ewolucja Flashcards
ewolucja biologiczna def
proces stopniowych i nieodwracalnych przekształceń organizmów
jakie są trzy warunki konieczne do zajścia ewolucji spełniane przez organizmy?
- rozmnażanie się (wytwarzanie organizmów potomnych)
- dziedziczenie przez potomstwo cech organizmów rodzicielskich (nigdy że 100% dokladnoscia)
- selekcja potomstwa
jakie są rodzaje dowodów na istnienie ewolucji
dowody pośrednie
dowody bezposrednie
jakie wyróżniamy dowody bezposrednie na istnienie ewolucji
bezposrednie obserwacje (nabywanie oporności na antybiotyki przez bakterie)
dowody z zakresu paleontologii
>skamieniałości właściwe
>skamieniałości kompletne
>skamieniałości śladowe (ichnoskamieniałości)
>odciski
>odlewy
relikty filogenetyczne (miłorząb dwuklapowy, latimeria)
jakie wyróżniamy dowody posrednie na istnienie ewolucji
anatomia porównawcza:
>jedność budowy i funkcjonowania (analiza podobieństw w budowie i funkcjonowaniu)
>narządy homologiczne i analogiczne
>narządy szczątkowe i atawizmy
embriologia
biogeografia
biochemia, biologia molekularna, genetyka
dlaczego skamieliny form przejściowych są ważne
nazywa się je brakującymi ogniwami ewolucji, wskazują na to, że jedne grupy organizmów wywodzą się od innych, powstałych wcześniej
jakie wyróżniamy metody datowania stosowane w paleontologi
metoda radioizotopowa
metoda biostratygraficzna
narządy homologiczne def
narządy o wspólnym pochodzeniu
dywergencja def
ewolucja rozbieżna
powstawanie różnic między blisko spokrewnionymi organizmami w związku z ich adaptacjami do funkcjonowania w różnych środowiskach
narządy analogiczne def
narządy różnego pochodzenia, zewnętrznie podobne na skutek pełnienia takich samych funkcji
konwergencja def
ewolucja zbieżna
upodabnianie się organizmów daleko spokrewnionych pod wpływem tych samych lub podobnych warunków środowiska
narządy szczatkowe def
narządy które u współcześnie żyjących organizmów uległy silnemu uwstecznieniu natomiast u ich przodków były dobrze rozwinięte i spełniały ważne funkcje
narządy szczatkowe przykłady
- szczatkowe kości miednicy i kończyn tylnych wieloryba
- szczatkowe liście na łodygach kanianki
- wyrostek robaczkowy, mięśnie poruszające małżowiną uszną, kosc ogonowa, zęby mądrości u człowieka
atawizmy def + przykłady
cechy czasem pojawiające się u współcześnie żyjących osobnikow ktore wystepuja wylacznie u ich odleglych przodków
np dodatkowe palce u ssaków o ich zredukowanej liczbie, kły wystające poza linie zgryzu lub silne owłosienie ciała u człowieka
relikty def
gatunki które w przeszłości miały szerszy zasięg występowania niż obecnie
gatunek należący do grupy systematycznej która dawniej była bardzo zróżnicowana a teraz liczy niewiele gatunków
przystosowanie a dostosowanie
przystosowania (adaptacje) to cechy które zwiększają prawdopodobieństwo przeżycia organizmów oraz wydania przez nie potomstwa, do ich wykształcenia prowadzi dobór naturalny
dostosowanie to miara sukcesu ewolucyjnego na który składają się przeżywalność i liczba wydanego na świat potomstwa
jakie są rodzaje zmiennosci
zmienność wewnątrzgatunkowa - zróżnicowanie cech osobników należących do jednego gatunku
zmienność genetyczna - podstawa istnienia ewolucji
rodzaje doboru
w zależności od stabilności warunków środowiska:
> dobór stabilizujący - prowadzi do utrwalenia w populacji cech posrednich (przeżywalność ludzkich noworodkow)
> dobór kierunkowy - prowadzi do utrwalenia w populacji jednej skrajnej cechy (melanizm przemyslowy)
> dobór różnicujący - prowadzi do wyeliminowania z populacji osobników o średniej wartości cechy (najkorzystniejszy dla ewolucji) (ślimak morski)
dobór płciowy - prowadzi do powstania dymorfizmu plciowego (rolę selekcjonera odgrywa osobnik tego samego gatunku)
dobór krewniaczy - w jego efekcie geny charakterystyczne dla osobnika altruistycznego mogą pozostać w populacji nawet gdy osobnik ten zginie bezpotomnie (siostry lwice rawr)
jakie są warunki które populacja musi jednocześnie spełniać aby znaleźć się w stanie równowagi genetycznej
- jest odizolowana od innych populacji tego samego gatunku
- wszystkie osobniki wykazują taki sam stopień przystosowania do srodowiska (nie działa dobór naturalny)
- osobniki kojarzą się losowo, brak preferencji w krzyżowaniu
- nie zachodzą mutacje
- jest złożona z nieskończenie dużej liczby osobników
jak brzmi prawo hadry’ego-weinberga
w populacji będącej w stanie równowagi genetycznej częstość występowania alleli wszystkich genów jest stała w każdym pokoleniu
(p+q)^2 = p^2 + 2pq + q^2
jakie są czynniki ewolucji?
