Osobowość a choroby somatyczne

Question 1

Jakiego rodzaju wpływ na zdrowie może mieć osobowość?

Answer 1

• bezpośredni (sama cecha jako czynnik sprzyjający lub czynnik ryzyka)
• pośredni (poprzez np. radzenie sobie, zachowania zdrowotne)

Question 2

!!!Schematy!!!

osobowość - stres - zdrowie

Answer 2

osobowość -> choroba
mechanizmy biologiczne -> osobowość+zdrowie/choroba
osobowość -> stres -> zdrowie/choroba
osobowość -> zachowania zdrowotne -> zdrowie/choroba

Question 3

Kto i kiedy wprowadził termin psychosomatyka?

Answer 3

Heinroth w 1818 r.

Question 4

psychosomatyka

definicja

Answer 4

Nauka dotycząca wpływu czynników psychicznych na stan zdrowia organizmu człowieka.

Jest to przedmiot zainteresowań medycyny psychosomatycznej, która zajmuje się badaniem wpływu czynników społecznych, behawioralnych i psychologicznych na stan zdrowia i jakość życia człowieka

Question 5

Co zakłada somatopsychologia?

Answer 5

że problemy występujące w ciele wpływają na stan psychiczny

Question 6

Co zakłada psychosomatyka?

Answer 6

poprzez określone dolegliwości, bóle i choroby organizm daje nam znaki o tym, że coś jest nie w porządku z naszym życiem emocjonalnym i psychicznym

Question 7

Kiedy zostało wprowadzone pojęcie zaburzenia psychosomatycznego?

Answer 7

w 1922r.

Question 8

Zaburzenia psychosomatyczne to:

Answer 8

schorzenia (stany) wywołane przez czynniki psychologiczne, które objawiają się w postaci symptomów fizycznych (somatycznych) określanych też jako zaburzenia nerwicowe

Question 9

Przykłady schorzeń psychosomatycznych to między innymi:

Answer 9

• Wysypki , pieczenie skóry
• Zaburzenia układu oddychania i układu krążenia
• Zaburzenia snu
• Syndrom jelita wrażliwego i zaburzenia łaknienia
• Zaburzenia narządu żucia, zgrzytanie zębami

Question 10

Według WHO choroby psychosomatyczne to:

Answer 10

to choroby przebiegające pod postacią zaburzeń funkcji albo zmian organicznych dotyczących poszczególnych narządów czy układów, w przebiegu których czynniki psychiczne odgrywają istotną rolę w występowaniu objawów chorobowych

• choroba wrzodowa
• choroba układu krążenie
• znaczna część przypadków otyłości
• typowymi chorobami psychosomatycznymi są atopowe zapalenie skóry AZS oraz łysienie plackowate

Question 11

Chicagowska siódemka stworzona przez Aleksandra w 1950 - najczęstsze choroby psychosomatyczne!!!

Answer 11

1. choroba wrzodowa żołądka
2. nadciśnienie tętnicze
3. astma oskrzelowa
4. reumatoidalne zapalenie stawów
5. zapalne choroby jelita grubego
6. nadczynność tarczycy
7. atopowe zapalenie skóry

Question 12

Klasyfikacja Manfreda Bleulera

choroby psychosomatyczne

Answer 12

Choroby organiczne:
- wrzód żołądka i dwunastnicy
- choroba niedokrwienna serca
- nadciśnienie tętnicze

Zaburzenia funkcjonalne
- przewlekłe zaparcia
- moczenie mimowolne
- choroba tikowa
- większość zaburzeń seksualnych

Pośrednie zaburzenia psychosomatyczne
- Otyość
- Uzależnienia od leków
- Narkomania, alkoholizm
- Samouszkodzenia, samobójstwa

Question 13

Klasyfikacja Elżbiety Zdankiewicz-Ścigały

choroby psychosomatyczne

Answer 13

• Grupa 1 - choroby których przyczyną jest bodziec psychiczny: bóle głowy, anoreksja, nerwice wegetatywne, nawykowe wymioty, łysenie plackowate, niektóre rodzaje otyłości
• Grupa 2 - urazy psychiczne są ważnym czynnikiem, lecz nie jedynym: choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, zapalenie jelita grubego, samoistne nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, choroby alergiczne (astma, atopowe zapalenie skóry), dychawica oskrzelowa
• Grupa 3 - czynnik psychiczny nie inicjuje choroby, ale zaostrza jej objawy: cukrzyca, nadczynność tarczycy, gościec pierwotnie przewlekły

Question 14

Jak DSM5 określa choroby psychosomatyczne?

Answer 14

DSM-5 stosuje określenie “zaburzenia pod postacią somatyczną” (somatomorficzne) wskazując na współwystępowanie wraz z objawami somatycznymi nieodpowiednich myśli, uczuć i zachowania

Question 15

Zygmunt Freud o psychosomatyce

Answer 15

Zakładał że zaburzenia psychiczne są wyrazem stłumionych podświadomych pragnień

Twierdził, że nieświadome konflikty sprawiają, iż energia przepływa do określonych narządów, gdzie się zatrzymuje i manifestuje w postaci objawów somatycznych.

Histeria konwersyjna jako symboliczna manifestacja nieświadomych konflików wewnętrznych

Question 16

Somatyzacja

Answer 16

• Somatyzację w literaturze psychodynamicznej rozumie się jako mechanizm obronny (emocjonalny ból przekształcany jest w objawy fizyczne, które odwracają uwagę od treści psychicznych)
• Istnieje również związek zaburzeń somatyzacyjnych z doświadczeniami trumatycznymi (somatyzacja pełni rolę mechanizmu radzenia sobie z urazem psychicznym)
• Zaburzenia somatyzacyjne mogą także pełnić rolę adaptacji społecznej (skargi na objawy fizyczne mogą coś załatwić - realizować potrzeby, których jednostka nie umie zaspokoić w inny sposób)
• Rola chorego (zawód: chory) w pewien sposób zwalnia z wielu oczekiwań i może przynosić korzyści

Question 17

Dwa nurty psychosomatyki

Answer 17

1. Choroba jest związana ze strukturą osobowości
   F. Dunbar (profile osobowości)
   osobowość wieńcowa: wysoka potrzeba dominacji i osiągnięć, wysoka samodyscyplina, cechy kompulsywne, tendencje do represji
2. Choroba jest wynikiem traumatycznych wydarzeń z dzieciństwa
   - Groen, Hamilton, Rees

Kompromisowe podejście: Próba łączenia obydwu nurtów →
Alexander i French: O chorobie decyduje:
- Specyficzna konstelacja cech osobowości powiązanych z nieświadomymi konfliktami pochodzącymi z okresu dzieciństwa
- Sytuacja która wystąpiła bezpośrednio przed zachorowaniem, a która reaktywuje stary konflikt
- Konstytucjonalna (najczęściej wrodzona) słabość narządu

Question 18

Badania polskie

psychosomatyka

Answer 18

1. Łazowski i Płużek
   Zespół psychosomatyczny (choroby układu krążenia i wrzodowa)
   Na ten zespół składają się następujące cechy:
   silna potrzeba osiągnięć, dominacji, wytrwałości, porządu, duża samokontrola, postawa obronna, pozytywna samoocena
2. Wrześniewski, Lepczyński:
   Rola wzorów percepcyjnych i stylów reagowania emocjonalnego
   Wzór percepcyjny
   To względnie stały, charakterystyczny dla danej jednostki sposób interpretowania sytuacji (w tym jej wartościowania i przewidywania konsekwencji)
   Styl reagowania emocjonalnego
   To charakterystyczna dla jednostki tendencja do reagowania emocjonalnego, w miarę niezależna od sytuacji stresowych

Question 19

Jakim zachowaniem charakteryzują się chorzy z zawałem serca

psychosomatyka, wrześniewski, lepczyński

Answer 19

wykazują tendencje do minimalizowania cech zagrożenia i pomimo zaistniałych przeszkód nastawieni na realizację tych celów

Question 20

Jakim zachowaniem charakteryzują się chorzy z chorobą wrzodową

psychosomatyka, wrześniewski, lepczyński

Answer 20

charakteryzują siętendencją do spostrzegania sytuacji w kategoriach zagrożenia, co wywołuje u nich poczucie lęku i skłania do zachowań obronnych i wycofywania się

Question 21

Cechy osobowości sprzyjające rozwojowi chorób

Answer 21

Neurotyczność
Osoby neurotyczne doświadczają więcej dolegliwości somatycznych, wykazują gorsze samopoczucie. Są bardziej podatne na stres a także wykazują większą skłonność do angażowania się w zachowania niekorzystne dla zdrowia (dodatkowo jeszcze wyolbrzymiają swoje problemy zdrowotne) → ale nie jest najważniejszą cechą wbrew pozorom

Ugodowość - najważniejsza cecha
Niski poziom (związany z cyniczną wrogością) to czynnik ryzyka choroby wieńcowej
Wysoki poziom (związany z wypieraniem emocji) to czynnik ryzyka chorób nowotworowych
Zarówno wysoki jak i niski poziom jest uznawany za nekorzystny dla zdrowia

Introwersja
Czynnik ryzyka chorób nowotworowych

Question 22

Inne właściwości osobowości sprzyjające chorobom

Answer 22

1. Temperament
   (żółć: choleryk, czarna żółć: melancholik, reaktywność emocjonalna)
2. Gniew i wrogość
   - cyniczna wrogość - czynnik ryzyka choroby wieńcowej
   - neurotyczna wrogość - czynnik ryzyka choroby nowotworowej
3. Negatywna emocjonalność
   - lęk, irytacja, zamartwianie, pesymistyczne nastawienie, depresyjność
   - element osobowości typu D
4. Słaba (lub zerowa) ekspresja emocjonalna
   - tłumienie, wypieranie, aleksytymia (analfabetyzm emocjonalny)
   - element osobowości typu D