Les 2: Algemeen deel 2

Question 1

Wat zijn de conclusies over interne markt?

Answer 1

• Veel uitdagingen, geen ruimte voor zelfvoldaanheid
• Maar geen reden tot paniek, grote expansie + crisissen deden goed aan de EU.

Question 2

Wat is de expansie van het EU recht?

Answer 2

• Horizontalisering: toepassen van individuen van regelgeving geschreven voor lidstaten.
• Ook uitbreiding naar louter interne situaties.

Question 3

Wat is de impact van de digitalisering?

Answer 3

• Toenemen van gewicht vrij dienstenverkeer (en minder goederen): bv. goederen aanbieden op platformen = dienst.
• Zie ook de Digital Single Markt en de DSA/DMA.

Question 4

Welke nieuwe rechtsvragen zijn er ivm digitalisatie?

Answer 4

1. Als ik weiger mijn kot te verhuren aan een buitenlander = zo aangepakt via interne marktrecht → hebben we dan nieuwe rechtvaardigheidsgronden nodig (want individuen kunnen niet algemeen belang bv. inroepen).
2. Brexit tijden: wat zijn de rechten van derde landers onder die 4 vrijheden:
   
   1. Geen rechten? Dat is té kort door te bocht
   2. Verschillend van vrijheid tot vrijheid.

Question 5

Wat houdt de boodschap ‘kracht komt met verantwoordelijkheid’ in?

Answer 5

• EU recht heel krachtig instrument maar verantwoordelijkheid om die kracht aan te wenden voor positieve dingen.
• Wat met niet-economische belangen en waarden, want EU recht gaat vooral over economie.

Question 6

Wat is de aard van het materieel recht van de EU?

Answer 6

• EU recht is ingrijpend, onvoorspelbaar en disruptief. Waarom?
  
  • Veel negatieve integratie en dus verbodsbepalingen = je mag die vrijheid niet belemmeren → inroepen voor de rechter. Dus zo wetten omver gooien → belangrijke rol voor de rechtspraak en belangrijke rol voor het individu dat het recht veranderd.
  • Het gaat dus niet via positieve integratie of harmonisatie = via politieke consensus.

Question 7

Wat is de Dassonville formule?

Answer 7

• “Iedere handelsregeling der lidstaten die de intracommunautaire handel al dan niet rechtstreeks, daadwerkelijk of potentieel, kan belemmeren”.
  
  • Van discriminatieverbod naar verbod op belemmeringen in alle vrijheden.
• Uitgangspunt = geen belemmering → altijd verdedigen = altijd vanuit een defensieve positie. Hier moet je mee omgaan.

Question 8

Wat is de evolutie van het materieel recht van de EU?

Answer 8

Question 9

Case Reyners?

Answer 9

• Nederlander die studeerde in België en geen advocaat kon worden → in strijd

Rechtstreekse verticale werking van een verdragsbepaling

Question 10

Case Defrenne?

Answer 10

• Vrouw gelijke hoeveelheid geld = opnieuw rechtstreekse verticale werking van richtlijn

Question 11

Is er horizontale werking van de richtlijn?

Answer 11

• Geen horizontale werking van richtlijn (Marshal & Faccini Dori) = terug wat teruggezakt maar daarna weer evolutie naar meer horizontale werking!
• De EU is niet in het defensief! In tegendeel = EU recht is zich snel en krachtig aan het uitbreiden.

Question 12

Is het EU recht inroepbaar tegen je eigen lidstaat?

Answer 12

• Alpine Investments = in meerderheid gaat men bepalingen inroepen tegen eigen lidstaat. Niet enkel discriminaties maar tegen elke belemmeringen.
  
  • Ingeroepen ook als het hypothetisch over de grens zou zijn = hypothetische belemmering is voldoende.
  • Als er 1 belemmering is en 100 voordelen → kan nog steeds omver worden geworpen.

Question 13

Wat is het arrest Amid: de feiten?

Answer 13

• Case: Hof van Justitie: als ik 1 geval zie waarin uw nationale regeling belemmerend werkt, zelf al staan er 10 gevallen naast waar er een voordeel is → moet de nationale regel weg!
  
  • Verliezen zijn aftrekbaar naar de toekomst.
• In jaar t+1: ik moet geen belasting want ik had vorig jaar een verlies = afzetten. Belgische fiscus zegt: ik ben uw thuisland dus ik kijk naar uw wereldwijd inkomen en in jaar t had u een winst van 10 = in jaar t geen belasting maar in jaar t+1 moet u belasting betalen op 10.
• Amid is boos want ze kunnen dit verlies nergens gebruiken want ze kunnen het ook niet in Luxemburg gebruiken want = kijken enkel en alleen naar Luxemburgs inkomen.
• Er waren 10tallen zo een zaken: rechter steeds, sorry ik kan daar niets aan doen = gevolg van territorialiteitsbeginsel in de belastingen. Dit gebeurt tot cassatie, we kunnen er niets aan doen.
  
  • Belemmerend? = nadeel omdat ik mij heb gevestigd heb in Luxemburg -> België moet een reden van algemeen belang hebben & proportioneel.