mutacje
przeplyw genów (migracje)
brak kojarzenia losowego
mała liczebność populacji
działanie doboru naturalnego
dryf genetyczny def
przypadkowe zmiany częstości występowania alleli w puli genowej małej izolowanej populacji
dotyczy zdarzeń losowych dlatego nie nadaje ewolucji określonego kierunku
jakie wyróżniamy postacie dryfu genetycznego?
efekt założyciela - mała grupa osobników jednej populacji przemieszcza się na nowy izolowany teren, wtedy pula genowa tej populacji zależy od niewielkiej liczby zalozycieli i alleli ich genów
efekt waskiego gardła - w sytuacji gwałtownego zmniejszenia liczebnosci istniejącej populacji (katastrofa naturalna np) w odtwarzaniu populacji bierze udział mala liczba osobników pozostałych przy życiu, prowadzi to do obniżenia różnorodności genetycznej populacji co stwarza duże ryzyko jej wyginiecia
gatunek def
grupa populacji których osobniki w warunkach naturalnych moga sie ze sobą krzyżować i wydawać płodne potomstwo
jakie wyróżniamy bariery rozrodcze (mechanizmy izolacji rozrodczej)
bariery prezygotyczne - nie dopuszczają do kojarzeń międzygatunkowych, co zmniejsza prawdopodobieństwo przekazania gamet osobnikom innych gatunków
bariery postzygotyczne
hybrydyzacja def
krzyżowanie sie osobnikow nalezacych do różnych gatunkow
powstałe w jej wyniku potomstwo nosi nazwę hybryd lub mieszancow
jakie są rodzaje barier prezygotycznych
izolacja:
siedliskowa
sezonowa
behawioralna
mechaniczna
gametyczna
rodzaje barier postzygotycznych
obniżona żywotność mieszańców
bezpłodność mieszańców
uposledzenie potomstwa mieszańców
specjacja def
powstawanie nowych gatunków
jakie wyróżniamy rodzaje specjacji
ze względu na obecność bariery geograficznej:
>specjacje allopatryczną (zachodzi pomiędzy populacjami jednego gatunku rozdzielonymi bariera geograficzna)
>specjacje sympatyczną (zachodzi w obrębie jednej populacji na skutek izolacji rozrodczej bez rozdzielenia populacji barierą geograficzną)
że względu na szybkość zachodzenia specjacji:
>specjacja stopniowa (zachodzi powoli, pojawiające się w jej efekcie drobne zmiany kumuluja sie i powoduja stopniowe różnicowanie sie populacji aż do powstania izolowanych rozrodczo nowych gatunków)
>specjacja skokowa (przebiega w stosunkowo krótkim czasie, skokowo, u roślin najczęściej jest wynikiem poliploidyzacji)
ze względu na liczbę powstałych gatunków:
>radiacyjna (next fishka)
>filetyczna (polega na przekształceniu jednego gatunku w inny gatunek)
radiacja
proces który polega na rozdzieleniu się jednego gatunku na różne odmienne gatunki wskutek przystosowania się do odmiennych warunków środowiska, prowadzi do dywergencji
koewolucja
proces ewolucyjny polegający na wzajemnym dopasowaniu się różnych gatunków, np dopasowanie się wzajemne roślin i roslinozercow
jakie wyróżniamy rodzaje ewolucji że względu na skalę ewolucji
mikroewolucje - zmiany częstości występowania alleli w pulach genowych populacji, prowadzi do wytwarzania nowych gatunkow
makroewolucje - procesy ewolucyjne zachodzące na poziomie wyższym niż gatunek, prowadzą do utworzenia wyższych jednostek systematycznych,
mimikra a mimetyzm
mimikra - upodabnianie się gatunków bezbronnych do gatunków niesmacznych lub niebezpiecznych (bzyg pospolity do osy niemieckiej)
mimetyzm - upodabnianie się organizmów do otoczenia (modliszka storczykowa, patyczaki)
