Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Lyfjafræði 2. kaflapróf > Sterar > Flashcards

Sterar Flashcards

1
Q

Hvernig flokkum við stera?

A

Barksterar

  • Sykurvirkir-Hýdrókortísón-cortisol
  • Saltvirkir-Aldósterón

Kynhormón

  • Östrógen (östradíól)
  • Andrógen (testósterón)
  • Gestagen (prógesterón)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

hver er virkni sykurstera?

A

Andstæð insúlínvirkni á efnaskipti glúkósa og amínósýra.
- Stuðlar að niðurbroti vefja,
- Hækkar blóðsykur, eykur nýmyndun glúkósa
- Eykur niðurbrot fitu, breytt fitudreifing
Dregur úr frásogi Ca í þörmum og eykur útskilnað
Hamlar fíbrínmyndun, frumuskiptingu, kollagenmyndun. Vinnur gegn gróningu sára
Eykur endursog Na en útskilnað K og H í nýrum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

lýstu áhrifum sykurstera á bólgusvar

A

Dregur úr

  • Tjáningu COX-2 og þar með myndun prostaglandína
  • Myndun cytókína: IL-1, IL-2, IL-3, IL-4, IL-5, IL-6, IL-8, TNF og viðloðunarsameinda
  • Magni complementþátta í plasma
  • Tjáningu iNOS
  • Losun histamíns úr mastfrumum
  • Myndun IgG
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

lýstu áhrifum sykurstera á bólgufrumur

A

Dregur úr

  • Myndun viðloðunarsameinda og því ferð neutrophila úr blóðstraumnum
  • Virkni T-hjálparfrumna og clonal fjölgun T-frumna vegna minnkaðrar tjáningar IL-2 gensins og IL-2 viðtaka gensins
  • Virkni fíbróblasta
  • Virkni osteoblasta (aukin virkni osteoclasta)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

lýstu verkun sykursteralyfja

A 
Hafa áhrif á allar gerðir af bólgusvörun, sama hver orsökin er
Áhrif á frumur
 - neutrofílar
 - T-frumur
 - fibroblastar
 - osteoblastar

Áhrif á boðefni

  • minnkuð myndun prostaglandína
  • minnkuð myndun frumuhvata (cytokína)
  • minnkuð framleiðsla complementa
  • minnkuð myndun nitric oxide
  • minnkar histamín losun
  • minnkuð myndun IgG
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Við hverju notum við sykurstera sem lyf?

A

Innkirtlavandamál

  • greining og orsök Cushings heilkennis
  • vanstarfsemi nýrnahetta

Önnur vandamál (algengara)

  • ónæmisbæling
  • bæling á bólgusvörun
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

lyfjahvörf sykurstera

A

Frásog
- gott frá maga
- frásogast frá slímhúðum og húð
__ - oft meira ef mikil staðbundin bólga

Dreifing

  • corticosteroid-binding globulin (CBG) bindur aðeins náttúrulega stera
  • albumin
  • komast inn í frumur með diffusion

Niðurbrot

  • í lifur
  • mismunandi hópar lengja helmingunartíma
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Nefndu dæmi þar sem sykursterar eru notaðir sem bólgueyðandi meðferð

A 
Staðbundið
 - nefbólgur
 - húðbólgur
 - augnbólgur
Lungnateppusjúkdómar
 - astmi
 - langvinnir lungnateppusjúkdómar
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Nefndu dæmi þar sem sykursterar eru notaðir sem ónæmisbælandi meðferð

A 
Ofnæmi
Eftir líffæraígræðslu
Graft vs host disease
Sjálfsofnæmissjúkdómar
 - liðagigt og aðrir bandvefssjúkdómar
 - bólgusjúkdómar í þörmum
 - blóðleysi og fleira
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

nefndu þrjú sykursteralyf fyrir endaþarm (hann nennti ekki að nefna öll sem væru á húð)

A
  • Entocort (budesonid) innhellislyf
  • Proctosedyl (hydrocortison)
  • Doloproct (fluocortolon)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

nefndu 5 sykursteralyf sem neflyf

A 
Búdesóníð Rhinocort ýmsar gerðir
Flútíkasón: Flixonase
Flútikasón furoat: Avamys
Mómetasón: Nasonex
Tríamcínólón: Nasacort
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

nefndu 2 sykursteraaugnlyf

A

Dexametasón: Maxidex, Opnol, Maxitrol, Tobradex

Prednisólón: Ultracortenol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

nefndu 3 sykursteralungnalyf

A

Búdesóníð: Pulmicort, samsett lyf
Flútíkasón: Flixotide, samsett lyf
Fluticasone furoat: Relvar ellipta

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

nefndu 4 sykursterastungulyf

A

Betametasón: Diprospan
Metýlprednisólón: Depo-Medrol, Solu-Medrol
Tríamcínólón: Lederspan
Hydrokortison: Solu-Cortef

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

nefndu 5 sykurstera á töfluformi

A 
Prednisólón: Decortin H, Prednisolone Actavis
Prednison: Deltison
Dexamethason Abcur
Hydrocortison: Plenadren
Budesonid: Cortiment
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

hvernig er Dexamethasone suppression test?

