Sectie 2.1 - Perspectieven bij het kijken naar kinderen

Question 1

Wat is het psychodynamisch perspectief?

Answer 1

Benadering die ervan uitgaat dat gedrag wordt gemotiveerd door innerlijke krachten, herinneringen en conflicten, waarvan een persoon zich nauwelijks bewust is en waarover hij/zij weinig controle heeft

Question 2

Wie zijn de belangrijkste aanhangers van het psychodynamisch perspectief?

Answer 2

Freud, Erikson

Question 3

Hoe heet de theorie van Freud?

Answer 3

Psychoanalytische theorie

Question 4

Wat is de psychoanalytische theorie van Freud?

Answer 4

Voortkomend uit het werk van Freud, die ervan uitgaat dat onbewuste krachten bepalend zijn voor iemands persoonlijkheid en gedrag

Question 5

Wat zijn belangrijke onderdelen van de psychoanalytische theorie van Freud? En licht ze toe.

Answer 5

Id - Het primitieve, ongeorganiseerde, aangeboren deel van de persoonlijkheid die opereert vanuit het genotsprincipe
Ego - Het rationele, redelijke deel van de persoonlijkheid, dat opereert vanuit het realiteitsprincipe
Superego - Vertegenwoordigt het geweten en maakt onderscheid tussen goed en kwaad
Psychoseksuele ontwikkeling - Vijf fasen die kinderen volgens Freud doorlopen, waarin genot of bevrediging telkens op een andere biologische functie en een ander deel van het lichaam is gericht;
fixatie - blijvende focus op een eerder psychoseksueel stadium als gevolg van een onopgelost conflict

Question 6

Reflecteer op de psychoanalytische theorie van Freud

Answer 6

Heeft inzicht gegeven dat onbewuste invloeden en onze jeugd medebepalend zijn voor ons gedrag
Stadia van psychoseksuele ontwikkeling kunnen niet met onderzoek worden bevestigd
Beperkte onderzoeksgroep
Seksistisch en discriminerend voor vrouwen
Moeilijk om op basis van de theorie nauwkeurige voorspellingen te doen over toekomstig gedrag

Question 7

Hoe heet de theorie van Erikson?

Answer 7

Psychosociale theorie

Question 8

Wat is de psychosociale theorie van Erikson? En wat is de psychosociale ontwikkeling?

Answer 8

Psychodynamische visie waarbij de nadruk ligt op onze sociale interacties met anderen. Mensen worden zowel gevormd als belemmerd door hun samenleving en cultuur. De psychosociale ontwikkeling omvat veranderingen in onze interacties met anderen en in hoe we aankijken tegen het gedrag van anderen en tegen onszelf als deel van de maatschappij. Bestaat uit 8 fasen die elk gekenmerkt worden door conflicten of crises die in voldoende mate dienen te worden opgelost en beschrijft de gehele levensloop.

Question 9

Reflecteer op de psychosociale theorie van Erikson

Answer 9

Heeft inzicht gegeven dat mensen zich gedurende hun hele leven ontwikkelen
Richt zich op ontwikkeling van mannen en niet van vrouwen
Moeilijk om op basis van de theorie nauwkeurige voorspellingen te doen over toekomstig gedrag

Question 10

In welke mate gaat het psychodynamisch perspectief uit van nature vs nurture & discontinue vs continue ontwikkeling?

Answer 10

Interactie nature x nurture: onze driften worden weliswaar bepaald door aangeboren factoren, maar de uitdrukking ervan wordt gemedieerd door de (sociale) omgeving
Discontinue ontwikkeling (stadiabenadering)

Question 11

Wat is het behavioristisch perspectief?

Answer 11

Gaat ervan uit dat je moet kijken naar waarneembaar gedrag en externe stimuli in de omgeving om de ontwikkeling van het individu te begrijpen. (stimulus-respons leren)

Question 12

Wat zijn aanhangers van het behavioristisch perspectief?

Answer 12

Watson, Pavlov, Skinner, Bandura

Question 13

Het behavioristisch perspectief gaat uit van Stimulus-respons leren, welke vormen worden daarbij onderscheiden? En wie heeft die ontwikkeld?

Answer 13

Klassieke conditionering (Pavlov)
Operante conditionering (Skinner)
Sociaal-cognitieve leertheorie (Bandura)

Question 14

Wat is klassieke conditionering?

