probleem 6a: heuristieken Flashcards
Judgement (oordeel)
een beoordeling van de waarschijnlijkheid van een bepaalde gebeurtenis op basis van onvolledige info. Bv: aan de hand van je vorige tentamen maak jij een oordeel van de kans dat je het volgende tentamen wel gaat halen.
Judgement speelt een rol bij keuzes maken.
Decision-making (keuzes maken)
het selecteren van 1 optie uit verschillende mogelijkheden.
Bv: je hebt specifiek de Erasmus uni gekozen uit alle uni’s die er zijn.
Keuzes maken hangt af van:
- Hoe belangrijk iets is (bv: kiezen tussen een appel of sinaasappel is gemakkelijk, een carrièrepad kiezen niet).
- De consequenties van je keuze.
- Je emoties.
Uit onderzoek is gebleken dat, onder stressvolle omstandigheden, de neiging om risicomijdend te zijn in een winstframe en de neiging om risico’s te nemen in een verliesframe sterk wordt verhoogd.
Thomas bayes –> judgement research en bayesian inference
Onze subjectieve beoordeling van de waarschijnlijkheid van iets wordt vaak veranderd door nieuwe info. In het dagelijks leven vergroot of verkleint nieuwe info vaak de kracht van onze overtuigingen. Thomas bayes gaf een denkwijze voor dergelijke gevallen:
Stel, je schat de kans dat je een tentamen gaat halen op 60%. Vervolgens maak je een set oefententamens en hieruit blijkt dat je 70% van de tentamens hebt gehaald. Hierdoor schat je de kans dat je nu je tentamen gaat halen op 80% bayesian inference: het maken van statistische inferenties waarbij oorspronkelijke schattingen worden gewijzigd door bewijs of ervaring om latere schattingen te maken.
Thomas Bayes focuste op twee mogelijkheden die bij een oordeel komen kijken: X = tentamen halen, Y = tentamen niet halen en hij focuste op hoe deze twee mogelijkheden konden veranderen wanneer nieuwe info binnen zou komen.
satisficing
Terwijl de klassieke beslissingstheorie suggereerde dat mensen hun beslissingen optimaliseren, begonnen onderzoekers te beseffen we beperkte middelen en tijd hebben om een beslissing te maken. Een van de eerste heuristieken die ontstond: satisficing.
Satisficing: één voor één de opties overwegen en je selecteert een optie zodra die bevredigend is of net goed genoeg om aan ons minimumniveau van aanvaardbaarheid te voldoen. Dit wordt vergroot bij aanwezigheid van beperkte werkgeheugen capaciteit.
bounded rationality
Bounded rationality: mensen zijn over het algemeen rationeel, maar hier zijn limieten aan verbonden. We hebben namelijk maar gelimiteerde bronnen om een rationele beslissing te maken. We zijn rationeel, maar binnen beperkte grenzen.
Eliminatie van aspecten (andere strategie bij keuzes maken)
In situaties waarin we worden geconfronteerd met meer alternatieven dan we eigenlijk kunnen overwegen in de beschikbare tijd, elimineren we alternatieven door te focussen op aspecten van elk alternatief, één voor één (bijvoorbeeld ‘collegegeld moet minder dan 20.000 dollar zijn’ elimineert hogescholen die niet aan dit criterium voldoen.
Heuristics
strategieën die een deel van de info negeren met als doel om snellere beslissingen te kunnen maken dan complexere methoden. Soms zijn heuristics handig zodat we ons beter kunnen aanpassen aan de echte wereld.
Ecological rationality
geeft aan hoe mensen een variatie aan heuristics gebruiken om adaptieve beslissingen te kunnen maken in de echte wereld.
Default heuristic
een standaard optie die mensen kiezen als ze niks doen (bv: in NL sta je ingeschreven in het donorregister, tenzij je hier bezwaart op toont te hebben).
Heuristieken verminderen de inspanning die gepaard gaat met cognitieve taken vaak aanzienlijk. Het gebruiken van heuristieken kan er echter toe leiden dat we base-rate informatie negeren.
Representativeness heuristic
de veronderstelling dat een object of individu tot een bepaalde categorie behoort, omdat het representatief is voor die categorie.
Deze heuristiek is nuttig in ons dagelijks leven. Soms gebruiken we het echter ongepast. De respresentativiteitsheuristiek is zo aantrekkelijk dat we de neiging hebben om alle belangrijke kenmerken die we in overweging moeten nemen, zoals steekproefomvang en base-rate te negeren.
vb: de meeste mensen schatten het aantal gezinnen met J-M-J-J-J-J lager dan gezinnen met M-J-M-J-J-M. Voor elke geboorte is de kans op een jongen of meisje echter gelijk (50%), dus de geboortepatronen zijn even waarschijnlijk.
Waarom geloven mensen dat sommige geboorte patronen waarschijnlijker zijn dan andere?
vanwege representativiteit, we beoordelen de waarschijnlijkheid van een gebeurtenis op basis van:
1. Hoe duidelijk het vergelijkbaar is met of representatief is voor de populatie van gebeurtenis.
2. De mate waarin het opvallende kenmerken weerspiegelt van het proces waardoor het wordt gegenereerd.
Availability heuristics
frequenties van gebeurtenissen worden geschat op basis van het subjectieve gemak waarmee ze kunnen worden opgehaald uit lange termijn geheugen. De meeste mensen zouden bvb zeggen dat er meer woorden zijn die beginnen met de letter K dan dat K als derde letter voorkomt, omdat deze woorden makkelijker zijn op te halen. Echter is het tegenovergestelde waar.
Handig in dagelijks leven, info ophalen over 2 dingen en waar je het meeste van kan onthouden waarschijnlijke grotere frequentie.
Deze strategie is nauwkeurig zolang de info die je ophaalt waar/objectief is.
De beschikbaarheid (availability) kan worden beïnvloeden door verschillende factoren
- Recentheid effect: recentere items zijn meer beschikbaar of worden beter onthouden en je zal oordelen dat deze gebeurtenissen vaker voorkomen dan werkelijk zo is, omdat jij het net hebt meegemaakt.
beste voorspeller. - Familiarity effect: frequente blootstelling aan voorbeelden (vb via sociale media) kan bekendheid veroorzaken kan leiden tot betere beschiknaarheid van deze info.
- Affect heuristic
Verschil tussen representatieve en availability heuristic
- Als het probleem gebaseerd is op een oordeel over of specifiek voorbeeld gelijkenissen heeft met algemene categorie representatieve.
VB met de geboortepatronen of Linda die bij de bank werkt/feminist. - Als je voor het probleem een algemene categorie krijg en specifieke voorbeelden moet vertellen/ophalen (hoe snel komt iets in je op) availability.
Affect heuristic
het gebruiken van emotionele reacties om snelle oordelen of beslissingen te beïnvloeden. Let op: Affect kan leiden tot verschillen soorten oordelen en deze heuristiek kan dus op verschillende manieren gebruikt worden. Vb als je in een negatieve bui zit, kan je iets negatiever beoordelen.