A

prófar starfsemi hypothalamus, heiladinguls og nýrnahetta

gefið dexamethasone að kvöldi

mælt cortisol að morgni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

nefndu aukaverkanir sykursteralyfja (margar)

A

Bæling á svörun við sýkingu eða áverka

  • hættara við sýkingum
  • alvarlegri sýkingar
  • tækifærissýkingar
  • minni merki um sýkingar
  • streitusvörun við áreiti eins og áverka eða aðgerð er minnkuð

Bæling á steramyndun líkamans

  • við langvarandi meðferð
  • getur verið lífshættulegt
  • þarf að minnka skammta yfir lengri tíma

Áhrif á efnaskipti

  • bein
  • sykurbúskapur
  • vöðvar
  • fitudreifing
  • Beinþynning
  • Avascular necrosis
  • Vöðvarýrnun
  • Minnkaður vöxtur barna

áhríf á húð:

  • Húðþynning
  • Sár gróa illa
  • Marblettir

geðrænar aukaverkanir:

  • Oflæti
  • Vellíðan
  • Vanlíðan
  • Geðsveiflur
  • Svefnleysi
  • Þunglyndi
  • Psychosis

Áhrif á Fituvef:

  • Aukin kviðfita
  • Buffalo hump
  • Moon face
  • Þyngdaraukning

Áhrif á augu:

  • Ský á augasteini
  • Gláka

Önnur áhrif:

  • Hár blóðþrýstingur: aukin upptaka á Na og aukin svörun við angiotensin II og katekólamínum
  • Hækkaður blóðsykur
  • Aukin matarlyst
  • Bjúgur
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Aukaverkanir sykursteralyfja (bara yfirflokkarnir)

A
  • Bæling á svörun við sýkingu eða áverka
  • Bæling á steramyndun líkamans
  • áhrif á efnaskipti
  • áhrif á húð
  • geðrænar aukaverkanir
  • áhrif á fituvef
  • áhrif á augu
  • önnur áhrif
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

hvaða styrkur af prednisólóni dugir til að valda bælingu á undirstuku-heiladinguls-nýrnahettu öxulinn?

A

Það verður bæling ef 20 mg eða meira er gefið af Prednisólón daglega í 3 vikur. Þá þarf alltaf að draga úr steragjöfinni í þrepum

(getur verið betra að gefa stera annan hvern dag)

20
Q

lýstu virkni sykurstera líkamans í nýrnahettunum

A 
Hydrocortison (cortisol)
Framleiddir í zona fasciculata
Hafa áhrif á sykur og prótín búskap
 - minnka upptöku og notkun á glúkósa
 - aukin glukoneogenesis
 - aukning á glykogen birgðum
 - minnkuð prótínmyndun og aukið niðurbrot
21
Q

lýstu virkni salstera líkamans í nýrnahettunum

A 
Aldosterone
Framleitt í zona glomerulosa
hefur áhrif á vatns- og  saltbúskap líkamans
Distal tubuli í nýra
 - Útskilnaður á H+ jónum
 - Upptaka á Na
 - Útskilnaður á K
22
Q

lýstu aldósterónei

A

eykur endurupptöku natríums
eykur útskilnað kalíum og vetnis
flókin stjórnun
viðtæki aðeins í fáum gerðum fruma

23
Q

lýstu Flúdrókortisón (Florinef)

A

Lyf: Flúdrókortisón (Florinef) er synthetiskt
er saltsteri

Notað við

  • Vanstarfsemi á nýrnahettum (Addison),
  • Congenital adrenal hyperplasia (CAH)
  • Orthostatiskum blóðþrýstingi

Lyfjahvörf: langur helmingunartími, próteinbundið, útskilst um nýru

Aukaverkanir: HTN, bjúgur, hypokalemia

24
Q

hvernig er lyfjameðferð gegn stera-offramleiðslu?

