tarczyca Flashcards
wskazania do leczenia subklinicznej niedoczynnosci tarczycy
-postac objawowa
-tlo autoimmuno
-tsh>10mIU/I
-postepujacy wzrost tsh
-wole
-obecnosc niedoczynnosci tarczycy u krewnego pierwszego stopnia
-ciaza, plany macierzynskie, nieplodnosc, poronienia w wywiadzie
lek z wyboru w niedo tarczycy
lewotyroksyna
zasady leczenie lewotyroksyną
-poczatkowo mala dawka i stopniowy wzrost do dawki docelowej
-jezeli mamy niew nadnerczy po glukokortykoidach wlaczamy lewotyroksyne
wyzsze dawki lewotyro od poczatku gdy
-po operacji niedoczynnosci
-przelom hipometaboloiczny
-wrodzona niedoczynnosc tarczycy
-niedoczynnosc tarczycy w ciazy
liotyronina kiedy
-przelom hipometaboliczny - aktywny hormon, mniejsze od tyroksyny wiazanie z bialkami
-euthyroid sick syndrome
-dawniej przejsciowo u osob po leczeniu DTC przed scyntygrafia tarczycy
-roznicowanie wtornej nadczynnosci tarczycy
lewotryksyna z liotyroniną
13-20:1
trzymiesieczna proba w przypadku braku subiektywnej poprawy pod wplywem lewotyroksyny
tyreostatyki to
metimazol, propylotiouracyl
tyreostatyki stosujemy przez
12-24miesiecy, najczesciej 18 msc
wieksza dawki tyreostatykow stosujemy
na początku
choroba gravesa basedowa leki
-tyreostatyki
-jod radioaktywny
-chirurgia
guzki tarczycy leczenie
-tyreostatyki
-potem radiojod/zabieg
tyreostatyki DN
-zmiany skorne
-uszko watroby
-agranulocytoza (1:200-500)
metimazol powoduje uszkodzenie watroby
cholestatyczne prawie zawsze odwracalne
propylotiouracyl uszko watroby
hepatocyta niekeidy nieodwracalne
tyreostatyki a agranulopenia przed leczeniem
nie ejst to przeciwskazanie do leczenie ani wskazanie do stosowania mniejszych dawek!!
alternatywa dla tyreostatykow
-nadchloran sodu/potadu
-sole litu
-zwiazki jodu
-przejsciowo beta adrenolityki
nadchloran sodu blokuje
symporter NIS, stosowany tez w cizkich nadczynnosciach obok tyreostatykow
sole litu blokują
symporter nis i hamuja proteolize tyreoglobuliny
zwiazki jodu stosujemy
doraznie
jezeli mamy wyciek hormonow z uszkodzonych tyreocytow stosujemy
-leki beta adrenolityczne
-sole litu
-glukokortykoidy
-jezeli brak/male objawy mozemy nie stosowac farmakologii
T score w osteopenii
między -1 i -2,5 sd
t score w osteopoorozie
-2,5 lub nizsza
wartosc t score w ciezkiej osteoporozie
-2,5 sd lub nizsza i przebyte zlamanie osteoporotyczne
wskazania do farmakoterapii osteoporozy i osteopenii
-tscore <=-2,5 w szyjce kosci udowej lub kregoslupie
-zlamanie niskoenergetyczne biodra lub kregoslupa
-prawdopodobienstwo zlamania biodra >=3% lub jakiegokolwiek zlamania osteoporotycznego >=20% w ciagu 10 lat w oparciu o FRAX
weglan wapnia stosujemy z
posilkiem
jezeli mamy achlorhydria i stosujemy IPP to zamiast weglanu wapnia to
cytrynian wapnia
na dobe spozycie wapnia git to
1200mg/dobe
dla malych ludzi - 1000mg
najlepsza forma uzupelniania wapbia jest
zbilansowana dieta
ilosci wapnia powyzej 500 mg stosujemny
w dawkach podzielonych
wit D u droslych w dawce min
800-1000jednostek/dobe od pazdziernika do kweitnia
powyzej 65 rz przez caly rok
osteoporoza leki antyresorbcyjne to
bisfosfoniany
denosumab
estrogeny
serm
kalcytonina
osteo leki anaboliczne to
teriparatid
abaloparatid
romosozumab
osteo leki mieszane
ranelinian strontu
leki ktore zapobiegaja zlamanion w kregoslupie, szyjce kosci udowej i pozakregowym
-alendronian
0risendronian
-zolendronian
-denosumab
-teriparatyd
leki ktore chronią przeciw zlamaniom tylko w kregoslupie
-ibrandronian
-raloksyfen
bisfosfoniany slabo wchlaniaja sie z
przewodu pokarmowego
STOSUJEMY NA CZCO
bisfofoaniany gorsze wchlanianie pod wplywem
jedzenia i soli wapnia
50% bisfosfonianow ulega a 50% ……..
