Krabbamein Flashcards

1
Q

hvað greinast margir árlega með brjóstakrabbamein?

A

200 manns

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

hve stór hluta krabbameina hjá konum eru brjóstakrabbamein? og hve stór hluti krabbameina hjá körlum er prostata

A

25%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

hver er helidarfjöldi krabbameina hjá bæði konum og körlum?

A

800 og 800

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

hve stór hluti kvenna fær brjóstakrabbamein og hve stór hluti karla fær prsotata cancer?

A

10% og 10%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

hve stór hluti fólks fær krabbamein á lífsleiðinni?

A

40%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

nýgengi hvaða krabbameins hefur hríðfallið síðan 1950?

A

magakrabbamein

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

nýgengi hvaða krabbameins hefur stigmagnast síðan 1950?

A

lugnnakrabbamein

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

nýgengi brjóstakrabbameins hefur stigmagnast síðan 1950 s/ó

A

ó, aukist svolítið

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Árið 1918 létust um 30% manna af völdum sýkinga , s/ó?

A

ó, 50%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Árið 2018 látast um 80% karla og kvenna af völdum annað hvort krabbameina eða hjarta og æðasjúkdóma. s/ó

A

Ó, 60%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Á síðustu 20 árum hefur nýgengi krabbameina almennt aukist árlega um 0,5%, en nýgengi brjóstakrabbameins og krabbameins í blöðruhálskirtli hefur aukist um rúmlega 1% eða helmingi meir, S/Ó

A

S

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

á síðustu 20 árum hefur nýgengi krabbameina aukist um 5%

A

Ó, 10%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Nýgengi krabbameina er sennilega ekki lengur að aukast og er rúmlega 300/100.000, S/Ó

A

S

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Dánartíðni er heldur minnkandi, en er ennþá um 105/100.000. S/Ó

A

S

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

hvaða krabbamein fengu japanarnir sem fluttu til usa og hvað hættu þeir að fá? (4)

A

blöðruháls og brjóst rauk upp.
ristill jókst svolítið.
magi snarlækkaði

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

hvernig meðhöndlar maður meinvörpp í holhönd konu?

A

eins og brjóstacancer á stigi II

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

hversu algeng eru æxli af óþekktum toga?

A

1% æxla (15 á ári)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

4 ástæður fyrir því að æxli valdi paraneoplastisku syndrome?

A

1) framleiðsla hormóna eða vaxtarþátta
2) mótefnamyndandir (immunocomplexar)
3) virkjun eða hömlun á efnaskiptum
4) virkjun eða hömlun á efnaskiptaferlum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

hversu algegnt er paraneopastlic syndrome meðal krabsjúkl?

A

10% f´það

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

5 helstu krabamein sem valda paraneoplastic syndorme?

A

1) lungu
2) eggjastokkar
3) eitlar
4) nýru
5) brjóst

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

hvað er í MEN I?

A

1) Pituitary
2) Parathyroid
3) Pancreas
1=PPP

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

hvað er í MEN II

A

1) Thyroid
2 Parathyroid
3) Medullur

2=TPM

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

hvað framleiðir nýrnahettu æxli í MEN 2?

A

katekólamín

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

praktísk gildi paraneoplastikst syndrome? (3)

A

1) einkenni leiða til greiningar
2) geta sagt til um meðferðarárangur þegar minnka og að sjúkd taki sig upp aftur
3) geta bent á lyfjatarget

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

hverju veldur ACTH seytun?

A

Cushings

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

paraneoplastic syndrome í SCLC? (2)

A

1) ACTH

2) SIAH

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

hvaða cancerar geta seytt ACTH? (4)

A

1) SCLC
2) NSCLC
3) thyomoma
4) briscancer

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

hvaða cancerar geta valdið SIADH? (4)

A

1) SCLC
2) NSCLC
3) mesótelíóma (í fleirðu)
4) briscancer

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

hvað er myasthenia gravis?

A

autoimmune sjúkd sem veldur lömunum t.d. í andliti

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

hvað er lambert-eaton syndrome?

A

autoimmne sjúkd sem hefur áhrif á taugavöðvamót, veldur skertri vöðvavirkni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

hvað veldur cachexiu?

A

1) skert inntaka

2) orkunýting krabbameinsfruma

32
Q

hvað er æxlishiti? (3)

A

1) hiti sem kemur á kvöldin
2) vegna cytokina frá æxlinu
3) blóð, lifrarmeinvörp og nýrnakrabbamein sérstaklega

33
Q

blóðsjúkdómar sem fylgja cancerum? (5)

A

1) thrombocytosis
2) erythrocytosis (nýrnacancer)
3) DIC (vægt)
4) autoimmune hemolytic anemia
5) anemia

34
Q

Paraneoplasíu heilkenni frá húð? (5)

A

1) Paget sjúkdómur
2) Acanthosis nigricans
3) Dermatomycositis
4) Peuts-Jegats
5) Scleroderma

35
Q

Hvað er acanthosis nigricans?

A

dökkar skellur á svitasvæðum

36
Q

hvað er Dermatomycositis?

A

útbrot á húð og vöðvaslappleik

37
Q

hvað er Peuts-Jegats?

A

Dökkir dílar í kringum munn

38
Q

hvað er scleroderma?

A

of mikil kollagen framleiðsla sem veldur sclerosu (kölkun) víða

39
Q

hversu algengt er kalkblæði í cancer?

