AUN Flashcards
jakie to są ośrodki wyższego rzędu?
położone w podwzgórzu (jądra podwzgórza)
jakie ośrodki położone są w podwzgórzu?
- integracja neuroendokrynna
- regulacja bilansu wodnego
- termoregulacja
- ośrodek głodu
- ośrodek sytości
- popęd płciowy
- aspekty behawioralne (np. za pośrednictwem oksytocyny)
jakie to są ośrodki niższego rzędu ?
w rdzeniu przedłużonym oraz rdzeniu kręgowym
jakie ośrodki znajdują się w rdzeniu przedłużonym?
naczynioruchowy
oddechowy
połykania
wymiotny
jakie ośrodki położone są w rdzeniu kręgowym?
rzęskowo-rdzeniowy (C8-Th1)
włosoruchowe, naczynioruchowe, potowydzielnicze (C8-L3)
mikcji i defekacji (S1-S3)
jaki jest podział autonomicznego układu nerwowego?
części eferentne:
- współczulny - walka lub ucieczka
- przywspółczulny - odpoczynek i trawienie
część czuciowo-trzewna (receptory trzewne i ich włókna aferentne)
część jelitowa
jaki jest podstawowy schemat szlaku autonomicznego?
1) neuron przedzwojowy z ciałem neuronu zlokalizowanym w OUN
2) zwój autonomiczny (synapsa)
3) włókno pozazwojowe którego zakończenie neuronu przekazuje pobudzenie na efektor
jakie są najważniejsze sploty autonomiczne?
- splot śródpiersiowy: sercowy, tchawiczy, oskrzelowy, przełykowy
- splot trzewny
- międzykreskowy, podbrzuszny górny i dolny
jakie unerwienie jest (zwykle) efektorów w autonomicznym układzie nerwowym?
podwójne - unerwienie przywspółczulne i współczulne
jakie odruchy występują w autonomicznym układzie nerwowym?
autonomiczne
autonomiczno-somatyczne
aksonalne
na jakim neuroprzekaźniku bazuje przewodnictwo zwojowe?
acetylocholinie (rec. N2/Nn)
co jest charakterystyczne dla strukturalnej budowy AUN?
cechuje go znaczny stopień dywergencji: komórki przedzwojowe oddziaływują na wiele komórek zwojowych (od kilku do kilkudziesięciu), co zwiększa obszar odpowiedzi na pobudzenie
w jakich miejscach OUN znajdują się ośrodki współczulne?
- jądro przednio-boczne w rogu przednim rdzenia kręgowego
- (C8)Th1-L2(L3)
jakie występują tory (3) włókien współczulnych od rdzenia kręgowego do efektora?
- tor bezpośredni: po wyjściu z rdzenia korzeniami brzusznymi włókna współczulne biegną w nerwie rdzeniowym aż do efektora (tor zdecydowanie mniejszościowy; włókna przedzwojowe)
- tor dominujący z przełączeniem w zwoju rdzeniowym: po wyjściu z rdzenia korzeniami
brzusznymi, włókna utworzone przez neuryty komórek jądra pośrednio-bocznego rogu
odłączają się od nerwu rdzeniowego, tworząc gałęzie łączące białe, które docierają do
najbliższego współczulnego zwoju przykręgowego (jako włókna przedzwojowe). Po
przełączeniu w neuronach zwojowych, opuszczają zwój, jako włókna pozazwojowe,
tworząc gałęzie łączące szare, które wnikają do nerwu rdzeniowego , po czym docierają do
efektora. - tor przezzwojowy tranzytowy (zwykle mniejszościowy) : tworzą włókna, które wnikają do zwoju gałęziami łączącymi białymi i opuszczają zwój w gałęziach łączących szarych. Nie tworzą synaps, nie przełączają się w obrębie zwoju i docierają do efektora jako włókna przedzwojowe.
jaki jest podział zwojów współczulnych ze względu na lokalizację?
- Zwoje przykręgowe, które leżą po każdej ze stron kręgosłupa
- Zwoje przedkręgowe (tj. trzewny, krezkowy górny, krezkowy dolny oraz aortalno-nerkowy) w jamie brzusznej
- Zwoje końcowe w pobliżu pęcherza moczowego i odbytnicy
co się dzieje po pobudzeniu współczulnym z: katecholaminami, HR, CO, metabolizm, źrenica, redystrybucja narządowa krwi, średnica oskrzeli?
- Zwiększenie wydzielania katecholamin (epinefryna [adrenalina], norepinefryna [noradrenalina], dopamina z rdzenia nadnerczy)
- Przyspieszenie akcji serca (HR)
- Zwiększenie objętości minutowej (rzutu serca, ang. cardiac output, CO)
- Pobudzenie metabolizmu pośredniego
(glikogenoliza, lipoliza => większa dostępność substratów do produkcji energii) - Rozszerzenie oskrzeli i oskrzelików (zmniejszenie oporu dróg oddechowych)
- Redystrybucja krwi z naczyń przewodu
pokarmowego do mięśni szkieletowych - Rozszerzenie źrenic => zwiększenie ilości światła docierającego do fotoreceptorów siatkówki
jaka jest lokalizacja ośrodków przywspółczulnych AUN?
- śródmózgowie lub rdzeń przedłużony (nerwy czaszkowe III, VII, IX, X)
- odcinek krzyżowy rdzenia kręgowego S2-S4
jaka jest lokalizacja zwojów przywspółczulnych?
zwoje śródścienne
co się dzieje po pobudzeniu przywspółczulnym z: źrenicą, akomodację, wydzielaniem śliny, średnicą oskrzeli, HR, wydzielaniem w układzie pokarmowym, aktywnością motoryczną przewodu pokarmowego?
- Średnica źrenicy (zwężenie)
- Akomodacja (dostosowanie) oka do bliży (skurcz mięśnia
rzęskowego => bardziej sferyczny kształt soczewki =>
większa zdolność soczewki załamywania promieni światła =>
ostre widzenie obiektów bliskich) - Wydzielanie śliny (wydzielanie większej ilości wodnistej śliny)
- Średnica oskrzeli (=> skurcz => zwiększenie oporu dróg oddechowych)
- Częstość akcji i siła skurczu serca (=> wolniejsza akcja serca, mniejsza siła skurczu => mniejsze zużycie O2 przez serce)
- Wydzielanie w układzie pokarmowym (zwiększone wydzielanie HCl, enzymów)
- Zwiększenie aktywności motorycznej przewodu
pokarmowego, zmniejszenie napięcia mięśni okrężnych jelit Pobudzenie przywspółczulne odpowiada także za erekcję, lecz nie jest ona nieodłącznym elementem stanu spoczynku i trawienia.
jakie kolejno potencjały elektryczne powstają w zwoju współczulnym?
- fEPSP (ACh –> rec N)
- IPSP (ACh –> rec N w interneuronie SIF –> dopamina –> rec dopaminowergiczny
- sEPSP (ACh –> rec M; wolnoprzewodzące kolaterale)
- vsEPSP (modulatory, zwykle kotransmitery najczęściej peptydowe –> swoiste receptory)
jakie występują dwa typy receprotów w AUN ze względu na typ ligandu?
- jonotropowe
- metabotropowe (ale te związane z białkiem G)
jaką budowę mają receptory jonotropowe?
kanały jonowe brakowane ligandem (agonistą)
jakie są receptory jonotropowe w AUN?
Receptory cholinergiczne N (kanały Na+/K+ bramkowane acetylocholiną)
co powoduje związanie agonisty z receptorem metabotropowmm związanym z białkiem G?
aktywacja uruchamia procesy metaboliczne prowadzące do powstania drugich przekaźników (np. IP3, DAG, cAMP) lub do ich inaktywacji
jakie receptory metabotropowe związane z białkiem G występują w AUN?
- Receptory cholinergiczne M (wszystkie podtypy)
- Receptory adrenergiczne alfa i beta (wszystkie podtypy)
co to jest ligand?
substancja, która wiąże się z receptorem
czym jest agonista?
ligand, który po związaniu z receptorem wywołuje zmianę jego konformacji skutkującą uruchomieniem reakcji wewnątrzkomórkowych (pobudzeniem komórki)
czym jest antagonista?
ligand, który po związaniu z receptorem NIE wywołuje reakcji wewnątrzkomórkowych (zwany też blokerem, bo blokuje miejsce wiązania agonisty w receptorze lub zmienia konformacje receptora w sposób uniemożliwiający wiązanie agonisty)
jaki jest podział antagonistów?
- kompetycyjny - wiąże się z tym samym miejscem wiązania w receptorze co agonista, czyli konkuruje z agonistą o to samo miejsce wiązania
- niekompetycyjny - zmienia konformację receptora w sposób uniemożliwiający wiązanie agonisty
jaki neuroprzekaźnik jest wydzielany przez neurony przedzwojowe współczulne? + receptor
acetylocholina rec N
jaki neuroprzekaźnik uwalniany jest z neuronu przedzwojowego przywspółczulnego? + receptor
acetylocholina rec N
jaki neuroprzekaźnik jest uwalniany przez neurony zazwojowe współczulne? + receptor
noradrenalina rec alfa lub beta
jaki neuroprzekaźnik jest uwalniany przez neurony zazwojowe przywspółczulne? + receptor
acetylocholina rec M
jakiego typu receptory cholinergiczne występują w AUN?
receptory mięśniowe = Nm = N1
jakie występują podtypy receptorów adrenergicznych?
alfa 1 i 2
beta 1,2 i 3
jakie występują podtypy receptorów muskarynowych?
M1 - zwoje AUN, OUN, przewód pokarmowy
M2 - serce, błona presynaptyczna
M3 - OUN
M4 - OUN
M5 - OUN
agonistą których receprotów jest noradrenalina?
alfa-1 alfa 2 i beta 1
agonistą których receptorów jest adrenalina?
alfa 1 beta 1 beta 2 oraz beta 3