Question 14

Wat is het arrest Amid: Hof van Justitie?

Answer 14

• Hof: Amid heeft gelijk: Moesten zij gewoon in België zijn geweest geen probleem → regeling moet weg!
• Schokgolf in België: Linklaters, verdediging van de Belgische staat: Stel dat wij in België +10 hadden en in Luxemburg -10: dan zou België kijken naar wereldwijd inkomen = je moet niets betalen want 0 en in Luxemburg kijkt alleen naar -10;
  
  • Dan kan die 2x gebruiken.
  • Het is dus geen belemmerend = je weet niet op voorhand of je voordeel of nadeel hebt = je weet het niet op voorhand.
• Hof van Justitie: als ik 1 geval zie waarin uw nationale regeling belemmerend werkt, zelf al staan er 10 gevallen naast waar er een voordeel is → moet de nationale regel weg!

Question 15

Wat zijn de 2 dingen die we zouden kunnen verbeteren?

Answer 15

1. Horizontalisering van de interne markt vrijheden = invasie van het privaatrecht.
   
   • Horizontalisering van de 4 vrijheden, niet allemaal zelfde wijze en zelfde mate.
     
     • Zie Zaak Anton Las: vrij verkeer van werknemers = heel breed!
   • Ook onrechtmatige daad
   • EU economische sancties: ondernemingen mogen niet meer handelen in Syrië want er is een sanctie = verordening. Indien door die sancties een onderneming zijn verplichtingen niet nakomt = geen aansprakelijkheid.
2. Uitbreiding naar louter interne zaken

Question 16

Wat is de zaak Anton Las?

Answer 16

• Nederlander, werkt in Antwerpen voor Singaporese dochteronderneming. Hij wordt ontslagen. Arbeidsovereenkomst was in het Engels maar er is een taaldecreet: alle overeenkomsten, als ze aangegaan worden door zetels in Vlaanderen, moeten ze in Nederland = absoluut nietig maar die nietigheid mag geen nadeel berokkenen dus zegt dat enkel deeltje opzegvergoeding nietig is = hij wil meer.
• Prejudiciële vraag: art. 45 toegepast maar Las en zijn werkgever zijn geen staten = volledige horizontale werking van art. 45.

Question 17

Zaak Anton Las: Hof van Justitie?

Answer 17

1. Welke vrijheid: werknemersverkeer, mag ook worden ingeroepen door de werkgever;
2. Soort restrictie (geen discriminatie maar wel minstens een belemmeringen want als er mensen zijn die geen Nederlands kunnen)
3. Rationale: wil taal promoten, wil controleren,…
   * Niet discriminatie dus rule of reason.
   
   • Hof zegt niet proportioneel: er zijn minder strenge alternatieven: ook rechtsgeldig in een taal die u wel begrijpt.
     * Voorbeeld van horizontalisering van het recht omdat het puur tussen 2 private partijen gaat = er is geen gedrag van een lidstaat dat betrokken is!!!

Question 18

Wat is het spill over effect van EU recht op nationaal recht?

Answer 18

• Bv. harmonisatie van regels schuldeisers in de nationale systemen = klein stukje harmoniseren. Dit is eenheid brengen in het recht voor een stuk maar door te harmoniseren = verdeeldheid gezaaid binnen het nationaal recht binnen elk van die systemen. Stukje grensoverschrijdend en stukje niet-grensoverschrijdend.
• Dus je splitst het nationaal recht op! Nationaal opbreken.
• Resultaat: na een tijd gaan mensen die niet kunnen genieten van geharmoniseerd Europees recht (als het voordelen biedt) → dat gaat niet, ik wil dat ook. Lidstaat met Grondwettelijk Hof = ongelijke behandeling. In lidstaat zonder grondwettelijk hof = lobbyen.
• EU recht zal uiteindelijk gelden in alle situaties, ook al heeft de EU geen bevoegdheid om in louter interne situaties te handelen.

Question 19

Wat is een voorbeeld van het spill over effect voor onrechtmatige daad kartel?

Answer 19

• Voorbeeld: meer rechten voor onrechtmatige daad kartel = vermoeden dat ze schade hebben geleden:
  
  • Dan klaagt iemand die verkeerschade heeft = wil dezelfde voordelen.
  • Veel staten gaan dus spontaan ook interne situaties hetzelfde regelen, niet illegaal maar EU recht bepaald hoe het recht er uit ziet. Kan ook via de rechter.

Question 20

Case: Factortame

Answer 20

• Spaanse vissers territoriale wateren van VK gaan vissen. VK wil dit niet en neemt nieuwe wet aan, als je wil vissen → mag maar als je Britse vlag hebt maar je krijgt maar als de eigenaars schip is, als kapitein Brits is.
  
  • Enorme overtreding vrij verkeer.
• Spaanse vissers komen in opstand. Spaanse rechter wil interim relief: geen interim relief tegen parlement! Rechter zegt nee = niet tegen de Crown.
• Prejudiciële vraag. Hof zegt: je moet de vissers mogelijkheid te geven in te gaan tegen Act of Parliament = kan niet tegenhouden door louter intern recht.
  
  • Maar dus dan begon de rest van het publiek te klagen = moesten het aan iedereen geven! EU recht heb je dan, ook daar waar de EU geen bevoegdheid heeft!

Question 21

Gaat het Hof intern recht interpreteren?

Answer 21

• Ja! Hof van Justitie interpreteert louter intern recht: Maxima Latvia case: geen interstatelijke case maar eigenlijk niet van toepassing = zuiver interne zaak maar Hof van Justitie geeft wel een antwoord.
  
  • Nationaal recht lijkt op Europees model en het Europees recht heeft er belang bij dat er zoveel mogelijk homogene uitleg is van het recht.
  • Situatie waar je niet bevoegd bent en toch aan het interpreteren! Kans is groot dat de nationale rechter gaat volgen, ondanks dat EU niet bevoegd is.

Question 22

Wat is de kracht van het materieel recht?

Answer 22

1. Positie van het individu verstrekt
2. Horizontalisering, invasie privaatrecht
3. EU recht zonder EU bevoegdheid, expansie naar louter interne situaties
4. Zware sancties = enorme sancties

Question 23

Hoe gaat het EU recht momentele om met niet-economische belangen?

Answer 23

1. Verdragen herschreven
2. Beperking van de werkingssfeer van het materieel recht van de EU:
   
   1. Keck
   2. Vaste boekenprijzen: Becu
3. Verwijzen naar nationaal recht: hete aardappel terugsturen
   
   • Case Libert
4. Rechtvaardiging = belangenafweging
   
   • Case Omega Spielhallen: 2004

Question 24

Keck case

Answer 24

• Winkels boos dat ze niet open mogen zijn op zondag: gaan naar EU = zelfde als Amid. Schending vrij verkeer van goederen.
• Hof: andere waarden komen in problemen (sociale).
• Haalt uit het toepassingsgebied = wil er niet meer naar kijken.

Question 25

Case vaste boekenprijzen?

Answer 25

Vaste boekenprijzen: prijs is gelijk. Economisch gezien is dat geen goed idee want concurrentie. Wordt louter intern benaderd = Hof wil er niets mee te maken hebben.

Question 26

Case Libert?

Answer 26

* Vlaams decreet dat je maar onroerend goed mag komen in Brussel ndien je kan aantonen dat je een bijzondere band hebt met die gemeente: aantonen dat je daar al 6 jaar woont of in een buurgemeente; dat je daar werkt maar wel reëel; zwaarwichtige en langdurige bijzondere reden en connectie met die gemeente. * Hof van Justitie: België moet dit rechtvaardigen = wij doen dit om sociale redenen want de minder kapitaalkrachtige bevolking wordt weggedrukt door die expats. Hof gaat na of die rechtvaardiging wel opgaat. Het is niet discriminatoir. Sociale wonen = goede grond → is het een gornd die geschikt en evenredig is in dit geval? * Hof zegt nee: met regeling bescherm je wel kapitaalkrachtig maar hiermee bescherm je ook kapitaalkrachtige! * Hof stuurt alles terug naar nationale rechter!

Question 27

Omega Spielhallen: 2004

Answer 27

* Lasershooting en dit werd verboden = schending vrije dienstverlening? * Belemmering, rechtvaardigen? Ja openbare orde = menselijke waardigheid wordt aangetast of tenminste dat gevoel. * Hof: het is niet omdat andere landen tot een andere beslissing komen, dat Duitsland dat niet mag verbieden. * **Rechtvaardigheidsgronden kunnen dus verschillen per land en per tijdstip!** Kan ook binnen een lidstaat = niet per se disproportioneel. * Primeert = niet-economisch belang (ook bij Alpine waar het consumentenbelang het haalt).

Question 28

Is het ook mogelijk om niet-economische waarden te bevorderen dankzij de kracht van EU recht?

Answer 28

* Openbare aanbestedigingen * GSP = douaneregeling = Generalised System of Preferences: iets doen voor ontwikkelingslanden maar op voorwaarde dat zij bepaalde garanties geven: bv. respect mensenrechten: hele softe, nobele waarden. * Regeling economische sancties: privatiseert EU de afdwinging van nobele principes door ondernemingen te verplichten als ze zaken doen, bepaalde mensen uit te sluiten als ze zijn van een bepaald regime = harde economische recht inzetten als vrijwaring mensenrechten. * Concentratieverordening: 2 bedrijven willen fuseren en daarvoor toestemming nodig (veel toegevingen): op dat moment heb je het recht als toezichthouder om te eisen dat bepaalde, niet economische gewettigde belangen worden gevrijwaard: openbare veiligheid, pluraliteit media (Burlesconi) en toezichtsregels. * Lidstaten kunnen zelf andere dingen aanreiken.

Question 29

Is het mogelijk om niet-economische belangen te bereiken op een manier zonder belastingen? En is dit wenselijk?

Answer 29

* Prof zegt dat het kan maar: * Politisering van het recht? * Anderen: het is een unieke kans en doe het gewoon.