Lyf við liðagigt og lyf við þvagsýrugigt Flashcards
hver eru greiningarskilmerki liðagigtar?
- Morning stiffness of >1 hour most mornings for at least 6 weeks.
- Arthritis and soft-tissue swelling of >3 of 14 joints/joint groups, present for at least 6 weeks
- Arthritis of hand joints, present for at least 6 weeks
- Symmetric arthritis, present for at least 6 weeks
- Subcutaneous nodules in specific places
- Rheumatoid factor at a level above the 95th percentile
- Radiological changes suggestive of joint erosion
á hvað virka lyfin við liðagigt aðallega?
TNF alpha og IL-1 (frá macrofögum)
á B-frumur
og
á APC-frumur og T-frumur
hvaða 5 lyfjaflokkar eru einna helst notaðir við liðagigt?
Verkjalyf Bólgueyðandi verkjalyf Sterar DMARD Cytókínhamlar
hvernig er væg liðagigt?
Liðverkir Amk. 3 bólgnir liðir Sjúkdómur ekki utan liða Jákvætt eða neikvætt RF próf Hækkað sökk eða CRP Ekki merki um liðskemmdir
hvernig er meðferðin við vægri liðagigt?
NSAID-coxib Sterar í liði DMARD Hydroxychloroquine Sulfasalazine
hvernig er miðlungs liðagigt?
Milli 6 og 20 bólgnir liðir
Sjúkdómur ekki til staðar utan liða
Hækkað sökk og CRP
Jákvætt RF
hvernig er meðferðin við miðlungs liðagigt?
NSAID-coxib: hærri skammtar DMARD - Methotrexate - Leflunomide til vara Anticytokine therapy - Etanercept - Infliximab Sterar - Prednisólón
hvernig er slæm liðagigt?
Meira en 20 bólgnir liðir Hækkað sökk og CRP Blóðleysi langvinnra sjúkdóma Lágt albúmín Jákvætt RF Skemmdir á liðum á röntgenmynd Sjúkdómur utan liða
Hvernig er meðferðin við slæmri liðagigt?
NSAID-Coxib
Anticytokine therapy
- Etanercept, infliximab, anakinra
Prednisólón
DMARD
- Methotrexate
- Til vara: Azathioprín, cyclosporine, leflunomide, sulfazalazine
smá um liðagigt
Langvinnur, kerfisbólgusjúkdómur Synovitis Getur náð til margra líffæra, húð, lungu, nýru, hjarta- og æðakerfi Sjálfsofnæmissjúkdómur Rheumatoid factor Anti-CCP (cyclic citrullinated peptide)
smá um þvagsýrugigt
Þvagsýra (uric acid) myndast við niðurbrot púrína
Veldur liðbólgum (þvagsýrugigt)
Myndast tophi = útfellingar á húðinni
Þvagsýrunýrnasteinar
(xanthin oxidasi brýtur niður hypoxanthine í xanthine og svo þvagsýru)
hvaða 5 þáttum tengist þvagsýrugigt oft?
Háum blóðþrýstingi Offitu Hækkuðum blóðfitum Æðakölkun Áfengisneyslu
í hvaða 3 þætti má skipta meðferð við þvagsýrugigt?
- Bólgueyðandi (í köstum)
- Fyrirbyggjandi (kemur í veg fyrir köst)
- Meðferð hækkaðrar þvagsýru í blóði: kemur í veg fyrir liðbólgur, nýrnasteina, myndun tophi, nýrnabilun
Hvernig lyf notum við helst sem bólgueyðandi (í köstum) við þvagsýrugigt? (bráðri þvagsýrugigt)
Bólgueyðandi verkjalyf: -COX-1 og 2: indomethasín - COX-2 hamlar: etoricoxib
Prednisólón (sterinnspýtingar í liði)
Colchicine
lýstu Colchicine
Notað sem bólgueyðandi við köstum í þvagsýrugigt (bráðri þvagsýrugigt)
- Hefur áhrif á microtubuli í frumum- binst við tubulin
- Áhrif á Neutrophila skiptingu og motilitet
- Skömmtun: 0.6 mg/klst þar til svörun eða heildarskammtur 6 mg eða aukaverkanir (ógleði, uppköst, niðurgangur), svo 0.6 mg tvisvar á dag
- Gefið um munn, útskilið í þvagi og um meltingarveg
Aukaverkanir:
- ógleði, uppköst, kviðverkir
- Við langtímanotkun: útbrot, beinmergur, perifer neuropathy
hvernig höfðum við fyrirbyggjandi meðferð við þvagsýrugigt?
Fyrirbyggjandi meðferð
Colchicine 0.6 mg x 2
Lyf sem lækka þvagsýru í blóði
- Probenecid 250 mg x 2,
- má ekki nota ef saga um nýrnasteina,
- kemur í veg fyrir endurupptöku þvagsýru í nýrum og eykur þannig útskilnað
- Milliverkanir: dregur úr útskilnaði margra lyfja
Nefnið 1 lyf sem hamlar myndun þvagsýru
Allopurinol, Allonol (xanthine oxidasa hemill)
Lýstu Allopurinoli
Gefið um munn, frásogast vel
Verkun:
Er xanthine oxidasa hemill
- Safnast upp xanthine og hypoxanthine
- Þau breytast í adenosine og guanosine monophosphates sem hamla myndun purína
Milliverkanir: warfarin, azathioprine Notkun: - hyperuricemia, - nýrnasteinar - fyrirbyggjandi við krabbameinslyfjameðferð
Aukaverkanir:
- Getur komið kasti af stað, húðútbrot
- fækkun á hvítum blóðkornum og blóðflögum
- niðurgangur
- ofnæmisheilkenni með hita, útbrotum, eosínófíliu, lifrarbólgu og versnandi nýrnastarfsemi
