Paul Feyerabend (1924-1992) Flashcards
Waar geeft Feyerabend kritiek op?
Feyerabend geeft kritiek op het idee van een universele eeuwige, zaligmakende wetenschappelijke methode. Feyerabend was ervan overtuigt dat de grootste wetenschappelijke methode juist voortkomen door zich niet aan de regels te houden. Als je vasthoudt aan formele regels kun je nooit vooruitgang boeken.
Wat is de bekendste slogan van Feyerabend?
Anything goes!! Alles in de wetenschap is toegestaan. Er zijn geen heilige regels die je moet volgen, je moet ze juist breken.
Welke kritiek geeft Feyerabend op de (westerse) wetenschap?
In zijn boek ‘against method’ stelt Feyerabend dat de (westerse) wetenschap maar een manier is om kennis te verwerven. Er zijn nog veel meer andere manieren. De westerse wetenschap is er maar een van. Wetenschap is dus maar een traditie naast vele andere tradities. Bijv. astrologie, zwarte magie, voodoo, etc. Deze alternatieven zijn belangrijke tradities om greep te krijgen op de wereld. Feyerabend heeft dus kritiek op de monopoly van de wetenschap. Wetenschap doet zich voor als de enige juiste manier om kennis te verwerven. (Vooral in de jaren 60, hippietijd, sloeg dit zeer aan in San Fransisco)
Waarom is de wetenschap van tegenwoordig te vergelijken met de kerk tijdens de middeleeuwen?
De status die wij tegenwoordig aan de wetenschap hechten is een gevaarlijk dogma. Net als de kerk tijdens de middeleeuwen wordt de wetenschap gezien als almachtig en heeft de wetenschap overal het laatste woord. Wetenschappers zijn de moderne priesters. Die monopoly van de wetenschap wil Feyerabend doorbreken.
Welke invloed van Popper zien we terug in het boek ‘Against method’?
Het fabelisme: uitgangspunt van de menselijke feilbaarheid. Feyerabend neemt dit idee over, maar dikt dit aan. Niet alleen de inhoud van de wetenschap is slechts een vergissing ook het idee daarachter is dat de werkelijkheid zeer complex is. De werkelijkheid kent oneindig veel facetten. Wij als mensheid zijn pas net begonnen met het verwerven van kennis in het ligt van de eeuwigheid (begon tijdens 17e eeuw). Hierdoor kunnen we concluderen dat onze kennis en onze methoden gebrekkig zijn. Daarom hebben we ook geen universele wetenschappelijke methode die eeuwig en onveranderlijk is. Popper: al onze kennis is feilbaar, een gissing. We weten wel wanneer iets onwaar is, maar de inhoud is feilbaar en een gissing.
Welke invloed van Kuhn zien we terug in het boek ‘against method’?
Het relativisme van Kuhn. Feyerabend is een aanhanger van het relativisme: het idee dat er geen objectieve feiten bestaan, maar dat alles bepaald wordt door het theoretisch kader waardoor je kijkt. Bij Kuhn is dit het paradigma en bij Feyerabend is dit traditie. Het denkraam bepaald wat de feiten zijn. Nog een overeenkomst is het idee dat we allemaal gehersenspoeld zijn. Bij Kuhn worden aspirante wetenschappers tot dogmatische puzzelaars gemaakt en bij Feyerabend worden we allemaal gehersenspoeld binnen een bepaalde traditie.
Waarom pleit Feyerabend voor de splitsing van staat en wetenschap?
In onze traditie is de wetenschap geïnstitutionaliseerd. Daardoor wordt bepaald dat wetenschap op scholen wordt behandeld. Hierdoor krijgen alternatieve tradities geen kans. Deze scheiding moet vergeleken worden met de splitsing van staat en kerk. In deze zijn zijn wij niet echt vrij. De belastingsbetalers moeten zelf bepalen wat er geleerd wordt. Het moet ideologisch neutraal zijn.
Wat zijn drie manieren die ons beschermen tegen de indoctrinatie van de wetenschappelijke traditie?
- Theoretisch pluralisme: we hebben een veelheid van theorieën nodig om de complexiteit van de wereld recht te doen. Één benadering, middels een traditie, doet geen recht aan de complexiteit van de wereld.
- Methodologisch anarchisme: we moeten het idee loslaten dat er een zaligmakende wetenschap is. De methodologische regels moeten aan de laars gelapt worden. Anders kunnen er geen ontwikkelingen plaatsvinden binnen de wetenschap.
- Dadaïsme: het verleggen van grenzen. Kunststroming: anti-kunst. Alle regels, alles wat je geleerd hebt, moet je van je afwerpen, zodat je onbehagen als een kind kunst kunt scheppen. Dit idee wil Feyerabend toepassen met betrekking op het verwerven van kennis. Alles wat je geleerd hebt op de universiteit kun je weggooien, zodat je oog krijgt voor verschillende mogelijkheden en tradities.
Wat is contra-inductie?
Het idee dogmatisme in de wetenschap en in onszelf tegen te gaan door theorieën op te stellen die ingaan tegen het heersende wereldbeeld. Hierdoor zijn doorbraken binnen de wetenschap mogelijk. Dit is niet ideaal natuurlijk, want je hebt er heel veel lef voor nodig. het is het antwoord om de dogmatische wetenschappelijke kijk op de wereld te verbreken.
Wat is het tegenovergestelde van contra-inductie?
Consitency condition: de overeenstemmingseis. We moeten altijd theorieën bedenken die in overeenstemming zijn met het bestaande wereldbeeld. Dan zullen we bestaande kaders nooit doorbreken. Het idee hier achter is hetzelfde als bij contra-inductie, want je kunt alleen vooruitgang boeken als je de regel verbreekt.
Wat zijn de grootste verdienste van Feyerabend’s theorie?
- Allerlei bekend geachte feiten krijgen een nieuwe duiding.
- De stilzwijgende vooronderstellingen van het bestaande wereldbeeld worden blootgelegd.
Waarom heeft Feyerabend een voorliefde voor Galileo Galilei?
Galilei is volgens Feyerabend een typisch voorbeeld van het verbreden van de horizon. Galilei had meer nodig dan zijn argumenten, hij had ook propaganda en retoriek nodig. Je kunt niet alleen door middel van de regeltjes te volgen doorbreken. Je moet voor flink wat ophef zorgen! Met het voorbeeld van Galilei wil Feyerabend laten zien dat je alleen tot nieuwe ontdekkingen kunt komen door de regels aan je laars te lappen.
Wat vindt Lakatos van het principe om de regels aan je laars te lappen?
Lakatos reactie op Feyerabend is dat het pas zin heeft om tegen het heersende wereldbeeld in te gaan als er weinig progressie in het heersende wereldbeeld zit (theoretisch en empirische progressie). Waarom zou je tegen een succesvol onderzoeksprogramma ingaan? Daar is geen enkele reden toe.
Wat vindt Feyerabend over het vergaren van kennis?
Volgens Feyerabend zullen we nooit uitkomen bij een wereldbeeld dat wel klopt. Kennisvergaring gaat in alle eeuwigheid door. Voornamelijk omdat we nog in de kinderschoen van de verwerving van kennis staan. We zijn pas in de 17e eeuw tijdens de wetenschappelijke revolutie echt begonnen met het wetenschappelijk verwerven van kennis. Op dit moment kunnen we de complexiteit van de wereld dus nog lang niet omvatten met onze wetenschap.
Waarom was Feyerabend zo populair tijdens de jaren 60?
In de jaren 60 heerste de hippiecultuur in de VS. Zij keerde zich tegen het gezag van autoriteiten. Ze wilde meer vrijheid en keerde zich tegen de heersende structuur. Geen wonder waarom die populariteit totaal inzinkt tijdens de jaren 70 en 80 in de tijd van de no nonsense.
