Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Chirurgia > Stany zapalne > Flashcards

Stany zapalne Flashcards

1
Q

Czym jest zapalenie?

A

reakcja obronna organizmu na różnorodne czynniki zewnątrz- lub wewnątrzpochodne mającą na celu zwalczenie czynnika wywołującego i naprawę następstw

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Cechy zakażenia chirurgicznego:

A
  • zwykle w obrębie twarzy, szyi i JU
  • wywołane zakażeniem florą bakteryjną mieszaną
  • mają skłonność do ograniczania się
  • możliwość leczenia wyłącznie chirurgicznego (bez stosowania antybiotyków)
  • często rozwijają się wskutek zadziałania urazu z przerwaniem ciągłości tkanek
  • przebycie zakażenia chirurgicznego nie pozostawia odporności swoistej → osłabia odporność organizmu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Jak dzielimy zapalenia ze względu na etiologię?

A
  • nieswoiste - zewnętrzne i wewnętrzne

* swoiste - bezpośrednio związane z odpowiedzią immuno

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Jak dzielimy zapalenia ze względu na czas trwania?

A
  • ostre
  • podostre
  • przewlekłe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Jak dzielimy zapalenia ze względu na zasięg?

A

ograniczone i rozlane

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Cechy zapalenia:

A
  • zaczerwienienie (rubor)
  • ucieplenie (calor)
  • naciek (rumor)
  • ból (dolor)
  • upośledzenie funkcji
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Jakie wyróżniamy rodzaje zapalenia bakteryjnego?

A
  • pierwotne - wywołane przez drobnoustroje, które zapoczątkowują uszkodzenie tkanek
  • wtórne - wywołane przez drobnoustroje, które wtargnęły do pierwotnego ogniska chorobowego o innym charakterze niż zapalenie, np. zropienie krwiaka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Kliniczne postaci zapaleń:

A
  • naciek zapalny - reakcja tkanki wywołana przejściem poza naczynia osocza oraz elementów komórkowych i humoralnych krwi; zakażenie nacieku może doprowadzić do powstania ropnia
  • ropień - jama wypełniona ropą ograniczona przez błonę ropotwórczą (torebka łącznotkankowa powstała z tk ziarninowej); może tworzyć się w tkankach lub przestrzeni anatomicznej
  • ropniak - zakażenie ropne w naturalnej jamie ciała bez możliwości odpływu ropy (np. ropniak zatoki szczękowej)
  • ropowica - ostre, rozlane, ropne zapalenie szerzące się szybko w wiotkiej tkance łącznej wzdłuż powięzi, naczyń i przestrzeni anatomicznych bez wyraźnych granic; mnogie ogniska ropne i martwica tkanek; zawsze towarzyszy temu silny odczyn ogólny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Różnice w badaniu ww chłonnych objętych ostrym i przewlekłym zapaleniem:

A 
OSTRE:
• bolesne
• powiększone
• miękkie
• przesuwalne względem otoczenia 
• w przypadku zropienia → możliwy objaw chełbotania i nacieczenie otaczających tkanek + żywa bolesność dotykowa
• mogą towarzyszyć objawy ogólne
PRZEWLEKŁE: różnicowanie z przerzutami nowotworowymi!!!
• niebolesne
• powiększone
• elastyczno-twarde
• przesuwalne względem otoczenia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Z czym należy różnicować stany zapalne w ukł chłonnym szyi?

A
  • przerzuty do ww chłonnych
  • pierwotne nowotwory limfatyczne
  • choroby zakaźne (ziarnica, choroby ukł białokrwinkowego i chłonnego, mononukleoza, gruźlica ww chłonnych)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Powikłania ogólne ostrych ropnych zapaleń twarzy i szyi:

A
  • niedrożność oddechowa
  • zakrzepowe zapalenie żył
  • zakrzep zatoki jamistej
  • ropień podokostnowy oczodołu i ropowica oczodołu
  • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
  • zapalenie mózgu
  • ropień przerzutowy mózgu
  • zapalenie nerwów czaszkowych
  • zapalenie zakrzepowe żył twarzy, zator tętniczy
  • zapalenie śródpiersia
  • ropnie przerzutowe
  • posocznica lub posocznico-ropnica
  • wstrząs septyczny
  • DIC = zespół rozsianego, śródnaczyniowego wykrzepiania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Czynniki wewnątrz- i zewnątrzpochodne wywołujące reakcje zapalne:

A

a. wewnątrzpochodne: substancje powstające w ustroju człowieka w przebiegu różnych procesów patologicznych; endogenne źródła mogą stanowić kompleksy antygen-przeciwciało, ognisko martwicy, nowotwór złośliwy

b. zewnątrzpochodne:
• czynniki mechaniczne - ostre i przewlekłe urazy, ciała obce
• chemiczne - alkohol, kwasy, zasady, metale ciężkie
• fizyczne - promieniowanie jonizujące, nadfioletowe, wysoki i niskie temp
• czynniki biologiczne - bakterie, wirusy, grzyby

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Jakie wyróżniamy rodzaje zapaleń ze względu na tło zakażenia bakteryjnego?

A

zębopochodne i niezębopochodne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Skąd wynika częstość bakteryjnych zapaleń okolicy GiS?

A

bogata flora bakteryjna JU oraz obecność zmienionych chorobowo zębów, przyzębia, zatok przynosowych, skóry twarzy i narażenia tego regionu ciała na mikro- i makrourazy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Czym są zakażenia zębopochodne?

A

wszystkie procesy infekcyjne, których punkt wyjścia znajduje się w obrębie tkanek zęba i przyzębia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Przyczyny zębopochodnych zakażeń:

A
  • zgorzel miazgi
  • zmiany okw
  • zapalenie przyzębia
  • ogniska zapalenia w otoczeniu zębów zatrzymanych
  • pozostawione korzenie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Przyczyny niezębopochodnych zakażeń GiS:

A
  • urazowe - zakażenia przyranne (np. róża), ciała obce, zropienie krwiak, zgorzelinowe zęby w szczelinie złamania, pourazowe zap kości
  • jatrogenne (głównie pooperacyjne) - uraz operacyjny, uszkodzenie splotu skrzydłowego, znieczulenia przewodowe, polekowe
  • śliniankopochodne - zapalenie ślinianki, kamica
  • torbielopochodne - zropienie torbieli
  • nowotworopochodne
  • odwęzłowe
  • odwłosowe - czyrak
  • inne: alergiczne, ukąszenie przez owada, popromienne, rak wodny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Podział zapaleń ze względu na kryteria morfologiczne:

A
  • uszkadzające
  • rozplemowe / wytwórcze
  • wysiękowe: surowicze / włóknikowe / ropne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Ewolucja obrazu klinicznego zakażeń zębopochodnych + objawy bólowe, obraz w JU i RTG:

A

stadium 1 - ropień okw
• silny, dobrze zlokalizowany ból
• RTG: brak zmian lub poszerzenie szpary ozębnej

stadium 2 - ograniczone zap kości
• ból
• RTG: nieostro ograniczone przejaśnienie

stadium 3 - ropień podokostnowy
• ostry ból
• RTG: przejaśnienie w okolicy wierzchołkowej

stadium 4 - zapalenie tk łącznej
• nasilony ból
• elastyczno-twardy obrzęk
• zaczerwienienie skóry i/lub błony śluzowej
• RTG: przejaśnienie w okolicy wierzchołkowej

stadium 5 - formowanie się ropni i przetok
• ból o mniejszym nasileniu
• miękkie wygórowanie
• obecność przetok z wysiękiem ropnym
• RTG: przejaśnienie w okolicy wierzchołkowej

stadium 6 - rozlany / uogólniony stan zapalny
• znaczny ból i obrzęk
• objawy ogólne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Stadium 1 - ropień okw:

A
  • szybki początek
  • silny, dobrze zlokalizowany ból przy nagryzaniu i opukiwaniu
  • testy żywotności miazgi - ujemne
  • zwiększona ruchomość zęba - wysadzanie zęba z zębodołu
  • RTG: brak zmian lub poszerzenie szpary ozębnej
  • może przejść w fazę przewlekłą (ziarniniak okw) lub postępować dalej w formie ostrej z przejściem na kość gąbczastą
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Stadium 2 - ograniczone zap kości:

A
  • silny, dobrze zlokalizowany ból przy nagryzaniu i opukiwaniu
  • testy żywotności miazgi - ujemne
  • zwiększona ruchomość zęba - wysadzanie zęba z zębodołu
  • RTG: nieostro ograniczone przejaśnienie, poszerzenie szpary ozębnej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Stadium 3 - ropień podokostnowy:

A
  • rozpoczyna się w momencie perforacji blaszki zbitej
  • ostry ból (odwarstwienie okostnej)
  • obrzęk tkanek miękkich
  • RTG: przejaśnienie w okolicy wierzchołkowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Stadium 4 - zapalenie tk łącznej:

A

= ropowica (jednak nie jest to ropowica wg polskiej literatury a anglosaskiej)
• nie jest stałym etapem ewolucji odzębowego procesu zapalnego
• początkowo: miękki lub ciastowaty naciek zapalny, bez towarzyszącego zaczerwienienia i ucieplenia tkanek
• rozlane, nieostro ograniczone nacieczenie podśluzowej i podskórnej tk łącznej
• nasilony ból
• elastyczno-twardy naciek bł śluz lub skóry o nieostrym odgraniczeniu od otoczenia
• zaczerwienienie i ucieplenie skóry i/lub błony śluzowej
• RTG: przejaśnienie w okolicy wierzchołkowej
• zejściem jest formowanie ropnia i przetoki albo rozprzestrzenianie się zakażenia na sąsiednie obszary anatomiczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Stadium 5 - formowanie się ropni i przetok:

A
  • najczęściej spotykane zejście zapalenie tk łącznej (lub bezpośrednio ropnia podokostnowego) i występuje u pacjentów, u których ukł immuno jest w stanie doprowadzić do ograniczania się stanów zap
  • miękkie, dobrze ograniczone, chełboczące wygórowanie (każdy ropień ma dodatni objaw chełbotania)
  • możliwa obecność przetok z wysiękiem ropnym → ból o mniejszym nasileniu
  • RTG: przejaśnienie w okolicy wierzchołkowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Stadium 6 - rozlany / uogólniony stan zapalny:

A
  • znaczny ból i obrzęk
  • gorączka
  • objawy ogólne (odwodnienie, osłabienie organizmu i inne)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Stadium 6 - rozprzestrzenianie się zakażenia zębopochodnego:

A
  • nie jest to stały etap każdego zakażenia

* często ma związek z zab odporności lub wysoką zjadliwością patogenów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

W jaki sposób mogą rozprzestrzeniać się zakażenia?

A
  • przez ciągłość
  • drogą naczyń krwionośnych (sepsa)
  • drogą naczyń chłonnych (zapalenie ww chłonnych)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Której kości najczęściej dotyczy zapalenie kości i dlaczego?

A

częściej dotyczy w żuchwie, ponieważ gorsze ukrwienie (pochodzące prawie wyłącznie z tętnicy zębodołowej dolnej) i grubsza blaszka zbita → predysponowanie do występowania zmian niedokrwiennych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Zgodnie z jakimi regułami szerzą się zapalenia zębopochodne i jakie uwarunkowania anatomiczne na nie wpływają?

A
  • ułożenie wierzchołków korzeni w stosunku do blaszki zbitej → zapalenie szerzy się w kierunku tej blaszki, która znajduje się bliżej zakażonego wierzchołka
  • stosunek pomiędzy miejscem przerwania blaszki zbitej a przyczepami mięśni → po przerwaniu ciągłości okostnej, zapalenie szerzy się w kierunku najmniejszego oporu tkanek do przyległych przestrzeni anato, ograniczonych przyczepami mm do kości szczękowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Jakie wyróżniamy ropnie wewnątrzustne?

A
  • ropień podokostnowy
  • ropień podśluzówkowy
  • ropień podniebienia
  • ropień dołu nadkłowego
  • ropień podjęzykowy
  • ropień języka
  • ropień policzka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Jakie wyróżniamy ropnie zewnątrzustne?

A
  • ropień podbródkowy
  • ropień okołożuchwowy
  • ropień przestrzeni podżuchwowej
  • ropień podżwaczowy
  • ropień przestrzeni skrzydłowo-żuchwowej
  • ropień przestrzeni skrzydłowo-podniebiennej
  • ropień przygardłowy
  • ropień okołomigdałkowy
  • ropień przestrzeni podskroniowej
  • ropień przestrzeni skroniowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Główne drogi szerzenia się zapaleń od siekaczy i kłów szczęki:

A
  • do przedsionka JU - najczęściej
  • do podniebienia
  • do dołu nadkłowego
  • do okolicy około- lub śródnosowej
  • do wargi górnej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Główne drogi szerzenia się zapaleń od przedtrzonowców i trzonowców szczęki:

A
  • do przedsionka JU - najczęściej
  • do podniebienia
  • do policzka
  • do zatoki szczękowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Ropień przedsionka JU - punkt wyjścia:

A
  • przyśrodkowy siekacz górny
  • policzkowy korzeń pierwszego przedtrzonowca górnego
  • drugi przedtrzonowiec górny
  • policzkowe korzenie trzonowców górnych
  • wszystkie zęby dolne; gdy blaszka korowa ulegnie przerwaniu powyżej przyczepu m bródkowego (siekacze) i m policzkowego (przedtrzonowce i trzonowce) do trzonu żuchwy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Dół nadkłowy - lokalizacja:

A

przestrzeń pomiędzy mm dźwigaczem kąta ust (od dołu) a mm dźwigaczem wargi górnej (od góry)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Ropień dołu nadkłowego:

A
  • niemal wyłącznie od kła szczęki; bardzo rzadko boczny siekacz lub pierwszy przedtrzonowiec
  • silne bóle, wysoka temp i odczyn ze strony regionalnych ww chłonnych
  • zewn-ustnie: bolesny naciek tk miękkich pokrywających dół nadkłowy i wargę górną, wygładzenie fałdu nosowo-wargowego, obrzęk okolicy podoczodołowej, powieki dolnej i przyśrodkowego kąta oka; skóra z czasem staje się napięta, zaczerwieniona i lśniąca
  • wewn-ustnie: spłycenie przedsionka JU ponad zębem przyczynowym, zaczerwieniona i obrzęknięta bł śluzowa tej okolicy
  • może przypominać zapalenie woreczka łzowego
  • ostry stan zapalny w obszarze drenowanym przez żyłę twarzową
  • ryzyko przejścia zakażenia w obręb oczodołu i zatoki jamistej
  • leczenie: zn ogólne lub miejscowe (przewodowe nerwu podoczodołowego drogą zewnątrzustną) i otwarcie ropnia drogą wewn-ustną (cięcie w sklepieniu przedsionka od dwójki do czwórki) + antybiotykoterapia; powinno odbywać się w warunkach szpitalnych (ze względu na możliwe powikłania)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Ropień przegrody / dna jamy nosa - drogi wyjścia:

A
  • bardzo rzadko!

* siekacze przyśrodkowe szczęki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

W jakim przypadku zakażenie może się szerzyć do wargi górnej?

A

przy niskim przyczepie mięśni wargi gónej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Ropień podniebienia:

A

punkt wyjścia:
• boczny siekacz
• korzeń podniebienny pierwszego przedtrzonowca
• korzenie podniebienne trzonowców

  • chełboczące wygórowanie po jednej stronie podniebienia twardego (nie przekracza linii pośrodkowej)
  • różnicowanie: naczyniak i guz śliniankopochodny (punkcja)
  • leczenie: zn przewodowe; cięcie - równolegle do łuku zębowego lub szwu podniebiennego z uwzględnieniem przebiegu tętnicy podniebiennej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Ropień policzka:

A

punkt wyjścia:
• korzenie policzkowe trzonowców i czwórki oraz piątki gónych, gdy blaszka zbita kości szczęki ulegnie przerwaniu powyżej przyczepu m policzkowego
• rzadziej: przedtrzonowce i trzonowce żuchwy, gdy przerwanie blaszki korowej okolicy nastąpi poniżej przyczepu mm policzkowego do kresy skośnej zewnętrznej
• przyczyny niezębopochodne: zropienie krwiaka powstałego w wyniku zn nasiękowego lub krwiaka pourazowego, zkażenie rany bł śluz oraz ropnie ślinianki przyusznej

  • może występować w postaci wewn- lub zewnątrzustnej (granicę stanowi m policzkowy)
  • postać wewn-ustna (pomiędzy bł śluzową JU a m policzkowym): bolesne, chełboczące wygórowanie, zaczerwienienie i obrzęk bł śluzowej policzka; gdy zębopochodny dodatkowo naciek sklepienia/dna przedsionka przy zębie przyczynowym
  • postać zewn-ustna (pomiędzy m policzkowym a skórą): twardy, bolesny obrzęk i naciek policzka; odczynowy obrzęk wargi górnej i powieki dolnej, powodujący zwężenie lub zupełne zaciśniecie szpary powiekowej; skóra napięta, zaczerwieniona i ścieńczała z miejscowo wyczuwalnym chełbotaniem
  • asymetria spowodowana obrzękiem policzka
  • leczenie ropnia wewn-ustnego: zn nasiękowe; poziome cięcie równoległe do przewodu Stenona, w najwyższym miejscu wygórowania
  • leczenie ropnia zewn-ustnego: próba opróżnienia zawartości ropnia drogą punkcji, czasem kilkukrotnie (ze względów kosmetycznych - trudność w dokładnej lokalizacji przebiegu linii cięcia); jeśli niepowodzenie → najlepiej zn ogólne; cięcie zewn-ustne, musi uwzględniać przebieg n VII i naczyń krwionośnych twarzy
  • antybiotykoterapia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Przestrzeń policzkowa - ograniczenia:

A

od zewn: skóra i mm szeroki szyi

od wewn: m policzkowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Ropne zapalenie zatoki szczękowej:

A

drogi wyjścia:
• przedtrzonowce i trzonowce
• bardzo rzadko - siekacze przyśrodkowe → jama nosowa → zatoki

  • ostre zapalenie zatok: ból i tkliwość okolicy zatoki szczękowej; ból nasila się przy ruchach głową i palpacji okolicy dołu nadkłowego; możliwy wypływ cuchnącej wydzieliny z nosa po stronie objętej zapaleniem; obrzęk i zaczerwienienie skóry w rzucie zatoki; gorączka, ogólne rozbicie i nudności
  • przewlekłe zapalenie zatok: podobne objawy o znacznie mniejszym nasileniu z okresami zaostrzeń i remisji
  • nieleczone może szerzyć się na pozostałe zatoki przynosowe, do oczodołu, podstawy czaszki → zakażenie narządu wzroku, zakrzepowe zapalenie zatoki jamistej, zapalenie opon m-r, zapalenie mózgu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Obraz RTG ropniaka zatoki szczękowej w zależności od lokalizacji wydzieliny ropnej:

A
  • obraz zachodzącego słońca → wysięk ropny pomiędzy podłożem kostnym a bł śluz zatoki
  • pozioma linia płyn-powietrze → wysięk penetruje do światła zatoki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Główne drogi szerzenia się zapaleń od siekaczy, kłów i przedtrzonowców żuchwy:

A
  • do przedsionka JU - najczęściej
  • do przestrzeni podjęzykowej
  • do przestrzeni bródkowej i podbródkowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Główne drogi szerzenia się zapaleń od trzonowców żuchwy:

A
  • do przedsionka JU
  • do policzka
  • do przestrzeni podżuchwowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Ropień bródki:

A
  • punkt wyjścia: siekacze dolne, gdy blaszka korowa ulegnie przerwaniu poniżej przyczepu m bródkowego
  • chełboczące wygórowanie okolicy bródki, czasem również w przedsionku JU + zaczerwienienie skóry okolicy bródkowej
  • treść ropna zbiera się pomiędzy m bródkowym a przednią pow trzonu żuchwy
  • leczenie: jeśli chełbotanie w przedsionku → otwarcie wewn-ust; jeśli nie → cięcie poziome równolegle do dolnego brzegu trzonu żuchwy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Ropień podbródkowy:

A
  • punkt wyjścia: siekacze, czasem kły dolne, gdy blaszka korowa ulegnie przerwaniu poniżej przyczepu m bródkowego (po stronie wargowej) lub m żuchwowo-gnykowego (po stronie językowej) i szerzy się poza dolny brzeg trzonu żuchwy; zejście procesów zapalnych przestrzeni podjęzykowej oraz zapalenie ww chłonnych podżuchwowych
  • chełboczące wygórowanie w okolicy podbródkowej; napięta, zaczerwieniona skóra
  • wewn-ust: obrzęk, zaczerwienienie i uniesienie bł śluz JU i fałdów podjęzykowych; język zazwyczaj ruchomy, a połykanie nieutrudnione
  • treść ropna zbiera się pomiędzy brzuścami mm dwubrzuścowych, poniżej m żuchwowo-gnykowego i trzonu żuchwy
  • może propagować do przestrzeni podżuchwowej (często odczynowy obrzęk obu okolic podżuchwowych) lub do przestrzeni podjęzykowej
  • leczenie: zn ogólne, cięcie poziome w fałdzie podbródkowym; rozwarstwienie mm dwubrzuścowych na tępo
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Ropień podjęzykowy:

A
  • punkt wyjścia: dolne zz sieczne, kły, przedtrzonowce i szóstka, gdy blaszka zbita ulegnie przerwaniu od strony językowej powyżej przyczepu m żuchwowo-gnykowego
  • przyczyny niezębopoch: zapalenie ślinianek podjęzykowej lub podżuchwowej; zakażone rany pourazowe, pooperacyjne; złamania żuchwy
  • silny ból dna JU; podwyższona temp zaburzenia funkcji mowy, połykania, niekiedy również oddychania
  • wygórowanie w dnie JU po stronie ropnia; uniesienie języka (ku górze i do boku - zbaczanie języka na stronę zdrową) i trudności z połykaniem; bł śluz nacieczona, obrzęknięta i zaczerwieniona; wyraźny objaw chełbotaniaz powodu niekompletnego rozdzielenia obu części przestrzeni podjęzykowej; ograniczone ruchy języka;
  • może być zajęta również przeciwna strona (symetryczne uniesienie języka ku górze, niekiedy tak bardzo, że nie pozwala to na zamknięcie ust)
  • może szerzyć się do przestrzeni podbródkowej i podżuchwowej
  • leczenie: zn przewodowe; cięcie w dnie JU pomiędzy fałdem podjęzykowym a częścią zębodołową żuchwy, musi uwzględniać przebieg przewodu Whartona, nerwu językowego, naczyń podjęzykowych oraz obecność ślinianki podjęzykowej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Ropień podżuchwowy:

A
  • punkt wyjścia: dolna siódemka i ósemka, gdy blaszka zbita ulegnie przerwaniu od strony językowej poniżej przyczepu m żuchwowo-gnykowego
  • przyczyny niezębopochodne: ostre zapalenie trzonu żuchwy na tle urazowym (złamanie trzonu żuchwy), zropienie ślinianki podżuchwowej lub ropne zapalenie ww chłonnych podżuchwowych
  • obrzęk okolicy podżuchwowej po stronie zapalenia, rozciągający się do k gnykowej
  • obrzęk nie obejmuje okolicy policzka
  • wyczuwalny dolny brzeg trzonu żuchwy
  • ze względu na bliskie sąsiedztwo zapalenie szerzy się do przestrzeni międzypowięziowych szyi
  • możliwość szerzenia się na okolicę podjęzykową, podbródkową, przygardłową, skrzydłowo-żuchwową, a nawet ku górze
  • leczenie: zn. ogólne; cięcie “na dwa palce” poniżej dolnego brzegu trzonu żuchwy + ekstrakcja zęba przyczynowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Przestrzeń podjęzykowa - ograniczenia:

A

od góry: bł śluzowa dna JU

od dołu: m żuchwowo-gnykowy

od przodu i boku: wewnętrzna pow trzonu żuchwy

od tyłu: mm bródkowo-gnykowy i bródkowo-językowy

przyśrodkowo: mm wewnętrzne języka i m bródkowo-językowy (dzielą przestrzeń podjęzykową na dwie połowy)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Przestrzeń bródkowa - ograniczenia:

A

od przodu: m bródkowy

od tyłu: spojenie żuchwy

od boku: m obniżacz wargi dolnej

od dołu: skóra bródki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Przestrzeń podbródkowa - ogranczenia:

A

od góry: m żuchwowo-gnykowy

od dołu: m szeroki szyi

od przodu: dolny brzeg trzonu żuchwy

od tyłu: k gnykowa

bocznie: brzuśce przednie mm dwubrzuścowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

Przestrzeń podżuchwowa - ograniczenia:

A

od góry: m żuchwowo-gnykowy

od dołu i boku: skóra, blaszka powierzchowna powięzi szyjnej oraz m szeroki szyi

od boku i przodu: językowa powierzchnia trzonu żuchwy

od tyłu: k gnykowa i brzusiec tylny m dwubrzuścowego

przyśrodkowo: przedni brzusiec m dwubrzuścowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

W jakich przypadkach zapalenie szerzy się z okolicy pierwotnej?

A
  • zwiększona wirulencja bakterii
  • brak właściwego leczenia
  • zaburzenia odporności
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

Drogi szerzenia się zakażenia:

A
  • przez ciągłość, drogą najmniejszego oporu - wzdłuż przebiegu blaszek powięzi szyjnej oraz mięśni
  • drogą naczyń krwionośnych lub limfatycznych - rzadziej, ale największe ryzyko ciężkich powikłań
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

Przestrzeń podżwaczowa - ograniczenia:

A

od boku: m żwacz

przyśrodkowo: zewnętrzna pow gałęzi żuchwy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

Co składa się na przestrzeń mm żujących?

A
  • przestrzeń podżwaczowa
  • przestrzeń skrzydłowo-żuchwowa
  • przestrzeń skroniowa powierzchowna
  • przestrzeń skroniowa głęboka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

Przestrzeń podżwaczowa - komunikacja:

A

do przodu: przestrzeń policzkowa

do tyłu: przestrzeń przyusznicza

do góry: przestrzeń skroniowa powierzchowna

przyśrodkowo: przestrzeń skrzydłowo-żuchwowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

Ropień przestrzeni podżwaczowej:

A
  • punkt wyjścia: zejście ropnia policzka / pierwotnie od dolnego zęba trzonowego (zwłaszcza ósmego)
  • niezębopochodne: zropienie krwiaka, zakażenie ran pourazwych i pooperacyjnych, powikłania złamań żuchwy, zapalenie kości
  • ostry ból nasilający się przy próbie rozwarcia szczęk; obrzęk okolicy kąta żuchwy, przyuszniczo-żwaczowej i podżuchwowej; tkliwość m żwacza; silny szczękościsk
  • nie obserwuje się zaczerwienienia skóry i objawu chełbotania
  • powiększenie okolicznych ww chłonnych
  • punkcja zwiadowcza celem rozpoznania
  • leczenie: zn ogólne lub miejscowe z premedykacją; cięcie łukowate poniżej kąta żuchwy, odcinkowe przecięcie końcowego przyczepu m żwacza; usunięcie zęba przyczynowego odroczone ze względu na szczękościsk + antybiotyk + fizykoterapia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

Przestrzeń skrzydłowo-żuchwowa - ograniczenia:

A

od boku: przyśrodkowa powierzchnia gałęzi żuchwy

przyśrodkowo: m skrzydłowy przyśrodkowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

Przestrzeń skrzydłowo-żuchwowa - komunikacja:

A

do góry: przestrzeń podskroniowa

do przodu: przestrzeń podjęzykowa i podżuchwowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

Ropień przestrzeni skrzydłowo-żuchowej:

A
  • punkt wyjścia: powikłanie utrudnionego wyrzynania z. mądrości / szerzenie się zakażenia z przestrzeni podjęzykowej lub podżuchwowej, rzadziej podżwaczowej
  • często niezębopochodny: jatrogenny (powikłanie po zn przewodowym w okolicy otworu żuchwy lub zropienie krwiaka powstałego po tym zn)
  • silny ból okolicy zatrzonowcowej i podjęzykowej nasilający się przy palpacji m skrzydłowego przyśrodkowego i próbie rozwarcia szczęk; silny szczękościsk; mierny lub nieobecny obrzęk zewnątrzustny; obrzęk i zaczerwienienie w okolicy fałdu skrzydłowo-żuchwowego, obejmujący podniebienie miękkie oraz łuki podniebienno-językowy i podniebienno-gardłowy → zwężenie cieśni gardzieli → utrudnione połykanie
  • może szerzyć się do przestrzeni przygardłowej, podżuchwowej lub podskroniowej
  • zalecana punkcja aspiracyjna
  • leczenie: zn ogólne; cięcie wzdłuż fałdu skrzydłowo-żuchwowego (jeśli brak szczękościsku) lub zwn-ust poniżej kąta żuchwy, usunięcie zęba przyczynowego odroczone ze względu na szczękościsk + antybiotyk + fizykoterapia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
63
Q

Przestrzeń skroniowa powierzchowna - ograniczenia:

A

bocznie: powięź skroniowa

przyśrodkowo: m skroniowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
64
Q

Przestrzeń skroniowa powierzchowna - komunikacja:

A

do dołu: przestrzeń podżwaczowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
65
Q

Przestrzeń skroniowa głęboka - ograniczenia:

A

od boku: m skroniowy

przyśrodkowo: łuska k skroniowej i pow skroniowa skrzydła większego k klinowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
66
Q

Przestrzeń skroniowa głęboka - komunikacja:

A

przyśrodkowo: przestrzeń podskroniowa

do dołu: przestrzeń skrzydłowo-żuchwowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
67
Q

Ropień przestrzeni skroniowej:

A
  • rzadko jako proces zębopochodny
  • punkt wyjścia: z przestrzeni podżwaczowej, skrzydłowo-żuchwowej, podskroniowej, policzkowej lub przyuszniczo-żwaczowej; zropienie krwiaka pourazowego; rzadziej zapalenia k skroniowej
  • ropień położony powierzchownie: bolesny obrzęk okolicy skroniowej (powyżej łuku jarzmowego); ból nasilający się przy rozwieraniu ust (z powodu rozciągania powięzi skroniowej); naciek skóry, napięcie i zaczerwienienie
  • ropień położony głębiej: rozlany, bolesny i twardy naciek bez objawu chełbotania
  • szczękościsk, obrzęk odczynowy okolicy ciemieniowej, czołowej, przyuszniczo-żwaczowej, jarzmowej lub powiek
  • leczenie: zn ogólne; cięcie powyżej łuku jarzmowego lub przedniego brzegu m skroniowego (ropnie powierzchowne) / cięcie powyżej łuku jarzmowego i przeciwcięcie wzdłuż górnego przyczepu m skroniowego + fizykoterapia z kinezyterapia
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
68
Q

Przestrzeń przyusznicza - ograniczenia:

A

od boku: blaszka pow powięzi przyuszniczej

od tyłu: kanał słuchowy zewn, brzusiec tylny m dwubrzuścowego, górna część MOS

od przodu: tylny brzeg gałęzi żuchwy, mm żwacz i skrzydłowy przyśrodkowy

od góry: łuk jarzmowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
69
Q

Przestrzeń przyusznicza - komunikacja:

A

do przodu: przestrzeń podżwaczowa i skrzydłowo-żuchwowa

przyśrodkowo: przestrzeń przygardłowa

do dołu: przestrzeń podżuchwowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
70
Q

Ropień przestrzeni przyuszniczej:

A
  • punkt wyjścia: z przestrzeni podżwaczowej, szkrzydłowo-żuchwowej i przygardłowej
  • silny ból i obrzęk okolicy przedusznej mogący sięgać do gałęzi żuchwy i łuku jarzmowego; szczękościsk (wynikający z objęcia stanem zapalnym jednej z przestrzeni zawierającej mięśnie żucia)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
71
Q

Ropień przestrzeni okołogardłowej:

A
  • rzadko jako zejście zakażeń zębopochodnych
  • przypadki bardzo ciężkie, przebiegające w sposób gwałtowny oraz stwarzające potencjalne zagrożenie dla życia (obecność t szyjnej wewn, ż szyjnej wewn, nn czaszkowych, możliwość obturacji dróg oddechowych, przejście zakażenia do śródpiersia)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
72
Q

Jakie przestrzenie wchodzą w skład przestrzeni okołogardłowej?

A
  • przestrzeń przygardłowa
  • przestrzeń zagardłowa
  • przestrzeń przedkręgowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
73
Q

Przestrzeń przygardłowa - ograniczenia:

A

od boku: m skrzydłowy przyśrodkowy i część głęboka ślinianki przyusznej

przyśrodkowo: m zwieracz górny gardła

od góry: podstawa czaszki

od dołu: k gnykowa

od przodu: szew skrzydłowo-żuchwowy

od tyłu: powięź przedkręgowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
74
Q

Przestrzeń przygardłowa - podział:

A

wyrostek rylcowaty i przyczepione do niego mm dzielą przestrzeń przygardłową na dwa przedziały: przedni i tylny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
75
Q

Jakie ważne struktury przebiegają przez przestrzeń przygardłową? W której części się znajdują?

A

w przedziale tylnym

  • t szyjna wewn
  • żyła szyjna wewn
  • n językowo-gardłowy
  • n błędny
  • n dodatkowy
  • n podjęzykowy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
76
Q

Ropień przygardłowy:

A
  • punkt wyjścia: z przestrzeni skrzydłowo-żuchwowej, skrzydłowo-podniebiennej lub podżuchwowej; siódemka i ósemka dolna; zapalenie ślinianki podżuchwowej lub migdałków
  • silny ból gardła, promieniujący do ucha; obrzęk po tej stronie szyi; szczękościsk (spowodowany objęciem przez stan zapalny m skrzydłowego przyśrodkowego); trudności w połykaniu, a niekiedy również oddychaniu (wygórowanie ściany gardła, obrzęk podniebienia i łuków podniebienno-językowego oraz podniebienno-gardłowego); szczękościsk (jeśli zębopochodny); obrzęk okolicy pod- i zażuchwowej; odchylenia w parametrach życiowych chorego
  • brak natychmiastowego leczenia → objęcie stanem zapalnym naczyń i nerwów w tej przestrzeni (zakrzepica żyły szyjnej, uszkodzenie ściany t szyjnej wewn z następowym śmiertelnym krwotokiem, uszkodzenia nn czaszkowych IX-XII) lub zejście zakażenia do przestrzeni zagardłowej, a następnie do śródpiersia
  • leczenie: zn ogólne; szerokie cięcie poniżej kąta żuchwy + antybiotyk
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
77
Q

Przestrzeń zagardłowa - ograniczenia:

A

od góry: podstawa czaszki

od dołu: śródpiersie w miejscu połączenia powięzi policzkowo-gardłowej z powięzią skrzydłową

od przodu: m zwieracz górny gardła i powięź policzkowo-gardłowa

od tyłu: powięź skrzydłowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
78
Q

Przestrzeń przedkręgowa - ograniczenia:

A

od przodu: powięź skrzydłowa

od tyłu: blaszka przedkręgowa powięzi szyjnej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
79
Q

Jaka struktura i na jakie części dzieli przestrzeń zagardłową?

A

powięź skrzydłowa → przestrzeń zagardłowa właściwa i przestrzeń przedkręgowa = przestrzeń śmierci (ze względu na połączenie ze śródpiersiem tylnym (na wysokości przepony)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
80
Q

Ropień zagardłowy:

A
  • punkt wyjścia: z przestrzeni przygardłowej
  • silny ból gardła, promieniujący do ucha; obrzęk po tej stronie szyi; szczękościsk; trudności w połykaniu; odchylenia w parametrach życiowych chorego + duszność (ograniczenie drożności dróg oddechowych wskutek doprzedniego przemieszcznia tylnej ściany gardła); możliwa perforacja ściany gardła i aspiracja treści ropnej do płuc
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
81
Q

Ropień w przestrzeni przedkręgowej:

A
  • punkt wyjścia: z przestrzeni zagardłowej

* może dynamicznie szerzyć się ku dołowi, nawet poniżej poziomu przepony → zapalenie śródpiersia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
82
Q

Angina Ludwiga:

A
  • rozlane zapalenie tk łącznej obejmujące obustronnie przestrzenie podżuchwową i podjęzykową oraz nieparzystą przestrzeń podbródkową
  • występuje rzadko
  • rokowanie niepomyślne → konieczne niezwłoczne skierowanie pacjenta do oddziału szpitalnego
  • punkt wyjścia: siódemki i ósemki dolne
  • obraz kliniczny: twardy, palpacyjnie bolesny obrzęk okolicy podżuchwowej i nadgnykowej; uniesienie dna JU z wymuszoną doprzednią pozycją języka; wysoka gorączka z towarzyszącym odwodnieniem; szczękościk; dysfagia; dysfonia; duszność
  • burzliwy przebieg
  • możliwość szerzenia do przestrzeni okołogardłowej i śródpiersia → ryzyko obrzęku krtani z następową niedrożnością górnych dróg oddechowych; zajęcie przestrzeni przedkręgowej czy rozsiew drogą krwionośną
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
83
Q

Martwicze zapalenie powięzi okolicy szyjno-twarzowej:

A
  • rzadko
  • ostre zapalenie tk łącznej
  • rozprzestrzenia się w tkance podskórnej oraz wzdłuż przestrzeni mięśniowo-powięziowych szyi
  • obraz kliniczny: obrzęk szyi z towarzyszącymi objawami zapalenia tk łącznej / ropowicy rozprzestrzeniającej się na tk położone powierzchownie powodując martwicę skóry
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
84
Q

Zapalenie śródpiersia jako powikłanie ropnia:

A
  • rzadko jako zejście zakażeń zębopochodnych; głównie pacjenci immunoniekompetentni
  • punkt wyjścia: rozsiew zakażeń zębopochodnych drogą przestrzeni międzypowięziowych
  • groźne powikłania i wysoki odsetek zgonów
  • duszność, ostry ból zamostkowy
  • poważne odchylenia w parametrach życiowych: gorączka powyżej 38°C z możliwym odwodnieniem, tachykardia, tachypnoe (= przyspieszenie częstości oddechów), wzrost ciśnienia tętniczego, wysokie ryzyko rozwoju sepsy (jako rezultat rozsiewu bakteryjnego drogą krwionośną i limfatyczną)
  • RTG: poszerzenie śródpiersia z obecnością w nim wolnego powietrza
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
85
Q

Jaka cecha naczyń żylnych twarzoczaszki predysponuje do szerzenia się zakażenia drogą naczyń krwionośnych?

A

brak zastawek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
86
Q

Rozsiew zakażenia drogą krwionośną - jak przebiega i możliwe powikłania:

A
  • zakrzepowe zapalenie żył → uwolnienie zakażonych przyściennych zakrzepów do krwiobiegu
  • zajęcie zatoki jamistej → trudności terapeutyczne i możliwe komplikacje, np. ropień mózgu
  • rozsiew bakterii drogą krwionośną → sepsa → wstrząs septyczny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
87
Q

Jakimi drogami może się szerzyć zapalenie drogą krwionośną?

A

przednia → żyła oczna górna lub dolna

tylna → splot żylny skrzydłowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
88
Q

Rozsiew zakażenia drogą naczyń chłonnych - jak przebiega i możliwe powikłania:

A
  • obejmuje ww chłonne drenujące obszar objęty zakażeniem
  • pierwszy etap = odczynowe zapalenie ww chłonnych → obrzęknięte, twarde, tkliwe i przesuwalne względem podłoża
  • brak odpowiedniego leczenia → zropienie ww chłonnych → silniej obrzęknięte, samoistny ból, nieprzesuwalne względem podłoża i słabiej odgraniczone od otaczających tkanek
  • najcięższe stadium - ropowica ww chłonnych = objecie stanem zapalnym ww chłonnych i okolicznej tk łącznej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
89
Q

Jakie dane z wywiadu pozwalają ustalić czy zapalenie ma charakter ostry czy przewlekły?

A
  • czas pojawienia się objawów (godziny / dni / tygodnie przed badaniem)
  • nasilanie się i dynamika rozwoju stanu zapalnego
  • występowanie gorączki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
90
Q

Jakie objawy mogą sugerować rozprzestrzenianie się zakażenia w obręb głębokich przestrzeni GiS?

A
  • duszność czy trudności w połykaniu
  • odchylenia w parametrach życiowych (gorączka, tachykardia, tachypnoe, zwiększone ciśnienie krwi)
  • w przypadku rozlanych infekcji pacjent jest asteniczny, odwodniony i bardzo osłabiony
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
91
Q

Czym różni się zakażenie u pacjentów immunoniekompetentnych?

A

przebieg zakażenia i jego rozprzestrzenianie są szybsze

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
92
Q

Badanie palpacyjne objawu chłebotania - różnicowanie przyczyny:

A
  • treść płynna → ropień
  • ciastowaty obrzęk → naciek zapalny
  • twardy obrzęk → zap tk łącznej/ropowicy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
93
Q

Jakie objawy może zgłaszać pacjent z ropniem?

A
  • ból
  • obrzęk
  • podwyższona temp
  • złe samopoczucie
  • osłabienie
  • niekiedy szczękościsk, trudności w połykaniu, bóle gardła czy duszność
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
94
Q

Jakie badanie obrazowe należy zlecić w przypadku podejrzenia ciężkiej infekcji rozprzestrzeniającej się do głębokich przestrzeni międzypowięziowych?

A

MR lub TK

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
95
Q

Badanie obrazowe z wyboru w diagnostyce zatok szczękowych:

A

TK

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
96
Q

Niekorzystne czynniki rokownicze w zakażeniach zębopochodnych:

A
  • immunoniekompetencja
  • powtarzana lub przedłużana antybiotykoterapia
  • szybkie rozprzestrzenianie się infekcji
  • gorączka, tachykardia, tachypnoe, ogólne rozbicie i osłabienie
  • dysfagia, duszność
  • szczękościsk
97
Q

Podejrzenie ropnia - diagnostyka różnicowa - wygórowanie w obrębie policzka:

A

łagodne i złośliwe guzy szczęki, zatoki szczękowej lub bł śluz JU

98
Q

Podejrzenie ropnia - diagnostyka różnicowa - wygórowanie w obrębie okolicy przy- i podnosowej:

A
  • łagodne i złośliwe guzy wychodzące z bł śluz jamy nosowej

* niezębopochodne stany zapalne bł śluz jamy nosowej

99
Q

Podejrzenie ropnia - diagnostyka różnicowa - wygórowanie w obrębie dołu nadkłowego:

A

• łagodne i złośliwe guzy szczęki, zatoki szczękowej
promienica
• zapalenie woreczka łzowego

100
Q

Podejrzenie ropnia - diagnostyka różnicowa - wygórowanie w obrębie podniebienia:

A

łagodne i złośliwe guzy szczęki, zatoki szczękowej, bł śluz lub gruczołów ślinowych (gruczolak wielopostaciowy, rak gruczołowatok-torbielowaty, rak płaskonabłonkowy, rak śluzowo-naskórkowy)

101
Q

Podejrzenie ropnia - diagnostyka różnicowa - wygórowanie w obrębie okolicy policzkowej:

A
  • łagodne i złośliwe guzy kości szczękowych (szkliwiak, śluzak, mięsaki)
  • zakażenia w obrębie skóry policzka
102
Q

Podejrzenie ropnia - diagnostyka różnicowa - wygórowanie w obrębie okolicy skroniowej:

A
  • nowotwory skóry, SSŻ
  • łagodne i złośliwe guzy kości
  • następstwa urazów (k jarzmowej, wyrostka dziobiastego i kłykciowego)
  • zapalenie SSŻ
103
Q

Podejrzenie ropnia - diagnostyka różnicowa - wygórowanie w obrębie okolicy podjęzykowej:

A
  • zapalenie ślinianki podjęzykowej
  • niedrożność ujść ślinianek (kamica, zapalenie gruczołów ślinowych, żabka)
  • łagodne i złośliwe guzy nowotwory śliniankopochodne
104
Q

Podejrzenie ropnia - diagnostyka różnicowa - wygórowanie w obrębie okolicy bródkowej:

A
  • stany zapalne skóry

* promienica

105
Q

Podejrzenie ropnia - diagnostyka różnicowa - wygórowanie w obrębie okolicy podbródkowej:

A
  • łagodne i złośliwe guzy żuchwy
  • stany zapalne skóry
  • torbiel skórzasta
  • torbiel środkowa szyi
106
Q

Podejrzenie ropnia - diagnostyka różnicowa - wygórowanie w obrębie okolicy SSŻ:

A
  • guzy żuchwy

* ropień okołomigdałkowy

107
Q

Leczenie ropni:

A
  • eliminacja źródła zakażenia (leczenie endo / ekstrakcja) i drenaż ogniska ropnego
  • antybiotykoterapia (jeśli istnieją wskazania)
108
Q

Wskazania do antybiotykoterapii w leczeniu zakażeń zębopochodnych:

A
  • nasilone objawy ogólne (wysoka gorączka, złe samopoczucie, zawroty głowy, tachykardia, odwodnienie, uczucie rozbicia)
  • stany zapalne obejmujące zewnątrzustne przestrzenie anatomiczne z tendencją do rozprzestrzeniania się (ropień dołu nadkłowego, policzka, podżwaczowy, skrzydłowo-żuchwowy, skroniowy, podskroniowy, przygardłowy)
  • pacjenci immunoniekompetentni
  • gdy nie można przeprowadzić natychmiastowego leczenia przyczynowego (np. z powodu szczękościsku)
109
Q

Antybiotyk w leczeniu zakażeń zębopochodnych:

A
  • amoksy → paciorkowce i beztlenowa flora bakteryjna JU
  • amoksy z kw klawulanowym → dodatkowo bakterie produkujące beta-laktamazy
  • uczulenie na penicyliny → makrolidy lub klindamycyna
  • klinda → wysokie stężenia w tk kostnej
  • makrolidów nie wolno w przypadku ciężkich infekcji i u pacjentów immunoniekompetentnych (bakteriostatyczne)
  • cefalosporyny → zarezerwowane tylko do leczenia ciężkich infekcji i w przypadku oporności na inne antybiotyki (uwaga na alergie na penicyliny - możliwa alergia krzyżowa)
110
Q

Na jak długo zlecamy antybiotyk w leczeniu zakażeń zębopochodnych?

A

do wycofania się objawów ostrego stanu zapalnego (w większości przypadków, gdy zostało wdrożone prawidłowe leczenie chirurgiczne, okres przyjmowania leku nie przekracza 5 dni)

111
Q

Drenaż ropnia - etapy:

A
  1. znieczulenie
    • wskazane - przewodowe
    • zn nasiękowe ze względu na stan zapalny - mało skuteczne
    • jeśli złożone infekcje zębopoch obejmujące okolice zewn-ustne i w przypadku ciężkiego szczękościsku - zn ogólne
  2. nacięcie
    • w miejscu największego wygórowania
    • preferowane cięcia wewnątrzustne
    • uwaga na ważne struktury anato
    • jeśli konieczne dotarcie do tk położonych głębiej - preparacja na tępo
    • cięcia zewn-ustne prowadzi się równolegle do przebiegu włókien kolagenowych i mięśniowych (linie Langera) - zminimalizowanie blizn pozabiegowych
  3. drenaż
    • w celu doszczętnej eliminacji treści ropnej, należy ucisnąć a następnie przepłukać jamę ropnia rr-em soli fizjo lub antyseptyku
    • dren (stabilizacja szwem) do momentu całkowitego opróżnienia treści ropnej (3-4 dni) i codzienne płukanie solą fizjo (przyspieszenie gojenia)
112
Q

Leczenie których ropni ww-ust powinno odbywać się w warunkach szpitalnych?

A

dołu nadkłowego i nasady języka (ze względu na możliwość powstania poważnych powikłań)

113
Q

Ropień języka:

A

• może być zlokalizowany w trzonie (część ruchoma) lub nasadzie

ropień trzonu języka
• przyczyny: zakażenie rany pourazowej, pooperacyjnej lub innych uszkodzeń języka powstałych w wyniku nagryzienia, skaleczenia ciałem obcym, ostrym brzegiem zęba, wypełnienia, protezy
• twardy, bolesny naciek; mierne ograniczenie ruchomości; rzadko upośledzenie mowy i połykania
• przed przystąpieniem do leczenia należy wykonać punkcję diagno
• leczenie: zn miejscowe, cięcie wzdłuż brzegu języka lub równolegle do linii pośrodkowej

ropień nasady języka:
• przyczyny: zęby dolne przednie; zapalenie migdałków językowych, podniebiennych; zropiałe torbiele dna JU (skórzasta, naskórkowa, środkowa szyi)
• możliwy ciężki stan ogólny
• bolesny naciek języka i dna JU; powiększenie języka; ograniczenie ruchomości; ślinotok; zaburzenia mowy (niewyraźna, bełkotliwa), połykania, a niekiedy również oddychania
• leczenie: zn ogólne, cięcie zw-ust (okolica podbródkowa, cięcie poziome lub pionowe) w warunkach szpitalnych

114
Q

Niedrożność oddechowa jako powikłanie ropnia:

A
  • może wystąpić w przebiegu ropowicy dna JU (zwłaszcza anginy Ludwiga), ropnie przestrzeni przygardłowej lub nasady języka
  • chory przyjmuje pozycję półsiedzącą z pochyleniem głowy do przodu
  • niepokój, przyspieszony i świszczący oddech, napinanie dodatkowych mm oddechowych z wciąganiem przestrzeni miedzyżebrowych podczas wdechu; możliwa sinica, trudności w mowie i połykaniu
  • leczenie: natychmiastowa tracheostomia
115
Q

Zakrzepowe zapalenie żył jako powikłanie ropnia:

A
  • najczęściej następstwo ropnia dołu nadkłowego, ropowicy okolicy twarzy, zapalenia k szczęki, czyraka wargi
  • stan zap naczyń żylnych → uszkodzenie bł wewn → zakrzepy przyścienne ulegające wtórnemu zakażeniu
  • ciężki stan ogólny, dreszcze, wysoka temp
  • bolesny twardy naciek tk miękkich wzdłuż przebiegu naczyń
  • konieczna hospitalizacja + antybiotyk i.v. + leczenie p-zakrzepowe; należy rozważyć przecięcie lub odcinkowe wycięcie żyły twarzowej lub kątowej
  • zakażenie może szerzyć się do miejsc odległych z krwią
116
Q

Ropień podokostnowy oczodołu jako powikłanie ropnia:

A
  • następstwo ropnia przestrzeni skrzydłowo-podniebiennej, ropnia policzka, ropowicy twarzy, ropnia dołu nadkłowego, ropnego zap zatoki szczękowej, czyraka
  • zębopochodny - najczęściej pod okostną dolnej ściany oczodołu
  • obrzęk powieki, spojówki gałkowej i powiekowej powodujący zwężenie lub zupełne zaciśnięcie szpary powiekowej, wytrzeszcz w kierunku przeciwnym do umiejscowienia ropnia, żywa bolesność uciskowa, ograniczenie ruchomości
  • bez pogorszenia stanu ogólnego
  • może prowadzić do: zapalenia n wzrokowego z jego zanikiem i ślepotą, zatoru tętczniczego środkowej siatkówki, powikłań mózgowych (zap zatoki jamistej, opon mózgowych, ropnia mózgu)
  • cięcie u podstawy powieki dolnej, równolegle do przebiegu włókien m okrężnego + antybiotyk
117
Q

Ropowica oczodołu jako powikłanie ropnia:

A
  • następstwo ropnia przestrzeni skrzydłowo-podniebiennej, ropnia policzka, ropowicy twarzy, ropnia dołu nadkłowego, ropnego zap zatoki szczękowej, czyraka
  • nagłe pogorszenie stanu ogólnego i nasilenie objawów miejscowych (ropnia podokostnowego oczodołu)
  • dreszcze, gorączka o charakterze septycznym, mniej lub bardziej zaznaczone objawy oponowe, bradykardia, silne bóle promieniujące do czaszki
  • nasilony obrzęk powieki, spojówki gałkowej i powiekowej powodujący zwężenie lub zupełne zaciśnięcie szpary powiekowej, nasilony wytrzeszcz w kierunku przeciwnym do umiejscowienia ropnia, żywa bolesność uciskowa, unieruchomienie gałki ocznej z opadnięciem powieki, zmniejszenie ostrości wzroku
  • może prowadzić do: zapalenia n wzrokowego z jego zanikiem i ślepotą, zatoru tętczniczego środkowej siatkówki, powikłań mózgowych (zap zatoki jamistej, opon mózgowych, ropnia mózgu)
  • cięcie u podstawy powieki dolnej, równolegle do przebiegu włókien m okrężnego + antybiotyk
118
Q

Zakrzep zatoki jamistej jako powikłanie ropnia:

A
  • następstwo proc zapalnych tk części twarzowej głównie od zębów górnych, ropne zap zatok przynosowych, czyraki skóry twarzy (głównie wargi górnej)
  • objawy zwiastujące: silne bóle głowy, światłowstręt, przeczulica i parestezje w zakresie unerwienia n. V1 i V2
  • ciężki stan ogólny: ostre zakażenie z wysoką gorączką o torze septycznym, czasem z objawami podrażnienia opon mózgowych
  • nasilenie obrzęku okolicy podoczodołowej i nasady nosa, obrzęk powiek i spojówki powiekowej i gałkowej, wytrzeszcz, całkowite ograniczenie ruchów gałki ocznej, unieruchomienie i rozszerzenie źrenic z brakiem reakcji na światło (wynik zaburzenia odpływu żylnego z oczodołu i porażenia n. III, IV i VI wchodzących do oczodołu przez szczelinę oczodołową górną)
  • różnicowanie z powikłaniami oczodołowymi: początkowo objawy po stronie zakażenia, wraz z rozwojem objawy pojawiają się po stronie przeciwnej
  • leczenie: antybiotyk + leczenie p-zakrzepowe + wyrównanie stanu ogólnego + leczenie miejscowe (przyczynowe + drenaż ognisk)
  • następstwa: 15-30% śmiertelności; upośledzenie ostrości wzroku bądź ślepota jedno- lub obustronna; niedrożność zatoki jamistej; opadanie powieki górnej
119
Q

Zapalenie opon m-r jako powikłanie ropnia:

A
  • od ropnia dołu nadkłowego, skrzydłowo-podniebiennego, zapalenia szczęki, zatok przynosowych, czyraka wargi górnej
  • nagłe rozpoczęcie, wysoka gorączka, bardzo silny ból głowy, nudności, wymioty, sztywność karku, dodatni objaw Kerniga (niemożność wyprostowania kończyn dolnych w kolanach po uprzednim zgięciu w stawach biodrowych) i Brudzińskiego (przy próbie przygięcia głowy do KP zgięcie kończyn z stawach biodrowych i kolanowych)
  • konieczne badanie płynu m-r: mętny, pleocytoza, zwiększenie stężenia białka i glukozy
  • leczenie: antybiotyk + drenaż + leczenie objawowe i ogólne wzmacniające
120
Q

Ropień mózgu jako powikłanie ropnia:

A
  • przejście zakażenia przez ciągłość tk lub drogą naczyń krwionośnych
  • ostry - silny ból głowy, wymioty, wysoka temperatura, zaburzenia świadomości, drgawki, obj oponowe i ogniskowe
  • przewlekły - stopniowe narastanie objawów wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego i obj oponowych
  • leczenie: antybiotyk + leki obniżające ciśnienie śródczaszkowe + drenaż i/lub usunięcie torebki ropnia
  • śmiertelność 36-90%
121
Q

Posocznica jako powikłanie ropnia:

A
  • ogólnoustrojowa reakcja zapalna na aktywny proces zakaźny
  • zespół objawów wywołany obecnością drobnoustrojów (bakteriemia, wiremia, fungemia, parazytemia) lub ich toksyn (toksykemia) we krwi przy obniżonych zdolnościach obronnych organizmu
  • co najmniej dwa z objawów: temp > 38­°C lub < 36°C; HR > 90/min; > 20 oddechów/min lub PaCO2 < 32 mmHg; leukocytoza > 12000/mm3 lub leukopenia < 4000/mm3 lub > 10% niedojrzałych neutrofili w osoczu (form pałeczkowatych) → ostre odchylenia parametrów życiowych przy nieobecności innych i niezakaźnych znanych przyczyn takich zaburzeń
  • najczęściej w następstwie ropowicy, ostrego ropnego zapalenia k szczęk (u dzieci lub niemowląt); rzadziej dojrzałego ropnia, czyraka wargi górnej, ostrego ropnego zap ślinianki przyusznej
  • powstanie sepsy w wyniku powikłania ograniczonego procesu zapalnego świadczy o znacznym obniżeniu odporności lub dużej patogenności drobnoustrojów
  • dreszcze i skok temperatury mogą świadczyć o rozwoju sepsy (należy wyeliminować możliwość braku odpływu treści ropnej z uprzednio otwartego ogniska zapalnego - mogą wystąpić takie objawy)
  • chory jest siny, apatyczny i cierpiący, możliwe nudności, wymioty, utrata łaknienia; wczesny objaw - splenomegalia
  • sucha rana po nacięciu, pokryta szarymi nalotami ze skąpą lub posokowatą wydzieliną
  • nieregularna, zwalniająca lub przerywana gorączka i przyspieszone tętno + osiedlanie się drobnoustrojów z krwi w różnych narządach i tk → ogniska przerzutowe (mogą stać się ogniskiem wtórnym)
122
Q

Wstrząs septyczny jako powikłanie ropnia:

A
  • jedno z najcięższych powikłań ogólnych działania na ustój toksyn bakteryjnych
  • hipotensja spowodowana posocznicą, utrzymująca się pomimo właściwej podaży płynów, w połączeniu z zab przepływu lub dysfunkcją narządową
  • śmiertelność ok. 90%
123
Q

Wtórny zespół dysfunkcji wielonarządowej jako powikłanie ropnia:

A

= niewydolność wielonarządowa
• najczęstsza przyczyna zgonów chorych z posocznicą
• następująca po sobie niewydolność narządów oraz kilku niezależnych ukł → zab homeostazy

124
Q

Ropień okołożuchwowy:

A
  • punkt wyjścia: drugi i trzeci trzonowiec dolny, utrudnione wyrzynanie zęba mądrości, zapalenie ww podżuchwowych, ślinianki podżuchwowej, powikłania złamania żuchwy
  • ropień podokostnowy tworzący się po zewn i wewn stronie trzonu żuchwy
  • naciek poza okolicą podżuchwową, często obejmuje policzek i przechodzi na szyję bez wyraźnych granic
  • niewyczuwalny dolny brzeg trzonu żuchwy
  • zwykle współtowarzyszy naciek w przedsionku i w dnie JU
  • wzrost temp, dreszcze, silny rozpierający ból, złe samopoczucie, narastający szczękościsk
  • możliwość szerzenia się na okolicę podjęzykową, podbródkową, przygardłową, skrzydłowo-żuchwową, a nawet ku górze
  • leczenie: zn. ogólne; cięcie “na dwa palce” poniżej dolnego brzegu trzonu żuchwy + ekstrakcja zęba przyczynowego; założenie dwóch drenów z każdej strony
125
Q

Zapalenie ww chłonnych - podział:

A

a. ostre
• surowicze
• ropne

b. przewlekłe

126
Q

Ostre surowicze zap ww chłonnych:

A
  • wysięk surowiczy w obrębie grupy ww → miękka konsystencja
  • zapalenie ograniczone do tk węzłowej → przesuwalność względem otoczenia
  • bolesność palpacyjna i często samoistna
  • leczenie przyczynowe, okłady wysychające
127
Q

Ostre ropne zap ww chłonnych:

A
  • zejście zapalenia surowiczego = zropienie
  • zmiana konsystencji → twarda
  • wzrost bolesności → silna bolesność samoistna i palpacyjna
  • początkowo nadal przesuwalne → później nieprzesuwalne (wynik przejścia zapalenia poza torebkę węzła)
  • zniszczenie torebki → przejście treści ropnej do przestrzeni anatomicznej w której znajduje się węzeł → ropień
128
Q

Czyrak:

A
  • ostry, niezębopochodny stan zapalny skóry wychodzący z mieszka włosowego
  • najczęściej wywołany zakażeniem gronkowcem złocistym
  • fazy: naciek, krosta, czop martwiczy
  • czyrak mnogi - zwykle na karku; stan zapalny jest bardziej nasilony i większe ryzyko powikłań
  • powtarzające się czyraki wskazują na zmniejszenie odporności i występują najczęściej u chorych na cukrzycę
129
Q

Czyrak - leczenie:

A
  • jeśli lokalizacja w trójkącie śmierci → obligatoryjnie antybiotyk (działający na gronkowce = amoksy z kwasem lub ampi z sulbaktamem) + hospitalizacja; należy rozważyć podwiązanie żyły twarzowej lub kątowej
  • zabronione wygniatanie
  • faza nacieku → leczenie p/bakteryjne, ew. miejscowe stosowanie etakrydyny, nie wolno stosować maści ichtiolowej
  • faza krosty → ścięcie
  • faza czopa martwiczego → nacięcie, usunięcie czopu, sączek gazowy
130
Q

Ropień przestrzeni skrzydłowo-podniebiennej:

A
  • pomiędzy guzem szczęki a wyrostkiem skrzydłowatym k klinowej
  • punkt wyjścia: trzonowce górne; zakażenie podczas znieczulania na guz szczęki; zropienie krwiaka powstałego podczas znieczulania na guz szczęki; wynik przejścia procesu z przestrzeni skrzydłowo-żuchwowej, policzkowej lub przygardłowej
  • silny ból promieniujący do skroni; obrzęk skroni, policzka, okolicy podoczodołowej zaciskający szparę powiekową; wytrzeszcz gałki ocznej; szczękościsk; bolesny naciek w sklepieniu przedsionka szczęki w okolicy trzonowców; czasem objaw chełbotania
  • może szerzyć się do oczodołu, dołu podskroniowego, podstawy czaszki, przestrzeni policzkowej, skrzydłowo-żuchwowej, przygardłowej
  • punkcja diagnostyczna
  • leczenie: zn msc + cięcie w sklepieniu przedsionka / zn ogólne + poniżej kąta żuchwy lub poniżej i równolegle do łuku jarzmowego + antybiotyk
131
Q

Ropień okołomigdałkowy:

A
  • objawy podobne do ropnia przygardłowego lecz nie stwierdza się szczękościsku
  • punkt wyjścia: zapalenie migdałków
  • leczenie: cięcie bł śluzowej między łukiem podniebienno-językowym a migdałkiem
132
Q

Ropień podskroniowy:

A
  • punkt wyjścia: trzonowce górne; zakażenie wprowadzone podczas zn na guz szczęki; zropienie krwiaka powstałego podczas zn na guz szczęki; przez ciągłość z przestrzeni skrzydłowo-żuchwowej, skrzydłowo-podniebiennej, przygardłowej lub policzkowej
  • objawy skąpe i mało charakterystyczne: obrzęk okolicy przyuszniczo-żwaczowej, ból promieniujący do skroni, szczękościsk; obrzęk i zaczerwienienie bł śluz przedsionka szczęki, czasem uwypuklenie z objawem chełbotania w okolicy trzonowców
  • wskazane nakłucie zwiadowcze
  • może szerzyć się do przestrzeni skrzydłowo-podniebiennej, skrzydłowo-żuchwowej, skroniowej lub oczodołu
  • leczenie: zn ogólne; cięcie w sklepieniu przedsionka poza grzebieniem jarzmowo-zębodołowym / cięcie nad lub pod łukiem jarzmowym (równolegle do przebiegu n VII) + usunięcie z przyczynowego po ustąpieniu szczękościsku
133
Q

Późniejsze i cięższe etapy sepsy:

A
  • ciężka posocznica
  • wstrząs septyczny
  • wtórny zespół dysfunkcji wielonarządowej
134
Q

Ciężka posocznica jako powikłanie ropnia:

A
  • dodatkowo objawy hipoperfuzji lub hipotensji

* następcza dysfunkcja narządowa

135
Q

Zapalenie kości - podział:

A

WYKŁAD:
• bakteryjne = ropne
• niebakteryjne

KRYST:
A. ze względu na przyczyny:
• zębopochodne
• pourazowe
• chemiczne
• krwiopochodne
• popromienicze

B. ze względu na przebieg:
• ostre
• przewlekłe
• przewlekłe nawracające

C. ze względu na zasięg
• rozlane
• ograniczone

136
Q

Bakterie odpowiedzialne za zapalenia kości szczęk:

A
  • flora bakteryjna mieszana (głównie paciorkowce; Streptococcus viridans, Prevotella, Fusobacterium, Peptostreptococcus)
  • możliwe patogeny niecharakterystyczne dla zakażeń zębopochodnych - Stapylococcus aureus
  • zapalenia pourazowe - głównie Gram-ujemne
137
Q

Bakteryjne zapalenie kości:

A
  • najczęstsza postać
  • charakteryzuje się tworzeniem treści ropnej w obrębie szpiku kostnego z następową martwicą
  • etiologia: zębopochodna (najczęściej), pourazowa, jatrogenna (zakażenie rany pooperacyjnej), implantopochodna, zakażenie patologicznej zmiany wewnątrzkostnej (torbieli lub guza), krwiopochodna (u dzieci - niezwykle rzadko)
138
Q

Bakteryjne zapalenie kości - podział ze względu na przebieg:

A

a. ostre
b. przewlekłe
• pierwotne (bez incydentów zaostrzenia)
• wtórne (z incydentem zaostrzenia)

139
Q

Czynniki wpływające na przebieg zapalenia kości:

A
  • stopień ukrwienia śródkościa (kluczowe)
  • skuteczność odpowiedzi immuno gospodarza
  • wirulencja patogenów
140
Q

Zapalenie kości częściej dotyczy szczęki czy żuchwy?Dlaczego?

A

częściej w żuchwie

znacznie mniejszy stopień ukrwienia śródkościa niż w szczęce z powodu:
• krew t. zębodołowej ma niższy poziom saturacji niż w t. szczękowej
• znacznie mniejsza ilość naczyń okostnej przenika przez grubą blaszkę korową żuchwy niż przez cienką w szczęce

141
Q

Co może prowadzić do przewlekłego zaburzenia ukrwienia kości, a tym samym stanowi czynnik predysponujący do wystąpienia zapalenia kości?

A
  • terapia lekami antyresorpcyjnymi )bisfosfoniany, denosumab) i antyangiogennymi (bewacyzumab)
  • martwica popromienna
  • dysplazja włóknista
  • osteoporoza (choroba Albersa-Schönberga)
  • choroba Pageta
  • guzy śródkostne (zwłaszcza cementoblastoma)
142
Q

Fazy ostrego bakteryjnego zapalenia kości:

A
  1. faza początkowa - zajęcie wyłącznie szpiku

2. faza ostra - zajęcie szpiku i kości gąbczastej

143
Q

Faza początkowa ostrego bakteryjnego zap kości:

A
  • zajęcie wyłącznie szpiku
  • ogólne objawy pseudogrypowe: gorączka (38-40°C), dreszcze, bóle głowy, obniżony apetyt
  • miejscowo: silny ból zajętej kości, ból zęba przyczynowego (nie zawsze)
  • odpowiednie leczenie wdrożone na tym etapie może zapobiec przejściu schorzenia w kolejną fazę
144
Q

Faza ostra bakteryjnego zap kości:

A

• zajęcie szpiku i kości gąbczastej
• znaczne pogorszenie stanu ogólnego, włącznie z objawami sepsy
• zaburzenia w obrazie krwi: przesunięcie obrazu białokrwinkowego w lewo, wysokie OB, wysokie CRP
• miejscowo:
a. asymetria twarzy: naciek zapalny tk miękkich wokół kości objętej schorzeniem
b. silny ból kości
c. uczucie wysadzania zębów
d. odcinkowe rozchwianie zębów sąsiadujących z zębem przyczynowym (brak reakcji w testach na żywotność miazgi)
e. zęby stojące do przodu w łuku od zęba przyczynowego są bardzo bolesne na nagryzanie i opuk
f. treść ropna wydobywająca się z kości gąbczastej podminowuje okostną → ropień lub mnogie ropnie podokostnowe
g. później treść ropna wydobywa się z kieszonek dziąsłowych oraz tworzą się przetoki dziąsłowe i skórne
h. silny szczękościsk i objaw Vincenta w żuchwie
i. masywny odczyn ze strony okolicznych ww. chłonnych

145
Q

Faza ostra w zapaleniu szczęki:

A
  • zapalenie szczęki występuje rzadko (z przyczyn anatomicznych)
  • jeśli występuje ma mniej agresywny przebieg niż w żuchwie (wyjątek: niemowlęta i dzieci)
  • zwykle trwa krócej
  • ma bardziej ograniczony charakter
146
Q

Klasyczne RTG w diagno fazy ostrej zapalenia kości:

A
  • niewydolna = brak objawów
  • wykrywa zmiany, w których doszło do utraty 30-50% struktury kości → widoczne dopiero po 10-14 dniach
  • pomaga wykryć przyczynę (np. poszerzenie szpary ozębnej, zmiany OKW)
147
Q

CT w diagno fazy ostrej zapalenia kości:

A

nieco większa czułość niż klasyczne RTG, ale również może nie ujawnić patologii, zwłaszcza w początkowej fazie

148
Q

MR w diagno fazy ostrej zapalenia kości:

A

wysoka czułość (nawet w fazie początkowej), ale mała swoistość → ujawnia zastępowanie utkania szpiku płynem (ropa)

149
Q

Scyntygrafia w diagno fazy ostrej zapalenia kości:

A

• najbardziej czuła metoda (wysoka swoistość)

  • technet akumuluje się w tk kostnej w której dochodzi do wzmożonej aktywności osteoblastów i osteoklastów
  • gal akumuluje się w tk kostnej objętej proc zap

• scyntygrafia znakowanymi leukocytami lub znakowanymi IgG - p/c znakowane technetem-99m lub indem-111 skierowane przeciwko a/g znajdującym się na pow pobudzonych leukocytów

150
Q

Jak długo utrzymuje się ostre zapalenie kości?

A

zwykle ustępuje do 1-2 tyg (pod warunkiem odpowiedniego leczenia) bądź przechodzi w fazę przewlekłą

czasem faza ostra nie występuje wcale i schorzenie od razu manifestuje się jako przewlekłe

151
Q

Faza przewlekła (podostra) bakteryjnego zap kości:

A

• spadek temp
• większość objawów zapalnych ustępuje całkowicie lub częściowo:
a. niewielkie wzmożenie ruchomości zz
b. bolesność na nagryzanie i opuk
c. obrzęk znacznie się ogranicza
d. utrzymują się mnogie ropnie podokostnowe/podśluzówkowe oraz przetoki
e. tworzenie martwaków kostnych

152
Q

Klasyczne RTG w diagno fazy przewlekłej zapalenia kości:

A
  • naprzemienna wzmożona i obniżona przepuszczalność prom X - obszary te mają charakter jednorodny lub wielomiejscowy (kość powygryzana przez mole / kość marmurkowata)
  • masywne odczyny okostnowe
  • obszar martwicy = martwak (sequestrum) wydzielający się z obszarów żywej kości (obszar nowotworzonej kości lub ziarniny = trumienka - involucrum)
153
Q

Martwaki kostne - tendencja:

A

martwaki otoczone ziarniną mają tendencję do wydzielania się i mogą z czasem samoistnie wydalić się z kości w obręb skóry lub bł śluz

154
Q

Do czego może prowadzić znaczna ilość martwej tk kostnej?

A

do patologicznego złamania kości

155
Q

Na czym skupia się leczenie ostrej i przewlekłej fazy zap kości?

A

ostre: antybiotykoterapia + leczenie p/zakrzepowe; chiru ma ograniczone znaczenie

przewlekłe: chiru przede wszystkim; leczenie farmakologiczne ma ograniczone znaczenie

156
Q

Antybiotyk w ostrym zap kości:

A
  • upośledzone ukrwienie śródkościa + schorzenie często dotyczy osób z obniżoną odpornością → maksymalne dawki dobowe, zawsze i.v. (aby osiągnąć wysokie stężenie leku w surowicy)
  • w miarę możliwości pobrać mat do bad bakteriologicznego, wdrożyć antybiotyk empirycznie, a później ew. zweryfikować

I. rzut
• ampi z metronidazolem
• ampi z sulbaktamem przy podejrzeniu zak gronkowcami
• klinda przy uczuleniu na penicyliny

157
Q

Leczenie p/zakrzepowe w zap kości:

A
  • w fazie ostrej
  • leki z grupy antagonistów wit K (acenokumarol, warfaryna) lub heparyna
  • dawka pod kontrolą aktualnych parametrów układu hemostatycznego (co najmniej 2x / dziennie) - do INR 3,0
  • w Polsce szeroko stosowane, w innych krajach nie
158
Q

Leczenie chiru w ostrym zap kości:

A
  • ograniczone znaczenie w fazie przewlekłej
  • usunięcie przyczyny (INR! - bo p/zakrzepowe) dopiero po podaniu antybiotyku
  • ropnie podokostnowe punktujemy a nie nacinamy aby nie uszkadzać ukrwienia kości z okostnej + leczenie p/zakrzepowe
159
Q

Antybiotyk w przewlekłym zap kości:

A
  • profi przedzabiegowo przy usunięciu martwaków
  • przy rozległych zabiegach należy rozważyć i.v., przy mniejszych p.o.
  • antybiotyk celowany
160
Q

Leczenie chiru w przewlekłym zap kości:

A
  • podstawowe znaczenie w fazie przewlekłej
  • jego cel: usunięcie ognisk martwicy, tk ziarninowej i kości sklerotycznej, poprawa ukrwienia i zdolności regeneracyjnych kości
  • kość usuwa się do chwili, aż z każdej strony ubytku sączy się krew (śródzabiegowo trudno rozróżnić martwą, sklerotyczną i zdrową kość)
161
Q

Metody chiru leczenia przewlekłego zap kości:

A
  • sekwesrektomia (usunięcie martwaków)
  • dekortykacja
  • sauceryzacja (krateryzacja)
162
Q

Sekwesrektomia:

A
  • usunięcie martwaka wraz z otaczającą ziarniną i kością sklerotyczną
  • w osłonie antyb
163
Q

Dekortykacja:

A

= zabieg Obwegesera
• usunięcie blaszki korowej kości i pokrycie k gąbczastej płatem śluzówkowo-okostnowym celem poprawy ukrwienia i odbarczenia kości
• możliwość pobrania mat do bad
• odsłonięcie płata z całej powierzchni kości (w odróżnieniu od krateryzacji, kiedy odsłaniamy tylko obszar martwej kości)
• nie wolno pozostawiać pustej przestrzeni między płatem a obnażoną kością (gazowy opatrunek uciskowy, dren gumowy)

164
Q

Sauceryzacja:

A

= krateryzacja
• wykonanie zagłębienia
• odsłonięcie płata z powierzchni wyłącznie martwej kości (w odróżnieniu od dekortykacji, kiedy odsłaniamy tylko całą powierzchnię kości)
• dokładne wygładzenie wszystkich ostrych krawędzi celem osiągnięcia obłego zagłębienia (saucer - spodek)
• przepłukanie ubytku r-rem soli fizjo
• szczelne wypełnienie ubytku opatrunkiem gazowo-jodoformowym bez ucisku
• opatrunek wymienia się co 7 dni aż do chwili gdy dno ubytku zacznie pokrywać się zdrowym nabłonkiem

165
Q

Hyperbaria tlenowa w leczeniu zapalenia kości:

A
  • działanie uzupełniające do chiru
  • wentylacja pacjenta czystym tlenem w warunkach ciśnienia wyższego niż atmosferyczne → zwiększona w takich warunkach prężność tlenu powoduje uwalnianie dużych ilości at tlenu we krwi, który w ten sposób dociera nawet do tk słabo ukrwionych
  • neowaskularyzacja kości (efekt nowotworzenia naczyń włosowatych) i sstymulacjaodp immuno
166
Q

Zap kości noworodków:

A
  • zwykle kilka tyg po urodzeniu
  • związane z urazem okołoporodowym, zakażeniem zat szczęk lub drogą krwiopochodną z innego ogniska zak
  • znacznie częściej w szczęce
  • duża tendencja do przejścia zak w obręb OUN oraz powikłanie sepsą
  • Staphylococcus aureus
167
Q

Niebakteryjne zap kości - jakie wyróżniamy?

A
  • CRMO (chronic recurrent mulifocal osteomyelitis) - przewlekłe wielomiejscowe nawracające zap kości
  • zap kości typu Garré
  • martwica popromienna
  • martwica polekowa
168
Q

CRMO:

A

= chronic recurrent mulifocal osteomyelitis - przewlekłe wielomiejscowe nawracające zap kości
• niebakteryjne (nie-ropne) zap kości
• schorzenia autoZAPALNE (nie autoimmuno) - grupa wrodzonych schorzeń o podłożu genetycznym związana z mutacjami genów odpowiedzialnych za syntezę białek uczestniczących w regulacji proc zapalnego
• powstające nieprawidłowe białka prowadzą do nawrotowego pojawiania się wielomiejscowych stanów zap występujących po zadziałaniu minimalnych lub niedających się określić bodźców
• dotyczy zwykle kilku kości szkieletu, w tym często żuchwy
• przebiega BEZ TWORZENIA ROPNI (objawy podobne do fazy przewlekłej osteomyelitis, ale na żadnym etapie nie dochodzi do wytwarzania treści ropnej)
• nieuchwytny początek i bardzo przewlekły przebieg
• zwykle rozpoznawane u dzieci (4-14 r.ż.), ale niekiedy pierwsze objawy dopiero u dorosłych
• 5x częściej u dziewczynek

169
Q

CRMO - diagno RTG:

A
  • naprzemienne obszary osteosklerozy i osteolizy z silnym odczynem okostnowym
  • w przebiegu wieloletnim - bardzo nasilona osteoskleroza
170
Q

CRMO - leczenie:

A

• oporne na leczenie: brak odpowiedzi na antybiotyk, chiru daje mierne efekty

leczenie objawowe:
I. rzut - NLPZ
II. rzut - kortykosteroidy, bisfosfoniany

171
Q

Zapalenie kości typu Garré:

A
  • nie-ropne zap kości
  • proliferacja okostnej i podokostnowe nowotworzenie kości wynikające ze wzmożonej reakcji zap w obrębie okostnej
  • głównie u dzieci i młodzieży (ze względu na wysoką aktywność osteoblastyczną okostnej w tym wieku)
  • niebolesna deformacja kości powodująca znaczną asymetrię twarzy
  • brak objawów ogólnych
  • różnicowanie: mięsak Ewinga, osteosarcoma, dysplazja włóknista, kiłowe zap kości
172
Q

Zapalenie kości typu Garré - diagno RTG:

A
  • pogrubienie kości korowej
  • obraz łusek cebuli (związany z nowotworzeniem podokostnowym)
  • różnicowanie: mięsak Ewinga, osteosarcoma, dysplazja włóknista, kiłowe zap kości
173
Q

Zapalenie kości typu Garré - leczenie:

A
  • objawowe farmakologiczne

* niektórzy autorzy zalecają chiru (resekcja kości)

174
Q

Martwica popromienna kk:

A
  • związana z radioterapią p/neo
  • 5-15% po radio GiS kończy się tym powikłaniem
  • rozwija się od 12 msc do 15 lat po radio
  • głównie dotyczy żuchwy
  • jest to stan nieodwracalny i nie ulega samoistnemu cofnięciu się
  • wynika z trwałych zaburzeń śródkościa spowodowanych przez napromieniowanie.

radio → zanik naczyń krwionośnych → niedotlenienie → martwica + zab synt kolagenu + zab zdolności regeneracyjnych

175
Q

Martwica popromienna kk - czynniki ryzyka:

A
  • wysokie dawki frakcyjne
  • nieodpowiednie przygotowanie ju przed radioterapią
  • ekstrakcja zz po radioterapii
  • zła higiena ju
  • umiejscowienie guza: język, dno JU, okolica zatrzonowcowa (bezpośrednie objęcie żuchwy polem napromieniania)
176
Q

Martwica popromienna kk - obraz kliniczny:

A
  • bardzo zróżnicowany:
  • asymptomatyczne obnażenie kości na niewielkim obszarze
  • martwica o piorunującym przebiegu z b. silnymi bólami, przetokami skórnymi i śluzówkowymi, odsłonięcie martwej kości na znacznym obszarze (foetor ex ore), złamania patologiczne
177
Q

Martwica popromienna kk - leczenie:

A
  • trudne i długotrwałe
  • można zastosować hiperbarię tlenową
  • antybiotyk tylko przy współistnieniu stanu zap (obecność na pow tk martwiczych tylko bakterii saprofitujących oraz braku drobnoustrojów w głębszych warstwach kk)

a. przy stanach o niskim stopniu zaawansowania częste przepłukiwania r-rem antyseptyku, oczyszczenie rany, sekwestrektomia w osłonie antybiotykowej
b. znaczne zaawansowanie - odcinkowa resekcja kości z następową rekonstrukcją
c. przy złamaniach pato - usunięcie odcinkowe kości z obu kikutów i uzupełnienie przeszczepem kostnym

178
Q

Martwica popromienna kk - podział:

A
  • aseptyczna - zmiany dotyczą wyłącznie obrazu RTG

* septyczna - manifestuje się objawami klinicznymi i radiologicznymi

179
Q

Martwica polekowa kości - jakie leki ją powodują?

A
  • bisfosfoniany - leki wywołujące apoptozę osteoklastów (hamowanie resorpcji kości), są stosowane w onkologii (rozsiew neo do kości, szpiczak mnogi) oraz w leczeniu osteoporozy i choroby Pageta
  • denozumab - p/ciało monoklonalne (IgG2) anty- RANKL
  • bewacyzumab - p/ciało monoklonalne anty-VEGF (czynnik śródbłonka naczyń)

leki te zaburzają bilans między procesami które wykonują osteoklasty i osteoblasty i jak dojdzie do tego zaburzenia to powstaje martwica kości

180
Q

Martwica polekowa kości:

A
  • schorzenie charakterystyczne dla kk szczękowych (wysoki wskaźnik przemian metabolicznych kk szczękowych związany z dużą siłą nacisku podczas żucia)
  • bisfosfoniany, denozumab, bewacyzumab
181
Q

Martwica polekowa kości - kryteria rozpoznawcze:

A
  • przebyte leczenie antyresorpcyjne lub antyangiogenne
  • odsłonięty obszar martwiczo zmienionej kości szczękowej, który utrzymuje się > 8 tyg
  • brak radioterapii w wywiadzie
182
Q

Czynniki podwyższonego ryzyka wystąpienia martwicy polekowej w przypadku stosowania bisfosfonianów:

A
  • stosowanie kw zoledronowego
  • i.v.
  • długotrwałe stosowanie (min. 3 lata)
  • jednoczesne stosowanie kortykosteroidów
  • wcześniejsze epizody martwicy kk
  • wyjściowa obecność zapalenia kk przed ekstrakcją zz
183
Q

Martwica polekowa kości - obraz kliniczny:

A
  • pierwszy objaw związany jest zwykle z ekstrakcją zęba, innymi zab. chiru lub urazem bł. śluz
  • źle gojący się zębodół, silne dolegliwości bólowe, obnażenie kk, przetoki dziąsłowe, i skórne, złamania pato
  • charakterystyczne są ostre i poszarpane brzegi martwiczej kości
184
Q

Martwica polekowa kości - zapobieganie:

A
  • sanacja ju przed wdrożeniem terapii
  • wzmożona higiena ju w trakcie i przez wiele lat po zakończonej terapii
  • ewentualne ekstrakcje zz w osłonie antybiotykowej (profilaktyka krótko- i długoterminowa)
  • rozważyć z lekarzem prowadzącym czasowe odstawienie leku
  • jak najmniej traumatyczne usunięcie i jedynie delikatne łyżeczkowanie zębodołu po ekstrakcji
  • poleca się wprowadzenie do zębodołu własnopochodnej fibryny bogatopłytkowej (PRF) celem lepszego gojenia
185
Q

Odstawienie leku przed zabiegiem w celu zapobiegania polekowej martwicy kości:

A
  • decyduje lekarz prowadzący
  • min 2 msc przed zabiegiem
  • CTx w surowicy > 150 pg/ml
186
Q

CTx - co to i jakie są normy?

A

C-końcowy telopeptyd łańcucha α kolagenu I = marker resorpcji kości - pośrednio określa ryzyko wystąpienia martwicy polekowej kk

< 100 pg/ml - wysokie ryzyko martwicy
100-150 pg/ml - średnie ryzyko martwicy
> 150 pg/ml - niskie ryzyko martwicy

187
Q

Komórka dominująca w zapaleniu przewlekłym:

188
Q

Makrofagi w zap ostrym:

A
  • makrofagi gromadzą się w miejscu zap dopiero po 48 h

* po ustąpieniu zap makrofagi obumierają lub przechodzą naczyniami chłonnymi do ww chłonnych

189
Q

Makrofagi w zap przewlekłym:

A

szybka i trwała rekrutacja makrofagów do msca zapalenia

odpowiadają za to:
• chemotaksja makrofagów pod wpływem fragmentu C5a komplementu
• produkty rozpadu kolagenu
• chemokiny produkowane przez już zrekrutowane makrofagi (zamknięte koło patogenetyczne)

190
Q

Zapalenia ziarniniakowe - co to?

A

zap ziarniniakowe / ziarniniakowate / swoiste

forma przewlekłego zapalenia, w której dochodzi do reakcji immunologicznej nadwrażliwości typu późnego (komórkowego); dawniej nazywana swoistym - charakterystyczny obraz mikroskopowy (ziarniniaki nabłonkowatokomórkowe) dla danej jednostki chorobowej

191
Q

Jak powstają ziarniniaki nabłonkowatokomórkowe?

A

makrofag pochłania patogen → makrofag prezentuje antygen limf T → limf T produkuje IL-2 (który zwrotnie aktywuje limf T) i interferon γ, który przekształca makrofag w komórki nabłonkowate

komórki nabłonkowate = makrofag, który pochłonął bakterie wywołujące swoisty odczyn

192
Q

Jakie zapalenia zaliczamy do grupy zapaleń ziarniniakowych?

A
  • promienica
  • kiła
  • gruźlica
  • zespół Melkerssona-Rosenthala
193
Q

Promienica:

A
  • przewlekła choroba zakaźna (pierwotnie przewlekła)
  • najczęstsze zapalenie swoiste obszaru twarzowo-szczękowego (obszar ten jest wybitnie predysponowany do zakażenia)
  • bakterie z rodzaju Actinomyces (Gram dodatnie, beztlenowe) - najczęściej Actinomyces izraeli
  • objawy promienicy mogą być wywołane również infekcją (niezwykle rzadko): Propionibacterium propionicum, Arachnia propionica, Nocardia
  • zakażenie oportunistyczne (endogenne) wywołane przez patogen saprofitujący JU (pod wpływem urazu, zakażenia czy osłabienia odporności stają się patogenne)
  • zwykle dotyczy tk miękkich
194
Q

Promienica - czynniki predysponujące:

A
  • mężczyźni
  • > 50 rż
  • zła higiena JU
  • uraz operacyjny
  • spadek odporności
195
Q

Postaci promienicy:

A
  • płucno-piersiowa - 10-15%
  • brzuszna - 15-2-%
  • twarzowo-szyjna - 33-65% (najczęstsza)
196
Q

Postaci kliniczne promienicy:

A
  • naciekowa = naciek promieniczy
  • guzowata = promieniczak
  • ropna
  • promienicze zapalenie kości
197
Q

Naciek promieniczy:

A

infiltratio actinomycotica

  • predysponowana okolica przyuszniczo-żwaczowa
  • deskowato-twardy, niebolesny naciek, pokryty sinoczerwoną skórą
  • szczękościsk
  • brak odczynu węzłowego (chyba, że dołączy wtórne nadkażenie nieswoiste)
  • przebieg wybitnie przewlekły
  • włóknienie tkanek objętych naciekiem
198
Q

Zropienie nacieku promieniczego:

A

infiltratio actinomycotika abscendens

  • zwane ropniem promieniczym (abscessus actinomycoticus)
  • w obrębie nacieku promieniczego tworzą się ropnie (zwykle mnogie) - ogniska chełbotania
  • ropnie opróżniają się samoistnie przez skórę lub bł śluz (przetoki)
  • z przetok sączy się treść ropna zawierająca druzy promienicze, przypominające ziarna siarki
  • przetoki goją się z pozostawieniem blizn (zmarszczki promienicze) → mogą być punktem wyjścia ponownego rozwoju promienicy (np. przy spadku odporności), ponieważ bytują w nich promieniowce
199
Q

Promieniczak:

A

Actinomycoma

  • niebolesny guz o nieostrych granicach
  • znikoma ruchomość względem podłoża (dość mocno zrośnięty z podłożem)
  • może też dotyczyć kości (rozdęcie)
  • różnicowanie z guzem neo
200
Q

Promienica kk szczękowych - postać centralna:

A
  • zak z okolicy OKW (najczęściej) lub ze szpary złamania
  • obraz kliniczny i rtg jak z fazie przewlekłej zap
  • martwaki, przetoki
201
Q

Promienica kk szczękowych - postać obwodowa:

A
  • zak z otoczenia (skóra, bł śluz) - charakter wtóny
  • deformacja kk, masywny odczyn odokostnowy
  • liczne ubytki osteolityczne kk
  • niezwykle rzadka postać
202
Q

Diagnostyka promienicy - z jakich elementów się składa?

A
  1. obraz kliniczny
  2. bad bakteriologiczne
  3. hist-pat
203
Q

Diagnostyka promienicy - obraz kliniczny:

A

raczej charakterystyczny, ale nie zawsze ze względu na możliwe nadkażenie innymi szczepami i wcześniejsze stosowanie antb powoduje

204
Q

Diagnostyka promienicy - bad bakteriologiczne:

A
  • materiał należy pobrać z głębokich warstw tk, nie z powierzchni → promieniowce są wrażliwe na tlen
  • promieniowce są bardzo wrażliwe na zmianę temp i materiał powinien być transportowany w termosie w temp. ciała ludzkiego i dostarczony do pracowni w ciągu 2 h → często fałszywie ujemny wynik
  • specjalne, tzw. czarne podłoże do transportu promieniowców
  • informacja dla pracowni mikrobiologicznej o podejrzeniu promienicy
  • hodowla w warunkach beztlenowych co najmniej 10 dni
205
Q

Diagnostyka promienicy - hist-pat:

A
  • kolonie promieniowców, ziarniniaki nabłonkowatokomórkowe → ognisko martwicy, wokół którego kolonie promieniowców układają się promieniście jak promienie od słońca (stąd ich nazwa); nagromadzenia o takim obrazie tworzą ziarniniaki nabłonkowatokomórkowe / obraz kwiata astry
  • zjawisko patomorfozy = pod wpływem antb promieniowce ulegają rozpadowi i przypominają paciorkowce lub gronkowce
206
Q

Promienica - leczenie:

A
  1. antybiotykoterapia
    • w każdej postaci - długoterminowa antybiotykoterapia, co 4 tyg, w cięższych przypadkach do 6 msc (wcześniejsze odstawienie prowadzi do nawrotu i schorzenie traci swój charakterystyczny obraz kliniczny i hist-pat):

a. penicyliny naturalne i półsyntetyczne
b. tetracykliny, np. doksycyklina (jedyna grupa antb względnie dobrze tolerowana w długoterminowej antybiotykoterapii + mają działanie p/zapalne)
c. makrolidy
d. klindamycyna (niewskazana ze względu na długoterminowość)

• promieniowce są naturalnie oporne na metronidazol (mimo, że to beztlenowce)

  1. chirurgiczne:
    • w postaci ropnej tk miękkich - nacięcie ropnia zgodnie z obowiązującymi zasadami dla ropni tk miękkich, łyżeczkowanie przetok, wycięcie zmarszczek promieniczych
    • w postaci guzowatej tk miękkich - wycięcie guza
    • w zapaleniu kk - sekwestrektomia

• zawsze dokładna sanacja JU

207
Q

Gruźlica:

A
  • zapalenie swoiste
  • grupa prątków gruźliczych, tzw. prątków typochych (Kocha) - Mycobacteriaceae: M. tuberculosis, M. bovis, M. africanum, M. microti → ZAKAŹNE!
  • grupa prątków atypowych (niegruźliczych) - MOTT (Mycobacteria other than tuberculosis): M. avium, M. scrofulaceum, M. chelonae, M. fortuitum, M. ulcerans → wywołują objawy podobne do gruźlicy (mykobakterioza), nie są zakaźne, ale są oporne na większość tuberkulostatyków
  • tlenowe, Gram dodatnie pałeczki kwasooporne
  • zakażenie drogą kropelkową (M. tuberculosis) / drogą pokarmową (M. bovis)
  • skupisko ziarniniaków nabłonkowatokomórkowych → gruzełek gruźliczy → w części centralnej gruzełek ulega martwicy serowatej (swoiste dla gruźlicy)
  • pierwotny zespół gruźliczy (zespół Ghona) - ognisko pierwotne gruźlicy wraz z zajętymi ww
208
Q

MOTT:

A

Mycobacteria other than tuberculosis

  • grupa prątków atypowych (niegruźliczych): M. avium, M. scrofulaceum, M. chelonae, M. fortuitum, M. ulcerans
  • wywołują objawy podobne do gruźlicy (mykobakterioza)
  • nie są zakaźne
  • są oporne na większość tuberkulostatyków
209
Q

Zespół Ghona:

A

pierwotny zespół gruźliczy = ognisko pierwotne gruźlicy wraz z zajętymi ww

210
Q

Gruźlica wrzodziejąca:

A

tuberculosis ulcerosa

nie gojące się samoistnie owrzodzenia (bolesne, pokryte szarobiałymi
gruzełkami)

drobne gruzełki → zlewanie → rozpad → owrzodzenie

211
Q

Gruźlica toczniowa:

A

tuberculosis luposa

• pierwotnie dotyczy skóry
• ze skóry przez ciągłość penetruje w obręb jamy
ustnej
• goi się z pozostawieniem blizny,
który jest stanem przedrakowym (ca in lupo)

guzek → skupisko guzków → zlewanie i rozpadanie się → owrzodzenie → ziarninowanie w centrum owrzodzenia

212
Q

Gruźlica rozpływna:

A

tuberculosis colliquativa

• najczęściej policzek i okolica podżuchwowa

twardy naciek → niebolesny guz
→ rozmiękanie → zimny ropień → przetoka → głębokie owrzodzenia

213
Q

Gruźlicze zap ww chłonnych szyi:

A

Lymphadenitis colli tuberculosa

najczęstsza postać gruźlicy GiS (ale ogólnie występuje rzadko)

a. postać pierwotna - bezpośrednio po zakażeniu prątkami, przed pełnym rozwojem zjawisk immuno
• charakterystyczna dla dzieci
• zak drogą pokarmową: wrota zak stanowi bł śluz JU lub zatok

b. postać wtórna - uaktywnienie prątków przebywających w stanie anabiozy (najczęściej) / nadkażenie wewnątrz- lub zewnątrzpochodne
• lokalne zab funkcji ukł immuno

214
Q

Gruźlicze zap ww chłonnych szyi - postać ostra:

A
  • najrzadsza
  • dzieci
  • masywny rozsiew ogólnoustrojowy (prosówka)
  • silny odczyn ogólny
  • miejscowo “gorące ropnie” = klasyczne objawy ropnia nieswoistego (ból, obrzęk, zaczerwienienie, ↑temp - w obrazie klinicznym nie ma niczego swoistego)
215
Q

Gruźlicze zap ww chłonnych szyi - postać podostra:

A
  • najczęstsza
  • objawy ogólne miernie nasilone lub ich brak
  • węzły twarde, niezrośnięte z otoczeniem → zlewają się i rozmiękają → zimny ropień (martwica serowata - masa półpłynna - daje objaw chełbotania i obrzęk, ale nie ma bólu, ↑ temp, zaczerwienienia i nacieku zap) → przetoki → niegojące się, deformujące blizny = zołzy (skrofuły)
  • ropnie opadowe
  • czasem może dojść do zwapnienia węzłów - charakterystyczny chrzęst w badaniu palpacyjnym
216
Q

Gruźlicze zap ww chłonnych szyi - postać przewlekła:

A
  • dość rzadka
  • brak objawów ogólnych
  • obraz kliniczny jak w postaci podostrej, ale: rzadko przetoki, bez blizn
217
Q

Gruźlicze zap ww chłonnych - postaci:

A
  • ostra
  • podostra (najczęściej)
  • przewlekła
218
Q

Gruźlica tk miękkich - postaci:

A
  • gruźlica wrzodziejąca
  • gruźlica toczniowa
  • gruźlica rozpływna
219
Q

Gruźlicze zap kości:

A

Osteomyelitis tuberculosa

  • bardzo rzadko
  • w obszarze twarzoczaszki najbardziej predysponowana jest k jarzmowa, potem żuchwa

a. postać centralna - wrota zakażenia stanowi kanał zęba, rana poekstrakcyjna
b. postać obwodowa - przez ciągłąść z istniejących ognisk w obrębie tk miękkich
c. postać rozlana - przy zak krwiopochodnym

220
Q

Barwienie metodą Ziehla-Neelsena:

A
  • diagnostyka gruźlicy
  • obecnie niestosowana
  • forma bad bakterioskopowego
  • barwienie wydzieliny odkrztuszanej z oskrzeli fuksyną karbolową i błękitem metylenowym → oglądanie pod mikroskopem
  • pałeczki kwasooporne wybarwiają się na czerwono, a tło pozostaje niebieskie
221
Q

Metody diagno gruźlicy:

A
  • metody genetyczne (system sondy genetycznej, reakcja łańcuchowa polimerazy, PCR, rt-PCR) - PCR ma również znaczenie w identyfikacji prątków atypowych
  • histpat
  • RTG klatki piersiowej i twarzoczaszki
  • śródskórna próba tuberkulinowa Mantoux (z tuberkuliną RT-23 lub PPD - tuberculin purified protein derivative) - znaczenie drugorzędne w rozpoznaniu
  • barwienie metodą Ziehla-Neelsena - niestosowana
  • hodowla na pożywce Lowensteina-Jensena (trwa do 8 tyg - niestosowana), metoda Bactec (trwa do 6 tyg - może być stosowana, ale długotrwała)
222
Q

Gruźlica - leczenie:

A
  1. leczenie tuberkulostatykami - przy zakażeniu prątkami typowymi:
    • podstawowe: rifampicyna, izoniazyd, pirazynamid
    • uzupełniające: streptomycyna, etambutol

I faza - 2 msce → 3 podstawowe + 1 uzupełniający
II faza - 4 msce → rifampicyna + izoniazyd

  1. chiru:
    a. gruźlica tk miękkich
    • przy braku odp na leczenie tuberkulostat
    • metoda z wyboru w gruźlicy atypowej
    • tylko w gruźlicy rozpływnej i gruźlicy ww chłonnych
    • opróżnianie zimnych ropni → nakłucie przez zdrową skórę
    • wycięcie (lymphadenectomia)
    • zabiegi chiru w osłonie tuberkulostat
    b. gruźlica kk: sekwestrektomia w osłonie tuberkulostatyków
223
Q

Kiła:

A

lues, syphilis

  • zakażenie swoiste
  • krętek blady (Treponema pallidum) - beztlenowiec Gram-ujemny
  • wrodzona (lues congenita) - zakażenie przez łożysko / nabyta (lues acquisita) - choroba weneryczna
224
Q

Kiła nabyta:

A
  • najczęstsza postać kiły
  • krętki namnażają się w miejscu wniknięcia, podążają do regionalnych ww chłon, a stąd do ukł krwionośnego → kiła pierwszorzędowa
  • pojawiają się dodatnie odczyny serologiczne
  • podanie antb na tym etapie powstrzymuje dalsze etapy sschorzenia
225
Q

Kiła - zmiana pierwotna:

A

wrzód twardy (ulcus durum, affectio primaria)

  • utrzymuje się 21 dni od zakażenia
  • zazwyczaj w obrębie narządów płciowych, ale może pojawić się w JU
  • niebolesna i twarda
  • regularny kształt
  • powiększenie okolicznych ww chłonnych - bezbolesne, twarde, niezrośnięte
  • goi się bez pozostawiania blizny
226
Q

Kiła drugorzędowa:

A
  • 9-10 tyg od zakażenia
  • trwa do 2 lat
  • masywne namnażanie krętków we krwi (krętkowica)
  • obfita ilość krętków w ślinie
  • wycinki tkankowe na tym etapie nie dają rozpoznania (bo krętki we krwi a nie w tkankach) → rozpoznanie na podstawie badania serologicznego
227
Q

Kiła drugorzędowa - obraz w JU:

A
  • angina luetica (angina kiłowa) - bez klinicznych cech procesu infekcyjnego
  • exanthema, enanthema (ospa miłosna) - miedziany kolor wykwitów
  • kłykciny płaskie (lepieże)
  • osutka pierścieniowa (język)
  • leukodema lueticum (kiłowe plamy bielacze)
  • lymphadenopathia
  • aleopecia luetica
  • pełzające owrzodzenia bł śluz JU (snail track ulcers)
228
Q

Kiła utajona:

A
  • zazwyczaj od 2 do 5-10 lat od zakażenia
  • kiła utajona wczesna = nawroty objawów z kiły drugorzędowej / późna = asymptomatyczna
  • nadal krętki namnażają się we krwi → pacjent może zakażać
229
Q

Kiła trzeciorzędowa:

A
  • nieuleczalna = choroba całego życia
  • brak krętków we krwi
  • może nie wystąpić, zwłaszcza jeżeli w trakcie kiły drugorzędowej pacjent był leczony antb

a. kiła sercowo-naczyniowa (tętniaki workowate aorty zawsze powyżej przepony)
b. kiła OUN (wiąd rdzenia, udar w obrębie t. środkowej mózgu u osoby młodej)
c. kilaki (gummata) - ziarniniak kiłowy: głównie wątroba i inne narządy miąższowe, mogą pojawić się w kości (kilaki podniebienia - nosowanie w trakcie mowy)

230
Q

Kiła wrodzona:

A
  • zakażenie przez łożysko po 5. msc ciąży (do 5 msc łożysko nie przepuszcza krętków)
  • matka musi być w okresie kiły pierwszo- lub drugorzędowej (również w okresie kiły utajonej)
  • często prowadzi do obumarcia płodu
231
Q

Kiła wrodzona wczesna:

A
  • ujawnia się w okresie płodowym lub najpóźniej do 2 rż (w JU objawy kiły nabytej 2-rzęd)
  • stygmaty kiły wrodzonej wczesnej: exanthema (wysypka), rhagades (zajady - ragady), coryza (sapka kiłowa), nasus sellatus (nos siodełkowaty), facies senillis (twarz starcza), abscessus Dubois, pneumoria alba, cirrhosis luetica hepatis
232
Q

Kiła wrodzona późna:

A
  • po 2 rż
  • stygmaty kiły wrodzonej późnej: blizny Parrota, triada Hutchinsona (zęby Hutchinsona, zmętnienie rogówki, głuchota), zęby Fourniera, czoło olimpijskie (wysunięcie do przodu k. czołowej i wrażenie kwadratowej głowy), caput quadratum, zanik n. II i VIII → stąd problemy ze wzrokiem i słuchem
233
Q

Zespół Melkerssona-Rosenthala:

A

• zapalenie ziarniniakowe

  • przypuszczalna etiologia: przewlekłe nawracające, ziarniniakowe zap drobnych tt obszaru twarzoczaszki
  • początkowo (przez wiele lat) postać jednoobjawowa - ziarninakowe zapalenie wargi górnej (zespół Mieschera)
  • może być pierwszym objawem Leśniewskiego-Crohna lub poprzedzać jego wystąpienie nawet o 10 lat (w L-C charakterystyczne pobrukowanie bł śluz JU)

TRIADA:

  1. nawracające obrzęki twarzy (głównie wargi górnej, również policzka lub wargi dolnej) - jeżeli nie umiejscawia się w linii pośrodkowej to jest jednostronny
  2. pobruzdowany język
  3. obwodowe porażenie n. VII

objawy współtowarzyszące (niestałe):
• zab smaku
• suchość w JU (spadek prod śliny)
• pęknięcia i owrzodzenia bł śluz JU
• obrzęki dziąseł, języka, podniebienia i policzków
• objawy ogólne: bóle głowy, rozbicie gorączka

234
Q

Triada Hutchinsona:

A

• kiła wrodzona późna

  1. zęby Hutchinsona (charakterystyczne wręby na siekaczach przyśrodkowych)
  2. zmętnienie rogówki
  3. głuchota
235
Q

Zęby Fourniera:

A
  • kiła wrodzona późna

* beczułkowate, spłaszczone 6 dolne

236
Q

Zespół Melkerssona-Rosenthala - leczenie:

A

objawowe:
• kortykosteroidy, np. prednizon 30-60 mg / dobę przez 2-4 tyg, później dawka podtrzymująca 10 mg / dobę przez 2-4 msc
• leczenie biologiczne - anty-TNF (infliximab, adalimumab)
• hydroksychlorochina (lek antymalaryczny)
• klofazymina (lek p/gruźliczy i p/trądowy)
• tetracykliny lub metronidazol (działanie p/zapalne)
• wstrzyknięcia kortykoster do zmian obrzękowych
• wycięcie przerostów i rekonstrukcja

237
Q

Sarkoidoza:

A
  • zapalenie ziarniniakowe
  • przewlekła choroba o nieznanej etiologii, w której dochodzi do tworzenia ziarniniaków nabłokowatokomókowych, które nie ulegają serowaceniu
  • zmiany dotyczą głównie wnękowych ww chłonn w płucach, ale mogą rozwinąć się nieomal w każdym obszarze anato
  • istnieją przypuszczenia, że tłem choroby jest wadliwa odp immuno na kontakt z prątkami gruźlicy
  • rozpoznawana zwykle u pacjentów między 35-45 rż
  • w JU: niebolesne nacieki ziarniniakowe w postaci przerostu dziąseł, drobnych guzków lub plam, rozchwianie zz, dysfunkcja SSŻ, zespół Heerfordta
238
Q

Zespół Heerfordta:

A

• w przebiegu sarkoidozy

  1. obustronne powiększenie przyusznic wraz z przyuszniczymi ww chłonnymi
  2. zapalenie tęczówki
  3. porażenie n. III i VII

Chirurgia (12 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions