Powikłania znieczulenia i ekstrakcji Flashcards
Jak dzielimy powikłania po znieczuleniu miejscowym?
- powikłania miejscowe wczesne
- powikłania miejscowe późne
- powikłania ogólne
Jakie wyróżniamy powikłania miejscowe wczesne znieczulenia miejscowego?
- złamanie igły iniekcyjnej
- zranienie mięśni
- nakłucie nerwu
- zranienie naczynia krwionośnego
- porażenie nerwu
- anemizacja skóry twarzy
- niedostateczne znieczulenie
W którym miejscu igła łamie się najczęściej?
w miejscu nasady
Co może prowadzić do złamania igły podczas znieczulenia miejscowego?
- zła technika znieczulenia
* gwałtowny ruch głowy znieczulanego
W jaki sposób usuwa się złamaną igłę z tkanek?
zabieg operacyjny w warunkach szpitalnych, po uprzednim dokładnym umiejscowieniu igły wielopłaszczyznowymi zdjęciami RTG
Czy złamanie igły może prowadzić do poważnych następstw?
najczęściej nie, igła nie jest zakażona i nie dochodzi do powikłań zapalnych i rozwoju jakichkolwiek dolegliwości
Co jest bezwzględnym wskazaniem do usunięcia złamanej igły?
- ostre stany zapalne (ropień, ropowica)
- przemieszczenie odłamka igły w okolicę dużych pni naczyniowych
- ucisk na nerwy czuciowe z objawami neuralgii
Czy zranienie mięśni podczas znieczulenia miejscowego może prowadzić do poważnych następstw?
jeśli nie jest powikłane zakażeniem, to nie powinno
W jaki sposób może dojść do nakłucia nerwu podczas znieczulenia miejscowego?
- użycie stępionej igły
- użycie igły haczykowato wygiętej na końcu (może dojść do zagięcia igły w wyniku kontaktu z kością - należy uważać przy wycofywaniu igły z tkanek)
- gwałtowne (pod dużym ciśnieniem) wtłoczenie płynu w pień nerwowy
W jaki sposób zorientujemy się, że nakłuliśmy nerw podczas znieczulenia?
pacjent poczuje nagły szarpiący ból (jak przy neuralgii), po czym wystąpi szybkie znieczulenie
Jakie są objawy uszkodzenia nerwu?
- objawem uszkodzenia nerwu są parestezje i nerwoból
- pacjent może uskarżać się na uczucie zdrętwienia, obrzmiewania, mrowienia lub swędzenia
- mogą wystąpić zaburzenia funkcjonalne: przygryzanie języka, ślinotok, utrata czucia smaku i upośledzenie mowy
Do czego prowadzi zranienie naczynia krwionośnego lub splotu żylnego podczas znieczulenia?
- zazwyczaj niewielkie krwawienie
- zranienie większego naczynia w głębi tkanek → krwiak
- nieduże i nie zakażone krwiaki → cofają się bez następstw
- zakażenie krwiaka → ropień, zazwyczaj o burzliwym przebiegu
W jaki sposób należy postąpić obserwując szybko narastający krwiak podczas znieczulenia?
- natychmiast przerwać znieczulenie
- zastosować silny ucisk (opaska elastyczna), aby spowodować zapadnięcie ścian uszkodzonego naczynia
- w pierwszej dobie stosować zimne okłady
- w następnych dniach okłady rozgrzewające, aby przyspieszyć wchłanianie wynaczynionej krwi
Jakie są czynniki predysponujące do powstania krwiaka podczas znieczulenia?
miażdżyca naczyń i skazy krwotoczne
W trakcie jakich znieczuleń najczęściej powstają krwiaki i do uszkodzenia jakich naczyń wtedy dochodzi?
- nerwu zębodołowego górnego tylnego → uszkodzenie splotu skrzydłowego i/lub odgałęzienia tętnicy szczękowej w dole podskroniowym
- nerwu zębodołowego dolnego w przestrzeni skrzydłowo-żuchwowej → uszkodzenie tętnicy i/lub żył zębodołowych dolnych
- nasiękowego w dnie jamy ustnej → uszkodzenie żyły i/lub tętnicy językowej w przestrzeni podjęzykowej
Kiedy może dojść do porażenia nerwu twarzowego podczas znieczulenia?
w trakcie znieczulenia przewodowego nerwu zębodołowego dolnego
Do porażenia jakich nerwów może dojść podczas znieczulenia przewodowego nerwu podoczodołowego? Do czego to prowadzi?
nerwów ruchowych gałki ocznej → całkowite unieruchomienie gałki ocznej i ustawienie w zezie
Jakie działanie należy podjąć jeśli podczas znieczulenia miejscowego dojdzie do porażenia nerwów ruchowych?
w zasadzie żadnych, objawy porażenia nerwów ruchowych ustępują samoistnie po wchłonięciu płynu znieczulającego
Kiedy może dojść do anemizacji skóry twarzy podczas znieczulenia?
po wstrzyknięciu środka znieczulającego z dodatkiem adrenaliny do naczynia tętniczego
Co może spowodować niedostateczne znieczulenie pacjenta?
- zbyt mała ilość środka znieczulającego
- zbyt niskie stężenie płynu znieczulającego
- błędy techniczne (wstrzyknięcie płynu z dala od pnia nerwu lub do naczynia krwionośnego)
Jakie wyróżniamy miejscowe późne powikłania znieczulenia miejscowego?
- zakażenie tkanek
- ból i obrzęk
- martwica błony śluzowej
- nerwobóle i parestezje
W jaki sposób może dojść do zakażenia tkanek podczas znieczulenia miejscowego?
- brak jałowości igły, strzykawki lub płynu znieczulającego (nieprzestrzeganie zasad aseptyki i antyseptyki)
- błędy techniczne (dotknięcie igłą palca, języka lub zęba)
Podczas jakiego znieczulenia najczęściej dochodzi do zakażenia tkanek?
znieczulenia przewodowego nerwu zębodołowego dolnego
Dlaczego może powstać ból i obrzęk po znieczuleniu miejscowym?
- zakażenie tkanek
- mechaniczne uszkodzenie tkanek
- wstrzyknięcie do tkanek płynu o zbyt niskiej temperaturze lub oziębienie znieczulanej okolicy bezpośrednio po znieczuleniu → niedotlenienie tkanek → brak normalnej gry naczyniowej (dodatkowo zwężone działaniem adrenaliny)
Kiedy może dojść do martwicy błony śluzowej w wyniku powikłań znieczulenia miejscowego? Gdzie najczęściej występuje to powikłanie?
na podniebieniu twardym w wyniku uszkodzenia tętnicy podniebiennej
- po wstrzyknięciu ze znaczną siłą dużej ilości płynu znieczulającego (anastomozy tętnicze tej okolicy są nieliczne)
- przekroczenie dawki adrenaliny
Do czego może prowadzić martwica śluzówki podniebienia?
późny krwotok z tętnicy podniebiennej → konieczność podwiązania lub podkłucia
W jaki sposób może dojść do powstania nerwobóli i parestezji po znieczuleniu?
w wyniku uszkodzenia nerwu podczas znieczulenia donerwowego
W jaki sposób można zapobiegać rozwojowi nerwobóli i parestezji po znieczuleniu?
należy zawsze używać igieł o idealnie ostrym ostrzu
Jakie jest postępowanie w nerwobólach i parestezjach?
podawanie leków przeciwbólowych i naświetlanie lampą Sollux, w przypadku braku poprawy postępowanie jak w neuralgii
Jakie wyróżniamy ogólne powikłania znieczulenia miejscowego?
- zatrucie LZM
- alergia na LZM
- zaburzenie rytmu serca
Kiedy może dojść do zatrucia LZM?
po przekroczeniu jednorazowej dawki maksymalnej
toksyczne oddziaływanie leków jest zazwyczaj spowodowane bardzo szybkim narastaniem stężenia leku w tkance mózgowej
Jakie są objawy zatrucia LZM?
- początkowo: niepokój przechodzący w spowolnienie z uczuciem senności
- stopniowo: uogólnione drgawki, depresja OUN, zaburzenia oddychania i krążenia (bradykardia, spadek ciśnienia tętniczego)
- wg Dominiak pobudzenie OUN - zmiany w poziomie świadomości pacjenta, metaliczny smak na języku, drżenie brwi, drgawki, depresja, zaburzenia oddychania
Kiedy może dojść do zaburzeń rytmu serca po znieczuleniu miejscowym?
po wchłonięciu dożylnym środka znieczulającego w wyniku jego działania na układ przewodzący serca
Jak może się objawiać nadwrażliwość na LZM?
- miejscowy odczyn uczuleniowy
- rzadziej postać uogólniona, przypominająca chorobę posurowiczą lub obrzęk Quinckego
- może wystąpić wstrząs anafilaktyczny
Jakie czynniki wpływają na różnice w budowie anatomicznej twarzoczaszki?
- wiek
- masa ciała
- płeć
- aktualne lub przebyte choroby
Ile wynosi kąt gałęzi żuchwy u noworodków?
150-160°
Ile wynosi kąt gałęzi żuchwy u dorosłych?
120-130°
Gdzie jest zlokalizowany otwór bródkowy u noworodków?
nisko, ku tyłowi od zawiązka pierwszego zęba trzonowego stałego
Jak jest położony wyrostek kłykciowy w stosunku do dziobiastego u noworodków?
jest mały i niżej położony od większego wyrostka dziobiastego
Jak przebiega kanał żuchwy u noworodków?
kanał jest duży i przebiega w pobliżu dolnego brzegu trzonu żuchwy
Czym jest spowodowany wzrost wysokości trzonu żuchwy?
mineralizacją korzeni zębów
Jak przebiega kanał żuchwy u dorosłych?
tuż nad kresą żuchwowo-gnykową przebiega równolegle do niej
Gdzie jest zlokalizowany otwór bródkowy u dorosłych?
na wysokości drugiego zęba przedtrzonowego w połowie wysokości trzonu żuchwy (przesuwa się do przodu i góry)
Gdzie jest zlokalizowany otwór żuchwy u dorosłych?
na wysokości powierzchni żujących dolnych zębów trzonowych (z wiekiem przesuwa się ku górze)
Gdzie jest zlokalizowany otwór żuchwy u starszych dzieci?
na wysokości powierzchni żującej ostatniego dolnego trzonowca lub na wysokości wyrostka zębodołowego poniżej powierzchni żującej mlecznych trzonowców
Kiedy najczęściej dochodzi do zranienia mięśni podczas znieczulenia?
w trakcie znieczulenia nerwu zębodołowego dolnego
Jaki mięsień ulega zranieniu podczas znieczulenia nerwu zębodołowego dolnego?
mięsień skrzydłowy przyśrodkowy lub mięsień skroniowy
Jakie działanie może zapobiegać zranieniu mięśni w trakcie znieczulenia nerwu zębodołowego dolnego?
wprowadzenie igły centralnie do przestrzeni skrzydłowo-żuchwowej
Jak objawia się zranienie mięśni żucia w trakcie znieczulenia?
w wyniku ich podrażnienia można zaobserwować szczękościsk
Czym jest szczękościsk?
długotrwały, spastyczny skurcz mięśni żuchwy ograniczające otwarcie ust
Kiedy ustępują zaburzenia czucia wywołane zranieniem nerwu podczas znieczulenia?
- ustępują po całkowitej regeneracji włókien nerwowych (po 6-12 msc) - Bartek
- mogą być krótkotrwałe (kilka dni) lub trwać kilka miesięcy, a nawet nieprzemijające - Dominiak
Który nerw najczęściej ulega zranieniu podczas znieczulenia?
pnie i gałązki nerwów zębodołowego dolnego i językowego
Jak i gdzie objawia się zranienie nerwu zębodołowego dolnego i językowego?
zaburzenia czucia w obrębie brody, kąta ust, wargi dolnej i/lub końca języka
Dlaczego krew, która uległa wynaczynieniu może prowadzić do parastezji?
ponieważ naczynia i nerwy tworzą zwykle pęczki naczyniowo-nerwowe przebiegające podobną drogą blisko siebie i wynaczyniona krew może wzmagać ucisk na nerw
Czym różni się krwawienie żylne od tętniczego?
- krwawienie żylne może mieć przebieg subkliniczny lub ujawniać się po pewnym czasie od zabiegu w formie niewielkiego obrzęku podśluzówkowego, zewnątrz- lub wewnątrzustnego, zwykle nie wymaga interwencji
- krwawienie tętnicze przebiega szybko, w krótkim czasie powstaje duży krwiak penetrujący okoliczne tkanki związany z szybko narastającym obrzękiem
Kiedy ustępuje krwawienie w wyniku zranienia naczynia?
krwawienie ustępuje samoistnie po wyrównaniu ciśnień płynu zewnątrz- i wewnątrznaczyniowego
Co należy zrobić jeśli miejscowy ucisk i okład z lodu nie są skuteczne w tamowaniu krwawienia powtórnego lub przeciągającego się?
może wymagać podwiązania metodami chirurgicznymi
Do porażenia jakich nerwów ruchowych może dojść jako powikłanie znieczulenia? W wyniku których znieczuleń może dojść do takich powikłań?
- twarzowego - wyniku wstrzyknięcia środka znieczulającego poza tylny brzeg gałęzi żuchwy, podanie anestetyku w miąższ przyusznicy - igła sięga do dołu zażuchwowego, w trakcie znieczulania nerwu zębodołowego dolnego
- nerwów ruchowych gałki ocznej - w trakcie znieczulenia nerwu podoczodołowego
- nerwy okoruchowe, nerw oczny, gałązek unerwienia współczulnego i / lub przywspółczulnego gałki ocznej (nerwy przechodzące przez szczelinę oczodołową dolną) - zbyt głęboka penetracja igły podczas znieczulenia na guz szczęki
Jakie są objawy porażenia gałązek nerwu twarzowego w wyniku powikłania znieczulania nerwu zębodołowego dolnego?
objawy porażenia obwodowego
Jakie są objawy porażenia gałązek nerwów ruchowych gałki ocznej w wyniku powikłania znieczulania nerwu podoczodołowego?
całkowite unieruchomienie gałki ocznej i ustawienie w zezie
Jakie są objawy porażenia nerwów przechodzących przez szczelinę oczodołową dolną w wyniku powikłania znieczulania na guz szczęki?
czasowa ślepota lub zaburzenia sprawności widzenia, można zaobserwować zespół Hornera
Zespół Hornera - jakie występują charakterystyczne objawy?
zwężenie źrenicy, opadnięcie powieki i zapadnięcie gałki ocznej (miosis, ptosis, enophtalmus)
Który nerw najczęściej jest niedostatecznie znieczulony?
nerwy znieczulane w przestrzeni skrzydłowo-żuchwowej - n. zębodołowy dolny, n. językowy (najczęściej to jego dotyczy), n. policzkowy
Dlaczego nerw językowy najczęściej jest niedostatecznie znieczulony?
leży przyśrodkowo i do przodu od nerwu zębodołowego dolnego i nerwu policzkowego, dlatego by uzyskać jego pełne znieczulenie analgetyk należy wstrzykiwać w sposób ciągły podczas wycofywania igły iniekcyjnej z okolicy otworu żuchwy
Jakie są objawy zakażenia tkanek wywołane jako powikłanie znieczulenia?
ból i szczękościsk, niekiedy może dojść do powstania ropnia w przestrzeni skrzydłowo-żuchwowej
Ile powinien wynosić czas podawania 1,8 ml środka znieczulenia miejscowego?
około 2 minuty
Do czego może prowadzić szybkie podanie środka znieczulenia miejscowego do naczynia?
może spowodować natychmiastową, toksyczną reakcję pacjenta
Na czym polega zasada podwójnej aspiracji?
najpierw wstrzykuje się pewną ilość roztworu (ok 1/4 ampułki), następnie aspiruje, przy wyniku ujemnym aspiracji podaje się następną, podobną ilość roztworu i znów aspiruje
Czemu służy zasada podwójnej aspiracji?
- zmniejsza ryzyko podania dużej ilości środka znieczulenia miejscowego do naczynia
- spowalnia się cały proces iniekcji
Od czego uzależnione są objawy reakcji toksycznej?
nasilenie i rodzaj objawów uzależnione są od dawki i stężenia leku w OUN i wrażliwości osobniczej
W jaki sposób LZM może dotrzeć do OUN?
- podanie donaczyniowe LZM
* penetracja wzdłuż gałęzi lub pnia znieczulanego nerwu
Kiedy reakcja toksyczna na LZM może stanowić zagrożenie dla życia pacjenta?
występujące drgawki, depresja oddychania i krążenia, mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie dla życia pacjenta, szczególnie ze schorzeniami, w których nawet krótkotrwałe niedotlenienie może stanowić poważne zagrożenie (choroba wieńcowa, nadciśnienie, padaczka)
Jakich zasad należy przestrzegać aby znieczulenie miejscowe było skuteczne, bezbolesne i bezpieczne?
należy posiadać podstawową wiedzę o LZMach, anatomii znieczulanej okolicy i opanować technikę wykonywania znieczulenia
Kiedy mogą wystąpić powikłania ekstrakcji zęba?
w czasie usuwania zęba i po jego usunięciu
Jakie wyróżniamy rodzaje powikłań, które mogą wystąpić w czasie usuwania zęba?
ogólne i miejscowe
Jakie wyróżniamy ogólne powikłania występujące w czasie usuwania zęba?
- omdlenie (syncope)
- zapaść (collapsus)
- atak dusznicy bolesnej (angina pectoris)
- zawał mięśnia sercowego (infractus myocardii)
- atak częstoskurczu napadowego (tachycardia paroxysmalis)
- zatrzymanie krążenia i oddychania (cardiac arrest)
- atak dychawicy oskrzelowej (asthma bronchiale)
- atak padaczki (epilepsia)
Czym jest omdlenie?
nagła, krótkotrwała utrata przytomności wskutek przejściowego niedokrwienia mózgu jako wzmożona reakcja układu nerwowo-wegetatywnego na bodziec psychiczny np. strach przed zabiegiem
Jakie jest postępowanie z pacjentem, który zemdlał?
należy ułożyć chorego poziomo z uniesieniem nóg ku górze i podać tlen
W jaki sposób należy przeprowadzić ekstrakcję u pacjenta ze skłonnością do omdleń?
wskazane jest przeprowadzenie ekstrakcji w pozycji leżącej
Jakie są objawy (towarzyszące) omdleniu?
- nagła, krótkotrwała utrata przytomności
- tętno jest zwolnione, słabo napięte, spada ciśnienie tętnicze krwi
- może być ono poprzedzone przez: zblednięcie powłok, uczucie osłabienia, poty i nudności
Czym jest zapaść?
ostra niewydolność krążenia pochodzenia naczyniowego- zmniejszenie stosunku krwi krążącej do pojemności układu naczyniowego
Jakie są objawy zapaści?
- tętno słabo napięte, nitkowate, przyśpieszone, obniżone ciśnienie tętniczego
- zblednięcie powłok i ochłodzenie skóry (szczególnie na kończynach)
- spłycenie oddechów
Jakie jest postępowanie z pacjentem z zapaścią?
- stan zagrażający życiu
- należy ułożyć pacjenta poziomo, wdrożyć tlenoterapię, zabezpieczyć wkłucie do żyły, podać np. dekstran (preparat krwiozastępczy) lub sól fizjologiczną, wezwać karetkę
Jak objawia się atak dusznicy bolesnej?
silny, piekący ból w okolicy zamostkowej
Jakie jest postępowanie z pacjentem z atakiem dusznicy bolesnej?
- ułożenie chorego poziomo, podanie tabletki nitrogliceryny pod język
- przy dłużej trwającym bólu konieczna jest interwencja lekarza
Jak objawia się zawał mięśnia sercowego?
- silny, piekący ból za mostkiem, który promieniuje do szyi, lewej ręki lub nadbrzusza
- bólowi towarzyszy poczucie strachu
- ból nie przechodzi po nitroglicerynie