Les 4: Vrij verkeer van goederen: niet-tarifaire maatregelen Flashcards
(42 cards)
1
Q
Wat zijn niet-tarifaire maatregelen?
A
- = alles wat niet rechtstreeks geld inhoudt, maar wel belemmerend werkt: art/ 34-35
- Kwantitatieve beperkingen
- Maatregelingen van gelijke werking
- Art. 34: kwantitatieve invoerbeperkingen = verboden (dus geen standstill). Veel duidelijker kan het niet zijn, maar wordt niet toegepast.
- Artikel 35: kwantitatieve uitvoerbeperkingen
2
Q
Arrest Geddo: 1973
A
- Definitie kwantitatieve beperkingen: “eenzijdige maatregelen die, de invoer, uitvoer of doorvoer, geheel of ten dele beletten”.
- In casu: belasting opgelegd door Italië aan binnenlandse producten ter spijzing van een fonds voor nationale rijstproducten → puur intern = valt niet onder de categorie kwantitatieve beperking.
3
Q
Wanneer komt er dan toch een uitvoerverbod?
A
- Idee: geen uitvoerverbod tussen lidstaten maar als het erop neerkomt (lees Corona): lidstaten toch ineens mondmaskers: uitvoerverbod.
- Dan is de vraag: mag dat wel? Waar was de Commissie om het verdrag toe te passen?
- Waarom deden de LS? Schaarste aan geneesmiddelen en we moeten die schaarste aanpakken → uitvoerverbod.
- Oorzaken schaarste: Plotse toename aan vraag (epidemie).
- Economische redenen (bv. hoge kost vs. lage winst)
4
Q
Hoe kan je schaarste aanpakken?
A
- Rapportageverplichting
- Stockverplichtingen, openbare dienstverplichtingen
- Boetes voor fabrikanten en groothandelaren
- Sneller marktvergunningen afleveren
- Uitvoerverbod: bv. black list en white list.
5
Q
Tobufar zaak?
A
- Het opleggen van een algemeen exportverbod op uitvoer uit 1 lidstaat → redenering niet volledig juist = het is een kwantitatieve beperking (nog erger dan een maatregel van gelijke werking).
- Verbod is niet geschikt: u heeft niet bewezen dat het verbod in staat is om de schaarste weg te werken.
- Dus: uitvoerverbod, verboden door het verdrag kan gerechtvaardigd worden (volksgezondheid).
6
Q
Wat met het verbod op niet-essentiële reizen en België?
A
- Europese Commissie vroeg ook aan België om het verbod op niet-essentiële reizen uit te leggen → uitgevochten op het ogenblik dat het verbod al lang is opgeheven = dit gebeurt heel vaak. De Commissie kijkt toe maar ageert niet voldoende snel.
*
7
Q
Wat is een maatregel van gelijke werking als een kwantitatieve beperking en arresten?
A
- Maatregel van gelijke werking als een kwantitatieve beperking: hetzelfde effect als een export en importban.
- Dassonville
- Cassis de Dijon
- Mickelsson en Roos
8
Q
5 elementen Dassonville:
A
- Handelsregeling
- Van een lidstaat
- Die de interstatelijke handel kan belemmeren
- Al dan niet rechtstreeks
- Daadwerkelijk of potentieel
9
Q
Hoe passen we Dassonville nu toe?
A
- Elke maatregel + belemmering
- Van een lidstaat in ruime zin + door bepaalde particulieren (Fra.bo)
- Die de interstatelijke handel kan belemmeren op effecten gebaseerde benadering, geen de minimis in het interne marktrecht (↔ mededingingsrecht).
- Al dan niet rechtstreeks = diverse soorten beperkingen: met of zonder onderscheid toepasbaar, (in)directe discriminatie, beperkend maar niet discriminatoir.
- Daadwerkelijk of potentieel
10
Q
Wat is de richtlijn 1969 houdende opheffing van de maatregelen van gelijke werking
A
- Heel modern, ook al is het oud!
- De hele evolutie van de rechtspraak zat hier al in: heel ruime definitie van maatregelen: dus ook administratieve handelswijzen, ook overheidsinstantie, ook aansporingen (Buy Irish zaak).
