Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Lyfjafræði 2. kaflapróf > Lungnalyf > Flashcards

Lungnalyf Flashcards

1
Q

hvernig er lungnaháþrýstingur skilgreindur?

A

Skilgreindur sem meðalþrýstingur (mPAP = 0.61•sPAP + 2) í lungnaslagæð hærri en 25 mmHg (systólískur þá oft i kringum 40 mmHg)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

lýstu meingerð lungnaháþrýstings

A

Lungnaháþrýstingur er æðafrumuaukandi sjúkdómur frekar en æðaþrengjandi sjúkdómur.

Óeðlileg fjölgun á æðaþelsfrumum sem og sléttum vöðvafrumum.

Leiðir til þrenginga og lokana á æðum

Minnkuð framleiðsla á NO (nitric oxide) frá æðaþelsfrumum.

Minnkuð framleiðsla á prostacyclini frá æðaþelsfrumum.

Aukning á endothelini sem er mjög kröftugt æðaherpandi efni og hvetur til frumuskiptinga.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

lýstu 4 flokkunum (class) fyrir lungnaháþrýsting (english please)

A

Class I:
No limitation of usual physical activity; ordinary physical activity
does not cause dyspnea, fatigue, chest pain, or presyncope

Class II
Mild limitation of physical activity; no discomfort at rest; but normal activity
causes increased dyspnea, fatigue, chest pain, or presyncope

Class III
Marked limitation of activity; no discomfort at rest but less than normal
physical activity causes increased dyspnea, fatigue, chest pain, or
presyncope

Class IV
Unable to perform physical activity at rest; may have signs of RV failure;
symptoms increased by almost any physical activity

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hvaða meðferðir eru við lungnaháþrýstingi?

A

hægri hjartaþræðing

æðavíkkandi lyf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

lýstu epoprostenol

A

Notað við lungnaháþrýstingi

Mjög kröftugt æðavíkkandi prostaglandín
Eykur cAMP í frumum og dregur úr samloðun blóðflagna og skiptingu sléttra vöðvafruma
Þarf stöðuga inngjöf í æð
Myndast þol og þarf því að auka skammta
Eykur áreynslugetu, bætir blóðföll og lifun
Ekki skráð á Íslandi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

lýstu trepostinil

A

notað við lungnaháþrýstingi

Epoprotenol analog
Remodulin er skráð á Íslandi
Gefið með dælu undir húð eða í æð
Innrennslislausn í 4 styrkleikum: 1 mg/ml, 2.5 mg/ml, 5 mg/ml og 10 mg/ml
Eykur sex mínútna gönguþol
Bætir mæði og blóðföll
myndast oft þol
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

lýstu Iloprost

A

notað við lungnaháþrýstingi

Prostacyclin analog

Gefið í loftúða til innöndunar: 6-9 sinnum á dag

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

lýstu Sildenafil

A

Notað við lungnaháþrýstingi = Revatio (og við getuleysi = viagra)

Cyclic GMP fosfódíesterasa hemill
Hamlar 5. og 6. gerð af fosfódíesterasa og getur því aukið á æðavíkkandi verkun prostacyclins
Rannsóknir sýna aukna lifun, betri lífsgæði
Gefið þrisvar á dag
Aukaverkanir: ischemiskar retinal breytingar
Revatio 20 mg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

lýstu tadalafil

A

lyf við lungnaháþrýstingi

Cyclic GMP fosfódíesterasa hemill
Hamlar 5. og 6. gerð af fosfódíesterasa og getur því aukið á æðavíkkandi verkun prostacyclins
Rannsóknir sýna aukna lifun, betri lífsgæði
Gefið einu sinni á dag
Cialis 20 mg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

lýstu Bosentan

A

lyf við lungnaháþrýstingi

Ósértækur endothelín viðtækjahamli
Sérlyfjaheiti: Tracleer
Aukaverkun: Brenglun á lifrarprófum
rándýrt

