Anatomia Flashcards
Na jakie warstwy można podzielić obszary anatomiczne JU (z perspektywy chirurgicznej)?
- bł śluz
- bł p-śluz
- mm (jedynie w podstawnej cz żuchwy)
- okostna
- kość
W których warstwach przebiegają naczynia i nerwy?
w warstwach podśluzowej i mięśniowej
z wyjątkiem okolicy otworów bródkowego, podoczodołowego, itp. oraz naczyń perforujących
Pomiędzy jakimi warstwami należy preparować płat?
cięcie podokostnowe - pomiędzy powierzchnią kości a okostną (płat pełnej grubości) → zapobiega wzmożonemu krwawieniu i uszkodzeniu nerwów
cięcie nadokostnowe (płat śluzówkowy) → wymaga ostrożności
Jakie procedury chirurgiczne wykonujemy w obszarze bocznym żuchwy?
- wyrznięte i zatrzymana zęby trzonowe
- torbiele gałęzi i trzonu żuchwy
- pobieranie przeszczepów kostnych z gałęzi żuchwy
- wprowadzanie implantów
Jakie ważne struktury anato znajdują się w obszarze bocznym żuchwy?
- nerw językowy
- pęczek naczyniowo-nerwowy kanału żuchwy
- tętnica twarzowa
- nerw policzkowy
- tętnica żuchwowo-gnykowa
Z czego składa się pęczek n-n kanału żuchwy?
- nerw zębodołowy dolny
- żyła zębodołowa dolna
- tętnica zębodołowa dolna
N. zębodołowy dolny - funkcja:
n. mieszany z przewagą komponenty czuciowej
• czuciowo: zębodoły, miazga i przyzębie wszystkich zębów żuchwy
• ruchowo: mięsień żuchwowo-gnykowy + brzusiec przedni m. dwubrzuścowego
N. zębodołowy dolny - pochodzenie:
gałąź grupy tylnej nerwu żuchwowego (trzeciej gałęzi nerwu trójdzielnego = n. V3)
T. zębodołowa dolna - pochodzenie:
wywodzi się z pierwszego odcinka (część żuchwowa - pomiędzy szyjką żuchwy a więzadłem klinowo-żuchwowym) t. szczękowej
T. zębodołowa dolna - funkcja:
ukrwienie trzonu żuchwy oraz miazgi wszystkich zębów dolnych
Ż. zębodołowa dolna - dopływ:
ż. szczękowej, która wpada do ż. zażuchwowej
T. twarzowa - pochodzenie:
od t. szyjnej zewn nieco powyżej odejścia t. językowej, na wysokości rogu większego k. gnykowej
T. twarzowa - zaopatrzenie:
- podniebienie miękkie
- migdałki podniebienne
- ślinianka podżuchwowa
- skóra oraz mm. bródki, policzków i warg
- skóra piramidy nosa
N. policzkowy - pochodzenie:
należy do grupy przedniej gałęzi n. żuchwowego (n. V3)
N. policzkowy - unerwienie:
- czuciowo: skóra i bł śluz policzka, dziąsła / bł śluz okolicy zz trzonowych
- wydzielniczo: gruczoły policzka i warg
Przy jakim cięciu nerw policzkowy może ulec uszkodzeniu?
w trakcie wykonywania cięcia uwalniającego pełnej grubości wykonywanego dystalnie od trójkąta zatrzonowcowego → cięcie nie powinno przebiegać poza obszar 2 cm od trójkąta; w przypadku wytworzenia szerszego dostępu operacyjnego należy wykonać płat dzielony
N. językowy - pochodzenie:
grupa tylna gałęzi n. żuchwowego (n. V3)
N. językowy - unerwienie:
czuciowo: bł śluzowa 2/3 przednich trzonu języka, bł śluz dna JU i bł śluz / dziąsło językowej cz zębodołowej żuchwy
prowadzi dwie grupy włókien od struny bębenkowej
- wydzielnicza dla ślinianek podżuchwowej i podjęzykowej
- bodźce smakowe 2/3 przednich trzonu języka
Przy jakim cięciu nerw językowy może ulec uszkodzeniu?
podczas cięcia w okolicy zatrzonowcowej w przedlużeniu linii łączącej dołki środkowe trzonowców → cięcie musi być kątowe zwrócone w kierunku przedsionka (preparowane podokostnowo)
T. żuchwowo-gnykowa - pochodzenie:
od t. zębodołowej dolnej, tuż nad otworem żuchwy
Co stanowi dolne ograniczenie JU?
dwa mm żuchwowo-gnykowe łączące się w linii pośrodkowej szwem pośrodkowym
T. żuchwowo-gnykowa - unaczynienie:
m żuchwowo-gnykowy
Krwawienie z której tętnicy znajdującej się w bocznym obszarze żuchwy może spowodować poważne powikłania?
t żuchwowo-gnykowej
krwawienie z tej tętnicy w trakcie zabiegu w znieczuleniu miejscowym może być trudne do opanowania
W trakcie wykonywania których procedur może dojść do przerwania ciągłości t. żuchwowo-gnykowej?
- wykonywanie cięcia w bocznym obszarze żuchwy od strony językowej → cięcie należy wykonywać podokostnowo
- wszczepianie implantu (jeśli trzon żuchwy wykazuje znaczne wcięcie od strony językowej może dojść do uszkodzenia ciągłości blaszki językowej)
- separacja korzeni zatrzymanych dolnych trzonowców
- łyżeczkowanie torbieli zębopochodnych, które doprowadziły do osłabienia językowej blaszki korowej
N. żuchwowo-gnykowy - pochodzenie:
od n. zębodołowego dolnego, tuż nad otworem żuchwy
N. żuchwowo-gnykowy - funkcja:
- ruchowo: m żuchowo-gnykowy oraz brzusiec przedni m dwubrzuścowego
- (osobniczo zmienne!) może posiadać włókna czuciowe: penetrujące blaszkę kortykalną żuchwy i unerwiające przedtrzonowce, kły i siekacze oraz skórę okolicy podżuchwowej → mimo prawidłowego znieczulenia n. zębodołowego dolnego można nie uzyskać oczekiwanego efektu analgezji do ekstrakcji zębów trzonowych żuchwy
Obszar przedni żuchwy - procedury zabiegowe:
- zz przedtrzonowe zatrzymane i wyrznięte
- torbiele oraz zmiany w obrębie tk miękkich
- pobieranie przeszczepu kostnego ze spojenia żuchwy
- plastyka przedsionka JU
- wprowadzenie implantu
- biopsja
Obszar przedni żuchwy - ważne struktury anato:
- odgałęzienia t. podbródkowej
- odgałęzienia t. głębokiej języka
- odgałęzienia t. podjęzykowej
- bródkowy pęczek naczynionerwowy
N. sieczny - pochodzenie:
końcowa gałąź n. zębodołowego dolnego
N. sieczny - funkcja:
czuciowo: zz przednie żuchwy i ich przyzębie
Kiedy może dojść do uszkodzenia n. siecznego?
- usuwanie zz przednich
- wyłyżeczkowanie torbieli w przednim obszarze żuchwy
- pobieranie materiału autogennego z okolicy bródki
- wprowadzanie implantów
Jakie konsekwencje może mieć uszkodzenie n. siecznego i jak temu zapobiegać?
- parastezja w rejonie zz siecznych dolnych
- w przypadku szerszego niż przeciętnie kanału siecznego → może dojść do nawinięcia nerwu na instrumenty obrotowe (np. w trakcie wprowadzania implantów czy usuwania zmian śródkostnych) → wyrwanie nerwu, a nawet n. bródkowego czy zębodołowego dolnego razem z nim → zaburzenia czucia w całym obszarze zaopatrywanym przez te nerwy
→ wprowadzanie implantów w odległości co najmniej 4-5 mm od otworu bródkowego
N. bródkowy - pochodzenie:
największa gałąź końcowa n. zębodołowego dolnego, wychodzi przez otwór bródkowy
N. bródkowy - funkcja:
czuciowo: skóra bródki i warga dolna
Jak zapobiegać uszkodzeniu nerwu i tętnicy bródkowej?
poprzez wykonywanie płatów pełnej grubości i odwarstwiania tkanek na tępo
zabiegi wymagające wytworzenia płata dzielonego (no. pogłębienie przedsionka JU, biopsje wycięciowe lub wycinkowe) należy wykonywać ostrożnie
T. podbródkowa - pochodzenie:
od t. twarzowej na wysokości dolnego brzegu trzonu żuchwy tuż za przyśrodkową stroną przyczepu m. żwacza do trzonu żuchwy
T. podbródkowa - unaczynienie:
skóra i mm bródki oraz wargi dolnej
Z jakimi tętnicami t. podbródkowa może tworzyć anastomozy?
z odgałęzieniami t. żuchwowo-gnykowej i podjęzykowej
Z jakimi tętnicami t. żuchwowo-gnykowa może tworzyć anastomozy?
z t. podbródkową
Przewód Whartona - co to?
przewód wyprowadzający ślinianki podżuchwowej
Przestrzeń podjęzykowa - ograniczenia:
od góry: bł śluz JU
od boku i przodu: wewn pow trzonu żuchwy powyżej przyczepu m żuchwowo-gnykowego
od tyłu i przyśrodkowo: m gnykowo-językowy
od dołu: m żuchwowo-gnykowy
W jaką przestrzeń przechodzi ku tyłowi przestrzeń podjęzykowa?
w przestrzeń podżuchwową
Jakie struktury znajdują się w przestrzeni podjęzykowej?
- ślinianka podjęzykowa
- ślinianka podżuchwowa + przewód Whartona
- nerw językowy
- tętnica żuchwowo-gnykowa
- gałęzie t głębokiej języka
- t podjęzykowa
Gdzie jest zlokalizowana ślinianka podjęzykowa?
bezpośrednio pod bł śluzową w przedniej części dna JU
boczna pow - dołek podjęzykowy trzonu żuchwy
górna pow - fałd podjęzykowy
tylny biegun przylega do przedniej części ślinianki podżuchwowej
W trakcie jakich zabiegów ślinianka podjęzykowa może ulec uszkodzeniu?
- usuwanie zmian pato z bł śluz dna JU
- gdy konieczne jest przerwanie ciągłości okostnej wewn pow trzonu żuchwy (np. augumentacja struktury kostnej i konieczność zmobilizowania płata językowego)
Dno JU - procedury chiru:
- pseudotrobiele gruczołów ślinowych
- kamica przewodu ślinianki podżuchwowej
- nowotwory bł śluz
Dno JU - ważne struktury:
- gruczołu ślinowe podjęzykowe i podżuchwowe
- przewód wyprowadzający ślinianki podżuchwowej
- nerw językowy
- t żuchwowo-gnykowa
- odgałęzienia t głębokiej języka i tętnic podjęzykowych
W trakcie jakich zabiegów ślinianka podżuchwowa może ulec uszkodzeniu?
głęboko położona w strukturach anato → rzadko ulega przypadkowemu uszkodzeniu
za to uwaga na przewód wyprowadzający i biegun przedni ślinianki!
Na jakiej wysokości nerw językowy krzyżuje się z przewodem ślinianki podżuchwowej?
na wysokości 1. lub 2. trzonowca
Gdzie znajduje się przedni biegun ślinianki podżuchwowej?
pomiędzy m gnykowo-językowym i tylnym brzegiem m żuchwowo-gnykowego penetruje w obręb dna JU (dochodząc nawet do tylnego bieguna ślinianki podjęzykowej)
T. podjęzykowa - pochodzenie:
od t językowej w miejscu jej przejścia pomiędzy m bródkowo-językowym i przednim brzegiem m gnykowo-językowego
T. podjęzykowa - unaczynienie:
- ślinianka podjęzykowa
- otaczające mm
- bł śluzowa dna JU
- przyzębie strony językowej siekaczy dolnych
N. językowy krzyżuje przewód Whartona powyżej czy poniżej?
nerw przebiega poniżej przewodu
Uszkodzenie t. podjęzykowej w trakcie zabiegu - możliwe skutki:
wynaczyniona krew może się rozprzestrzeniać w obrębie tk miękkich, powodując masywny obrzęk dna JU oraz nasady języka wraz z możliwością obturacji górnych dróg oddechowych → skrajnie istnieje konieczność podwiązania naczynia w zn ogólnym; tracheotomii w celu utrzymania drożności dróg oddechowych
Język - procedury chiru:
nowotwory niezłośliwe
ze względu na możliwość intensywnego krwawienia z naczyń tętniczych języka, które może stanowić zagrożenie dla życia → zabiegi na strukturach głębokich języka powinny być wykonywane przez chirurgów szczękowo-twarzowych w warunkach szpitalnych w zn ogólnym
Język - ważne struktury anato:
- t językowa
- t grzbietowa języka
- t podjęzykowa
Z jakich warstw składa się język?
- bł śluzowa
* mięśnie (w nich biegną t głęboka języka, t grzbietowa języka i t podjęzykowa)
T językowa - pochodzenie:
od t szyjnej zewn, w pobliżu rogu większego k gnykowej
T językowa - ukrwienie:
- mm nadgnykowe
- migdałki podniebienne
- ślinianka podjęzykowa
- język
T językowa - na co się dzieli?
na t grzbietową języka i t podjęzykową
T grzbietowa języka - pochodzenie:
od t językowej, głęboko w obrębie m gnykowo-językowego
T grzbietowa języka - ukrwienie:
- tylny odcinek części grzbietowej języka
- migdałki podniebienne
- nagłośnia
Obszar przedni szczęki - procedury chiru:
- usunięcie zz zatrzymanych
* wyłuszczenie torbieli
Obszar przedni szczęki - ważne struktury anato:
- pęczek naczyniowo-nerwowy nosowo-podniebienny
- pęczek naczyniowo-nerwowy podoczodołowy
- dno jamy nosowej
N. nosowo-podniebienny - pochodzenie:
jedna z gałęzi nosowych tylnych górnych przyśrodkowych, które wywodzą się ze zwoju skrzydłowo-podniebiennego
N. nosowo-podniebienny - unerwienie:
czuciowo: przednia część bł śluzowej podniebienia, doprzednio od linii międzykłowej
Jak zmienia się położenie otworu przysiecznego wraz z zanikiem kości szczęki?
w zaawansowanych przypadkach zaniku kości → może znajdować się na szczycie wyrostka zębodołowego
Co stanowi górne ograniczenie wyrostka zębodołowego szczęki i jakie to ma znaczenie w praktyce chiru?
dno jamy nosowej → podczas operowania tej okolicy należy chronić bł śluzową jamy nosowej za pomocą odpowiednich haków → zranienie może spowodować obfite krwawienie (trudne do opanowania w znieczuleniu miejscowym), a wynaczyniona krew wypełnić pole operacyjne i jamę nosową
N. podoczodołowy - pochodzenie:
jedna z końcowych gałęzi n. szczękowego (n. V2)
N. podoczodołowy - unerwienie:
czuciowo: skóra środkowej 1/3 twarzy (okolicy policzka, powieki dolnej i piramidy nosa), spojówka, powieka dolna, przedsionek nosa, skóra i bł śluzowa wargi górnej i odpowiadającej strefy dziąsła oraz zębów szczęki
Błona Schneidera - co to?
błona wyścielająca światło zatoki szczękowej = połączenie nabłonka oddechowego i okostnej, między którymi znajduje się warstwa luźnej tk łącznej
T. zębodołowo-zatokowa - jakie naczynia łączy?
t zębodołową górną tylną i t podoczodołową
T. zębodołowo-zatokowa - gdzie przebiega?
w drobnym kanaliku w przednio-bocznej ścianie zatoki szczękowej (widoczna na czołowym przekroju TK)
T. zębodołowo-zatokowa - konsekwencje uszkodzenia:
może utrudnić przeprowadzenie niektórych procedur (zwłaszcza podniesienia dna zatoki szczękowej z dostępu bocznego) przez zmniejszenie widoczności pola operacyjnego → ryzyko powikłań śródzabiegowych
Obszar boczny szczęki - procedury chiru:
- usunięcie wyrzniętych lub zatrzymanych zz
- chiru endo
- podniesienie dna zatoki szczękowej
- usunięcie torbieli szczęk
- usunięcie włókniaków, naczyniaków i biopsje
- umieszczenie implantu
- usunięcie zatrzymanych zz mądrości, torbieli wwkostnych, nowotworów
Obszar boczny szczeki - stuktury anato:
- t zębodołowo-zatokowa
- zatoka szczękowa
- przewód wyprowadzający ślinianki przyusznej (Stensena)
- ciało tłuszczowe policzka (Bichata)
- dół skrzydłowo-podniebienny
Przewód Stensena - co to?
przewód wyprowadzający ślinianki przyusznej
Gdzie uchodzi przewód Stensena?
brodawka przyuszna = ujście na bł śluzowej policzka na wysokości 2go trzonowca
Jakie znaczenie dla przewodu Stensena mają zabiegi chiru przeprowadzane w okolicy?
każda procedura przeprowadzana w jego okolicy może doprowadzić do zbliznowacenia kanału → wtórne uszkodzenie gruczołu ślinowego
Ciało tłuszczowe Bichata - co to?
nagromadzenie tk tłuszczowej w przestrzeni pomiędzy mm policzkowym a żwaczem w okolicy policzka, na wysokości górnych trzonowców
Gałęzie zębodołowe górne - pochodzenie:
od n. podoczodołowego
Gałęzie zębodołowe górne - unerwienie:
czuciowo: wyrostek zębodołowy, miazga zębów i dziąsła i częściowo bł śluzowa zatoki szczękowej
Którędy n. podoczodołowy dostaje się do oczodołu?
przez szczelinę oczodołową dolną
Splot zębowy górny - co go tworzy?
gałęzie zębodołowe górne
Uszkodzenie gałęzi zębodołowych górnych - skutki:
mają mała średnicę i są trudne do zidentyfikowania, więc łatwo je uszkodzić → zaburzenia czucia w obrębie unerwianych zębów
gałęzie te posiadają dużą zdolność do spontanicznej regeneracji
Uszkodzenie t. szczękowej - kiedy może do niego dojść i jakie są tego skutki?
w trakcie zabiegu w obrębie bocznego obszaru szczęki należy unikać uszkodzenia zawartości dołu skrzydłowo-podniebiennego! → ze względu na dużą średnicę naczynia i umiejscowienie w trudno dostępnej jamie kostnej krwawienie jest niemożliwe do opanowania (konieczne zewnątrzustne podwiązanie tętnicy) → niemożność zatamowania krwawienia może doprowadzić do zgonu pacjenta!
Gdzie rozciąga się splot skrzydłowy?
od szyjki żuchwy do dołu skrzydłowo-podniebiennego
Dopływy splotu skrzydłowego:
- ż zębodołowa górna
- ż zębodołowa dolna
- ż żwaczowe
- ż klinowo-podniebienna
- splot żylny otworu owalnego
Uszkodzenie splotu skrzydłowego - skutki:
ograniczenie widoczności pola zabiegowego i może być przyczyną rozległego krwiaka
Warstwy podniebienia miękkiego:
- bł śluz
- bł podśluz
- mięśnie
- rozcięgno podniebienne
- bł śluzowa gardła
Warstwy podniebienia twardego:
- bł śluz
- bł podśluz
- okostna
- blaszka pozioma k podbiebiennej
Skąd pobieramy przeszczep gdy uzupełniamy ubytek dziąsła zrogowaciałego wokół zębów lub implantów?
z podniebienia twardego (jedyne miejsce gdzie bł śluz jest całkowicie zrogowaciała)
Podniebienie - procedury chiru:
- pobieranie bł śluz podniebienia (nabłonkowo-łącznotkankowej) i/lub podnabłonkowej tk łącznej
- resekcja wierzchołków podniebiennych korzeni trzonowców
- biopsja wycinkowa lub wycięciowa zmian rozwijających się na podniebieniu
Podniebienie - ważne struktury anato:
- pęczek naczyniowo-nerwowy podniebienny większy
* pęczek naczyniowo-nerwowy przysieczny
Nerw podniebienny większy - pochodzenie:
ze zwoju skrzydłowo-podniebiennego
Nerw podniebienny większy - funkcja:
- czuciowo: bł śluz podniebienia do tyłu od linii międzykłowej
- przywspółczulnie: wydzielanie drobnych gruczołów ślinowych tej okolicy
Gdzie zlokalizowany jest otwór podniebienny większy?
ok. 1 cm przyśrodkowo od drugiego trzonowca górnego (w przypadku znacznej resorpcji wyrostka zębodołowego względna pozycja otworu względem środka wyrostka może znajdować się znacznie bliżej)
T podniebienna większa - pochodzenie:
od t szczękowej w obrębie dołu skrzydłowo-podniebiennego
T podniebienna większa - ukrwienie:
kość, bł śluz, drobne gruczołu ślinowe i dziąsło od strony podniebienia do tyłu od linii międzykłowej
Warstwy policzka od JU do powierzchni twarzowej:
- bł śluzowa
- m policzkowy
- tk podskórna
- skóra
Policzek - istotne struktury anato:
- ciało tłuszczowe policzka
- przewód wyprowadzający śliniaki przyusznej
- tętnica twarzowa
- nerw twarzowy
Policzek - procedury chiru:
- wewnątrzustne procedury drenażu ropni zębopochodnych
* usuwanie patologicznych zmian bł śluz
Wargi - istostotne struktury anato:
tt wargowe i nerw twarzowy
Wargi - procedury chiru:
usuwanie zmian bł śluzowej
Warstwy wargi od JU do powierzchni twarzowej:
- bł śluzowa
- bł podśluzowa
- mięśnie
- tk podskórna
- skóra
Pętle m okrężnego ust:
- wewnętrzna - blisko wolnego brzegu ust
* zewnętrzna - przeplata się z włóknami innych mm mimicznych
Krwawienie z tt wargowych:
może być intensywne → gdy jest to możliwe należy je wyizolować; kiedy niemożliwa całkowita ochrona - koagulacja lub podwiązanie
Koagulacja tt wargowych a niedokrwienie:
koagulacja lub podwiązanie tt wargowych nie niesie ryzyka niedokrwienia → liczne anastomozy naczyniowe
Drobne gruczoły ślinowe warg - wpływ na przeprowadzenie zabiegu:
podczas szycia można stworzyć ucisk → zamknięcie przewodów wyprowadzających → torbiel zastoinowa
Ślinianka przyuszna:
- położona pod tk podskórną okolicy przedusznej, powierzchownie od m żwacza, do przodu od MOS i wyrostka sutkowatego
- n VII (z głównymi odgałęzieniami) przechodzi przez śliniankę i dzieli ją na płat powierzchowny i głęboki
- przewód wyprowadzajacy = Stensena; biegnie do przodu, dobocznie od m żwacza, skręcając ostro na jego przednim brzegu i przebijajac m policzkowy uchodzi na bł śluz policzka na brodawce przyuszniczej (6-7 szczęki)
Ślinianka podżuchwowa:
- zlokalizowana pomiędzy przednim i tylnym brzuścem m dwubrzuścowego oraz dolnym brzegiem trzonu żuchwy, sklepienie loży ślinianki to głównie m żuchwowo-gnykowy, a boczne ograniczenia to mm języka
- przewód wyprowadzający = Whartona, wychodzi z loży w pobliżu tylnego brzegu m żuchwowo-gnykowego i biegnie do przodu, krzyżując n językowy (7 żuchwy - przewód nad nerwem), uchodzi w dnie JU na mięsku podjęzykowym, dobocznie od wędzidełka języka
Ślinianka podjęzykowa:
- znajduje się w loży w przedniej części dna JU, powierzchownie od m żuchwowo-gnykowego
- zawiera kilka mniejszych przewodów wyprowadzających - Riviniego oraz jeden duży - Bartholiniego; czasem się łączą z przewodem wypr ślinianki podżuchwowej na mięsku podjęzykowym