- Alle discriminatoire met onderscheid toepasselijke maatregelen opheffen. Dat is heel verregaand!
- Nog verder: ook alle, zonder onderscheid toepasselijke productvereisten moet u opheffen (zie later voor concept productvereisten): elke keer dat je als producent verplicht bent de vorm, de verpakking, de samenstelling,… moet aanpassen → dan speelt de last van de dispariteiten (de dual regulatory burden = voldoen aan 2 regelingen): ontzettend belemmerend voor interne markt → moet worden opgeheven.
11
Q
Arrest Dassonville?
A
Zaak over parallel import: familiebedrijf dat strijdt tegen de grote exclusieve distributeur in België:
- Vader en zoon halen vanuit Frankrijk Schotse whiskey naar België: geen certificaat van oorsprong vereist als het naar Frankrijk gaat. België vraagt wel zo een certificaat want Schotse whiskey is een beschermde titel = niemand kan dit want dit wordt niet gevraagd in andere landen.
In deze zaak: art. 34: “Dassonville formule”: “Iedere handelsregeling der lidstaten die de intracommunautaire handel al dan niet rechtstreeks, daadwerkelijk of potentieel kan belemmeren, is als een maatregel van gelijke werking als een kwantitatieve beperking te beschouwen”.
12
Q
Arrest Cassis de Dijon: 1979
A
- Verbod om alcoholische dranken <25% verboden als vruchtenlikeur in Duitsland: “u mag invoeren, maar niet verhandelen” = essentie maatregel van gelijke werking:
- Men verbiedt het niet = invoerverbod zou dat zijn, zelfs kwantitatieve maar exact hetzelfde resultaat, hetzelfde effect want niemand gaat het invoeren.
- Ratio: volksgezondheid, geen omgekeerde discriminatie.
- Hof: maatregel van gelijke werking → je mag rechtvaardigen. Duitsland probeert: volksgezondheid (als er veel alcohol inzit besef je het pas?), consumentenbescherming, geen omgekeerde discriminatie. Argumenten van tafel geveegd.
13
Q
Wat is de essentie van Cassis de Dijon?
A
- Essentie: iets moet niet discriminatoir te zijn om toch te belemmeren. Als die Franse producent het product zou moeten wijzigen = heel belemmerend want potentieel 27 verschillende regelingen gaat moeten volgen en zo geraken we er nooit uit en nooit interne markt.
- Gaat verder dan Dassonville: benadrukt de nationale regelgevende autonomie:
- We moeten elkaar minimaal vertrouwen als we in een interne markt willen samenleven → elkaars producten, die regulier verhandeld worden = wederzijds erkennen. Heel belangrijk: zie Europese Akte 1986: hier wordt dit verder uitgewerkt.
- Race to the bottom?
14
Q
Arrest Walter Rau?
A
- Geding over margarine tussen 2 particulieren met een Belgische handelaar daarin betrokken. Belgische handelaar koopt margarine in Duitsland: plastic kuipje met afgeknotte kegelvorm maar Belgische wetgeving vereist kubusvorm.
- Productvoorschriften mogen niet onder het EEG-voorschriften zegt de Belgische afnemer dus het maakt niet uit. Belgische afnemer checkt nog eens en die blijkt niet hard veranderd dus de regelgeving vraagt nog steeds kubusvorm en dus Duitse leverancier wil dit afdwingen dat het wordt afgenomen.
- Belgische handelaar wordt heel hard geschaad door de Belgische normen maar blijft toch de Belgische wetgever verdedigen en zegt: dit is nodig dat wij in België zo een systeem hebben want anders zou de consument worden misleid.
- Dual regulutoary burden = dubbele last
15
Q
Wat zei het Hof in Walter Rau?
A
- Het Hof erkent dit als een maatregel van gelijke werking die belemmerend is en die gerechtvaardigd kan worden en consumentenbescherming is een goede rechtvaardiging maar er zijn een alternatief kunnen zijn = bv. etikettering.
- Belgische advocaat: EU-regel over wat er moet staan op een margarineverpakking en die regelgeving verbiedt mij om deze verduidelijking te vragen. Hof verwerpt dat (terecht maar goed gevonden).
16
Q
Wat is het probleem met de hele brede Dassonville formule?
A
- Misbruik van de enorme brede Dassonville formule: heel breed toepassingsgebied → beslissingen van democratisch parlement waar ze het niet mee eens zijn onderuit te halen via EU recht en zo het HvJ in een vervelende hoek duwen = geïnstrumentaliseerd in politiek geladen discussies.
- Over regels: hoe producten maken:
- Bv. deur aan deur verkopen.
- Bv. winkels na een bepaalde tijd niet open
- Bv. zondagsluiting: dan kan ik minder producten uit het buitenland verkopen.
- Juist daarom wil het Hof niet betrokken te zijn in de zaken. Het Hof weet niet goed hoe (vrij amateuristisch). De regelingen vormen de neerslag van politieke keuzes en niet tot doel de handelsstromen tussen LS te beheersen. Effecten “louter hypothetisch”?
- Allemaal waar maar de Dassonville formule is nu eenmaal zo breed.
17
Q
Wat doet het Hof verkeerd in de arresten na Dassonville?
A
- Het Hof gaat toch proberen om die zaken buiten te krijgen maar het Hof kan niet kiezen onder stap 1 (vrij verkeer is niet van toepassing) of stap 3 (vrij verkeer wel van toepassing maar je hebt een rechtvaardiging).
- Hof kan niet kiezen en dus in 1 enzelfde arrest hetzelfde interpreteren.
- Arrest Cinéthèque: 1985
- Arrest Torfaen: handel op zondag: 1989
- Arrest Keck & Mithouard: 1993
18
Q
Arrest Cinéthèque: 1985
A
- Video’s op de markt te brengen binnen een bepaalde periode dat de film uit de zalen was dus de video’s niet té snel op de markt brengen.
- Hof voelt weer: politieke keuze van een democratisch parlement.
- Hof: Artikel 34 niet van toepassing.
- Maar in een ander arrest verwijzen ze naar dit arrest: “slechts verenigbaar met het … vrij verkeer van goederen als legitiem doel + proportioneel”.
- Dus: art. 34 is wel van toepassing maar je kan de maatregel rechtvaardigen. Dus wat is het?
19
Q
Arrest Torfaen
A
- Nationaal recht verbiedt handelaars winkel te openen op zondag: de nationale rechter moet maar de situatie oplossen = dit is geen goede situatie en ook in de rechtsleer was daar een storm van kritiek op die RS.
20
Q
Arrest Keck & Mithouard (1993)
A
- Hier geeft het Hof openlijk toe dat ze verkeerd bezig waren: zaak ging over het verbod met verlies = strafrechtelijk vervolgd en als verweermiddel roept die het EU recht in.
- Hof geeft écht toe dat ze de bestaande rechtspraak gaat herzien.
21
Q
Wat zijn de Keck-voorwaarden?
A
- Dus een groep maatregelen niet meer onder toepassingsgebied van art. 34: bepaalde verkoopmodaliteiten aan banden leggen of verbieden: Voorwaarden:
- Nationale maatregel moet gaan over een verkoopmodaliteit
- Geen discriminatie: van toepassing op alle marktdeelnemers.
- De maatregel moet dezelfde, zowel in rechte als in feite, verhandeling binnenlandse als buitenlandse producten als producten van andere lidstaten.
22
Q
Wat is het gevolg als aan de Keck voorwaarden is voldaan?
A
- Wanneer aan die voorwaarden is voldaan, heeft immers de toepassing van die nationale regeling niet tot gevolg dat de toegang tot de markt wordt verhinderd of meer wordt bemoeilijkt dan nationaal = buiten de werkingssfeer.
- Toegang = aparte of is dit een samenvatting van de andere, maar niet iedereen dacht daar zo over.
23
Q
Wat wordt er door Keck allemaal uit het toepassingsgebied gehaald?
A
- Keck schokgolf maar daarna discussie wat de impact is = wat wordt er allemaal uit het toepassingsgebied van art. 34 gehaald?