A

Lyf sem draga úr myndun cortisol:

  • Ketoconazole: hamlar cytochrome p450 14-alpha-demethylase. Fjallað um í kennslu um sveppalyf
  • Metyrapone: hamlar steroid 11beta-hydroxylase, líka notað við greiningu adrenal insufficiency og Cushing syndrome
25
Q

hvaða efni er í lakkrís sem eykur cortisolmagn í blóði?

A

Ensímið 11 beta-hydroxysteroíð dehydrógenasi er í lakkrís og veldur háþrýstingi (meiri sykursteraframleiðslu)

26
Q

hvað er cushing syndrome? og hvernig er meðferð háttað?

A

Cushing syndrome:
Orsakir: adenoma í heiladingli, cortisol myndandi tumor í nýrnahettum, ectopisk ACTH myndun

Meðferð:
Skurðaðgerð
Geislun

27
Q

Hvað er primary hyperaldosteronismi og hvernig er meðferð háttað?

A

Algengasta orsök secunder hypertensionar

Greining: mæla aldosterone og renin

Meðferð: skurðaðgerð

Lyf:

  • Spironolactone: Aldactone filmhúðuð tafla, Spirix tafla
  • Eplerenone: Inspra, Kalspar töflur
28
Q

nefndu tvo aldosterone hemla og berðu saman

A

Spironolactone: er líka progesteron agonisti og androgen viðtaka hamli.

  • Notkun: hyperaldosteronismi, háþrýstingur, hjartabilun, bjúgur
  • Aukaverkanir: veldur brjóstaeymslum, blæðingaóreglu. Hjá körlum impotence, minnkuð kynhvöt og gynecomastia

Eplerenone: mjög sérhæfður saltsteraviðtaka hamli.

  • Ábendingar: hjartabilun
  • Athuga milliverkanir
  • Miklu minni aukaverkanir: hyperkalemia, svimi, lágur blóðþrýstingur, útbrot, niðurgangur, ógleði
29
Q

nefndu 9 lyf sem herma eftir hormónum undirstúku

A 
Octreotide: Sandostatin, Sandostatin LAR
Ganirelix: Orgalutran
Nafarelin: Synarela
Somatotropin: Genotropin, Humatrope, Norditropin, Saizen
Bromocriptin: Parlodel
Tetracosactide
Desmopressin: Minirin 
Terlipressin: Glypressin 
Oxytocin: Syntocinon
30
Q

nefndu 3 tegundir estrógens og lýstu metabólísku áhrifum estrógens í líkamanum

A

Estradiol: algengast (líka sem lyf)
Estrone: eftir menopause
Estriol: meðganga

Metabólisk áhrif

  • söfnun salta og vökva
  • væg anabolisk áhrif
  • breytingar á kólesteróli-HDL eykst
  • styrkir bein
  • áhrif á storknun blóðs
31
Q

í hvaða tilgangi er estrógen notað sem lyf?

A 
Getnaðarvörn
Uppbótarmeðferð
Til varnar beinþynningu
Staðbundin meðferð í leggöng 
   - (t.d. við tíðum þvagfærasýk. eða þurrki)
32
Q

estrógen sem uppbótarmeðferð

A

Einkenni við tíðahvörf
- Urogenital: þurrkur í leggöngum, dyspareunia, endurteknar þvagfærasýkingar, þvagmissir, þynnri slímhúð í þvagrás
- Vasomotor: hitakóf, sviti, hjartsláttur
Dregur úr einkennum og styrkir bein
Estrogen meðferð ein sér eykur hættu á endometrial krabbameini-þarf progesteron með nema ef leg hefur verið fjarlægt

33
Q

lyfhrif estrógena

A

Frásogast vel frá meltingarvegi, leggöngum og húð
Umbrotna í lifur-syntetisk minna
- Transdermal fara í system blóðrás fyrst
- Gjöf í vöðva eða undir húð
Albumin
Sex-steroid binding globulin

34
Q

aukaverkanir estrógena

A 
Bjúgur
Blóðsegamyndun í bláæðum
Eymsli í brjóstum
Ógleði og uppköst
Blæðingar
Hækkaður blóðþrýstingur
35
Q

nefndu tvö lyf sem hamla estrogen virkni (and-estrógen) og smá um þau

A 
Tamoxifen: Tamoxifen Mylan
notað við meðferð brjóstakrabbameina ef ER+
 - Er antagonisti estrogena í brjóstavef
 - Hjáverkanir: styrkir bein,
\_\_- eykur líkur á endometrial cancer, 
\_\_- eykur hættu á bláæðasegum

Raloxifene –Evista-ekki til á Íslandi

  • Estrogen agonisti fyrir áhrif á bein, en antagonisti fyrir leg og brjóst
  • Notað við beinþynningu og dregur jafnframt úr líkum á brjóstakrabbameini
  • Aukaverkanir: lækkar LDL, eykur hættu á blóðsegum í bláæðum, veldum hitakófum
36
Q

hvernig eru prógesterone notuð sem lyf?

