Politieke Partijen en Partij-typen

Question 1

Waarom gaat het goed met de politieke partijen in Nederland

Answer 1

nog nooit zo veel partijen als nu

Question 2

Waarom gaat het slecht met politieke partijen in Nederland

Answer 2

nog nooit zo weinig mensen lid van een partij als nu

Question 3

Wat is een politieke partij?

Answer 3

‘Een politieke partij is een georganiseerde groep, voorzien van een officiële
benaming, die als zodanig kandidaten stelt voor verkiezingen van openbare functies’

Dus ook belangenpartijen en lokale partijen opgenomen

Ook bewegingen worden partij zo gauw ze aan verkiezingen deelnemen (BBB)

Question 4

Classificatie van partijen

Answer 4

ideologie/programma

rol in het politieke systeem (constructief, oppositie)

herkomst en wijze van organisatie (sociale groep, internationaal)

Question 5

Giovanni Sartori over politieke partijen

Answer 5

relevantie politieke partijen nagaan door:
- coalition potential
- blackmail potential

Question 6

Waardoor kan je polarisatie tussen partijen nagaan?

Answer 6

polarisatie nagaan door:
- ideologische afstand tussen partijen
- blackmail potential partijen?

Question 7

Verschillen in organisatiewijze van partijen

Answer 7

grote verschillen in rol leiderschap, leden, eventuele verwante organisaties

vaak afhankelijk van sociologische achtergrond partijen

Question 8

Kaderpartij

Answer 8

context 19e eeuw: beperkt kiesrecht, kleine staat

ontstaan in het parlement als kamerclub/fractie. Daarna pas buitenparlementaire organisatie

gebaseerd op geloof, overtuiging of regio (kon lid zijn van katholiek en fries bijv). Vaak spreekt men van ‘richting’.

Informeren burgers over activiteiten kamerclub in verkiezingstijd

plaatselijke kiesverenigingen als middel om lid kamerclub verkozen te krijgen. Nog geen grote campagnes. Weinig leden.

Nauwelijks een programma, geen direct contact kiezers/gekozenen (formeel). Praktijk vooral bij liberalen en conservatieven.

Question 9

Massapartij

Answer 9

Eind 19e eeuw; uitbreiding kiesrecht, nieuwe kiezersgroepen.

Buiten parlement ontstaan vaak voor (en door) nieuwe kiezers (op zoek naar emancipatie)

Grote centralistische organisaties met afdelingen om nieuwe kiezers plek te bieden en te binden.

Strikte regels, duidelijk programma om kamerleden te binden.

Ook met eigen partijcultuur. Duitse SPD als model; in NL ARP (prot) eerste massapartij.

Dominante vorm vanaf 1910; ‘besmetting van links’ - liberalen, christendemocraten, conservatieven volgen dit voorbeeld.

Question 10

Revolutionaire partij

Answer 10

kleine, strak georganiseerde voorhoede partij

vorming en selectie van gestaalde kaders voorop

agitatie en propaganda staat voorop

vaak met partijmilities, cellen in bedrijven (NSB)

Question 11

Moderne volkspartij andere benaming

Answer 11

Catch-all party

Question 12

Moderne volkspartij / catch-all party

Answer 12

evolutie van de massapartij na 1945.

Vergroten electoraat en macht door loslaten sterke band met oorspronkelijke doelgroep. Afschudden ‘ideologische veren’, verbreden programma en contacten met veel belangengroepen

Besluitvorming gecentraliseerd: rol leden kleiner, meer betaalde werknemers

Afhankelijk van overheidssubsidie

Verkiezingscampagnes geprofessionaliseerd en meer gericht op alle kiezers; competitie. Leden werden minder belangrijk.

Macht wordt belangrijker dan representatie.

Question 13

Business Firm Party andere naam

Answer 13

BV de partij

Question 14

Business firm party / BV Partij

Answer 14

partij als ‘product’ op zoek naar gat in de markt.

opgezet door ‘politieke ondernemers, peilers en professionals

bekende lijsttrekker staat centraal

geen of nauwelijks leden; zwakke organisatie

sterk gericht op media-aandacht

politiek programma is zeer flexibel.

Question 15

Functies van partijen

Answer 15

1. Rekruteringsfunctie
2. Representatiefunctie
3. Integratiefunctie
4. Communicatiefunctie

Question 16

Rekruteringsfunctie

Answer 16

de kandidaten voor hun kieslijsten selecteren / rekruteren van politici

Question 17

Representatiefunctie

Answer 17

representeren van standpunten/belangen samenleving/achterban

Question 18

Integratiefunctie

Answer 18

aggregeren belangen en standpunten in partijprogramma van de partij

Question 19

Communicatiefunctie

Answer 19

van standpunten naar kiezers communiceren

Question 20

Integratie

Answer 20

voldoende gericht op algemeen belang en niet alleen deelbelangen

Question 21

Functies partijen in een dictatuur

Answer 21

schijn van democratie laten bestaan

voorhoede revolutie: elite leidt het volk naar toekomst

kanalisatie politieke betrokkenheid

monitoren van politieke onvrede en problemen

kweekvijverfunctie - talent ontdekken

binden mensen aan regime.

Question 22

Waarom worden mensen lid van een politieke partij

Answer 22

• politieke of maatschappelijke carrière.
• behoefte aan sociale omgeving
• idealen; bepaalde ideële doelen willen bereiken

Question 23

Waarom worden er in Nederland steeds minder mensen lid van een partij?

Answer 23

• lidmaatschap minder hard nodig voor carrière
• algeheel ledenverlies traditionele instituties
• partijkeuze minder kwestie groepsidentiteit
• leden minder nodig in TV- en internettijdperk
• concurrentie van sociale bewegingen
• slecht imago van partijen

Question 24

Functies van leden

Answer 24

• reservoir en kweekvijver
• draaiende houden organisatie
• voelsprieten
• ambassadeurs
• mobilisatie
• contributie

Question 25

Voelsprieten functie leden

Answer 25

voelen wat de samenleving wil

Question 26

Reservoir en kweekvijver leden

Answer 26

Nieuwe politici uit leden maken

Question 27

Leidt ledenverlies tot verlies representativiteit?

Answer 27

• door ledenverlies minder voelsprieten en minder ambassadeurs in de samenleving
• groeiende tegenstelling selectoraat en electoraat
• door ledenverlies zijn partijen meer afhankelijk van andere inkomsten
• groeiende neiging tot oligarchisering

Question 28

Oligarchering partijen

Answer 28

in iedere organisatie (partij) komt macht in
handen van een kleine groep

Question 29

Nadelen oligarchering van partijen

Answer 29

• distinctiedrang (eigen regels en jargon om anderen buiten te sluiten
• Old Boys Network: ons kent ons
• group-think (tunnelvisie)
• sociologisch eenzijdig
• risico ontstaan kartelpartij: partij als infuus aan overheid.

Question 30

Financiering van partijen

Answer 30

• lidmaatschapsgelden (30%)
• giften privépersonen of bedrijven/organisaties (afhankelijk van wetgeving in meeste landen)
• afdrachten (salaris afstaan)
• overheidssubsidie (30%)

Question 31

Ontstaan kartelpartijen

Answer 31

• politieke partijen aan infuus overheid
• partijen: niet meer burgers die de stat controleren maar ‘subministeries’ in de samenleving
• monopolisering van politieke functies
• nauwelijks ideologische verschillen
• sinds 2002 veel nieuwe partijen die ‘kartel hebben opengebroken (populisme-paradox)
• re-ideologisering en polarisatie na 2000.

Question 32

Toekomst van de partijen

Answer 32

Tijd van massapartijen en moderne volkspartijen voorbij?

Opkomst business firm partijen: nadruk op personen, publiciteit, professionals en peilingen.

Leden minder belangrijk: inkomsten uit subsidie en giften

Maar ook nieuwe leden partijen: FvD, Denk, Volt, Bij1

Hervormingen bestaande partijen.

Ledenloze partijen? PVV als voorbeeld

Ad-hoc partijen rondom bepaalde issues

Question 33

Multispeed partijen

Answer 33

meerdere vormen van partijlidmaatschap mogelijk

Question 34

Ad-hoc partijen

Answer 34

Partijen die voor bepaalde zaken zijn

Question 35

Minder versplintering van partijen in Nederland?

Answer 35

Ander kiesstelsel → districtenstelsel

Kiesdrempel → dwang om verschillen niet aan te scherpen

Strengere regels toelaten partijen → ledenstructuur belangrijk.

Oppressie politieke partijen → oppressie politieke partijen.