- Omstandigheden van tijd en plaats: waar goederen worden verkocht: verkoopmodaliteiten: bv. handel op zondag, openingsuren
- Manier waarop goederen worden verkocht: internet of niet? Dat zijn ook verkoopmodaliteiten
- Reclame: hier begint de discussie: bv. reclame voor apotheken.
24
Q
Waarover is er discussie ontstaan na Keck?
A
- Discussie: gebruiksbeperkingen, minimumverkoopprijzen → moeten we dit ook toepassen op andere vrijheden (Alpine Investments). Daar rees de vraag of een absoluut verbod onder cold calling complexe producten te verkopen = is dat ook een verkoopmodaliteit dus buiten toepassing van vrij verkeer van diensten?
- Hof: rechtspraak Keck herhaalt maar in dit geval gaat Keck niet spelen want de toegang tot die buitenlandse markt wordt belemmerd = de toegang mag niet belemmerd worden opdat het van toepassing zou zijn.
- Iedereen is het erover eens dat Keck een heel belangrijk arrest was, duidelijk signaal en daarna ook veel minder controversiële zaken = effect is bereikt.
25
Wat is het gevolg als je voldoet aan de Keck voorwaarden?
* Gevolg: als je zegt, iets komt niet onder het toepassingsgebied → dan moet je het ook niet rechtvaardigen:
* Belangrijk voor niet-economische waarden, ze moeten altijd de rechtvaardigingstoets doorstaan (defensieve positie) maar dus hier niet. Je hoeft niet te rechtvaardigen want het hele artikel is niet van toepassing.
* Ook constitutioneel heel belangrijk: heel veel bevoegdheden terug naar nationale parlementen die ze waren kwijtgeraakt omdat elke nationale rechter hun wet kon onderuit halen op grond van de Dassonville formule = significant arrest.
26
Wat is het probleem bij Keck bij de redenering?
* Klein probleem: een zekere verwarring tussen stap 1 en stap 2 in de redenering:
* Als 1 van de voorwaarden van Keck is dat er geen discriminatie mag zijn, dat de maatregel zonder onderscheid van toepassing moet zijn, ook geen verschil in effect van behandeling → gaat over deel is het een discriminatie? Is het een belemmerende discriminatoire maatregel en de oplossing:
* Als die voorwaarde vervuld is = dan is Keck niet van toepassing dus eigenlijk ga je het antwoord op stap 1 bepalen in functie van je antwoord = welk soort beperking is dit → conceptuele verwarring tussen beide stappen. Blijft heel belangrijk arrest en is nog steeds springleven.
27
Wat zijn de arresten post-Keck?
1. Mars: 1995
2. Commissie v Italië: aanhangwagens 2009
3. Mickelsson & ROOS
Ook tweede serie: wetgeving over prijzen:
1. Scotch Whiskey Association: 2015
2. Deutsche Parkinson Vereningung: 2016
28
Arrest Mars?
* Marketingcampagne waarbij ze +10% aangeven maar die staat op 30% van de verpakking. Duitse vereniging ter bestrijding van oneerlijke mededinging = misleidend voor de consument → kort geding.
* Stel dat als detailhandelaar de repen moet verkopen, dan ben je niet meer vrij: ofwel verhoog je de prijs tov vroeger (voor de 10%), dan is het 10% met een extra prijs ofwel behoud je je prijs → probleem vrije mededinging = verliest autonomie om prijszetting te doen.
* Typisch voorbeeld van een productvoorschrift = aanduiding mag niet zoveel groter zijn → gaat u dwingen om de repen te herverpakken. Dit is een **maatregel van gelijke werking.**
29
Arrest Mars? Hof?
* Dit mag je rechtvaardigen: consument misleid? → Hof zegt: we gaan niet uit van een domme consument, maar een redelijke consument met redelijk onderscheidingsvermogen. Dus die ziet zelf dat dat geen 10% is.
* Ander argument zegt Hof: prijs op hetzelfde niveau = positief voor de consument en het consumentenwelzijn.
30
Commissie / Italië: aanhangwagens (2009)
* **Gebruiksbeperkingen**: gebruik van aanhangwagens door motorfietsen verboden in Italië omwille van verkeersveiligheid. Door dat verbieden: onmogelijk om die dingen nog te gebruiken = gebruiksbeperking → de volledige import stil want je wil niet meer kopen.
* Hof: zonder vermelding Keck, maar met vermelding van toegang
* "Het gebruiksverbod heeft een aanzienlijke invloed op het consumentengedrag, dat een negatieve uitwerking heeft voor de toegang".
* Dus de test van art. 34 moeten doorstaan maar je kan het rechtvaardigen door verkeersveiligheid = MGW! Dus het is meer dan een verkoopmodaliteit want anders had je via Keck had art. 34 niet van toepassing geweest. Maar ook geen productvoorschrift.
31
Arrest Deutsche Parkinson Vereinigung (2016)
* Willen zo goedkoop mogelijk medicijnen en er is een uniforme prijs voor medicijnen → PV aan het Hof: uniforme prijsregeling belemmert de toegang tot de Duitse markt. Iemand die goedkoper wil aanbieden gaat niet.
* Duitsers zeggen: anders zou niet overal medicijnen zijn: bv. kleine apotheken in dorpen. Commissie zegt: nee, als je zou differentiëren in prijs zou het misschien interessanter zijn om naar de kleine dorpen te gaan.
* Deel van Kech wordt vernoemd → deze maatregel gaat vooral de spelers uit andere lidstaten raken. Maar Kech zelf wordt niet vernoemd = **maatregel "niet geschikt".**
* ****Hof wil gedetailleerde bewijzen zien: bv. economische studies om te bewijzen voor bv. volksgezondheid te beschermen.
* Probleem: Kech wordt niet meer genoemd → Hof zelfstandig vereiste gevonden in die toegang? Wat de toegang belemmerd pakken we aan, alles wat niet = buiten toepassingsgebied art. 34.
32
Vraag: leeft Kech nog?
Antwoord prof en president Hof van Justitie: we leven in een nieuwe wereld waarin er 3 nationale restrictieve maatregelen van maatregelen van gelijke werking die je moet onderscheiden.
1. **Productvoorschriften**: hiervoor verandert er niets → maatregelen van gelijke werking en je moet ze rechtvaardigen.
2. **Verkoopmodaliteiten**: niet super duidelijk wat hieronder valt, maar als je aan de Kech-voorwaarden voldoet = buiten toepassing van art. 34.
3. **Maatregelen noch productvoorschriften, noch verkoopmodaliteiten: bv. gebruiksbeperking** (Commissie v. Italië, Mickelsson & Roos); prijsregulering → ook maatregelen van gelijke werking indien ze de toegang tot de markt belemmeren. Dit is de juiste manier om dit te onderscheiden.
33
Hoe werkt de rechtvaardiging bij art. 34?
1. Discriminerende maatregelen: enkel te rechtvaardigen onder art. 36
2. Niet-discriminerende maar beperkende maatregelen: onder art. 36 en/of onder rule of reason
3. Indirecte discriminatie? Dit blijft een probleem.
34
MPC: een indirect discriminerende nationale maatregel over vrij verkeer van goederen:
1. a) kan alleen worden gerechtvaardigd onder art. 36
b) kan worden gerechtvaardigd onder zowel art. 36 als rule of reason
c) geen idee
d) ik weet het niet en het Hof ook niet
d: het Hof weet het niet maar enkel voor deze vrijheid!
35
Is art. 36 dan andere artikelen voor rechtvaardiging?
* Bv. gezondheid en leven van personen, dieren of planten
* Nationaal artistiek historisch en archeologisch bezig
* IP
* Staat er genoeg: art. 36 is de uitzondering van art. 34 dus restrictief te interpreteren. Zouden we art. 36 dan niet moeten uitbreiden? → het milieu!
* Ondertussen ook milieu aanvaard = contra legem.
* Essent zaak: Advocaat Generaal: zeggen tegen het Hof: beschouw milieu ook ingeschreven in art. 36. Het is niet omdat je beroep kan/mag doen op art. 36 dat je alles zomaar kunt rechtvaardigen, ongeacht hoe discriminatoir → nog steeds de proportionaliteitstoets!
* Het is niet voldoende om een grond uit art. 36 te hebben en ook nog zorgen dat er geen willekeurige discriminatie is.
36
Hoe gebeurt de rechtvaardiging voor rule of reason?
* Rechtvaardiging: rule of reason:
* Diploma = moet dit erkend worden in het gastland? Als je diploma niet erkent = dubbele controle? Dat zit ook in de rule of reason.
* Toe passen van de rule of reason.
* Wat is erkend?
* Geen exhaustieve lijst vind je in de Dienstenrichtlijn, ondanks dat die niet gaat over het vrij verkeer van goederen = overzicht van dwingende redenen van algemeen belang. Zeer lange lijst die zich vandaag of morgen verder kan uitbreiden.
37
Wat is een belangrijk onderscheid hier met tarifaire belemmeringen?
* Heel belangrijk onderscheid met de tarifaire belemmeringen: je kan wel rechtvaardiging vinden maar die zal er anders uitzien = directe of indirect discriminerende of een niet-discriminerende.
38
Arrest Scotch Whiskey Association: 2015
* Willen alcoholmisbruik tegengaan via de verhoging van prijs van alcohol. Normaal gezien: accijnsverhoging. De manier die in Schotland wordt voorgesteld: minimumprijs per eenheid alcohol.
* Dit is niet hetzelfde als accijns = diegene die goedkoper kunnen produceren kunnen dit behouden. Het Schotse systeem vlakt het concurrentiesysteem uit want prijs in termen van alcoholpercentage → veel moeilijker om als buitenlandse onderneming de markt kunnen veroveren via prijs = toegang van de markt.
* Regeling kan de toegang tot de Britse markt belemmeren.
* Hof: rol aan verwijzende rechter maar wel strenger → minder beperkende manieren om de dronkenschap tegen te gaan en de dranken goedkoper te maken.
* Hof vermeldt toegang maar niet Kech!
39
Wat zijn de take-aways?
* Dassonville formule en evolutie: iets te breed bevonden en nu ook geëvolueerd
* Cassis de Dijon:
* Meer dan de rule of reason, bevestigt ook de nationale autonomie, wederzijdse erkenning (zie later bij Dienstenrichtlijn want heel het 92 project is hierop gestoeld)
* Problemen in rechtspraak door (misbruik van?) ruime formulering
* What the Keck?
* Beperkt de Dassonville formule
* Hoever reikt het: gebruiksbeperkingen? prijzen? andere vrijheden?
40
Controverses en Frontlinies?
1. Horizontale rechtstreekse werking: 2 varianten:
1. Delhaize rauw: minder ver dan Fra.bo, u blijft werken met uw contract maar op de achtergrond spelen die EU-verdragsbepalingen een hele grote rol en bepalen zij wie de zaak wint en wie de zaak verliest.
2. Fra.bo: rechtstreeks van toepassing op u als particulier.
2. Relatief gewicht van vrij goederenverkeer neemt af → ja! Want diensten veel belangrijker.
3. Keck is niet dood!
4. De minimis in vrij verkeer bestaat in de leer niet, sommige zien het "aanzienlijk" toch een aanzet tot de minimis = convergentie van leerstukken van het Europees economisch recht.
5. Rechtvaardigingsgronden: moeten nieuwe toepassen in art. 36: milieu bv. dat we die ook zo kunnen rechtvaardigen.
* Specifieke rechtvaardigingsgronden toevoegen aan art. 36? Bv. contractuele autonomie.
41
Wat hebben goederen en andere vrijheden gemeenschappelijk?
1. **Geharmoniseerde**: positieve integratie vs. negatieve integratie (niet-gerharmoniseerd)
2. Analyse in 3 stappen:
1. Werkingssfeer
2. Beperking
3. Rechtvaardiging
3. De overgang van discriminatie tot beperking (restrictie)
4. Rechtvaardiging van (direct) discriminerende maatregelen en rechtvaardiging van niet-discriminerende maatregelen.
42
Wat is eigen aan goederen?
1. Horizontale werking: Voorbeeld Las is sterker voor andere vrijheden maar beperkt bij goederen
2. Grenzen tussen stappen soms vaag: Vinal/orbat en Keck.
3. Grijze zones bij rechtvaardiging
Onduidelijk: kunnen we Keck toepassen op andere vrijheden?