Answer 14

Een organisme leert, door de koppeling van twee stimuli, reageren op een neutrale stimulus die dat type respons normaal gesproken niet uitlokt
Door twee prikkels herhaaldelijk tegelijk aan te bieden, gaat het individu de twee met elkaar associeren en er op dezelfde manier op reageren

Question 15

Wat is operante conditionering?

Answer 15

Vorm van leren waarbij een vrijwillige respons wordt versterkt of verzwakt, door associaties met respectievelijk positieve of negatieve consequentie (belonen of straffen)

Question 16

Wat is bekrachtiging?

Answer 16

Het proces waarbij een in reactie op bepaald gedrag een gewenste stimulus wordt aangeboden of een ongewenste stimulus wordt weggenomen, wat de kans vergroot dat gedrag zich herhaalt.

Question 17

Wat is gedragsmodificatie?

Answer 17

Gebaseerd op behavioristisch perspectief, techniek om frequentie van gewenst gedrag te verhogen en frequentie van ongewenst gedrag te verlagen

Question 18

Wat is de sociaal-cognitieve leertheorie?

Answer 18

De nadruk ligt op leren door het gedrag van een ander persoon (een model) te observeren en na te doen. (kan ook onder het cognitief perspectief vallen)

Question 19

Reflecteer op het behavioristische perspectief

Answer 19

Heeft veel opgeleverd als het gaat om beinvloeden van gedrag
Sterke invloed gehad op cognitieve gedragstherapie (CGT)
Mensen werden beschouwd als black boxes - dat is een te simplistische opvatting
Ontwikkeling van mensen valt niet alleen te begrijpen door naar externe stimuli te kijken

Question 20

In welke mate gaat het behavioristisch perspectief uit van nature vs nurture & discontinue vs continue ontwikkeling?

Answer 20

Nurture -> er wordt alleen naar externe stimuli gekeken, de mens wordt gezien als black box
Continue -> kwantitatieve ontwikkeling, er is geen sprake van stadia

Question 21

Wat is het cognitief perspectief?

Answer 21

Benadering die zich richt op de processen die mensen in staat stellen de wereld te leren kennen, begrijpen en overdenken

Question 22

Wie zijn belangrijke aanhangers van het cognitief perspectief?

Answer 22

Piaget

Question 23

Welke theorie heeft Piaget bedacht?

Answer 23

De cognitieve ontwikkelingstheorie

Question 24

Wat is de cognitieve ontwikkelingstheorie van Piaget?

Answer 24

Alle mensen doorlopen in een vaste volgorde een reeks universele cognitieve ontwikkelingsstadia

Question 25

Wat zijn belangrijke onderdelen van de cognitieve ontwikkelingstheorie?

Answer 25

Schema’s, Assimilatie, accomodatie en organisatie van schema’s

Question 26

Wat zijn schema’s

Answer 26

een cognitief kader of concept dat helpt bij het organiseren en interpreteren van informatie. Bijv. een schema om te zuigen voor baby’s, of een schema voor een paard, zodat die altijd herkend kan worden, hoe je je hoort te gedragen in bepaalde situaties

Question 27

Wat is assimilatie?

Answer 27

Het proces waarbij mensen nieuwe ervaringen interpreteren in termen van hun huidige cognitieve ontwikkelingsstadium en denkwijze, passen in een huidig schema

Question 28

Wat is accomodatie?

Answer 28

Het proces waarbij door nieuwe ervaringen veranderingen optreden in de bestaande manieren van denken, vormen van een nieuw schema

Question 29

Wat is organiseren van schema’s?

Answer 29

Combineren van bestaande schema’s tot nieuwe complexere schema’s

Question 30

Wat zijn de stadia van de cognitieve ontwikkelingstheorie van Piaget?

