FRUMULÍFFRÆÐI Flashcards

1
Q

hvert er stærsta frumulíffærið?

A

kjarninn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

hvað finnst inní kjarnanum?

A

DNA, prótein í flóka og litningar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

hvenær myndast litningar?

A

við frumuskiptingu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

hvað eru gen?

A

bútar af litningum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

hvað gerir kjarnahjúpur?

A

aðskilur kjarna frá umfrymi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

úr hverju er kjarnahjúpur?

A
  • stoðnet úr hornþráðum
  • tvöföld himna: ytri himna tengd frymisnetinu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

hvar eru kjarnaop?

A

á kjarnahjúpnum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

hvaða sameindir eiga greiða leið um kjarnaop?

A

vatn, jónir, ATP og smásameindir

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

hvað stýrir umferð stærri efna um kjarnann

A
  • kjarnaopsflóki
  • á kjarnahjúpnum
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

hvað fer fram í kjarnakorninu (e. nucleolus)?

A

smíði ríbósóma og framleiðsla próteina sem fara í gegnum kjarnaop

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

er kjarnakornið himnubundið frumulíffæri?

A

nei

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

úr hverju er kjarnakornið?

A

próteinum og rRNA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

hvar er kjarnanetja?

A

innan á kjarnahimnu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

hvaða frumulíffæri er orkuver frumunnar?

A

hvatberinn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

hvernig erfist hvatberinn?

A

frá móður

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

hvað er hvatberinn?

A

athafnasvæði efnahvarfa, sítrónusýruhringsins og rafeindaflutningskeðjunnar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

geta heilkjörnungar lifað án hvatbera?

A

já, þeir lifa snýkjulífi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

hvað útskýrir stórt yfirborðsflatarmál hvatberans?

A
  • slétt ytri himna en innri himnan er í ótal fellingum
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

hvernig skiptist hvatberinn í hólf?

A
  • slétt ytri himna
  • innri himna: millihimnurými og mergur
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

hvar fer frumuöndun fram?

A

í mergnum (í hvatberanum)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

taka ríbósóm og ensím þátt í frumuöndun?

A

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

hvernig gagnast stóra yfirborðsflatarmál innri himnunnar hvatberanum?

A
  • skapar pláss fyrir ensím sem hvata orkuvinnsluna
  • meiri myndun ATP
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

hvað eru ríbósóm?

A

örsmá frumulíffæri gerð úr RNA og próteini

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

hvar verða ríbósóm til?

A

í kjarnakorni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

hvernig skiptist ríbósóm í einingar?

A
  • stærri eining: 60s
  • minni eining: 40s
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

hvernig er nýmyndun próteina í umfrymi?

A
  • laus ríbósóm mynda prótein fyrir hvatberann
27
Q

hvert er hlutverk ríbósóma á hrjúfa frymisnetinu?

A
  • prótein framleiðsla: þýðing
28
Q

hvernig frumur innihalda mikið magn ríbósóma?

A

frumur sem framleiða mikið prótein (t.d. bris og nýrna)

29
Q

innhimnukerfið

A

samansett af frumulíffærum sem taka þátt í flutningi innan frumunnar

30
Q

hvernig ferðast efni innan innhimnukerfisins?

A

frumulíffærin eru annað hvort tengd beint eða flutningurinn fer fram í himnublöðrum

31
Q

hvaða frumulíffæri teljast til innhimnukerfisins?

A

kjarnahimna, SER og RER, golgi kerfið, leysikorn, oxunarkorn og safabólur

32
Q

frymisnet

A
  • skiptist í slétta og hrjúfa frymisnetið
  • himna í ótal fellingum
33
Q

hrjúfa frymisnetið

A
  • með ríbósómum á
  • mikil próteinframleiðsla
34
Q

hvort er SER eða RER framlenging af ytri kjarnahimnu?

A

hrjúfa frymisnetið (RER)

35
Q

próteinframleiðsla í RER

A
  • framhalds vinna próteina innan við himnu
  • smíði fosfólípíða fyrir himnur
36
Q

hlutverk slétta frymisnetsins

A
  • smíði fituefna: fosfólípíð, sterar og hormón
  • snikkun vatnsfælinna efna
  • afvirkjun eiturefna (lifur)
  • geymsla Ca2+ jóna
37
Q

hvaða frumulíffæri geymir Ca2+ jónir?

A

slétta frymisnetið (SER)

38
Q

hvað er vöðvafrymisnetið?

A

sérhæft slétt frymisnet í vöðvafrumum

39
Q

hvernig frumur hafa mikið SER?

A

þær sem framleiða hormón (lifrar-, nýrna- og kynfærafrumur)

40
Q

hvaða frumulíffæri tekur við af frymisnetinu?

A

golgifléttan/golgikerfið

41
Q

úr hverju er golgikerfið?

A

útflöttum himnublöðrum

42
Q

hvernig virka hliðin á golgikerfinu?

A
  • cis-hlið: botn staflans sem snýr að ER
  • trans-hlið: toppur staflans sem snýr frá ER og að himnunni
43
Q

hvernig flytjast efni í golgikerfinu?

A

efni flytjast með himnubólum cis->trans

44
Q

hvert er hlutverk golgikerfisins?

A

flokka, fullgera og pakka

45
Q

hvernig fer flokkun golgikerfisins fram?

A

prótein og lípíð sem berast frá ER er flokkað

46
Q

hvað gerist eftir flokkun efna í golgikerfinu?

A
  • ýmis nýsmíðuð prótein eru fullgerð
  • sykruhópum á glýkópróteinum er bætt á eða skipt út
47
Q

pökkun efna í golgikerfinu

A

próteinum/hormónum er pakkað í himnubólur og þeim beint á réttan stað (meltingarensím til lýsósóms, hormón út úr frumu)

48
Q

hvað eru leysikorn?

A

himnubólur með meltingarensímum (mjög súrt umhverfi)

49
Q

hvaða frumulíffæri sér um að eyða sködduðum frumuhlutum?

A

leysikorn

50
Q

hvað innihalda oxunarkorn?

A
  • oxandi ensím: β–oxun fitu
  • peroxíðmyndun: nýtist við niðurbrot eiturefna
51
Q

hvernig eru safabólur í dýrafrumum?

A
  • stórar himnubólur fylltar með vökva
  • stjórnun á vatnsinnihaldi og osmósuþrýstingi umfrymisins
  • ruslageymsla
52
Q

hvaða dýr geta tæmt safabólur sínar út í umhverfið?

A

sum frumdýr (einfrumungar) t.d. ildýr og skólpdýr

53
Q

safabólur í plöntufrumum

A

sér um að halda lögun frumu og geyma vatnsforða, geymslu bragð- og litarefna og úrgangsafurða (rusl)

54
Q

hvar eru bragð- og litarefni geymd í plöntufrumum?

A

í safabólum en stundum í sérstöku litkorni

55
Q

hvað geyma grænukorn?

A

blaðgrænu

56
Q

af hverju eru grænukorn samansett af?

A

stöflum af grönum (himnuskífum)

57
Q

hvað eru grönur?

A

himnuskífur í grænukornum

58
Q

í hvaða lífverum eru grænukorn?

A

ljóstillífandi lífverum

59
Q

hafa grænukornin sitt eigið DNA?

A

60
Q

hvað er blaðhold?

A

innra lag laufblaðs sem geymir frumur með grænukornum

61
Q

hvað eru plastíð?

A

himnupokar/bólur sem geyma forða (forðageymslur)

62
Q

hvað eru sterkjukorn?

A

plastíð

63
Q

eru litkorn plastíð?

A