Nadwaga i otyłość Flashcards
Z czym związane jest nieprawidłowe odżywianie?
- zbyt dużej ilości kalorii głównie ze spożycia nadmiernej ilości tłuszczów i cukru
- zbyt duża ilosć białka i sodu - wynikająca głównie z nadmiaru spożywanego mięsa i wędlin
- zbyt MAŁA ilośćbłonnika i minerałów25-35% zgonów z powodu raka związanych jest z dietą wysokotłuszczową i ubogą w błonnik
Do czego prowadzi nadmiar białka?
prowadzi do odwodnienia i zakwaszenia organizmu, obciąża wątrobę, zwiększa wydalanie wapnia, przyczynia się do rozwoju osteoporozy, zwiększa ryzyko powstania kamicy nerkowej i dny moczanowej oraz zwiększa ryzyko rozwoju nadwagi i otyłości
Gdzie notuje się najwięcej otyłych?
- W Krajach Bliskiego Wschodu (Kuwejt, Arabia Saudyjska, Jordania, Katar) oraz w USA, Kanadzie i Meksyku
- najwięcej nadwagi i otyłości: Malta, Chorwacja, Czechy
- najmniej: Włochy, Francja, Dania
Polska na tle Europy
otyłość i nadwaga
- Rozpowszechnienie nadwagi i otyłości w Polsce przekracza średnią dla krajów UE → Polska - 54,7%, UE - 51%
- Co 2 Polak powyżej 15 roku życia waży o kilka kilogramów za dużo.
- 3/5 Polaków ma nadwagę, a 1/4 jest otyła
- Jest trochę więcej mężczyzn (~60%) z nadwagą niż kobiet (~50%)
W jakim wieku występuje najwięcej osób otyłych?
w wieku 65-74 lat
→ wśród mężczyzn - 78,3%
→ wśród kobiet - 82,6%
Kiedy można mówić o nadwadze?
Gdy nasza masa ciała przekracza o 10-20% wagę idealną
Kiedy można mówić o otyłości?
Gdy nasza masa ciała przekracza o 20% i więcej wagę idealną
Jak obliczyć BMI?
waga (w kg) dzielona na wzrost w metrach podniesiony do kwadratu
np. 50kg : 165²
widełki dla BMI
- poniżej 19 - niedowaga
- 19-25 - waga prawidłowa
- 25-30 - nadwaga
- 30-40 - otyłość
- 40 i więcej - chorobliwa otyłość
U osób starszych za nadwagę uważa się BMI powyżej 27
Jaki liczyć wskaźnik WHR? Jakie są widełki?
Liczony poprzez stosunek obwodu talii do obwodu bioder
- u mężczyzn nie powinien przekroczyć 1,0
- u kobiet nie powinien przekroczyć 0,85
Jakie są typy otyłości?
- androidalna (typ jabłko) - otłuszczenie wokół brzucha (charakterystyczne dla mężczyzn)
- ginoidalna (typ gruszka) - otłuszczenie wokół bioder i ud (charakterystyczne dla kobiet)
Jak otyłość wpływa na choroby układu krążenia?
- otyłość podwyższa poziom cholesterolu, ciśnienia tętniczego
- zwiększa lepkość krwi w naczyniach włosowatych,co może prowadzić do powstawania czopów miażdzycowych
- serce osoby otyłej wykonuje 50% pracy więcej, niż serce osoby z wagą w normie
Jak otyłość wpływa na choroby nowotworowe?
- u kobiet: rak pęcherzyka źółciowego, piersi, macicy i jajników
- u mężczyzn: rak okrężnicy i prostaty
- zachorowalność na raka wśród ludzi o 40% lub większej nadwadze jest dwukrotnie większa, niż wśród ludzi o wadze średniej
Z jakimi chorobami ma związek otyłość?
- choroby i zaburzenia układu oddechowego
- przeciążenia układu kostno-stawowego
- zaburzenia przemiany materii (metabolizmu)
- inne: kamica żółciowa, marskość wątroby, zapalenie trzustki, większa skłonność do infekcji, większa potliwość, zwiększone ryzyko wypadków, zmniejszenie skuteczności leczenia, odczuwanie zmęczenia oraz zwiększone ryzyko ciężkiego przebiegu Covid-19
Jakie psychologiczne skutki niesie ze sobą otyłość?
- obniżenie samooceny
- poczucie ciągłego niezadowolenia
- nieakceptowanie własnego wyglądu
- ograniczenie aktywności (zawodowej, towarzyskiej)
- osłabienie więzi z rodziną
- izolacja społeczna
- poczucie odrzucenia
- zmniejszenie atrakcyjności seksualnej
- trudności w znalezieniu partnera
!!!Jakie istnieją biologiczne przyczyny nadmiernego jedzenia!!!
- zaburzenia mechanizmów fizjologicznych odpowiedzialnych za regulację apetytu
-
nieprawidłowości w wydzielaniu neuroprzekaźników, w tym: (6)
- nadmier neuropeptydu NPY
- nadmiar insuliny - sprzyja odkładaniu się tłuszczu
- nadmiar galaniny - przekształcającej tłuszcz z pokarmu w tłuszcz gromadzony w organizmie
- nadmiar hormonów nadnerczy
- nadmiar greliny (uwalnianie serotoniny jest hamowane przez grelinę)
- niedobór serotoniny, dopaminy, noradrenaliny i endorfin
Jakie istnieją psychologiczne przyczyny nadmiernego jedzenia?
-
zaburzenia mechanizmu samoregulacji:
trudności w kontrolowaniu ilości przyjmowanego pokarmu (jedzenie automatyczne) i utrata kontroli nad jedzeniem -
przekonania (jedzenie to miłość, nagroda, wyraz odpowiedzialności - nie wolno marnować)
przekonania dotyczące własnej osoby, pesymizm życiowy, niskie poczucie własnej wartości i skuteczności, zewnętrzne poczucie kontroli, słaba kontrola wolicjonalna (zależna od woli) -
predyspozycje osobowościowe:
niepewność, bierność, poczucie bezradności, negatywna emocjonalność, -
podatność na stres:
nieumiejętność radzenia sobie z nim i przeżywane emocje (głównie negatywne)
Jakie istnieją społeczno-kulturowe-środowiskowe przyczyny nadmiernego jedzenia?
- nieprawidlowy, utrwalony w rodzinie sposób żywienia
- coraz większa dostępność produktów spożywczych
- zmiana standardu życia
- brak (zbyt mała) aktywność fizyczna
- ważne wydarzenia życiowe
- ciąża i troska o zdrowie mającego się narodzić dziecka
- proces starzenia się, menoapuza
- urazy lub długotrwała choroba powiązana
Czego wyrazem może być nadmierne jedzenie?
- sposób uchylania się od odpowiedzialności (np. nie zrobie tego, bo jestem otyła)
- forma obrony samego siebie
- reakcja na nudę, brak wrażeń, samotność
- wyraz buntu, brak akceptacji, odrzucenia
- forma usprawiedliwienia porażki życiowej
- sposób podporządkowania się czy karania siebie i innych
- sposób testowania miłości i łagodzenia lęków z okresu dzieciństwa
