Les 12: Vrij verkeer van kapitaal en betalingen

Question 1

Wat is de zaak EC v. Hongarije?

Answer 1

• Transparantiewet door Hongarije ingesteld: als u een vereniging bent die vanuit het buitenland wordt gesubsidieerd → melden aan rechter in Hongarije. Ook zware sancties.
• Zaak over vrij verkeer van kapitaal en handvest.
• Schending kapitaal:
  
  1. Verkeer van kapitaal = over de grenzen heen
  2. Belemmering: ja, alles wat het lastiger maakt om te investeren in het buitenland.
• Hier discriminatie: verschil in behandeling in nationaal kapitaalverkeer en buitenlands = zonder dat er een objectief verschil is.
• Onrechtstreekse: je mag het rechtvaardigen:
  
  1. Transparantie: aanvaard door Hof
  2. Openbare veiligheid: niet aanvaard door Hof want je moet aantonen dat het een specifiek, reëel risico is.
• Hongarije veroordeeld, ook geen rechtvaardiging onder het Handvest

Question 2

Is er een definitie van kapitaalverkeer?

Answer 2

• Nee, het Hof verwijst altijd naar indicatieve lijst van de richtlijn van 1988: richtlijn zelf bestaat niet meer.
• Vrij verkeer van kapitaal omvat dus: investeringen, kredieten, andere transacties, schenkingen, nalatenschap, borgstelling,…

Question 3

Wat is het onderscheid tussen vrij verkeer van betalingen en vrij verkeer van kapitaal?

Answer 3

• Vrij verkeer van kapitaal = alles wat investeren is en beleggen, deviezentransacties
  
  • Nauw verbonden met monetair beleid en economisch beleid → ze was huiverachtig om snel te liberaliseren.
• Vrij betalingsverkeer = altijd gekoppeld aan een andere vrijheid: ik betaal voor een dienst, een goed.
  
  • Gaat goed vooruit want corollarium van de andere vrijheden = is sneller vrijgemaakt.

Question 4

Arrest Casati?

Answer 4

• Italiaanse onderdaan die verblijft in Duitsland, tegengehouden aan de Italiaanse grens met veel cash geld. Hiervoor 6j cel.
  
  • Hij claimde dat het was om producten tekopen maar fabriek in Italië gesloten.
• Hier maakt het Hof dus onderscheid:
  
  • Vrij verkeer van kapitaal: beleggingen en investeringen
  • Vrij verkeer van betalingen: overmakingen van deviezen als tegenprestatie voor bepaalde prestatie
• Dit hier geen vrij betalingsverkeer want er zijn geen diensten of goederen gekocht.
• Controle mogelijk maar de sanctie hier is niet disproportioneel:
  
  • Sanctie nationaal moet reëel zijn, afschrikwekkend zijn maar ook proportioneel. De 6j dus niet disproportioneel.
  • Bij andere zaak wel disproportioneel -> toont de rechtsonzekerheid van dit principe.

Question 5

Wat is de evolutie van het vrij verkeer van kapitaal?

Answer 5

• Jongste van de 4 vrijheid maar op de kortste tijd = meest afgelegd → heel sterk geworden dat die, als er 1 vrijheid om de EU uit elkaar te spelen = deze! Op een heel korte tijd van niets naar een heel krachtig wapen.
  
  • In het begin was er geen monetaire unie. Zolang dat niet 1-gemaakt was, heel twijfelachtig over kapitaalvrijheid.
• Bovendien, verbonden met banken en instellingen = ging ook niet zo snel.

Question 6

Welk voorbehoud stond in het origineel art. 67 EEG.

Answer 6

• “in de mate waarin zulks voor de goede werking van de gemeenschappelijke markt nodig is” = richtlijnen stellen de geleidelijke invoering.

Question 7

Welk artikel reguleerde vrij betalingsverkeer vroeger?