ulega wbudowaniu do kosci a reszta wydala sie z moczem w formie niezmienionej
bisfofoniany powoduja
apoptoze osteoklastow wiec dzialanie antyresorbcyjne
I gen bisfosfonianow
etidronian,klodronian,tiludronian
II gen bisfosfonianow
alendronian, ibrandronian
III gen bisfosfonianow
rizendronian, zolendronian
gen I bisfosfo ktore nie zawieraja azotu mechanizm
atp zalezny
gen II i III bisfosfo mechanizm
maja azot, hamuja synteze pirofosforanu farnezylu
dawkowanie alendronianu
10mg/dobe lub 70mg./tydzien PO
risendronian dawka
5mg/doba lub 35mg.tydzien PO
ibandronian dawka
150mg/miesiac PO albo 3mg/3miesiace IV
zolendronian dawka
5mg/rok IV
bisfosfoniany DN
-nadzerki i owrzodzenia w przew pokarm
-odczyny goraczkowe
-ryzyko ostej niew nerek po szybkim podaniu
-jalowa martwica zuchwy
-atypowe zlamania trzonu kosci udowej
-migotanie przedsionkow
denosumab co to
ludzkie pcialo przeciwko RANKL
lek 1 rzutu w leczeniu osteoporozy
denosumab
denosumab lek II rzutu kiedy
jak sa przeciwskazania, nietolerancji lub nieskutecznosci bisfosfonianow
denosumab w jakich chorobach tez mozna
reumatoidalnym zap stawow
osteoporozie posteroidowej
osteoporoza u chlopow
denosumab DN
-spadek wapnia
-zmiany zapalne w miejscu wstrzykniecia
-jalowa martwica zuchwy
-atypowe zlamania trzonu kosci udowej
teriparatid mechanizm
-rekombinowany fragment prathormonu
-hamuje apoptoze osteoblastow
-wieksze wvhlaniania wapnia w jelitach, nerkach
-dzialanie fosfaturycszne
-podajemy SC
teriparatyd DN
-bol glowy
-dyspepsja
-tachykardia
-wzrost wapnia
-u zwierzat ryzyko miesaka kostnopochodnego
hormonalna terapia zastepcza stosowana glownie w
leczeniu objawow wypadowych po menopauzie
raloksyfen to
selektywny modulator rec estrogenowego
raloksyfen stosowany w
prewencji i lecszseniu osteoporozy pomenopauzalnej
raloksyfen zmnijesza
czestosc zlaman kregoslupa
raloksyfen nie wplywa na
czestosc zlaman szyjki kosci udowej
raloksyfen DN
-bole konczyn
-obrzeki konczyn dolnych
-napady goraca
-powiklania zakrzepowo-zatorowe
brak wskazan do laczenia
bisfosfonianow z innymi lekami antyresorbcyjnymi
nie laczymy ze sobą
bisfofnianow i teriparatydu
bisfosfoniany nalezy stosowac po zakonczeniu leczenia
teriparatydem
korzysci z laczengo stosowania teriparartydu i denosumabu w grupie
duzego ryzyka zlaman
denosumab moze byc kontynuacja terapii
teriparatydem ale teriparatyd nie moze byc kontynuacja leczenia denosumabem
alendronian graniczna wartosc eGFR
35ml/min
risendronian,ibandronian,zolendronian graniczna wartosc egfr
30
teriparatyd graniczna wartosc egfr
30
denosumab moze byc stosowany w
niew nerek bo jest rozkladany przez uklad fagocytarny
leki powodujace osteoporoze
-glukokortykoidy
-ipp
-fenytoina, karbamazepina, walproinian, fenobarbital
-inh aromatazy
-SSRI
-inh kalcyneuryny - takrolimus, cyklo A
-doustne antykoagulanty
osteopooroza posteroidowa
-zwiekszania akty osteoklastow - spadek p1np, p1cp i osteoklalcyny
-hamowanie aktywnosci osteoblastow
-obnizenie GH i IGF1
-obniza androgeny i estro wytwarzanie
-hamowanie wchlaniania wapnia z przewodu pokarm
-hamowanie konwersji 25ohd3 do 1,25oh2d3
-oslabienie i zanik miesni co sprzyja upadkom
oceniamy ryzyko zlaman u wszystkich otrzymujacych gks conajmnije
3 miesiace , prednizon >=2,5mg lub rownowazna dawka innych gks
wskazanie do farmakoterapii u osoby stosujacej gks przewlkle moze byc u
osoby z ryzykiem srednim zlaman
jezeli pacjetn ma male ryzyko zlaman z przewleklymi gks i t score >-1,5 to wskazane jest
rutynowy pomiar wzrostu co 3 miesiace, pomiar bmd kregow, codzienna podac wapnia 1200-1400mg i wit d 800-2000 jdnostek lub wiecej
kiedy farmakoterapia osteoporozy posteroidowej
-jak zlamanie niskoenergetyczne
-powyzej 65rz z dawka >=7,5 mg prednizonu dziennie
-rozwazyc >50rz jezeli prednizon >5mg/dobe powyzej 3 miesiecy z obecnoscia innych czynnikow zlamania
farmakoterapia osteoporozy posteroidowej zasady
-wzdrozyc z ropozczeciem sterodiwo/jak najszybciej po jej zastosowaniu
-farmakoterapia tak dlugo jak podawanie gks
-farmakoterapia tak dlugo jak podwyzszone ryzyko zlaman
leki i rzutu w osteoporozie posteroidowej
alendronian, risendronian, denosumab
ii rzut - zolendronian iv
iii rzut - teriparatyd
