komórka

Question 1

katalog biologia- komórka zwierzęca elementy rozpoznaj

Answer 1

:)

Question 2

katalog biologia- komórka grzybowa elementy rozpoznaj

Question 3

katalog biologia- komórka roslinna elementy rozpoznaj

Question 4

katalog biologia- komórka bakteryjna elementy rozpoznaj

Answer 4

chromosom bakteryjny unosi się w nukleoidzie

plazmidy - male koliste cząsteczki DNA zawierające cechy przydatne ale nie niezbędne do przeżycia bakterii

otoczka śluzowa utworzona jest zwykle z polosacharydow

sciana komórkowa z mureiny

Question 5

błona biologiczna funkcje

Answer 5

• ochronna - zabezpiecza komórki i organelle przed zmianami składu chemicznego, uszkodzeniami mech., wnikaniem drobnoustrojów chorobotwórczych
• odbieranie sygnałów z otoczenia i przekazywanie ich do wnętrza komorek/organelli
• pośredniczy w wymianie substancji między środowiskami które rozdziela

Question 6

budowa błony biologicznej

Answer 6

inaczej błona białkowo-lipidowa

tworzy ja dwuwarstwa lipidowa zbudowana głównie z fosfo-, glikolipidów. zawiera w sobie liczne białka błonowe

błony komórek zwierzęcych posiadają cholesterol (jego płaskie cząst. wchodzą między ogonki kwasów tł. i usztywniają dwuwarstwe)

Question 7

rodzaje bialek blonowych

Answer 7

ze względu na sposób związania z dwuwarstwa:
-integralne transblonowe (przebijają błonę z obu stron)
-integralne nieprzebijajace błony (wnikają do jednej monowarstwy lipidowej)
-powierzchniowe(peryferyczne) (zwykle połączone z innym białkiem integralnym)

ze względu na funkcje:
-transportujace
-kotwiczace (zwiększają odporność mechaniczna blony)
-receptorowe (odbiera sygnaly)
-enzymatyczne (przyspiesza niektóre reakcje zachodzące w komorce)

Question 8

właściwości błon biologicznych

Answer 8

-maja charakter płynny - nieustanne ruchy fosfolipidow (stopień płynności zależy od ich rodzaju - lipidy o krótkich i nienasyconych łańcuchach- duża płynność, długie i nasycone łańcuchy- mała płynność

• maja charakter asymetryczny - kazda z dwóch warst ma swój własny zestaw osadzonych w niej bialek (zewnętrzna warstwa błony komórek zwierzęcych posiada glikokaliks (płaszcz cukrowcowy))

-maja charakter półprzepuszczalny - tylko niektóre substancje mogą przez nie swobodnie przenikac

Question 9

podział transportu błonowego ze względu na nakład energetyczny

Answer 9

bierny - zgodnie z gradientem stężeń, nie wymaga nakładu energii (przez dwuwarstwe (dyfuzja prosta) lub z udziałem bialek blonowych (dyfuzja wspomagana))

czynny - wbrew gradientowi stężeń, wymaga nakładu energii (zachodzi zawsze z udziałem bialek blonowych)

Question 10

rodzaje bialek blonowych wspomagających transport przez błonę

Answer 10

dla biernego:
-białka kanałowe (jony nieorganiczne, niewielkie polarne czasteczki)
-białka nośnikowe - przenoszą substancje z jednej strony błony na drugą wiążąc się z nimi (korzystają z różnicy stężeń po obu stronach blony)

dla czynnego:
-pompy (potrzeba ATP!)(wytwarza gradient stężeń transportując np H+ wbrew gradientowi stężeń na drugą stronę blony)
-białka nośnikowe (dzięki różnicy stężeń wytworzonej przez pompy, transportują na zasadzie symportu np sacharoze)

Question 11

rodzaje transportu sprzężonego w białkach błonowych

Answer 11

transport sprzężony - przeniesienie cząsteczki jednej substancji zależy od równoczesnego przeniesienia czast. drugiej substancji

-symport - transport w tym samym kierunku
-antyport - w przeciwnych kierunkach

Question 12

transport pęcherzykowy co to i kiedy zachodzi

Answer 12

zachodzi gdy substancja jest za duża by przedostać się przez białka błon komórkowych

Question 13

rodzaje transportu pęcherzykowego

Answer 13

endocytoza - transport ze środowiska komórki do wnętrza

egzocytoza - transport z wnętrza komórki na zewnątrz

Question 14

rodzaje endocytozy

Answer 14

fagocytoza - proces pobierania przez komórkę drobnych nierozpuszczalnych cząstek (sposób odżywiania niektórych organizmów np. protistow)

pinocytoza - proces pobierania przez komórkę małych płynów, substancji rozpuszczalnych w wodzie (też odżywianie protistów)

Question 15

osmoza - co to, jak zachodzi w roztworach o różnym stezeniu

Answer 15

osmoza - przenikanie wody przez błonę polprzepuszczalna, jej kierunek zależy od gradientu stężeń roztworów po obu stronach błony

roztwory
- izotoniczny - osmotyczna wymiana wody z otoczeniem (tyle samo napływa i wypływa)
-hipertoniczny - komórka oddaje osmotycznie wodę (zwierzęca sb kurczy i rozpada, u roślinnej zachodzi zjawisko plazmolizy - protoplast odstaje od ścian komorkowych)
-hipotoniczny - pobiera osmotycznie wodę z otoczenia (zwierzeca pęcznieje i peka, roslinna pobiera do momentu na jaki pozwalają jej ściany komórkowej (moment maksymalnej jedrnosci))

splazmolizowana komórka roślinna w roztworze hipotonicznym przechodzi deplazmolize (powrót komórki do stanu sprzed plazmolizy)

Question 16

budowa jądra komorkowego

Answer 16

-otoczone dwiema błonami (otoczka jadrowa)
-wnetrze wypełnia płyn- kariolimfa
-w kariolimfie zanurzona jest chromatyna (DNA nawinięte na białka histonowe)
-jąderko - część chromatyny, zawiera geny kodujące rRNA, syntezuje rRNA i łączy go z białkami w podjednostki rybosomow
-pory jądrowe- białkowe kompleksy w otoczce jądrowej - transport

Question 17

funkcje jadra komórkowego

Answer 17

• kontrolowanie przebiegu większości procesów życiowych komórki
• powielanie i przekazywanie materiału genetycznego do komórek potomnych oraz organizmów potomnych

Question 18

opisz proces upakowania DNA w jądrze komórkowym

Answer 18

1)DNA w postaci wolnej replikuje się
2)zreplikowany łączy się z białkami histonów i tworzy nukleosomy
3)nic nukleosomow zwija się w helisę
4)włókna chromatyny układają się w pętle
5)pętle zwijają się spiralnie

str 98/99 podr 1

Question 19

ekspresja genów

Answer 19

całość procesów od syntezy rRNA do syntezy białek

Question 20

pory jądrowe - co robią od czego zależy ich ilość?

Answer 20

umozliwiaja transport pomiędzy cytozolem a kariolimfa które dzielą dwie blony biologiczne

ich ilość zależy od aktywności metabolicznej komórki - dużo porów = duża aktywność

Question 21

cytozol co to

Answer 21

wodny koloidalny roztwór substancji organicznych, głównie bialek, oraz substancji nieorganicznych.

posiada nierozpuszczalne białka wlokienkowe tworzące włókna cytoszkieletu - występuje we wszystkich komórkach eukariotycznych

Question 22

rodzaje włókien cytoszkieletu

Answer 22

-filamenty aktynowe
-filamenty pośrednie
-mikrotubule

Question 23

funkcje filamentów aktynowych

Answer 23

najwięcej ich pod błona komórkową - pozwala to na kontrolowanie kształtu komórki i nadaje błonie wytrzymałość mechaniczna

-umożliwiają ruch pelzakowaty komórek
-umożliwiają skurcze mięśni u zwierząt tkankowych
-pozwalają na ruch w obrębie komorki(np ruch organelli, cytozolu, otaczanie cząstek pokarmowych błona podczas fagocytozy)

Question 24

budowa filamentow aktynowych

Answer 24

-zbudowane z białka - aktyny

Question 25

filamenty pośrednie budowa

Answer 25

-tworza je wlokienka różnych białek, m.in. keratyny
-wysoka wytrzymalosc mechaniczna

Question 26

funkcje filamentów pośrednich

Answer 26

-funkcja wzmacniajaca (wytrzymałość np na rozrywanie podczas rozciagania)

sieć filamentów pośrednich jest bardzo dobrze rozwinięta w komórkach narażonych na uszkodzenia mechanicznr (komórki nablonka)

znajdują się także w jadrze komórkowym gdzie wzmacniają wewnętrzna powierzchnie otoczki jądrowej i stabilizują włókna chromatyny

Question 27

mikrotubule budowa

Answer 27

-maja postać długich rurek
-zbudowane z białka - tubuliny

mogą zanikać, pojawiać się, wydłużać i skracać!!!!

Question 28

funkcje mikrotubul

Answer 28

-utrzymują organelle komórkowe w odpowiednim położeniu w komórce

-tworza szlaki transportu wewnątrzkomórkowego (wzdłuż nich przemieszczają się substancje organelle i pęcherzyki transportujace)

-budują wrzeciono podziałowe podczas podziałów komórkowych (w centrosomie)

-budują rusztowanie rzęsek i wici w komórkach eukariotycznych

Question 29

opisz budowę wici/rzęski u komórki eukariotycznej

Answer 29

str 104

Question 30

opisz budowę mitochondrium

Answer 30

są oddzielone od cytozolu dwiema błonami, pomiędzy którymi znajduje się przestrzeń międzybłonowa (perimitochondrialna) wypelnionia płynem o składzie podobnym do cytozolu. wnętrze mitochondrium wypełnione jest matrix mitochondrium (macierz), zanurzone w nim są m.in. rybosomy i mitochondrialny DNA. wewnętrzna błona mitochondrium jest pofałdowana i tworzy grzebienie mitochondrialne

Question 31

jakie plastydy barwne wyróżniamy

Answer 31

etioplasty
chloroplasty
chromoplasty

Question 32

plastydy bezbarwne

Answer 32

leukoplasty

Question 33

jak powstają plastydy?

Answer 33

-z form młodocianych- proplastydów
-podziały dojrzałych plastydów

Question 34

rodzaje plastydów (dokładny opis)

Answer 34

-chloroplasty - w komórkach miękiszu lisci i niezdrewniałych łodyg roślin lądowych; zawierają chlorofil i karotenoidy; przeprowadzają fotosyntezę

• etioplasty - w komórkach miękiszu lisci i łodyg u roślin; zawierają żółty protochlorofil który pod wpływem światła zmienia się w chlorofil

-chromoplasty - m.in. w komórkach miękiszu kwiatów i owoców; zawierają karotenoidy; przywabiają zwierzęta zapalające kwiaty lub rozsiewające nasiona

• leukoplasty - w komórkach miękiszu; magazynują substancje zapasowe w postaci skrobi (amyloplasty) lub tłuszczów (elajoplasty)

Question 35

budowa chloroplastow

Answer 35

oddzielone od cytozolu dwiema błonami, pomiędzy którymi znajduje się przestrzeń miedzyblonowa, wnętrze chloroplastow wypełnione jest stromą w której znajdują się tylakoidy, rybosomy, chloroplastowy DNA

tylakoidy powstają w wyniku wpuklania się błony wewnętrznej chloroplastu. ich dojrzałe formy nie są z nią połączone. w swoich błonach mają dużo chlorofilu

Question 36

teoria endosymbiozy co to i dowody na endosymbiotyczne pochodzenie chloroplastow i mitochondriow

Answer 36

mitochondria i plastydy pochodzą od komórek prokariotycznych

1) obecność kolistego DNA nie związanego białkami histonowymi
2) obecność rybosomow o budowie i wielkości podobnej do rybosomow prokariotycznych
3) obecność dwóch błon otaczających je które przypominają budowa błony komórek prokariotycznych
4) powstawanie nowych mitochondriów i plastydów wyłącznie przez podział juz istniejących

Question 37

organelle półautonomiczne co to

Answer 37

częściowo niezależne od jądra komórkowego

część bialek jest kodowana przez ich własne DNA i część przez DNA jądra komorkowego

Question 38

rodzaje retikulum endoplazmatycznego (siateczki śródplazmatycznej)

Answer 38

szorstka (z rybosomami)
gładka

Question 39

funkcje siateczki sdpm. szorstkiej

Answer 39

synteza białek:
1)rybosomy na jej powierzchni wytwarzają łańcuchy białkowe
2)wnikają do wnętrza siateczki i tam zachodzi ich fałdowanie (zwijanie przestrzenne w struktury 3°)
3)wstępna modyfikacja białek
4)naprawa lub zniszczenie uszkodzonych białek

białka tam powstające kierowane są poza komórkę (np białka błonowe czy enzymatyczne) - siateczka dobrze rozwinieta jest w komórkach wydzielniczych

Question 40

funkcje siateczki sdplm. gładkiej

Answer 40

-synteza związków o charakterze lipidowym (cholesterol!!)
-neutralizowanie i usuwanie związków szkodliwych i substancji obcych
-magazynuje jony wapnia (do skurczów miesni)

Question 41

budowa i funkcje rybosomow

Answer 41

-NIE OTOCZONE BŁONĄ
-są nukleoproteinami (zbudowane z białek i rRNA)
-dzieli się je se względu na stałą sedymentacji - 70S i 80S
-rybosomy prokariotyczne - 70S
-rybosomy eukariotyczne - 80S (rybosomy wolne lub związane z siateczka szorstka- nie na stałe!)
-wytwarzają białka
- rybosomy 70S występują w mitochondriach i chloroplastach

Question 42

funkcje aparatu golgiego

Answer 42

ostateczna modyfikacja bialek i lipidow, następnie ich sortowanie i pakowanie w pęcherzyki transportujące

u roślin w cysternach(woreczkach) aparatu Golgiego syntezowane są polisacharydy

Question 43

lizosomy budowa i funkcje

Answer 43

pęcherzyki z jedną błona, w środku pH kwasowe bo tylko w takim aktywne są enzymy lizosomalne

Question 44

peroksysomy funckje i bydowa

Answer 44

pęcherzyki otoczone jedna błona z enzymami ktore katalizuja rozne reakcje z udzialem tlenu np:
-rozklad kwasow tłuszczowych na dwuweglowe fragmenty
-wytwarzanie mieliny
-neutralizowanie szkodliwych związków

zawierają enzym - katalaza- rozkładający h2o2 do tlenu i wody

Question 45

wakuole budowa

Answer 45

pęcherzyki otoczonych błoną wakuolarną (tonoplastem), ich wnętrze wypełnia sok komórkowy (wakuolarny) - roztwór różnych substancji

Question 46

wakuole funkcje (znaczenie w funkcjonowaniu komórki roslinnej)

Answer 46

-utrzymywanie odpowiedniego stopnia uwodnienia komórek (turgoru/jędrności)
-magazynowanie jonów i substancji zapasowych(cukrów)
-magazynowanie ubocznych produktów przemiany materii
-gromadzenie glikozydów, alkaloidów i garbników

Question 47

funkcje ściany komorkowej

Answer 47

-nadaje komórce kształt
-chroni komórkę przed uszkodzeniami mechanicznymi
-zabezpiecza komórkę przed pęknięciem w środowisku hipotonicznym
-chroni komórkę przed wnikaniem do jej wnętrza drobnoustrojów chorobotwórczych
-bierze udział w transporcie wody

Question 48

budowa ściany komórkowej roślin

Answer 48

-łańcuchy celulozy ułożone równolegle obok siebie (grupują się dzięki wiązaniom wodorowym i tworzą mikrofibryle)
-przestrzenie między łańcuchami wypełnia macierz z hemiceluloz, pektyn, białek i wody
-posiadają białka enzymatyczne syntezujace ligniny, kutyny i suberyny

Question 49

rodzaje ściany komórkowej u roślin

Answer 49

-ściany pierwotne (dużo wody i macierzy)
-ściany wtórne (powstają przez odkładanie się w ścianach pierwotnych włókien celulozy bądź przez wysychanie lub powlekanie ich innymi związkami)

Question 50

blaszka środkowa co to

Answer 50

zbudowana z pektyn; spaja ściany komórkowe dwóch sąsiadujących że sobą komórek roślinnych

Question 51

cechy wspólne komórek prokariotycznych i eukariotycznych

Answer 51

-są oddzielone od otoczenia błoną komórkową
-ich wnętrze wypełnia cytozol
-ich material genetyczny ma postać DNA
-zawierają rybosomy

Question 52

cechy różniące komórki eukariotyczne od prokariotycznych

Answer 52

-ściany komórkowe- w komórkach prokariotycznych buduje je peptydoglikan (mureina), w eukariotycznych polisacharydy (celuloza/chityna)

-DNA: w prokariotycznych ma postać kolistych cząsteczek umieszczonych bezpośrednio w cytozolu, u eukariotycznych ma zwykle postać liniową u jest oddzielone od cytozolu otoczką jądrową

-komórki eukariotyczne posiadają zorganizowany system błon srodplazmatycznych, którego komórki prokariotyczne nie posiadają