Answer 7

• Art. 106 = op een heel andere plek.
• Krachtiger geforumuleerd: minder angst voor de vrijmaking.

Question 8

Case Luisi en Carbone

Answer 8

• Kochten té veel deviezen = bedrag boven limiet.
• Standstill in art. 106, lid 3.
• Hof: je mag art. 106 inroepen = verticale, rechtstreekse werking
  
  • Dit omdat personen ontvangers zijn van diensten en dit is geliberaliseerd dus het vrij betalingsverkeer ook geliberaliseerd.
• Verbieden of beperken mag niet, controleren mag wel maar geen vergunning of ‘illusoir’ maken van vrijheden door plafond op te leggen.

Question 9

Wat deed de Europese Eenheidsakte?

Answer 9

• 1984: eenheidsactie en Jacques Delors → zaak Luisi en Carbone: rechtstreekse werking
• Europese Eenheidsakte plaatste vrij verkeer van kapitaal (in theorie) op gelijke hoogte met de ander vrijheden.

Question 10

Welke wijziging voerde het verdrag van Maastricht in mbt vrij verkeer kapitaal en diensten?

Answer 10

• Verdrag van Maastricht: 1994
  
  • Hetzelfde artikel voor kapitaal en betalingen
  • Alle beperkingen verbieden
  • Ook alle beperkingen verbieden met 3de landen!
• Hof van Justitie dit ook bevestigd: 1995 = je kan eht inroepen tegen eigen lidstaat
  
  • Case Sanz de Lera

Question 11

Case Sanz de Lera

Answer 11

• Feiten: particulieren voeren uit Spanje grote sommen contant geld uit: hiervoor is een vergunning of aangifte vereist -> strafbare handeling.
• HvJ: onderdanen mogen vrij kapitaalverkeer inroepen tegen eigen lidstaat. Maatregelen mogen op basis van openbare orde of openbare veiligheid -> zijn ze ook proportioneel?
  
  • Voorafgaande vergunning maakt het vrije kapitaalverkeer illusoir: er zijn minder restrictieve alternatieven voorhanden die de verrichting niet zouden opschorten.
  • Voorafgaande aangifte is oké!

Question 12

Is er horizontale rechtstreekse werking voor het vrij verkeer van kapitaal en betalingen?

Answer 12

• Momenteel is er onduidelijkheid over maar lijkt niet echt horizontale rechtstreekse wekring te hebben.
  
  • Stel in Zweden rekening openen: kan je niets aan doen, geen RS over. Commissie is er ook twijfelachtig over.
• Maar: effet utile: beweging andere vrijheden gaan hier ook komen. Ook de verwoording van art. 63 en zit gekoppeld met andere vrijheden → moeten we dan ook doen met de andere.
• Momenteel is het de ruimste van de 4 vrijheden omdat het ook neit tussen LS en derde landen:
  
  • Dus goed voor UK!!

Question 13

Hoe is de interactie met derde landen en het vrij verkeer van kapitaal?

Answer 13

• Op papier lijkt het heel gunstig = in de praktijk niet zo meevallen.
  
  • Op andere plekken dan art. 63 staan er mogelijkheden om beperkingen in te voeren tav derde landen.
• Arrest Hongarije: Hof zegt: je mag naar derdelanden, maar niet naar Unie.
  
  • Toch onderscheid goede behandeling.
• Rechtvaardiging nationale restricties tegenover derde landen kan onder rule of reason.
• Hof ook gezegd dat je mag discrimineren tussen 2 derdelanden.
• Nieuwe maatregelen maken en ook stappen achteruit gaan als Raad unaniem is.
  
  • Bv. ook verdrijvende werking van vrijheid van vestiging = daar meer ondernemen → beperkt de scope van vrij verkeer van kapitaal.

Question 14

Wat is een voorbeeld directe discriminaties bij vrij verkeer van kapitaal/betalingen?

Answer 14

• Vormen van directe discriminaties: zeer moeilijk te rechtvaardigen → hof heeft ze allemaal verworpen: behalve in België.
• Bv. golden shares: Ik privatiseer een onderneming als overheid, ik verkoop aandelen maar wel met een prerogatief om toestemming te kunnen geven als een buitenlander een participatie wil nemen in het bedrijf.
• Wat wel toegelaten is: screeningmechanisme bij investeringen van derdelanden. bij activa: guidance = Ik privatiseer een onderneming als overheid, ik verkoop aandelen maar wel met een prerogatief om toestemming te kunnen geven als een buitenlander een participatie wil nemen in het bedrijf.
  
  • Dus nu deeltje vrijheid al aan het opheffen via regelgeving.

Question 15

Fiscale amnestie als directe discriminatie?

Answer 15

• Fiscale amnestie = goed voor uw schatkist: in België = EBA (Eenmalige Bevrijdende aangifte)
  
  • Bedrijven houden niet van fiscus dus geen contact-systeem.
• Je gaat naar financiële instelling: ik heb 1 mio geld dat grijs is, ik ga daar mijn EBA op betalen van 9% of 6%: en u krijgt van de bank een certificaat en als er ooit een controle is van de fiscus dat je 2de verblijf hebt = certificaat. Je moet dus niet zelf naar de fiscus gaan. Geld terug naar België vragen.
  
  • Protest Luxemburg: meerdere schendingen vrij verkeer van kapitaal.
• Eerste schending: je vraagt geld terug naar België te komen = niet toegelaten.
  
  • Bv. Griekse vissershuisje: als je dat wil laten zitten = dan moet dat kunnen.
    
    • Terug naar België = schending kapitaalverkeer.
  • A fortiori: lager tarief als je in Belgische aandelen stopt = ook nationalisme, je moet het in elke onderneming kunnen steken.
• Bijkantoren = beter dan niets maar wel nog niet goed: certificaat halen bij Belgische bank of bijkantoor buitenlandse bank in België → miskenning vrijheid van diensten.
• Luxemburg legt klacht neer en Commissie wacht zo lang dat het regime niet meer actief was.

Question 16

Hoe is de regeling met certificaten ?

Answer 16

• Nu mag je werken met buitenlandse instellingen, maar dan wel geen certificaat. Wederom een schending → Buitenlanders geen certificaten want hangt samen met noodzaak voor controle kost van het geld.
• België probeert dus het gebrek aan dat certificaat te rechtvaardigen door te zeggen: dat is noodzakelijk om te kunnen nagaan of het serieus is verlopen die procedure.
• Hof: geen bijzondere controlebevoegdheden want er is een mooi systeem van samenwerking tussen fiscale autoriteiten → moet voldoende zijn voor controle.
  
  • Luxemburg het uiteindelijk ook maar opgegeven, want EC niet zo happig om in de clinch te gaan met België.

Question 17

Case Albore

Answer 17

• Militaire domeinen in Italië, ze willen daar geen pottenkijkers uit het buitenland → je moet een vergunning hebben om een onroerend goed te krijgen op zo’n zone = directe discriminatie.
• Rechtvaardiging: enkel op basis van wat er in het verdrag staat:
  
  • Openbare veiligheid → maar dit kan je niet zomaar inroepen in de algemeenheid, je moet het specifiek aangeven dat er een reëel, concreet en ernstig risico is als een militair zo dicht bij een militair domein zou wonen.
• Kan je dat niet aantonen → niet conform.

Question 18

Case Svensson

Answer 18

• Zweeds koppel wil een huis kopen in Luxemburg en dus via hypotheek voordelen: ze kijgen niet, lening aangegaan bij Belgische bank die we niet erkennen = houdt verband met coherentie van het belastingsstelsel (Bachman).
• Wat interessant is: dat zijn Zweden (op dat moment geen lid = niet-EU burgers die niettemin het vrij verkeer komen inroepen).
  
  • Hof zegt er niets over.