(Endothelin er mjög kröftugt æðaherpandi efni. Endothelin converting enzyme
Viðtæki: ET-A og ET-B á endoþel frumum og á sléttum vöðvafrumum æða)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

lýstu Ambrisentan

A

Notað við lungnaháþrýstingi

Sértækur endothelín viðtækjahamli A
Sérlyfjaheiti: Volibris
Aukaverkun: Brenglun á lifrarprófum, bjúgur

(Endothelin er mjög kröftugt æðaherpandi efni. Endothelin converting enzyme
Viðtæki: ET-A og ET-B á endoþel frumum og á sléttum vöðvafrumum æða)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

lýstu macitentan

A

notað við lungnaháþrýstingi

Ósértækur endothelín viðtækjahamli
Sérlyfjaheiti: Opsumit
Aukaverkanir: bjúgur og brenglun á lifrarprófum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

lýstu Soluble guanylate cyclase stimulant lyfjum

A

notuð við lungnaháþrýstingi

They increase the sensitivity of sGC to nitric oxide (NO), and they also directly stimulate the receptor to mimic the action of NO.
Riociguat
Sérlyfjaheiti: Adempas
Fannst eftir skimun á 1000 efnasamböndum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

hvaða kalsíum blokkar eru notaðir við lungnaháþrýstingi og hvernig?

A

Nifedipin: 30-240 mg á dag
Diltiazem: 120-900 mg á dag
Notaðir háir skammtar
Bætir lifun ef sjúklingur þolir háa skammta
Einungis notað ef jákvæð svörun á æðasvörunarprófi
Aukaverkanir: bjúgur og lækkaður blóðþrýstingur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

hvernig var meðferðin áður við lungnatrefjun?

A

sterar og bólgueyðandi lyf, en lítil bólga í lungnatrefjun og gátu þau jafnvel aukið dánartíðnina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hvaða tvö lyf eru notuð við lungnatrefjun núna (ný)?

A

Pirfenidone og Nintedanib

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

segðu frá Pirfenidonei

A

Anti-fibrotic og anti-inflammatory lyf

Meðferð við idiopathic pulmonary fibrosis (lungnatrefjun)

Minnkar lungna fibrosu gegnum downregulation á myndum vaxtarþátta og prokollagens I og II

Sérlyfjaheiti: Esbriet, Pirespa og Etuary
Töfluform

Lyfjahvörf

  • Brotið niður í lifur
  • Útskilið með þvagi
  • Helmingunartími: 2,4 klst

ATH eituráhrif á lifur!!!

  • þarf að kanna lifrarstarfsemi áður en meðferð með lyfinu er hafin
  • Endurtekið mánaðarlega fyrstu 6 mán
  • Síðan á 3 mán fresti

Aukaverkanir:

  • Meltingarveg- uppköst, ógleði, niðurgangur
  • Húð- ljósnæmi, þurrkur, útbrot og pruritus
  • Lifrarbilanir- hækkanir á AST, ALT og gamma-glutamyl transpeptidase
  • Svimi
  • Slen
  • Þyngdartap

Margar milliverkanir

  • cytochrome P450.
  • Pregnancy category C- meðganga er frábending.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Segðu frá Nintedanibi

A

Notað við IPF (lungnatrefjun)

Blokkar margar tegundir tyrosin kinasa, t.d.:

  • platelet-derived growth factor
  • fibroblast growth factor receptor
  • vascular endothelial growth factor
  • Fms-like tyrosine kinase-3

Nintedanib binds competitively to the adenosine triphosphate (ATP) binding pocket of these receptors and blocks the intracellular signaling which is crucial for the proliferation, migration, and transformation of fibroblasts

Töfluformi (100/150 mg)

Frásog: Frekað lítið frásog. Tekið með mat, en matur minnkar frásog.

Útskilun: 93% í hægðum.

Frábendingar: nánast engar, ólétta og soya í Kanada. Þarf ekki aðlögun að nýrnastarfsemi, mikil lifrarbilun er frábending.

Milliverkanir: blóðþynningarlyf geta aukið toxic áhrif nintedanib, Pirfenidone getur dregið úr serum þéttni á nintedanib.

Aukaverkanir:

Mjög algengar >10%:

  • Meltingarkerfi: niðurgangur (62%), ógleði (24%), kviðverkir, uppköst, minnkuð matarlyst
  • Lifrar: aukin lifrarensím (14%)

Algengrar (1-10%):

  • Hjarta- og æða: hækkaður blóðþrýstingur, blóðsegamyndun í slagæðum, MI.
  • CNS: höfuðverkur
  • Innkirtla: þyngdartap, vanstarfsemi á skjaldkirtli.
  • Blóð: aukin blæðingatíðni.
  • Öndunar: bronkítis.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

hvernig er lyfjameðferð við astma?

A

Innöndunarlyfjameðferð

  • lyf kemst beint á verkunarstað
  • minni system aukaverkanir
  • Röng notkun getur leitt til þess að lyfið nýtist ekki
  • Mikilvægt að kenna vel notkun lyfja

Einkennameðferð
Bólgueyðandi meðferð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

hvert er markmið meðferðar við astma?

A

Minnka

  • bólgusvörun
  • berkjuauðreitni

Koma í veg fyrir

  • breytingar á loftvegum
  • minnkaðan lungnaþroska
  • tap á lungnastarfsemi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Lýstu Stuttverkandi ß-adrenvirkum lyfjum

A

Verka örvandi á b-adrenvirk viðtæki á sléttum vöðvafrumum sem eru af b-2 gerð
Valda slökun á sléttum vöðvum í berkjuvegg og þar með berkjuvíkkun

Slá á einkenni, ekki bólgusvörun

  • verka fljótt, innan mínútna
  • verka stutt í 4-6 klst
  • eru til að nota eftir þörfum og fyrir áreynslu
  • notuð ein og sér í vægum astma
  • fyrsta lyf í bráðu astmakasti
  • vinna á margvíslegum áreitum (kuldi, kettir…)
  • vinna ekki á bólguferli
22
Q

nefndu tvö Stuttverkandi ß-adrenvirk lyf

A

Salbútamól

  • Ventolin innúðalyf
  • Ventolin Diskus
  • Ventolin - innúðalyf fyrir loftúða

Terbútalín
- Bricanyl Turbuhaler er meira notað
__ - 0.5 mg og 0.25 mg

23
Q

lýstu Langverkandi ß-adrenvirkum lyfjum

A 
Langverkandi (12-24 klst)
heldur lengur að virka (upp í 20-30 mín)
næturastmi
fyrirbyggjandi við áreynsluastma
bætt við ef sterameðferð er ekki fullnægjandi
áhrif á bólguferli með sterum
24
Q

nefndu 5 ß-adrenvirk lyf og smá um þau

A

Salmeteról

  • Serevent 25 mcg innúðalyf
  • Serevent Diskus 50 mcg innöndunarduft
  • áhrif koma fram á 20-30 mínútum
  • vara í 12 klst.
  • gefin tvisvar á dag

Formóteról

  • áhrif koma fram strax,
  • hámark eftir 2 klst,
  • varir í 12 klst
  • Oxis Turbuhaler 4.5 eða 9 mcg í úða
  • 1 sog tvisvar á dag

Gefin einu sinni á dag
- Vilanterol
__ - Samsett lyf

  • Olodaterol
    __ - Striverdi respimat
  • Indaseterol
    __ - Onbrez Breezhaler
25
Q

hvað gera innúðasterar (glúkócorticoidar)

A 
Draga úr bólgusvörun
Vinna á mörgum stigum bólguferlisins
Hafa áhrif á margar frumugerðir
Eru til að fyrirbyggja sjúkdóminn
Hafa ekki bráð áhrif
Tekur 2-4 vikur að hafa áhrif
26
Q

Hversu hátt hlutfall innúðastera fer til lungna og hve háu hlutfalli kyngjum við bara? (almennt)

A

20% til lungna

80% sem við kyngjum

27
Q

hverjar eru aukaverkanir innúðastera?

A 
Þruska (candida) í munni (5-10%)
Hæsi (30%)
Hósti
Ertingur í hálsi
Munnskolun eftir lyfjagjöf dregur úr aukaverkunum
Háir skammtar: almennar aukaverkanir
28
Q

nefnið 3 innúðastera og sma um hvern

A 
Búdesóníð:
 - Pulmicort
\_\_ - innúðalyf 50 eða 200 mikrógrömm
\_\_ - innúðalyf fyrir loftúða 125, 250, 500 mcg
 - Pulmicort Turbuhaler
 \_\_- 100, 200 eða 400 mcg
Flútíkasón:
 - Flixotide innúðalyf
\_\_ - 50, 125, 250 microgrömm
 - Flixotide Diskus
\_\_ - 100, 250, 500 microgrömm

Fluticasone furoate

  • Langvirkt
  • Gefið einu sinni á dag
  • Eingöngu til í samsettu lyfi
  • Styrkleikar 92 og 184 mcg
  • er t.d. í Relvar ellipta
29
Q

Nefndu 8 blöndur af innöndunarsterum og langverkandi ß-virkum lyfjum

A

Flutiform úði
- formoterol 5 og fluticasone 50/125/250

Seretide:

  • fluticasone 100, 250, 500 mcg
  • og salmeterol 50 mcg

Symbicort:

  • budesonide og formoterol:
  • Mite 80/4.5, 160/4.5, Forte 320/9

Relvar ellipta

  • fluticasone furoate og vilanterol
  • 92/22 og 184/22

Relanio
- Salmeterol 50 og fluticason 25

Bufomix easyhaler

Budesonid

Formoterol

30
Q

hvenær nýtist viðbót langverkandi b-adrenvirkra lyfja best?

A

í meðalslæmum astma

31
Q

hver er langalgengasti sterinn á töfluformi? Lýsið honum aðeins

A

Prednisólón

  • 5 mg töflur
  • Notað í slæmum astma sem viðhaldsmeðferð
  • Notað í miðlungs og slæmum astma við bráðar versnanir
  • Hafa almenn áhrif

Lyfhrif:

  • Frásogast vel
  • Verkunartími 12-36 klst
  • Brotnar niður í lifur
  • Útskilst yfir 90% í þvagi
  • Milliverkanir við önnur lyf geta dregið úr verkun

Aukaverkanir:

  • Bjúgsöfnun
  • Háþrýstingur
  • Beinþynning
  • Vöðvarýrnun
  • Minnkuð mótstaða gegn sýkingum
  • Geðtruflanir
  • Aukin matarlyst
32
Q

lýstu leukotrien blokkum

A

LTC4, LTD4, LTE4

  • Cysteinýlleukotrienviðtakar CysLT
  • Binst með mikilli sértækni og sækni við CysLT1 viðtaka
  • Bólguhemjandi
  • Samverkandi með innúðasterum
  • Hafa ekki reynst vel nema hjá litlum hluta astmasjúklinga (minna en 10%)

Notaðir

  • gegn áreynsluastma
  • þegar innúðalyf nýtast illa
  • Ef allergiskur rhinitis
  • Viðhaldsmeðferð
  • Sterasparandi
33
Q

nefndu 1 leukotrien blokker og smá um hann

A

Montelúkast Singulair

  • töflur 10 mg
  • tuggutöflur 4 og 5 mg
  • frásogast hratt og vel, óháð máltíðum
  • umbrotnar í lifur
  • útskilið í galli

Aukaverkanir

  • fátíðar
  • höfuðverkur
  • meltingaróþægindi
  • ofnæmi
34
Q

nefndu 1 mótefni gegn IgE

A

Omalizumab

  • Sérlyfjaheiti: Xolair
  • Notað við ofnæmisastma með hækkun á IgE
  • Stungulyf: gefið undir húð á 2 vikna fresti
  • Skammtastærð er eftir IgE gildum
35
Q

nefndu 1 mótefni gegn IL-5

A

Mepolizumab-Nucala

  • Einstofna mótefni gefið á 4 vikna fresti
  • Notað í svæsnum eosinofil astma
36
Q

hvernig er stigun GOLD á LLT?

A

I: Hlutfall < 70%, FEV1 >80%
II: FEV1 <80% en hlutfall >50%
III: FEV1 <50% en hlutfall >30%
IV: FEV1 <30% eða öndunarbilun eða hægri hjartabilun

37
Q

hvernig er meðferðin við LLT (eftir stigun GOLDs)

A

Vægur (I): Stuttverkandi berkjuvíkkandi lyf eftir þörfum

Meðal (II): Regluleg meðferð: 1 eða fleiri berkjuvíkkandi lyf,
langvirk betaadrenvirk lyf, andkólínvirk lyf og Lungnaendurhæfing

Meðalslæmur (III): Innúðasterar ef tíðar versnanir

Slæmur (IV): súrefnisgjöf

38
Q

Hvaða þrjár lyfjategundir notum við við LLT til að draga úr tíðni versnana?

A

andkolinvirk lyf

betaadrenvirk lyf

innúðastera

39
Q

nefndu fimm langvirk ß-adrenvirk lyf sem notuð eru við LLT

A 
Gefin einu sinni á dag:
 - Umeclidinium bromide	
\_\_ - Incruse ellipta
 - Olodaterol
\_\_ - Striverdi respimat
 - Indaseterol
\_\_ - Onbrez Breezhaler
Gefin  tvisvar á dag:
 - salmeteról
\_\_ - Serevent úði og Diskus
 - formóteról
\_\_ - Oxis turbuhaler
40
Q

lýstu virkni andkólínvirkra lyfja almennt

A
  • berkjuvíkkandi
  • draga úr vöðvavirkni í berkjum
  • virkni eykst eftir því sem teppan eykst
  • keppir við acetylcholine um að bindast viðtækjum á sléttum vöðvafrumum
41
Q

lýstu Tiotropium (Spiriva)

A 
er andkólínvirkt lyf (notað við LLT)
Mjög langvirkt
Gefið einu sinni á dag
Hamlar M3 viðtækjum
= Handihaler
= Respimat
42
Q

lýstu Incruse ellipta

A

er andkólínvirkt lyf (notað við LLT)(ath skv. einni glæru er það langvirkt ß-adrenvirkt lyf)
umeclidinium bromide
Langvirkt
Gefið einu sinni á dag

43
Q

lýstu Eklira Genuair

A

andkólínvirkt lyf (við LLT)
Aclidinium bromide
Gefið tvisvar á dag
Hamlar M3 viðtækjum

44
Q

lýstu Ipatropium (Atrovent)

A

andkólínvirkt lyf:

innúðalyf 20 mcg í úða
2 úðar fjórum sinnum á dag

lausn fyrir loftúða 0.25 mg/ml
2 ml 2-4 sinnum á dag

45
Q

nefndu fjögur andkólínvirk lyf og aukaverkanir þeirra

A

Tiotropium (Spiriva)
Incruse ellipta (kannski langvirkt ß-adrenvirkt)
Eklira Genuair
Ipatropium (Atrovent)

Aukaverkanir

  • Munnþurrkur
  • Erting í hálsi
  • Hósti
  • Höfuðverkur
46
Q

nefndu tvö samsett adrenvirk og langvirk ß-adrenvirk lyf

A

Umeclidium og vilanterol: Anoro ellipta

Tiotropium og olodaterol: Spiolto respimat

47
Q

lýstu roflumilast

A

a selective, long-actinginhibitor of the enzyme PDE-4
Daxas 500 mcg einu sinni á dag
Aukaverkanir: niðurgangur og þyngdartap
Ábending: langvinn berkjubólga

48
Q

hvenær bætum við við innúðasterum við LLT?

A
  • ef FEV1 er undir 50% af spáðu gildi og tíðar versnanir vegna td. sýkinga
  • Með tíðum versnunum er átt við 1-2svar sinnum á ári
  • Með versnun er átt við að einkenni aukast verulega frá grunnástandi og leitað er aðstoðar heilbrigðisstarfsmanns
49
Q

nefndu 4 slímlosandi lyf

A

N-acetylcystein
Acetylcystein Mylan töflur 200 mg
Mucomyst lausn fyrir loftúða

Brómhexín
Bisolvon töflur

50
Q

hvenær á að gefa O2?

A

ef PO2 mælist 55 mmHg eða lægra

Lyfjafræði 2. kaflapróf (11 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions