Thema 2. Veroudering vanuit een levensloopperspectief. Deel 4 Flashcards
Seksualiteit
Alle gedragingen, gedachten en gevoelens die te maken hebben met het eigen lichaam en dat van een ander en die een opwindend gevoel veroorzaken.
Intimiteit
Het toelaten van de ander in de binnenste leefwereld, al dan niet lichamelijk. Seks kán dus intiem zijn maar dat hoeft niet. En intimiteit kán seksueel zijn maar hoeft niet
Een oudere vrouw met een jongere man
Een oudere vrouw met een jonge man.
Beeldvorming seksualiteit van ouderen
De beeldvorming is veelal nog erg gericht op dat ouderen aseksueel zouden zijn. Wie wel aangeeft nog seksueel actief te zijn wordt een ouwe viezerik genoemd. Eerder was het idee van seksualiteit de
voortplanting. Door anticonceptie is dit veranderd en is ook genot mogelijk. Dit heeft veel invloed gehad op de 70-plussers en hoe zij naar seksualiteit kijken. Ten opzichte van een generatie eerder.
Seksuele ontwikkeling
Seksueel gedrag en beleving kunnen niet worden toegeschreven aan enkel biologische, psychische of sociale factoren, het gaat om de interactie tussen deze
factoren. De seksuele ontwikkeling van jongeren wordt in de ‘trapsgewijze interactie carrière’ weergegeven.
Verwachtingen m.b.t. seks
Generaliserend: voor vrouwen (hetero en lesbi) staat intimiteit en tederheid voorop. Dit kan leiden tot seks. Voor mannen is seks de manier om tot intimiteit te komen.
Seksuele levensloopt
• Tussen de 20 en 30 jaar zijn zowel mannen als
vrouwen het meest actief.
• Zwangerschap, borstvoeding, slaapgebrek, oververmoeidheid en spanningen in relatie over taakverdeling en opvoeding heeft daarna invloed op de seksualiteit.
• Rond de 50 jaar neemt de seksuele activiteit af ten gevolge van een combinatie van lichamelijke en psychosociale factoren. Niet de leeftijd maar vooral de duur van de relatie is bepalend voor de frequentie van seks. Al kan men ook een sterke verbondenheid voelen waardoor de seksuele activiteit in stand blijft.
• Rond de 65 jaar zijn de kinderen uit huis, is men gepensioneerd en is er een fase met nieuwe mogelijkheden voor de invulling van de relatie.
• In de laatste levensfase worden ouderen geconfronteerd met verliezen en overlijden. Dit heeft de weerslag op de seksuele verlangens. Belangrijke
determinanten zijn.
= Door rouw, schuldgevoel of angst onaantrekkelijk gevonden te worden kan het seksuele verlangen afnemen. Bij een nieuwe relatie kan rouw en schuldgevoelens ook opspelen.
= Bij 85+ is driekwart vrouw en is het dus voor een vrouw moeilijk een nieuwe partner te vinden.
= Individuele factoren spelen mee: opvoeding, ingrijpende levensgebeurtenissen, problemen op werk of met kinderen.
= Ziekte of handicaps kunnen seksuele mogelijkheden beperken.
Lichamelijke veranderingen mannen
- Andropauze: vermindering van testosteronproductie.
- Gevoeligheid van de penis neemt af.
- Instroom van bloed in de penis vermindert.
- Elasticiteit van penis neemt af.
- Bij zaadlozing wordt minder vocht uitgescheiden, het orgasme is korter.
- De drang/wens tot orgasme vermindert.
- De herstelperiode neemt toe.
Wie seksueel actief is heeft vaak minder last van deze veroudering dan wie niet zoveel (meer) aan seks doet.
Lichamelijke veranderingen vrouwen.
- Vanwege veranderende oestrogeenaanmaak duurt het langer om lichamelijk opgewonden te raken.
- Vaginaslijmvlies wordt minder vochtig en dit duurt langer.
- De vaginale wand wordt dunner en minder elastisch, dit kan gemeenschap pijnlijk maken.
- Vagina en schaamlippen worden kleiner en de vagina zet minder uit bij opwinding.
- De zwelling van de clitoris is minder.
- Herstelperiode na orgasme blijft hetzelfde, orgasme kan wel pijn doen
Seksuele responscyclus
De fases die men doorloopt bij seksuele activiteit. Het begint met verlangen, daarna opwinding, vervolgens plateau (hoogtepunt in de opwinding), orgasmedrempel en orgasme en daarna het herstel. Deze herstelfase duurt bij oudere mannen dus langer
dan bij jongere mannen die redelijk vlot weer een
erectie kunnen krijgen
Afname van seksuele activiteit komt door.
Er is nog (te) weinig onderzoek gedaan naar seksuele activiteit bij ouderen. De trend die tot nu toe wordt gezien is dat seksuele activiteit afneemt door.
• Verminderd verlangen
• Verminderde vaginale lubricatie (vocht)
• Onvermogen tot klaarkomen
• Erectiestoornissen.
Afname van coïtus wil niet zeggen dat men ontevreden is met het seksleven. Psychosociale factoren (tevredenheid of communicatie binnen de relatie) spelen mee en zijn belangrijker voor seksuele tevredenheid dan leeftijd.
Seksuele intensiteit
Volgens Schnarch is seksuele intensiteit meer een functie van emotionele rijpheid dan van fysieke responsiviteit. In de jeugd wordt het seksleven vaak bepaald door heftige opwinding, prestaties, bevestiging en zintuigelijke gevoeligheid. Bij het ouder worden wordt het seksleven bepaald door gedachten, gevoelens en intimiteit. De seksuele piek wordt dus na de 50e bereikt
Seksuele activiteit en gevolgen voor gezondheid.
- Wie vaker seks heeft, voelt zich gezonder.
- Seks bevordert de doorbloeding van de slijmvlieswanden en de afname van elasticiteit van de vagina wordt beperkt.
- Bij mannen die frequent een orgasme hebben, ligt de sterftekans aan hart- en vaatziekten 50% lager.
Seksueel functioneren
Seksueel functioneren betekent dat het lichamelijk seksueel reageren in termen van de seksuele-responscyclus naar wens verloopt. Stoornissen die zich op dit domein voordoen zijn seksuele disfuncties.
seksualiteitsbeleving
Seksualiteitsbeleving verwijst naar de subjectieve, individuele beleving van seksualiteit. Wanneer er op dit vlak iets misloopt en mensen er niet in slagen om een
positieve beleving te koppelen aan seksualiteit of zich storen aan bepaalde elementen spreken we van een seksueel probleem. Een seksuele disfunctie kan ook
een seksueel probleem worden maar dit hoeft niet.
