprittið þarf að þorna sem tekur aðra 30 sek
38
Appelsínu gula (og bleika) nálin
undir húð
39
Bláa (og bleika) nálin
í vöðva
40
Lítil gul nál með stórri nál
uppdréttarnál
41
A (ATC)
MELTINGARFÆRI OG EFNASKIPTI (Alimentary = fæða)
42
B (ATC)
BLÓÐ OG BLÓÐMYNDANDI LÍFFÆRI
43
C (ATC)
HJARTA- OG ÆÐAKERFI
44
D (ATC)
HÚÐLYF
45
G (ATC)
ÞVAG- OG KYNFÆRI OG KYNHORMÓN (Genito-urinary = G)
46
H (ATC)
HORMÓNALYF TIL ALTÆKRAR NOTKUNAR, ÖNNUR EN KYNHORMÓN OG INSÚLÍN
47
J (ATC)
SÝKINGALYF TIL ALTÆKRAR NOTKUNAR
48
L (ATC)
ÆXLISHEMJANDI LYF OG LYF TIL ÓNÆMISTEMPRUNAR
49
M (ATC)
STOÐKERFI (Musculo-skeletal = M)
50
N (ATC)
TAUGAKERFI (Nervous system = N)
51
P (ATC)
SNÍKLALYF, SKORDÝRAEITUR OG SKORDÝRAFÆLUR (Parasitic = P)
52
R (ATC)
ÖNDUNARFÆRI (Respiratory = R)
53
S (ATC)
SKYNFÆRI
54
V (ATC)
ÝMISLEGT (Various = V)
55
T (lyfjaform)
tafla
56
C (lyfjaform)
hylki (capsula)
57
M (lyfjaform)
mixtúra
58
Inj (lyfjaform)
stungulyf (injection)
59
Inf (lyfjaform)
vökvi í æð (infusion)
60
Inh (gjafaleið)
um öndunarveg (inhalation)
61
p.o. (gjafaleið)
um munn
62
s.l. (gjafaleið)
undir tungu
63
pr. (gjafaleið)
í endaþarm
64
iv. (gjafaleið)
í æð
65
im. (gjafaleið)
í vöðva
66
sc (gjafaleið)
undir húð
67
vag. (gjafaleið)
leggöng
68
oc (gjafaleið)
auga
69
rhino (gjafaleið)
nef
70
oto (gjafaleið)
eyra
71
cream (gjafaleið)
sett á húð
72
i.d. (gjafaleið)
í húð
73
intrathecal (gjafaleið)
mænuvökva
74
epidural (gjafaleið)
utanbast
75
inhalationir (gjafaleið)
innöndun
76
p.n. (lyfjagjöf)
lyf gefið eftir þörfum
77
vesp (lyfjagjöf)
lyf gefið fyrir svefn
78
sep (lyfjagjöf)
lyfjagjöf hætt
79
cont (lyfjagjöf)
lyfjagjöf breytt (skammti/formi)
80
bedside (lyfjagjöf)
lyfið er inni hjá sjúklingi
81
CAVE
ofnæmi fyrir ákveðnu lyfi