Answer 30

Sensomotorisch (0-2jaar) - Actie/reactie, denken door te doen. (Zintuigen, motoriek, geheugen en objectpermanentie)
Preoperationeel (2-7jaar) - Symbolisch denken (praten, lezen), maar afhankelijk van de waarneming op dat moment. (fijne motoriek, egocentrisch denken)
Concreet-operationeel (7-12jaar) - Mentaal acties op objecten of situaties loslaten die ze niet hoeven te zien maar die echt zijn of die zouden kunnen. (conservatie van hoeveelheid, reversibiliteit, en logica) Moeilijk om over abstracte of niet-realistische dingen na te denken.
Formeel operationeel (12-volwassen) - Abstract denken ook met niet realistische ideeen. (logisch redeneren en abstract denken)

Question 31

Reflecteer op de cognitieve ontwikkelingstheorie van Piaget

Answer 31

Beschrijvingen hoe cognitieve groei in de jeugd zich voltrekt staan na duizenden onderzoeken nog steeds overeind
Timing van ontwikkeling van cognitieve vaardigheden klopt niet altijd
Universaliteit wordt in twijfel getrokken - cultuur verschillen
In elke cultuur zijn er mensen die nooit het hoogste ontwikkelingsniveau bereiken
Kritiek op het discontinu perspectief van de theorie, groei zou veel meer een continu proces zijn

Question 32

In welke mate gaat de cognitieve ontwikkelingstheorie uit van nature vs nurture & discontinue vs continue ontwikkeling?

Answer 32

Sterke nadruk op interactie nature x nurture
Nadruk op verandering in kwaliteit van kennis en begrip (stadiabenadering), maar ook kwantitatieve toename van informatie in elk stadium

Question 33

Wat is de informatieverwerkingstheorie?

Answer 33

Benadering van cognitieve ontwikkeling die probeert te identificeren op welke manieren mensen informatie coderen, opslaan en terughalen.

Question 34

Gaat de informatieverwerkingstheorie uit van een continue of discontinue ontwikkeling?

Answer 34

Van een continue (kwantitatieve) verandering van de cognitieve vaardigheden, waarbij cognitie bestaat uit verschillende type afzonderlijke vaardigheden die zich allemaal op een ander tempo ontwikkelen. Hierdoor is er ook sprake van kwalitatieve (het leren van nieuwe regels).

Question 35

Reflecteer op de informatieverwerkingstheorie?

Answer 35

Speelt een centrale rol in het begrip van ontwikkeling
Bood geen volledige uitleg voor menselijk gedrag - weinig aandacht voor creativiteit
Houdt geen rekening met sociale context

Question 36

In welke mate gaat de informatieverwerkingstheorie uit van nature vs nurture & discontinue vs continue ontwikkeling?

Answer 36

Interactie nature x nurture
Van een continue (kwantitatieve) verandering van de cognitieve vaardigheden, waarbij cognitie bestaat uit verschillende type afzonderlijke vaardigheden die zich allemaal op een ander tempo ontwikkelen. Hierdoor is er ook sprake van kwalitatieve ontwikkeling (het leren van nieuwe regels).

Question 37

Onder welk perspectief valt de informatieverwerkingstheorie?

Answer 37

Cognitieve perspectief

Question 38

Wat is cognitieve neurowetenschap?

Answer 38

Discipline die zich bezighoudt met de relatie tussen hersenprocessen en cognitieve activiteit, proberen de daadwerkelijke locaties en functies binnen de hersenen te achterhalen die verband houden met verschillende soorten cognitieve activiteiten.

Question 39

Reflecteer op cognitieve neurowetenschap

Answer 39

Relatief nieuwe grensgebied, waardoor we meer over de menselijke ontwikkeling kunnen begrijpen
Beter in staat om te beschrijven dan te verklaren
Kan belangrijke aanwijzingen verschaffen voor behandelmethodes

Question 40

Wat is het systemisch perspectief?

Answer 40

Perspectief waarbij je kijkt naar verschijnselen binnen de gehele context waarin ze zich tonen of afspelen

Question 41

Wat zijn aanhangers van het systemisch perspectief?

Answer 41

Bronfenbrenner, Vygotski, Boszormenyi-Nagy

Question 42

Welk model heeft Bronfenbrenner bedacht?

Answer 42

Het bio-ecologische model

Question 43

Wat is het bio-ecologische model?

Answer 43

Model dat uitgaat van de vijf omgevingsniveaus die elk organisme gelijktijdig beinvloeden, benadrukt de onderlinge samenhang tussen de verschillende invloeden op de ontwikkeling.

Question 44

Wat zijn de vijf omgevingsniveaus van het bio-ecologische model?

Answer 44

Microsysteem, Mesosysteem, Exosysteem, Macrosysteem, Chronosysteem

Question 45

Wat is het microsysteem?

Answer 45

Dagelijkse, directe omgeving (ouders, broers, zussen, school, etc.)

Question 46

Wat is het mesosysteem?

Answer 46

Relatie tussen de onderdelen van het microsysteem, bijv. tussen mensen uit het microsysteem

Question 47

Wat is het exosysteem?

Answer 47

Systeem waar persoon niet direct deel van uitmaakt maar die wel invloed hebben op het functioneren van het meso en microsysteem. Bijv. het werk van de ouders.

Question 48

Wat is het macrosysteem?

Answer 48

Overkoepelende culturele invloeden

Question 49

Was is het chronosysteem?

Answer 49

Invloed van verstrijken van tijd en historische gebeurtenissen op de ontwikkeling van kinderen

Question 50

Reflecteer op het bio-ecologische model

Answer 50

Te weinig oog voor biologische factoren
Kijkt goed naar ecologische invloeden op de ontwikkeling van het kind

Question 51

Welke theorie heeft Vygotski bedacht?

Answer 51

De sociaal-culturele theorie

Question 52

Wat is de sociaal-culturele theorie?

Answer 52

Benadering die het verloop van cognitieve ontwikkeling ziet als het resultaat van sociale interacties tussen mensen binnen een cultuur
Vygotski meende dat kinderen de wereld leren begrijpen via hun probleemoplossende interacties met anderen. Mensen en omstandigheden beinvloeden het kind en het kind op zijn beurt beinvloed mensen en omstandigheden.

Question 53

Wat zijn belangrijke concepten in de sociaal-culturele theorie? Leg ze uit.

Answer 53

Scaffolding - Ondersteuning bij het leren en probleemoplossing die net boven het huidige niveau van het kind ligt en geleidelijk wordt afgebouwd, zodat dit de zelfstandigheid en groei bevordert
Zone van naaste ontwikkeling - Het niveau waarop een kind een taak bijna, maar nog niet helemaal zelfstandig kan begrijpen of uitvoeren

Question 54

Reflecteer op de sociaal-culturele theorie van Vygotski

Answer 54

Heeft steeds meer invloed gekregen doordat er wordt erkend dat culturele factoren een centrale rol spelen in de ontwikkeling
Te weinig oog voor biologische factoren
Theorie is empirisch lastig te toetsen

Question 55

Wat zijn andere systeemgerichte benaderingen dan die van Bronfenbrenner en Vygotski?

Answer 55

Contextuele systeemgerichte stroming van Boszormenyi-Nagi, benadrukt de intergenerationele invloeden.

Question 56

In welke mate gaat het systemische perspectief uit van nature vs nurture & discontinue vs continue ontwikkeling?

Answer 56

Nadruk op nurture (interactie met sociale en culturele omgeving), en beperkte aandacht voor nature (biologische factoren)
Interactie tussen kwalitatieve en kwantitatieve ontwikkeling

Question 57

Wat is het evolutionair perspectief?

Answer 57

Benadering die gedrag probeert te identificeren dat het resultaat is van de genetische erfenis van onze voorouders

Question 58

Wie zijn aanhangers van het evolutionair perspectief?

Answer 58

Lorenz (gebaseerd op het werk van Darwin)

Question 59

Wat doen gedragsgenetici?

Answer 59

Bestuderen de effecten van erfelijkheid op gedrag

Question 60

Wat is epigenetica?

Answer 60

Onderzoekt in hoeverre ervaringen en leefomstandigheden iemands erfelijke aanleg kunnen beinvloeden. Bij epigenetische veranderingen verandert de manier waarop een gen zich uit, zonder dat de code verandert.

Question 61

Reflecteer op het evolutionair perspectief

Answer 61

Darwins evolutietheorie beschrijft de basale genetische processen
Te weinig focus op omgevings en sociale invloeden
Geen manier om evolutionaire theorieen te testen

Question 62

In welke mate gaat het evolutionair perspectief uit van nature vs nurture & discontinue vs continue ontwikkeling?

Answer 62

Interactie nature (gedragsgenetica) x nurture (epigenetica)
Interactie tussen kwalitatieve en kwantitatieve ontwikkeling

Question 63

Waarom is het belangrijk om meerdere perspectieven toe te passen op de ontwikkeling van een kind?

Answer 63

Elk perspectief is gebaseerd op eigen veronderstellingen en richt zich daardoor op andere aspecten van de ontwikkeling, waardoor alle perspectieven relevante inzichten kunnen opleveren. En holistische benadering helpt om een zo volledig mogelijk beeld te krijgen.