Osobowość typu D Flashcards
Jakie dwa wymiary muszą wystąpić aby można było mówić o osobowości typu D?
- negatywna emocjonalność
- hamowanie społeczne
Charakterystyka osobowości typu D
- Częste doświadczanie emocji negatywnych a rzadkie pozytywnych
- Skłonność do świadomego powstrzymywania się od wyrażania emocji, głównie w sytuacjach społecznych (powiązany lęk przed odrzuceniem, dystans do innych ludzi)
- Tendencja do zamartwiania się i odczuwania napięcia
- Pesymistyczny sposób patrzenia na świat
- Łatwość irytowania się
- Niska skłonność do dzielenia sięemocjami z innymi, głównie z obawy przed dezaprobatą i odrzuceniem
- Słabe więzi z innymi ludźmi
- Tendencja do obwiniania się
Typ C i D - podobieństwa
- Pesymistyczne nastawienie do życia i skupianie sięna jego negatywnych stronach
- Reagowanie na stres bezradnością i poczuciem beznadziejności
- Skłonność do depresji
Związek osobowości typu D z chorobą wieńcową
Typ D jest predyktorem zarówno samej choroby jak i śmiertelności z jej powodu - są to osoby pesymistyczne, zakładają, że może to już nie ma sensu i nie angażują się w działania mające na celu poprawę zdrowia, co ma wpływ na niższe efekty rehabilitacji kardiologicznej. Lekarze inaczej powinni podchodzić do pacjenta z typem D, aby uzyskać dobre rezultaty.
Model komplementarny
osobowość typu D - choroby wieńcowe
W zakrez typu D wchodzi komponent emocjonalny i behawioralny, połączony z funkcjonowaniem poznawczym jednostki. To wpływa na zmiany wegetatywno-somatyczne (uruchomione zostają osie stresu) i zachowania ryzykowne (np. alkohol, objadanie się) co może prowadzić do choroby.
Mechanizmy fizjologiczne łączące osobowość typu D z chorobą wieńcową
-
Mechanizm zwiększonej reaktywności
W badaniach młodych, zdrowych ludzi wykazano, że hamowanie społeczne było istotnie związane z podwyższeniem ciśnienia krwi, a obydwa komponenty typu D - ze zwiększonym wydzielaniem kortyzolu. -
Osłabienie układu immunologicznego
Wykazano, że typ D jest predykatorem zwiększonego wydzielania cytokin istotnych dla rozwoju choroby wieńcowej.
Związek osobowości typu D z innymi chorobami somatycznymi
- nowotworowymi
- wrzodową
- skóry (łuszczyca)
- cukrzycą
- astmą
Częstość występowania typu D w populacji polskiej
- Ogólna populacja 34,3%
- Zdrowi 20,1%
- Chorzy kardiologicznie 72,1%
Typ D a stan zdrowia psychicznego
U osób typu D wyższy poziom:
- niepokoju/bezsenności
- zaburzeń funkcjonowania
- objawów depresji