MÍTÓSA

Question 1

mítósa

Answer 1

dótturfruma eftir frumuskiptingu hefur nákvæmt afrit af DNA móðurfrumunnar

Question 2

erfðamengi tegundar

Answer 2

allt DNA í einni frumu

Question 3

frumuhringurinn

Answer 3

lífsferill frumunnar

Question 4

systur-litningsþræðir

Answer 4

• tvöfaldaður litningur
• aðskiljast í frumuskiptingu

Question 5

þráðhaft

Answer 5

heldur systur-litningum saman með próteinum

Question 6

leiðandi þáttur

Answer 6

afritast samfellt

Question 7

eftirþáttur

Answer 7

afritast í bútum

Question 8

ferli mítósu

Answer 8

• litningar myndast
• litningar tvöfaldast og systurlitningsþræðir myndast
• systurlitningsþræðir aðskiljast og fruman skiptir sér

Question 9

fasar frumuhringsins

Answer 9

• M-fasi
• interfasi

Question 10

M-fasi

Answer 10

jafnskipting þ.s. litningum er skipt og umfrymisskipting

Question 11

interfasi

Answer 11

• vöxtur frumu, afritun litninga og undirbúningur skiptingar
• tekur 90% tímans
• skiptist í G1, S (tvöföldun litninga) og G2 fasa (undirbúningur fyrir skiptingu)

Question 12

prófasi

Answer 12

• systurlitningapör myndast og hanga saman
• kjarnahjúpur og kjarnakorn byrjar að leysast upp
• spóluþræðir myndast

Question 13

prómetafasi

Answer 13

• geislaskaut færast í sitt hvorn enda frumunnar og krækja í systurlitningsþræði
• kjarnahjúpur hverfur

Question 14

metafasi

Answer 14

• systurlitningsþræðir raða sér á metafasaflöt
• spóluþræðir byrjaðir að festast í þráðhöft litninga báðu megin

Question 15

anafasi

Answer 15

• spóluþræðir tosa systurlitningsþræði í sundur

Question 16

telófasi

Answer 16

• frumulíffæri byrja að myndast og kjarni
• herpirák myndast og byrjar að skipta frumunni

Question 17

umfrymisskipting

Answer 17

• umfrymi frumunnar skiptir sér
• skarast á við telófasa
• herpirák myndast í dýrum
• frumuskífa myndast í plöntum

Question 18

í hvaða lífverum gerist tvíklofningur?

Answer 18

dreifkjörnungum

Question 19

tvíklofningur

Answer 19

• litningar tvöfaldast (eru allir ír hrúgu í umfrymi)
• eitt eintak í hvorum enda frumunnar
• frumuhimnan klemmd saman
• 2 dótturfrumur myndast

Question 20

stjórnun frumuhringsins

Answer 20

• tíðni frumuskiptingar fer eftir frumugerð og sérhæfingu
• efnafræðileg stjórnun: sameindir gefa merki

Question 21

efnafræðileg stjórnun frumuhringsins

Answer 21

• sameindir gefa merki (grænt ljós)
• sértæk stjórnhlið stöðva hringinn eða hleypa áfram

Question 22

hvernig er stjórnkerfið í krabbameinsfrumum?

Answer 22

það er bilað og fruman heldur áfram að fjölga sér þó hún sé ekki í lagi

Question 23

stjórnhlið frumuhringsins

Answer 23

G1, G2 og M hlið

Question 24

G1 hlið

Answer 24

• mikilvægasta hliðið
• tryggir heilbrigði frumu: stærð/næring/DNA
• opnar fyrir S-fasa

Question 25

G2 hlið

Answer 25

• tryggir óskemmt og afritað DNA
• opnar fyrir mítósu

Question 26

M hlið

Answer 26

• í mítósunni sjálfri
• tryggir að allir litningar séu fasti við spóluþræði og að þeir skiptist jafnt
• réttur fjöldi litninga í dótturfrumum
• opnar fyrir anafasa

Question 27

G0

Answer 27

• fasi sem fruman fer í ef hún fær ekki grænt ljós
• ástand án skiptingar
• flestar frumur í fullorðnum mannslíkama

Question 28

stjórnprótein - innra eftirlit

Answer 28

Cdk sem þarf cyclin til að virkjast

Question 29

ytri merki sem þurfa að vera til staðar

Answer 29

• þéttleikaháð hindrun
• festuháður vöxtur
• vaxtarhormón/næringarefni
• vaxtarefni

Question 30

þéttleikaháð hindrun

Answer 30

• frumur mynda einfalt lag og hætta síðan
• ef myndast gat í lagið skipta þær sér til að fylla upp í gatið

Question 31

festuháður vöxtur

Answer 31

frumur þurfa yfirborð til að geta skipt sér