A

15% allra sem deyja af völdum krabbameins

40
Q

Bráðavandamál í krabbameinssjúklingum:

Skilgreining

A

ástand sem þarf að hefja meðhöndlun við innan 24h sem getur annars valdið varanlegum skaða eða dauða

41
Q

hvernig krabbamein geta talist bráðavandamál við greiningu? (6)

A

1) bráðahvítblæði
2) hámalign lymphoma
3) SCLC
4) heilaæxli
5) anaplastic thyroid cancer

42
Q

krabbameins bráðavandamál vegna grunnsjúkdómsisn? (8)

A

1) heilameinvörp
2) þrenging að mænu
3) þrenging að loftvegum
4) lokun á líffærum
5) lokun á æðum eða blóðsegi
6) vökvasöfnun í pericardium
6) vökvasöfnun í pleura
7) tumor lysis syndrome
8) PE

43
Q

hvað er tumor lysis syndrome?

A

þegar krabfrumur eru drepnar og leysast upp og valda hyperkalemiu og hyperuricemiu m.a. sem getur eyðilagt nýru eða valdið arrythimum

44
Q

Helstu krabbamein sem valda heilameinvörpum? (4)

A

1) Lungnakrabbamein
2) Sortumein
3) Brjóstakrabbamein
4) Eitilfrumuæxli

45
Q

einkenni heilameinvarpa eru hægvaxandi s/ó

A

já en þau geta borið brátt að

46
Q

einkeni heilameinvarpa? (5)

A

1) höfuðverkur oft verri á morgnana
2) ógleði og uppköst (stundum uppköst án ógleði)
3) sjóntruflanir
4) krampar
5) sljóleiki, karakterbreytingar

47
Q

alvarlegasta einkenni heilameinvarpa?

A

heilabjúgur

48
Q

merki um heilameinvröp við skoðun? (3)

A

1) htn
2) papilluedema í augum
3) heilatauga vanvirkni

49
Q

meðferð við heilameinvörpum? (3)

A

1) dexametason i.v.
2) krampalyf fyrirbygjgandi
3) aðgerð og geislar

50
Q

hvar er algengast að krabbamein valdi þrýsing á mænu?

A

í brjósthrygg (70%)

51
Q

meðf við SVC syndrromre? (4)

A

1) dexametasón iv
2) súrefni
3) laser brennsla
4) geislameðferð og lyfja

52
Q

flokkun beinmeinvarpa? (3)

A

1) lytísk
2) beinmyndandi
3) blandæxli

53
Q

hvað þýðir lýtískt?

A

eyðandi

54
Q

algengasta ástæða verkja hjá krabsjúkl?

A

æxlisvöxktu í beinum

55
Q

hvert fara 80% beinmeinvarpa? (2)

A

í hryggsúlu og rifbein

56
Q

hvert fara 20% beinmeinvarpa? (3)

A

1) í mjaðmagrind
2) höfuðkúpu
3) lærleggi

57
Q

4 tegundir verkja?

A

1) somatic verkur
2) visceral verkur
3) neuropathic verkur
4) mekanískur verkur

58
Q

hvernig er somatic verkur?

A

áverki á vef sem veldur staðbundum og stöðugum verk

59
Q

hvernig er visceral verkur? (2)

A

1) verkur vegna sársaukaertingar á öðrum stað.

2) kemur í byljgum/krömpum

60
Q

hvernig er neuropathic verkur? (3)

A

1) vegna þrýstings á taugar
2) stendur lengi yfir
3) brunatilfinning

61
Q

hvernig er mekanískur verkur? (1)

A

verkur sem kemur við hreyfingu

62
Q

hvernig verkur er beinverkur?

A

sómatískur og mekanískur

63
Q

hvaðan kemur beinverkur?

A

helst frá beinhimnunni

64
Q

meðferð við beinmeinvörpum? (5)

A

1) geislar
2) lyfjmeðeferð
3) nsaids
4) ópíöt
5) bisfosfónöt

65
Q

vandamál við beinmeinvörp? (5)

A

1) verkir
2) brothætta
3) þrýsingur á heila eða mænuþrengsli
4) hypercalcemia
5) mergbilun

66
Q

algengi sarkmeina meðal æxla hjá öllum og hjá börnum?

A

1% allra æxla

og 7% hjá börnum

67
Q

algengasti staður mjúkparta sarkmeina?

A

neðri útlimir 37%

68
Q

flestir krab.sjúkdómar eru ekki læknanlegir þegar greinast með fjarmeinvörp, s/ó

A

S

69
Q

flestir krab.sjúkdómar eru læknanlegir með krabbameinslyfjum einum og sér s/ó

A

ó, þarf oftast skurðaðgerð eða geislameðferð

70
Q

hvaða krabsjúkdómar eru læknanlegir eftir að fjarmeinvörð greinast? (4)

A

1) sarkmein
2) ristill
3) skjaldkirtill
4) HNE æxli
(fleiri)

71
Q

hvaða krab.sjúkdómar eru læknanlegir með lyfjum eingöngu? (4)

A

1) eistu
2) eitlar
3) hvítblæði
4) æxli hjá börnum

72
Q

almennar aukaverkanir krablyfja? (9)

A

1) slímhúðarbólga
2) ógleði uppköst
3) blöðrubólga
4) ófrjósemi
5) vöðvaverkir
6) hárlos
7) sáramyndanir
8) mergbæling
9) æðabólgur, blóðtappar

73
Q

hvaða lyf gefur maðr brca sjúkl?

A

PARP hemla

74
Q

hvað veldur ófrjósemi í krablyfjum hjá körlum?

A

minnkuð sæðisframleðisla (ekki áhrif á hormón)

75
Q

hvað veldur ófrjósemi í krablyfjum hjá konum?

A

minnkuð hormónaframleiðsla (ekki áhrif á eggbúskap)