protisty Flashcards
jak można podzielić protisty ze względu na budowę komórek i sposób odżywiania?
można je podzielić na protisty:
-zwierzęce
-roślinopodobne
-grzybopodobne
jak można podzielić protisty w zależności od liczby komórek?
wyróżnia się protisty:
- jednokomórkowe
- kolonijne
- wielokomórkowe o budowie plechowej
gdzie zwykle występują protisty?
wszystkie gatunki protistów są ściśle powiązane ze środowiskiem wodnym
występują w zbiornikach wodnych, miejscach stale wilgotnych albo w organizmach zwierząt
scharakteryzuj protisty zwierzęce
sa to jednokomórkowe organizmy; nie mają ściany komórkowej, i okryte są pellikulą. ich materiał zapasowy stanowi glikogen i tłuszcze, posiadają lizosomy
odżywiają się w sposób heterotroficzny:
-saprobionty
-drapieżniki
-pasożyty
scharakteryzuj protisty roślinopodobne
są to organizmy jednokomórkowe, kolonijne lub wielokomórkowe o budowie plechowej; zawierają chloroplasty (otoczone TRZEMA błonami), ziarna skrobi, wiele posiada również celulozową ścianę komórkową;
wyróżnia się wśród nich autotrofy i MIKSOTROFY (w zależności od obecności lub braku dostępu do światła odżywiają się autotroficznie lub heterotroficznie)
scharakteryzuj protisty grzybopodobne
są to organizmy jednokomórkowe lub wielokomórkowe o budowie plechowej (PLECHY MAJĄ POSTAĆ ŚLUŹNI); mogą posiadać ścianę komórkową zbudowaną z CELULOZY
odżywiają się w sposób heterotroficzny
podaj przykład protista zwierzęcego
PANTOFELEK
ZARODŹCE MALARII
(typy: orzęska
sporowiec
ameba)
podaj przykład protista roślinopodobnego
LISTNICA
(typ: glon)
podaj przykład protista grzybopodobnego
MAWOREK
(typy: lęgniowiec
śluzowiec )
co to stigma?
jest to plamka oczka; organellum pełniące funkcje filtru zasłaniającego fotoreceptor
co to pellikula?
jest to białkowa powłoka znajdująca się pod błoną komórkową; nadaje komórce wytrzymałość i giętkość
niektóre rodzaje protistow posiadają w pellikuli pewne wzmocnienia
jakie są rodzaje plech?
-komórczakowe - posiadają liczne wielojądrowe komórki (powstaja przez podziały mitotyczne jądra komórkowego bez podziałów cytoplazmy)
-nitkowate - utworzone z nici zbudowanych z długich ciągów komórek
-nibytkankowe (plektenchymatyczne)- utworzone z wielokomórkowych nici które ciasno się ze sobą splatają
-tkankowe - utworzone zwykle z tkanek twórczej i miękiszowej
jak odżywiają się protisty heterotroficzne?
głównie odżywiają sie martwą materia organiczna lub innymi organizmami poprzez endocytoze (wyróżniamy pinocytoze i fagocytoze)
PROTISTY POSIADAJACE PELLIKULE PRZEPROWADZAJA ENDOCYTOZE WYŁĄCZNIE W CYTOSTOMIE (miejsce gdzie nie występuje pellikula; inaczej nibygeba)
ameby nie posiadają pellikuli!!
jak odżywiają się protisty autotroficzne?
przeprowadzają fotosyntezę; podstawowym barwnikiem jest chlorofil a (mogą też występować m.in. chlorofil b, c oraz d), wśród karotenoidow występuje również brązowa FUKOKSANTYNA
wyotworzone związki organiczne są magazynowane w cytozolu lub wokół pirenoidów zlokalizowanych w chloroplastach
jak zachodzi osmoregulacja u protistow?
protisty żyjące w morzach/organizmach zwierząt są izotoniczne w stosunku do środowiska więc nie potrzebują mechanizmów osmoregulacji
protisty słodkowodne nie mają ściany komórkowej i są narażone na pęknięcie ponieważ woda stale napływa do ich wnętrza, dlatego wykształciły WODNICZKI TĘTNIĄCE które usuwają nadmiar wody i prawdopodobnie również szkodliwe produkty przemiany materii
w jaki sposób prostisty się poruszają?
np komórki pełzaków wytwarzają różnokształtne wypustki cytoplazmatyczne (nibynóżki/pseudopodie) dzięki którym poruszają się w sposób PEŁZAKOWATY
RUCH UNDULIPODIALNY (za pomocą wici i rzęsek) - poruszają się nim wiciowce i orzęski
występują również formy kokoidalne wiciowców które są nieruchome, np okrzemki
jak protisty uzyskują energię?
większość protistow ODDYCHA TLENOWO
gatunki beztlenowe uzyskują energię na drodze FERMENTACJI (np. pasożytujące wewnętrznie)
podaj związek między budowa a trybem życia protistow
protisty drapieżne posiadają np toksycysty - zlokalizowane pod błoną komórkową uwalniają toksyny paraliżujące ofiarę, lub rzęski umożliwiające sprawny ruch
protisty autotroficzne posiadają fotoreceptory dzięki którym poruszają się w kierunku światła za pomocą swoich wici; posiadają chloroplasty umożliwiające przeprowadzanie fotosyntezy
przykładem autotrofa jest wielkomorszcz - jego plecha jest zróżnicowana na część liściokształtną, część łodygokształtną oraz chwytniki
jak rozmnazaja sie protisty?
bezpłciowo (wegetatywnie) i płciowo (generatywnie)
opisz rozmnazanie bezpłciowe u protistow
u gatunków jednokomórkowych:
-podzial poprzeczny/podłużny komórki macierzystej na dwie komórki potomne
u gatunków wielokomórkowych:
- fragmentacja plechy - przypadkowo plecha zostaje rozrywana na fragmenty z których w wyniku regeneracji powstają nowe organizmy
- poprzez mitospory - zarodniki wytwarzane na drodze mitozy (nieruchliwe - aplanospory, ruchliwe - zoospory)
czym się różni rozmnazanie płciowe od bezpłciowego?
rozmnazanie bezpłciowe- pozwala na szybkie zwiększenie się liczby osobników populacji, ale osobniki te są identyczne pod względem genetycznym
rozmnazanie płciowe- jest wolniejsze od bezpłciowego ale umożliwia rekombinacje genetyczna
co to przemiana faz jądrowych i gdzie występuje?
jest to regularne następowanie po sobie faz haploidalnej 1n (haplofaza) i diploidalnej 2n (diplofaza)
haplofaza trwa od mejozy do zapłodnienia a diplofaza od zapłodnienia do mejozy
przemiana faz jądrowych występuje w cyklu życiowym organizmów rozmnazajacych się płciowo - U PROTISTOW ZWIERZECYCH
opisz przemiane faz jądrowych z przewagą fazy haploidalnej
występuje ona u haplontów - organizmów których postać troficzna ma pojedynczy zestaw chromosomów w jądrze komórkowym
ich komórki przekształcają się w gamety, które się następnie łącza w diploidalna zygote która dzieli się mejotycznie tworząc 4 osobniki potomne
zachodzi tu MEJOZS POSTGAMICZNA - mejoza która zachodzi tuż po zapłodnieniu
opisz przemianę faz jądrowych z przewaga fazy diploidalnej
występuje u diplontów, które na drodze mejozy wytwarzają haploidalne gamety.
po zapłodnieniu powstaje diploidalna zygota która przekształca się w dojrzałego osobnika.
zachodzi tu MEJOZA PREGAMICZNA - mejoza która prowadzi do wytworzenia gamet
opisz przemianę faz jądrowych u protistow roslinopodobnych
jest związana z przemiana pokoleń gdzie regularnie następują po sobie pokolenie rozmnazajace się za pomocą gamet - gametofit - i pokolenie rozmnazajace się za pomocą mejospor - sporofit
gamety powstają w organach płciowych- GAMETANGIACH, które u protistow są jednokomórkowe i zróżnicowane na plemnie (dla gamet meskich) i lęgnie (dla gamet żeńskich)
natomiast mejospory (haploidalnej zarodniki) tworzą się w zarodniach w wyniku podziału mejotycznego komórek macierzystych zawodników
MEJOZA ZACHODZACA U ORGANIZMOW Z PRZEMIANA POKOLEN NOSI NAZWE mejozy pośredniej
jakie jest znaczenie protistow w przyrodzie i dla człowieka?
- są źródłem pokarmu i tlenu (fotosynteza)
- biorą udział w rozkładzie materii organicznej
- tworzą siedliska (plechy dużych protistow roślinopodobnych porastają dno zbiorników wodnych i tworzą siedliska dla zwierząt)
-biora udział w procesach skałotwórczych (protisty o ścianach komórkowych wysyconych związkami mineralnymi)
-są źródłem cennych substancji
jakie choroby wywołują protisty
-malaria
-lamblioza
-toksoplazmoza
