Nýru 1-100 Flashcards

1
Q

flokkun blóðmigu? (4)

A

1) macroscopisk
2) microscopic
3) gauklablóðmiga
4) upptök utan gaukla

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

hvernig lítur gauklablóðmiga út í smásjá? (3)

A

1) afmynduð RBK
2) rauðkornaafsteypur
3) oft mikil próteinmiga samfara

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

hvernig lítur blóðmiga með upptök utan gaukla út í smásjá?

A

eðlilega löguð rbk

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

helstu orsakir gauklablóðmigu?

A

nephritic sjúkdómarnir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

helstu orsakir blóðmiga með upptök utan gaukla? (9)

A

1) arfgengur blöðrunýrnasjúkd
2) svampnýru
3) papillary necrosis
4) bráð millivefsnýrnabólga
5) nýrnasteinar
6) kalsíummiga
7) æxli í nýra
8) æðagalli
9) áverki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

gagnleg teikn við líkamsskoðun ef blóðmiga? (5)

A

1) háþrýstingur
2) bjúgur
3) eymsli yfr nýrum
4) útbrot
5) liðbólgur

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

gagnlegar rannsóknir við mat á blóðmigu? (5)

A

1) sýnistaka frá nýra
2) þvagræktun
3) mæling á Caútskilnaði
4) ómskoðun eða TS
5) blöðruspeglun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

hversu margir eru með bráðan nýrnaskaða við innlögn á sjúkrahús?

A

1-2%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

hversu margir fá AKI á sjúkrahúsi?

A

7%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

hversu margir fá AKI á gjörgæslu?

A

2/3

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

hversu margir á gjörgæslu þurfa skilunarmeðferð?

A

5-6%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

hversu margir fá AKI eftir hjartaskurðaðgerð?

A

5-30%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

hver er dánartíðni sjúklinga sem fá AKI?

A

25-70%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

hefur AKI áhttu á langvinnum nýrnasjúkdómi?

A

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

hverjar eru aðrar orsakir hækkunar úrea heldur en skerðing á GSH? (5)

A

1) mikil prótínneysla
2) blæðing frá meltingarvegi
3) lítið þvagflæði
4) svæsið katabólískt ástand
5) steragjöf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

hverjar eru aðrar orsakir hækkunar kreatíns heldur en skerðing á GSH? (2)

A

1) niðurbrot vöðva

2) lyf (trímetóprím, címetidín)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

hvað er trímetóprím?

A

sýklalyf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

hvað er címetidín?

A

h2 blokki við magasýru

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

áhættuþættir bráðs nýrnaskaða? (11)

A

1) hár aldur
2) sýklasótt
3) minnkað vökvarúmmál/lágþrýstingur
4) langvinnur nýrnasjúkd
5) sykursýki
6) háþrýstingur
7) hjartabilun
8) útæðasjúkdómur
9) lifrarsjúkdómur
10) stórar aðgerðir
11) nýrnatoxísk lyf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

algengustu orsakir bráðs nýrnaskaða? (6)

A

1) brátt pípludrep 45%
2) blóðflæðisskerðing 21%
3) AKI ofan á langvinnan nýrnasjúkd 13%
4) þvagvegateppa 10%
5) gaukla eða æðabólga 4%
6) bráð millivefsnýrnabólga 2%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

algengustu orsakir bráðs nýrnaskaða á sjúkrahúsi? (5)

A

1) sýklasótt
2) stór aðgerð
3) hjartabilun
4) minnkað vökvarúmmál
5) lyf (20%)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

hvað orsakar minnkað blóðrúmmál sem veldur AKI? (5)

A

1) blæðing
2) uppköst
3) niðurgangur
4) bruni
5) þvagræsilyf
5) nýrnahettubilun

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

hvað orsakar minnkað útfall hjarta sem veldur AKI? (5)

A

1) hjartadrep
2) hjartsláttaróregla
3) hjartavöðvasjúkd
4) lokusjúkd
5) hjartaþröng

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

hvað er hjartaþröng?

A

pericardial tamponade

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

hvað veldur æðavíkkun sem veldur AKI? (3)

A

1) sýklasótt
2) ofnæmislost
3) lifrar- og nýrnaheilkenni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

hverju valda þrengsli í nýrnaslagæðum?

A

AKI

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

hvaða lyf valda AKI? (3)

A

1) NSAIDS
2) ACE hemlar
3) cýklósporín

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

hvað er cýklósporín?

A

ónæmisbælandi lyf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

hvernig æðasjúkdómar valda AKI? (2)

A

1) HUS

2) TTP

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

hvernig gauklabólga veldur AKI?

A

hraðágeng gauklabólga

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

hvað veldur bráðri millivefsnýnrabólgu sem veldur AKI? (4)

A

lyf

1) betalaktam sýklalyf
2) NSAIDS
3) súlfalyf
4) cefalósporin

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

hvað veldur bráðu pípludrepi sem veldur AKI? (2)

A

1) blóðþurrð

2) lyf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

hvað er foscarnet?

A

nýrnatokískt herpesveirulyf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

hvað er cisplatín?

A

krabbameinslyf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

af hverju fá flestir bata eftir AKI?

A

því pípluþekjan hefur mikla endurmyndunarhæfni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

hvaða vaxtarþættir koma að endurhæfingu pípluþekjunnar? (3)

A

1) EGF (epidermal growth factor)
2) HGF (hepatocyte growth factor)
3) IGF-1 (insulin like growth factor-1)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

hvað veldur teppu í þvagvegum? (4)

A

1) steinn
2) æxli
3) örvefsmyndun
4) forhúðarþrengsli

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

hvernig greinir maður milli AKI og langvinns nýrnasjúkdóms? (3)

A

1) skyndilegt eða hægfara
2) eðlileg eða smá nýru
3) blóðleysi í langvinnum

39
Q

oliguria á íslensku?

A

þvagþurrð

40
Q

skilgr á oliguriu?

A

<400 ml þvags á sólarhr

41
Q

skilgr á anuriu?

A

<50 ml á sólarhr

42
Q

hvað veldur anuriu? (3)

A

1) alger teppa
2) svæsið lost
3) svæsin gauklabólga

43
Q

hvernig lítur þvagskoðun út í AKI vegna blóðflæðisskerðingar? (2)

A

1) ómarkvert botnfall

2) hýalínafsteypur

44
Q

hvernig lítur þvagskoðun út í AKI vegna þvagfæðihindurnar? (4)

A

1) væg próteinmiga
2) blóðmiga
3) hvítkornamiga
4) kristallar

45
Q

hvernig lítur þvagskoðun út í AKI vegna bráðs pípludreps? (4)

A

1) væg próteinmiga
2) pípluþekjufrumur
3) pípluþekjufrumuafsteypur
4) dökkar kornóttar afsteypur

46
Q

hvernig lítur þvagskoðun út í AKI vegna bráðrar gauklabólgu? (3)

A

1) meðalsvæsin eða svæsin próteinmiga
2) blóðmiga
3) rbk afsteypur

47
Q

hvernig lítur þvagskoðun út í AKI vegna bráðrar millivefsnýrnabólgu? (5)

A

1) væg próteinmiga
2) blóðmiga
3) hbk miga
4) hbk afsteypur
5) rauðkyrningar

48
Q

fylgikvillar bráðs nýrnaskaða? (6)

A

1) ofgnótt UFV
2) hyperkalemía
3) metabolic acidosis
4) hyperfosfatemía
5) hypoCalsemía
6) þvageitrunarheilkenni

49
Q

einkenni og fylgikvillar þvageitrunarheilkennis? (6)

A

1) ógleði og uppköst
2) pericarditis
3) pleruitis
4) röskun á meðvitund
5) blóðleysi
6) aukin blæðingartilhneingin

50
Q

meðferð við AKI? (4)

A

1) viðhalda blóðrás með vökva og æðavirkum lyfjum
2) leiðrétta efnaskiptaraskanir
3) seponera lyfjum ef þarf
4) bara nota þvagræsilyf ef ofgnótt vökva

51
Q

hvað gerir maður ef mikil vökvasöfnun? (4)

A

1) takmarka salt
2) takmarka vökva við 1 L á dag
3) þvagræsing
4) blóðsíun ef þarf

52
Q

hvernig meðhöndlar maður hyperkalemíu? (8)

A

(í röð eftir alvarleika)

1) kalsíumglúkónat
2) glúkósi
3) insúlín
5) beta2 adrenvrkur örvi
6) natríumbíkarbónat
7) katjónaskiptar
8) blóðskilun

53
Q

hvernig meðhöndlar maður metabolic acidosis?

A

með natríumbíkarbónati

54
Q

hvernig meðhöndlar maður hyperfosfatemíu?

A

fosfatbindandi lyf (kalsíumkarbónat)

55
Q

hvað er desmópressín?

A

vasopressin sem lyf, antidiuretic lyf. Örvar vatnsendurupptöku í nýrum

56
Q

hefðbunudnar ábendingar fyrir skilun? (4)

A

1) svæsin ofgnótt UFV með lungnabjúg
2) hyperkalemía
3) svæsin metabolic acidosa
4) þvageiturn sem veldur meðvskerðingu, pericardit eða auknum blæðingum

57
Q

algengar dánarorsakir veikra AKI sjúklinga? (2)

A

1) sýkingar

2) blæðingar

58
Q

af hverju veldur AKI blæðingum og sýkingum?

A

?

59
Q

er algegnt eða sjaldgæft að einkennalaus prótein eða blóðmiga fylgi focal segmental gn?

A

algengt

60
Q

hvað ræður alvarleika gauklabólgu?

A

útbreiðsla bólgu í gauklunum

61
Q

hvað getur valdið membranoproliferative gn? (3)

A

1) lupus
2) pericarditis
3) lifrarbólga C
(það sem veldur ónæmisfléttumyndun)

62
Q

hvað getu valdið membranous nephropathy? (3)

A

1) lupus
2) lifrarbólga B
3) illkynja sjúkdómar

63
Q

hvernig er gauklasjúkdómum flokkað eftir klínískum heilkennum? (5)

A

1) einkennalaus prótein eða blóðmiga
2) nephrotic syndrome
3) nephritic sydnrome
4) rapidly progressive gn
5) langvinn gauklabólga

64
Q

nephritic syndrome á íslneksu?

A

nýrnabólguheilkenni

65
Q

min change: nephrotic eða nephritic?

A

nephrotic

66
Q

membranous nephropathy: nephrotic eða nephritic?

A

nephrotic

67
Q

focal segmental gn: nephrotic eða nephritic ?

A

oftar nephrotic

68
Q

Membranoproliferative gn: nephrotic eða nephritic ?

A

aðeins oftar nephrotic

69
Q

Proliferative gn: nephrotic eða nephritic?

A

aðeins oftar nephritic

70
Q

algengasta tegund gauklabólgu?

A

IgA

71
Q

orsök IgA nýrnameins?

A

óþekkt

72
Q

3 meinmynduarferli í nephrotic?

A

1) sköddun á þekjufrumum gaukla
2) útfellingar ónæmisfléttna í subepitheliail space
3) útfellingar sem valda röskun á grunnhimnu gaukla

73
Q

dæmi um frumkomna nephorit sjúkdóma? (3)

A

1) focal segmental
2) membranous nephropathy
3) minimal change disease

74
Q

dæmi um secondary nephrotic sjúkdóma? (4)

A

1) sykursýkisnýrnamein
2) amyloidosis
3) lupus
4) hepatit b c

75
Q

Algengasta orsök nýrungaheilkennis af óþekktum toga hjá fullorðnum?

A

membranous nephropathy (40%)

76
Q

sjúkdómsgangur í membranous nephropathy? (3)

A

1) Þriðjungur fær sjálfkrafa rénun
2) Þriðjungur hefur viðvarandi prótínmigu en fær ekki alvarlega nýrnabilun
3) Þriðjungur kominn með lokastigsnýrnabilun eftir 10 ár

77
Q

meðferð við focal segemetnal gn?

A

sterar í 4-6 mánuði

78
Q

geta fullorðnir fengið minimal change?

A

já 20% af nephrotic hjá full.

79
Q

meðferð við min chagne?

A

sterar í 8 vikur

80
Q

klínísk skilgr sykursýkisnýrnameins? (4)

A

1) albúmínmiga >300 mg /dag
2) GSH minnkar um 1ml/mín á mánuði
3) HTN
4) engin önnur orsök

81
Q

hvaða flokkur streptókokka veldur poststrep gn?

A

flokkur A

82
Q

hvað er CH50 og C3?

A

CH50 er próf á virkni complementa.

C3 er komplemnet þáttur, snemma í ferlinu

83
Q

er hraðágeng gauklabólga meðhöndlanleg?

A

já þarf tafarlausa meðferð

84
Q

meðferð við hraðágeng gauklabólgu? (3)

A

1) sterar í æð og síðan munn
2) cýklófosfamíð
3) blóðvökvaskipti ef and-GBM

85
Q

hvað er cýklófosfamíð?

A

ónæmisbælandi og krabbameinslyf

86
Q

algengi langvinns nýrnasjúkdóms?

A

5-10%

87
Q

skilgr á langv nýr? (2)

A

í 3 mánuði annað hvort:

1) teikn um skemmdir skv þvag eða myndgreiningu
2) gsh <60

88
Q

Hverjir eru í mestri áhættu á að fá langvinnan nýrnasjúkdóm? (4)

A

1) sj með sykursýki
2) sj með htn
3) sj með hjarta og æðasjúkd
4) ættinjgar sj með nýrnabilun

89
Q

Virðist mjög góður mælikvarði á en mæling er mun dýrari en mæling kreatíníns?

A

cystatín-c

90
Q

2 einföld próf til að greina langvinnan nýrnasjúkdóm?

A

1) reiknaður GSH

2) AKH (oft morgunsýni)

91
Q

hvað jafngildir prótei´nmigu > 3 g á dag?

A

AKH>250 mg/mmól

92
Q

við hvaða gsh í CKD gera fylgikvillar vart við sig?

A

30-60 ml/mín/1,73m2

93
Q

áhrif ckd á d vítamín?

A

það minnkar framleiðsla á d vít í nýrum?

94
Q

hvað er lsnb?

A

lokastigs nýrnabilun? (ESRD)