A
  1. Getnaðarvörn: eitt og sér eða samsett vegna hömlunar á egglosi, breytinga í leghálsi og áhrifa á legslímhúð.
  2. Uppbótarmeðferð
  3. Endometriosis
37
Q

lýstu methoxyprógesteróni

A

Er synthetiskt, hefur ekki androgen eða estrogen virkni

Notkun: endometriosis, getnaðarvörn, amenorrhea, dysmenorrhea

Lyfjaheiti: DepoProvera gefið í vöðva

Hjáverkanir: acne, bjúgur, þyngdaraukning, beintap

38
Q

nefndu nokkur prógesteróne lyf

A

methoxyprógesterone

Norethísterón: synthetiskt 1. kynslóð
- Norethisterón acetate

Levonorgestrel (2. kynslóð) synthetiskt er samsett lyf með estrogen
- t.d. Mirena, Levosert, Jaydess lykkja

Desogestrel, (3. kynslóð): í samsettum lyfjum

Gestodene, (3. kynslóð): í samsettum lyfjum

Norelgestromin (3. kynslóð) í samsett lyfjum, plástur

Postinor (neyðargetnaðarvörn)

39
Q

hvernig virka samsett getnaðarvarnarlyf?

A

Progestogen bæla tíðahring með áhrifum á hypothalamus og heiladingul-LH
Progestogen breyta aðstæðum í leghálsi
Estrogen fjölga progestogen viðtækjum og auka næmi fyrir progestogenum
Estrogen og progestogen hafa áhrif á legslímhúð
Estrogen hafa áhrif á negative feedback-FSH

40
Q

Kostir og milliverkanir samsettra getnaðarvarnarlyfja?

A

Kostir:

  • Mjög traust getnaðarvörn
  • Færri með premenstrual syndrome (PMS), dysmenorrhea, blóðtap
  • Færri með acne
  • Færri með góðkynja brjóstamein
  • Fækkun á ovarian cysts
  • Minnkar líkur á eggjastokkakrabbameini
  • Fækkar uterine fibroids

Milliverkanir:

  • Hepatic cytochrome P450 enzymes
  • Rifampicin (t.d. gegn berklum)
  • Rifabutin
  • Carbamazepin
  • Phenytoin
  • Amoxacillin-enterohepatic recycling estrogen
41
Q

testósterone sem lyf:

A

Hlaup í skammtapoka: Testogel
Stungulyf: Nebido
Notað við uppbótarmeðferð ef um er að ræða skort samkvæmt einkennum og mælingum á blóðgildum

Lyfjahvörf: Ekki hægt að gefa um munn
Mikið próteinbundið
Stuttur helmingunartími

Aukaverkanir: háþrýstingur, geðsveiflur, bjúgur

42
Q

nefndu 3 and-androgen lyf

A

Cypróteron, bicalutamid og finasterid

43
Q

lýstu Cypróteroni

A

er and-androgenlyf

Cypróterón: Cyproteron Mylan
Notað í meðferð á krabbameini í blöðruhálskirtli

Aukaverkanir: þyngdaraukning, brjóstastækkun, beinþynning, bláæðasegar

Notað með estrogenum í sumum getnaðarvörnum hjá konum: Diane mite, Cypretyl ef húðvandamál, hárvöxtur í andliti

44
Q

lýstu bicalutamidi

A

er and-androgen lyf
Hamlar androgen viðtæki
Notað í meðferð á krabbameini í blöðruhálskirtli

45
Q

lýstu finasteridi

A

er and-androgen lyf
Synthetískt og blokkar 5-reductasa sem umbreytir testosteron í dihydrotestosteron

Notkun: benign prostata hyperplasia BPH. Góðkynja stækkun blöðruhálskirtils

46
Q

lýstu anabólískum sterum

A

Syntetiskir sterar sem líkja eftir áhrifum testosterone og dihydrotestosterone. Nandrolone

Anabolic/androgenic hlutfall aukið

Byggja upp vefi með því að auka prótein framleiðslu.

Þyngjast um 2-5 kg á 10 vikum

Yfir 50 gerðir á bannlista WADA

Notkun í læknisfræði

Aukaverkanir: hár blóðþrýstingur, acne, hækkað kólesteról, lifur, hjarta

47
Q

hvað er Nandrólóne?

A

algengestu anabólísku sterarnir

Lyfjafræði 2. kaflapróf (11 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions