Brainscape's Knowledge GenomeTM


Top Flashcards (Certified)
All Flashcards

Lyfjafræði 2. kaflapróf > Lungnalyf > Flashcards

Lungnalyf Flashcards

1
Q

hvernig er lungnaháþrýstingur skilgreindur?

A

Skilgreindur sem meðalþrýstingur (mPAP = 0.61•sPAP + 2) í lungnaslagæð hærri en 25 mmHg (systólískur þá oft i kringum 40 mmHg)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

lýstu meingerð lungnaháþrýstings

A

Lungnaháþrýstingur er æðafrumuaukandi sjúkdómur frekar en æðaþrengjandi sjúkdómur.

Óeðlileg fjölgun á æðaþelsfrumum sem og sléttum vöðvafrumum.

Leiðir til þrenginga og lokana á æðum

Minnkuð framleiðsla á NO (nitric oxide) frá æðaþelsfrumum.

Minnkuð framleiðsla á prostacyclini frá æðaþelsfrumum.

Aukning á endothelini sem er mjög kröftugt æðaherpandi efni og hvetur til frumuskiptinga.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

lýstu 4 flokkunum (class) fyrir lungnaháþrýsting (english please)

A

Class I:
No limitation of usual physical activity; ordinary physical activity
does not cause dyspnea, fatigue, chest pain, or presyncope

Class II
Mild limitation of physical activity; no discomfort at rest; but normal activity
causes increased dyspnea, fatigue, chest pain, or presyncope

Class III
Marked limitation of activity; no discomfort at rest but less than normal
physical activity causes increased dyspnea, fatigue, chest pain, or
presyncope

Class IV
Unable to perform physical activity at rest; may have signs of RV failure;
symptoms increased by almost any physical activity

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hvaða meðferðir eru við lungnaháþrýstingi?

A

hægri hjartaþræðing

æðavíkkandi lyf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

lýstu epoprostenol

A

Notað við lungnaháþrýstingi

Mjög kröftugt æðavíkkandi prostaglandín
Eykur cAMP í frumum og dregur úr samloðun blóðflagna og skiptingu sléttra vöðvafruma
Þarf stöðuga inngjöf í æð
Myndast þol og þarf því að auka skammta
Eykur áreynslugetu, bætir blóðföll og lifun
Ekki skráð á Íslandi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

lýstu trepostinil

A

notað við lungnaháþrýstingi

Epoprotenol analog
Remodulin er skráð á Íslandi
Gefið með dælu undir húð eða í æð
Innrennslislausn í 4 styrkleikum: 1 mg/ml, 2.5 mg/ml, 5 mg/ml og 10 mg/ml
Eykur sex mínútna gönguþol
Bætir mæði og blóðföll
myndast oft þol
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

lýstu Iloprost

A

notað við lungnaháþrýstingi

Prostacyclin analog

Gefið í loftúða til innöndunar: 6-9 sinnum á dag

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

lýstu Sildenafil

A

Notað við lungnaháþrýstingi = Revatio (og við getuleysi = viagra)

Cyclic GMP fosfódíesterasa hemill
Hamlar 5. og 6. gerð af fosfódíesterasa og getur því aukið á æðavíkkandi verkun prostacyclins
Rannsóknir sýna aukna lifun, betri lífsgæði
Gefið þrisvar á dag
Aukaverkanir: ischemiskar retinal breytingar
Revatio 20 mg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

lýstu tadalafil

A

lyf við lungnaháþrýstingi

Cyclic GMP fosfódíesterasa hemill
Hamlar 5. og 6. gerð af fosfódíesterasa og getur því aukið á æðavíkkandi verkun prostacyclins
Rannsóknir sýna aukna lifun, betri lífsgæði
Gefið einu sinni á dag
Cialis 20 mg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

lýstu Bosentan

A

lyf við lungnaháþrýstingi

Ósértækur endothelín viðtækjahamli
Sérlyfjaheiti: Tracleer
Aukaverkun: Brenglun á lifrarprófum
rándýrt

(Endothelin er mjög kröftugt æðaherpandi efni. Endothelin converting enzyme
Viðtæki: ET-A og ET-B á endoþel frumum og á sléttum vöðvafrumum æða)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

lýstu Ambrisentan

A

Notað við lungnaháþrýstingi

Sértækur endothelín viðtækjahamli A
Sérlyfjaheiti: Volibris
Aukaverkun: Brenglun á lifrarprófum, bjúgur

(Endothelin er mjög kröftugt æðaherpandi efni. Endothelin converting enzyme
Viðtæki: ET-A og ET-B á endoþel frumum og á sléttum vöðvafrumum æða)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

lýstu macitentan

A

notað við lungnaháþrýstingi

Ósértækur endothelín viðtækjahamli
Sérlyfjaheiti: Opsumit
Aukaverkanir: bjúgur og brenglun á lifrarprófum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

lýstu Soluble guanylate cyclase stimulant lyfjum

A

notuð við lungnaháþrýstingi

They increase the sensitivity of sGC to nitric oxide (NO), and they also directly stimulate the receptor to mimic the action of NO.
Riociguat
Sérlyfjaheiti: Adempas
Fannst eftir skimun á 1000 efnasamböndum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

hvaða kalsíum blokkar eru notaðir við lungnaháþrýstingi og hvernig?

A

Nifedipin: 30-240 mg á dag
Diltiazem: 120-900 mg á dag
Notaðir háir skammtar
Bætir lifun ef sjúklingur þolir háa skammta
Einungis notað ef jákvæð svörun á æðasvörunarprófi
Aukaverkanir: bjúgur og lækkaður blóðþrýstingur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

hvernig var meðferðin áður við lungnatrefjun?

A

sterar og bólgueyðandi lyf, en lítil bólga í lungnatrefjun og gátu þau jafnvel aukið dánartíðnina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hvaða tvö lyf eru notuð við lungnatrefjun núna (ný)?

A

Pirfenidone og Nintedanib

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

segðu frá Pirfenidonei

A

Anti-fibrotic og anti-inflammatory lyf

Meðferð við idiopathic pulmonary fibrosis (lungnatrefjun)

Minnkar lungna fibrosu gegnum downregulation á myndum vaxtarþátta og prokollagens I og II

Sérlyfjaheiti: Esbriet, Pirespa og Etuary
Töfluform

Lyfjahvörf

  • Brotið niður í lifur
  • Útskilið með þvagi
  • Helmingunartími: 2,4 klst

ATH eituráhrif á lifur!!!

  • þarf að kanna lifrarstarfsemi áður en meðferð með lyfinu er hafin
  • Endurtekið mánaðarlega fyrstu 6 mán
  • Síðan á 3 mán fresti

Aukaverkanir:

  • Meltingarveg- uppköst, ógleði, niðurgangur
  • Húð- ljósnæmi, þurrkur, útbrot og pruritus
  • Lifrarbilanir- hækkanir á AST, ALT og gamma-glutamyl transpeptidase
  • Svimi
  • Slen
  • Þyngdartap

Margar milliverkanir

  • cytochrome P450.
  • Pregnancy category C- meðganga er frábending.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Segðu frá Nintedanibi

A

Notað við IPF (lungnatrefjun)

Blokkar margar tegundir tyrosin kinasa, t.d.:

  • platelet-derived growth factor
  • fibroblast growth factor receptor
  • vascular endothelial growth factor
  • Fms-like tyrosine kinase-3

Nintedanib binds competitively to the adenosine triphosphate (ATP) binding pocket of these receptors and blocks the intracellular signaling which is crucial for the proliferation, migration, and transformation of fibroblasts

Töfluformi (100/150 mg)

Frásog: Frekað lítið frásog. Tekið með mat, en matur minnkar frásog.

Útskilun: 93% í hægðum.

Frábendingar: nánast engar, ólétta og soya í Kanada. Þarf ekki aðlögun að nýrnastarfsemi, mikil lifrarbilun er frábending.

Milliverkanir: blóðþynningarlyf geta aukið toxic áhrif nintedanib, Pirfenidone getur dregið úr serum þéttni á nintedanib.

Aukaverkanir:

Mjög algengar >10%:

  • Meltingarkerfi: niðurgangur (62%), ógleði (24%), kviðverkir, uppköst, minnkuð matarlyst
  • Lifrar: aukin lifrarensím (14%)

Algengrar (1-10%):

  • Hjarta- og æða: hækkaður blóðþrýstingur, blóðsegamyndun í slagæðum, MI.
  • CNS: höfuðverkur
  • Innkirtla: þyngdartap, vanstarfsemi á skjaldkirtli.
  • Blóð: aukin blæðingatíðni.
  • Öndunar: bronkítis.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

hvernig er lyfjameðferð við astma?

A

Innöndunarlyfjameðferð

  • lyf kemst beint á verkunarstað
  • minni system aukaverkanir
  • Röng notkun getur leitt til þess að lyfið nýtist ekki
  • Mikilvægt að kenna vel notkun lyfja

Einkennameðferð
Bólgueyðandi meðferð

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

hvert er markmið meðferðar við astma?

A

Minnka

  • bólgusvörun
  • berkjuauðreitni

Koma í veg fyrir

  • breytingar á loftvegum
  • minnkaðan lungnaþroska
  • tap á lungnastarfsemi
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Lýstu Stuttverkandi ß-adrenvirkum lyfjum

A

Verka örvandi á b-adrenvirk viðtæki á sléttum vöðvafrumum sem eru af b-2 gerð
Valda slökun á sléttum vöðvum í berkjuvegg og þar með berkjuvíkkun

Slá á einkenni, ekki bólgusvörun

  • verka fljótt, innan mínútna
  • verka stutt í 4-6 klst
  • eru til að nota eftir þörfum og fyrir áreynslu
  • notuð ein og sér í vægum astma
  • fyrsta lyf í bráðu astmakasti
  • vinna á margvíslegum áreitum (kuldi, kettir…)
  • vinna ekki á bólguferli
22
Q

nefndu tvö Stuttverkandi ß-adrenvirk lyf

A

Salbútamól

  • Ventolin innúðalyf
  • Ventolin Diskus
  • Ventolin - innúðalyf fyrir loftúða

Terbútalín
- Bricanyl Turbuhaler er meira notað
__ - 0.5 mg og 0.25 mg

23
Q

lýstu Langverkandi ß-adrenvirkum lyfjum

A 
Langverkandi (12-24 klst)
heldur lengur að virka (upp í 20-30 mín)
næturastmi
fyrirbyggjandi við áreynsluastma
bætt við ef sterameðferð er ekki fullnægjandi
áhrif á bólguferli með sterum
24
Q

nefndu 5 ß-adrenvirk lyf og smá um þau

A

Salmeteról

  • Serevent 25 mcg innúðalyf
  • Serevent Diskus 50 mcg innöndunarduft
  • áhrif koma fram á 20-30 mínútum
  • vara í 12 klst.
  • gefin tvisvar á dag

Formóteról

  • áhrif koma fram strax,
  • hámark eftir 2 klst,
  • varir í 12 klst
  • Oxis Turbuhaler 4.5 eða 9 mcg í úða
  • 1 sog tvisvar á dag

Gefin einu sinni á dag
- Vilanterol
__ - Samsett lyf

  • Olodaterol
    __ - Striverdi respimat
  • Indaseterol
    __ - Onbrez Breezhaler
25
hvað gera innúðasterar (glúkócorticoidar)
``` Draga úr bólgusvörun Vinna á mörgum stigum bólguferlisins Hafa áhrif á margar frumugerðir Eru til að fyrirbyggja sjúkdóminn Hafa ekki bráð áhrif Tekur 2-4 vikur að hafa áhrif ```
26
Hversu hátt hlutfall innúðastera fer til lungna og hve háu hlutfalli kyngjum við bara? (almennt)
20% til lungna | 80% sem við kyngjum
27
hverjar eru aukaverkanir innúðastera?
``` Þruska (candida) í munni (5-10%) Hæsi (30%) Hósti Ertingur í hálsi Munnskolun eftir lyfjagjöf dregur úr aukaverkunum Háir skammtar: almennar aukaverkanir ```
28
nefnið 3 innúðastera og sma um hvern
``` Búdesóníð: - Pulmicort __ - innúðalyf 50 eða 200 mikrógrömm __ - innúðalyf fyrir loftúða 125, 250, 500 mcg - Pulmicort Turbuhaler __- 100, 200 eða 400 mcg ``` ``` Flútíkasón: - Flixotide innúðalyf __ - 50, 125, 250 microgrömm - Flixotide Diskus __ - 100, 250, 500 microgrömm ``` Fluticasone furoate - Langvirkt - Gefið einu sinni á dag - Eingöngu til í samsettu lyfi - Styrkleikar 92 og 184 mcg - er t.d. í Relvar ellipta
29
Nefndu 8 blöndur af innöndunarsterum og langverkandi ß-virkum lyfjum
Flutiform úði - formoterol 5 og fluticasone 50/125/250 Seretide: - fluticasone 100, 250, 500 mcg - og salmeterol 50 mcg Symbicort: - budesonide og formoterol: - Mite 80/4.5, 160/4.5, Forte 320/9 Relvar ellipta - fluticasone furoate og vilanterol - 92/22 og 184/22 Relanio - Salmeterol 50 og fluticason 25 Bufomix easyhaler Budesonid Formoterol
30
hvenær nýtist viðbót langverkandi b-adrenvirkra lyfja best?
í meðalslæmum astma
31
hver er langalgengasti sterinn á töfluformi? Lýsið honum aðeins
Prednisólón - 5 mg töflur - Notað í slæmum astma sem viðhaldsmeðferð - Notað í miðlungs og slæmum astma við bráðar versnanir - Hafa almenn áhrif Lyfhrif: - Frásogast vel - Verkunartími 12-36 klst - Brotnar niður í lifur - Útskilst yfir 90% í þvagi - Milliverkanir við önnur lyf geta dregið úr verkun Aukaverkanir: - Bjúgsöfnun - Háþrýstingur - Beinþynning - Vöðvarýrnun - Minnkuð mótstaða gegn sýkingum - Geðtruflanir - Aukin matarlyst
32
lýstu leukotrien blokkum
LTC4, LTD4, LTE4 - Cysteinýlleukotrienviðtakar CysLT - Binst með mikilli sértækni og sækni við CysLT1 viðtaka - Bólguhemjandi - Samverkandi með innúðasterum - Hafa ekki reynst vel nema hjá litlum hluta astmasjúklinga (minna en 10%) Notaðir - gegn áreynsluastma - þegar innúðalyf nýtast illa - Ef allergiskur rhinitis - Viðhaldsmeðferð - Sterasparandi
33
nefndu 1 leukotrien blokker og smá um hann
Montelúkast Singulair - töflur 10 mg - tuggutöflur 4 og 5 mg - frásogast hratt og vel, óháð máltíðum - umbrotnar í lifur - útskilið í galli Aukaverkanir - fátíðar - höfuðverkur - meltingaróþægindi - ofnæmi
34
nefndu 1 mótefni gegn IgE
Omalizumab - Sérlyfjaheiti: Xolair - Notað við ofnæmisastma með hækkun á IgE - Stungulyf: gefið undir húð á 2 vikna fresti - Skammtastærð er eftir IgE gildum
35
nefndu 1 mótefni gegn IL-5
Mepolizumab-Nucala - Einstofna mótefni gefið á 4 vikna fresti - Notað í svæsnum eosinofil astma
36
hvernig er stigun GOLD á LLT?
I: Hlutfall < 70%, FEV1 >80% II: FEV1 <80% en hlutfall >50% III: FEV1 <50% en hlutfall >30% IV: FEV1 <30% eða öndunarbilun eða hægri hjartabilun
37
hvernig er meðferðin við LLT (eftir stigun GOLDs)
Vægur (I): Stuttverkandi berkjuvíkkandi lyf eftir þörfum Meðal (II): Regluleg meðferð: 1 eða fleiri berkjuvíkkandi lyf, langvirk betaadrenvirk lyf, andkólínvirk lyf og Lungnaendurhæfing Meðalslæmur (III): Innúðasterar ef tíðar versnanir Slæmur (IV): súrefnisgjöf
38
Hvaða þrjár lyfjategundir notum við við LLT til að draga úr tíðni versnana?
andkolinvirk lyf betaadrenvirk lyf innúðastera
39
nefndu fimm langvirk ß-adrenvirk lyf sem notuð eru við LLT
``` Gefin einu sinni á dag: - Umeclidinium bromide __ - Incruse ellipta - Olodaterol __ - Striverdi respimat - Indaseterol __ - Onbrez Breezhaler ``` ``` Gefin tvisvar á dag: - salmeteról __ - Serevent úði og Diskus - formóteról __ - Oxis turbuhaler ```
40
lýstu virkni andkólínvirkra lyfja almennt
- berkjuvíkkandi - draga úr vöðvavirkni í berkjum - virkni eykst eftir því sem teppan eykst - keppir við acetylcholine um að bindast viðtækjum á sléttum vöðvafrumum
41
lýstu Tiotropium (Spiriva)
``` er andkólínvirkt lyf (notað við LLT) Mjög langvirkt Gefið einu sinni á dag Hamlar M3 viðtækjum = Handihaler = Respimat ```
42
lýstu Incruse ellipta
er andkólínvirkt lyf (notað við LLT)(ath skv. einni glæru er það langvirkt ß-adrenvirkt lyf) umeclidinium bromide Langvirkt Gefið einu sinni á dag
43
lýstu Eklira Genuair
andkólínvirkt lyf (við LLT) Aclidinium bromide Gefið tvisvar á dag Hamlar M3 viðtækjum
44
lýstu Ipatropium (Atrovent)
andkólínvirkt lyf: innúðalyf 20 mcg í úða 2 úðar fjórum sinnum á dag lausn fyrir loftúða 0.25 mg/ml 2 ml 2-4 sinnum á dag
45
nefndu fjögur andkólínvirk lyf og aukaverkanir þeirra
Tiotropium (Spiriva) Incruse ellipta (kannski langvirkt ß-adrenvirkt) Eklira Genuair Ipatropium (Atrovent) Aukaverkanir - Munnþurrkur - Erting í hálsi - Hósti - Höfuðverkur
46
nefndu tvö samsett adrenvirk og langvirk ß-adrenvirk lyf
Umeclidium og vilanterol: Anoro ellipta | Tiotropium og olodaterol: Spiolto respimat
47
lýstu roflumilast
a selective, long-acting inhibitor of the enzyme PDE-4 Daxas 500 mcg einu sinni á dag Aukaverkanir: niðurgangur og þyngdartap Ábending: langvinn berkjubólga
48
hvenær bætum við við innúðasterum við LLT?
- ef FEV1 er undir 50% af spáðu gildi og tíðar versnanir vegna td. sýkinga - Með tíðum versnunum er átt við 1-2svar sinnum á ári - Með versnun er átt við að einkenni aukast verulega frá grunnástandi og leitað er aðstoðar heilbrigðisstarfsmanns
49
nefndu 4 slímlosandi lyf
N-acetylcystein Acetylcystein Mylan töflur 200 mg Mucomyst lausn fyrir loftúða Brómhexín Bisolvon töflur
50
hvenær á að gefa O2?
ef PO2 mælist 55 mmHg eða lægra

Lyfjafræði 2. kaflapróf (11 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions