Pobudliwość Flashcards
czym jest homeostaza?
zdolność do utrzymywania stanu równowagi środowiska, w którym zachodzą procesy biologiczne;
regulowanie przepływów substancji i energii w celu utrzymywania w środowisku wewnętrznym stałych warunków
jakie mogą być wyniki próby kompensacji ustroju zaburzeń homeostazy?
kompensacja nieskuteczna –> choroba/śmierć
kompensacja skuteczna –> zdrowie/dobrostan
w jakich przypadkach występuje układ regulacyjny jednokierunkowy/układ sprzężenia prostego?
efekt nie wpływa bezpośrednio na przyczynę efektu; np. termogeneza drżeniowa, skurcz dowolny
mięśnia po decyzji ruchu, zwężenie źrenicy w odpowiedzi na światło;
ukł. wejściowy -> regulator/integrator -> układ.wyjściowy
kiedy występuje układ z pętlą sprzężenia zwrotnego?
W sprzężeniu wyodrębnia się wejścia, na które wpływają bodźce
z otoczenia i wyjścia, przez które układ wywiera wpływ na otoczenie za pomocą efektorów.
Efektory mogą wywoływać reakcje, wpływając na wartość zmiennych regulowanych.
jakie mogą być układy z pętlą sprzężenia zwrotnego?
ujemną i dodatnią
jaki jest efekt zamierzony pętli ujemnej sprzężenia zwrotnego?
wartość sygnału wejścia, rozpoznawana przez Regulator zostaje
skorygowana, co stabilizuje wartość wyjściową
co to jest regulator/homeostat?
Układ, który stabilizuje wielkość wyjściową (regulowaną) i utrzymuje ją we względnie
stałych granicach
czym jest wzmocnienie (G) w układzie regulacyjnym?
stosunek przyrostu sygnału
wyjściowego do wejściowego (G=y/x)
(przy pętli ujemnej będzie mniejszy od 1 a przy pętli dodatniej będzie większy)
na co wpływa układ nastawczy/set point i co robi?
wpływa na układ regulujący/regulator i nadaje wartość zadaną;
to taka wartość która jakby jest odgórnie prawidłowa i do uzyskania tej wartości dąży układ regulacyjny
czym jest sygnał błędu?
Es/sygnał błędu to różnica między wartością zadaną przez set point a rzeczywistą wartością
jak kontrolowane są parametry homeostazy?
odbywa się poprzez czujniki biologiczne (receptory lub
detektory biochemiczne), które informacje o wartości danego parametru (sygnał wejścia)
przekazują do układu regulującego, którego pierwszym elementem jest czujnik (detektor)
błędu (komparator), gdzie dokonuje się porównanie wartości wykrytej (zmienna
regulowana) ze stałą wartością prawidłową (tzw . punkt nastawczy , wartość zadana, set
point). Następnie, regulator generuje odpowiedź, która modyfikuje ostateczną wartość
danego parametru zmiennej regulowanej przybliżając jej wartość do wartości zadanej.
w przypadku jakich układów obserwowany jest dodatni sygnał błędu?
sprzężenie zwrotne dodatnie; zwiększenie odchylenia od punktu nastawczego/ referencyjnego; Pętle dodatniego sprzężenia zwrotnego mogą być źródłem niestabilności układu Np. wykrzepianie wewnątrznaczyniowe
kiedy zachodzi sprzężenie “podawane naprzód”, wyprzedzające?
- zwiększenie nerkowego
wydalania sodu w odpowiedzi
na wzrost jego stężenia
osoczowego (efekt poprzedza
pobudzenie osmoreceptorów
nerkowych w plamce gęstej,
które standardowo ten efekt
inicjują ) - zwiększenie nerkowego
wydalania sodu w odpowiedzi
na pobudzenie osmoreceptorów
jelitowych - Wzrost wydzielania insuliny w odpowiedzi na zwiększenie stężenia glukozy w
żołądku i jelicie, zanim glukoza została wchłonięta do krwiobiegu (przed
rozpoczęciem wzrostu jej osoczowego stężenia) Mechanizm: pobudzenie
osmoreceptorów ściany żołądka przez wzrost stężenia glukozy w treści pokarmowej
wydzielanie inkretyn ze ściany żołądka i jelit, które niemal natychmiastowo
pobudzają wydzielanie insuliny - W momencie oczekiwania na start przyspiesza glikoliza, w tym glikolityczne
cykle substratowe, co skutkuje większym wytwarzaniem kwasu mlekowego
(jego stężenie przedstartowe może wzrosnąć ponad 10-krotnie!)
współczynnik sprzężenia =
odpowiedź niekontrolowana / odpowiedź kontrolowana
czym jest współczynnik sprzężenia?
Współczynnik sprzężenia jest miarą skuteczności, z jaką układ regulacyjny przeciwdziała
wszelkim odchyleniom od wielkości optymalnej (standardowej).
Współczynnik sprzężenia (homeostazy) określa proporcje ilościowe pomiędzy wartością
danej zmiennej , gdyby nie była ona kontrolowana przez układ regulacyjny ze sprzężeniem
zwrotnym, a realną wartością (odpowiedzą rzeczywistą), która wynika z kontroli
regulacyjnej.
bodziec
zmiana w otoczeniu komórki, która może wywołać jej pobudzenie
pobudliwość
zdolność komórki do reagowania na bodźce w sposób swoisty
pobudzenie komórki
zmiany właściwości błony komórkowej lub metabolizmu komórki
po zadziałaniu bodźca
które komórki są pobudliwe?
nerwowe, mięśniowe
(zdolne do wytworzenia potencjału czynnościowego i do komunikowanie się za
pomocą tego potencjału z innymi komórkami)
jak zamiana potencjału błonowego wpływa na komórki niepobudliwe?
W komórkach niepobudliwych ewentualna zmiana błonowego potencjału
elektrycznego zanika niemal natychmiast po zakończeniu działania bodźca,
który tę zmianę wywołał.
jak dzielimy bodźce?
mechaniczne (dotyk, ucisk, rozciąganie, fala akustyczna, wibracje)
promieniowanie (cieplne, światło)
chemiczne (cz smakowe, cz zapachowe, stężenie jonów, osmoreceptory, stężenie/prężność O2, stężenie/prężność CO2)
bodziec adekwatny/swoisty
rodzaj bodźca, na który receptor odpowiada przy najniższym progu
pobudliwości (bodziec, który najłatwiej pobudza receptor), wywołując
specyficzne wrażenie zmysłowe
bodziec nieadekwatny/nieswoisty
rodzaj bodźca, który nie jest charakterystyczny dla danego
receptora, lecz przy odpowiednio dużym natężeniu może
wywołać specyficzne wrażenie zmysłowe.
receptory
mało lub wysoce specyficzne zakończenia
nerwowe zlokalizowane w skórze lub
innych tkankach
jakie może być przewodzenie w komórce nerwowej?
ortodromowe - jednokierunkowe, uwarunkowane obecnością synaps, od ciała neuronu do aksonu
antydromowe - od zakończenia nerwowego do ciała neuronu
polaryzacja/potencjał spoczynkowy
wstępnie istniejąca (spoczynkowa) różnica potencjałów między wnętrzem, a
otoczeniem komórki (asymetria jonowa).
Wynosi od -5 do -100 mV, w zależności od komórki
stęż molowe Na+ wewnątrz i na zewnątrz komórki
in 10mM
ex 145mM
stęż molowe K+ wewnątrz i na zewnątrz komórki
in 140mM
ex 4,5mM
stęż molowe Cl- wewnątrz i na zewnątrz komórki
in 5mM
ex 100mM
od czego zależy potencjał spoczynkowy?
- Różnicy stężeń jonów, głównie sodowych i potasowych po obu stronach
błony - Różnej przepuszczalności błony dla jonów K+
, Cl- i Na+ (10:4:1) - Pracy elektrogennej pompy sodowo potasowej