Question 19

Hoe gebeurt de rechtvaardiging bij directe discriminaties van het vrij verkeer van kapitaal?

Answer 19

• Hetzelfde als andere vrijheden: je kan enkel baseren op wat er in het verdrag: art. 64-65
  
  • hier eerder moeilijk om aan te tonen want je mag je enkel beroepen op wat in het verdrag staat.
• Eerder moeilijk dat het Hof dit aanvaardt: zie Hongarije v. EC.

Question 20

Case Burtscher/Stauderer

Answer 20

• Huurconstructie opgesteld omdat Duitseer Stauderer een huis wou kopen in Oostenrijk: huurovereenkomst van 99 jaar zonder opzegmogelijkheid. Eigenaars het goed gecedeerd aan hun zoon.
• Hij moet het melden op tijd = nietigheid ex tunc.
• Rechtvaardigingsgrond: geen discriminatie want Oostenrijkers moesten ook die verklaring afleggen -> rule of reason:
  
  1. Ruimtelijke ordening
  2. Permanente woning
  3. Zorgen dat niet alles in Oostenrijk in toerisme verandert
• → Hof aanvaardt alle 3: Hof aanvaardt bijna alles, buiten zuiver economische redenen.
• Sanctie van nietigheid ex tunc = beetje disproportioneel en gaat in tegen de wilsovereenstemming van partijen:
  
  • moesten we nietigheid toestaan, zouden we de wilsautonomie van partijen niet respecteren.

Question 21

Case Commissie v België

Answer 21

• Belgische belasting van buitenlands onroerend goed:
  
  • Belgische onroerende goederen worden belast op het zogenaamde KI = we willen dat niet zien veranderen omdat het fiscaal aantrekkelijk is.
  • Buitenlandse goederen: gemiddelde bruto huurwaarde → valt veel hoger uit
    
    • Dit geldt ook voor Belgen = geen discriminatie.
• Dit is dus een niet-discriminerende belemmering. Rechtvaardiging België:
  
  • Gevolg van dubbelbelastingverdragen: dat het logisch is dat het onroerend goed wordt belast waar het is:
    
    • Hof: niet waar want je neemt het nog altijd in aanmerking om toe te voegen aan belastbare basis om tot een hoger tarief te komen.
• Hof: Wij aanvaarden uw rechtvaardiging niet en wij vinden dat dit een schending is die zo snel mogelijk moet worden rechtgezet. België: begint van alles te verzinnen waarbij Raad van State dan weer zegt: niet goed genoeg! → we blijven dwangsom betalen.

Question 22

Wat is art. 345?

Answer 22

• Originele idee: je mag als lidstaat vrij kiezen of je nationaliseert of privatiseert = dit is volledig uitgehold: neutraliteit is er niet meer.
• De manier waarop je dit kiest = onderworpen aan alle vrijheden → je mag niet zeggen: ik privatiseer maar de enige die de aandelen mogen kopen = eigen onderdanen.
• Case Essent
• Stappen:
  
  1. Neutraal
  2. Neutraal ten aanzien van uw beslissing maar niet voor de implementatie van de beslissing: vrij verkeer van kapitaal bij beursnotering
  3. Zelfs uw beslissing om iets nationaal of privé te maken is onderworpen aan het interne marktrecht = je gaat een rechtvaardiging moeten geven om iets nationaal te houden = Essent zaak.
• Concreet: je moet een rechtvaardiging geven voor uw beslissing, om iets bv. nationaal te houden.

Question 23

Case Essent

Answer 23

• De beslissing om te privatiseren of niet is zelf onderworpen, niettegenstaande art. 345, is zelf onderworpen aan verkeersvrijheden → is voor velen de ontkenning van art. 345.
• Nederland: energiesector = strategisch belangrijke sector. Ze willen geen privéspeler, zekerheid van energievoorziening dus ze willen nationaal blijven houden.
• Hof: je moet rechtvaardiging hebben. Rechtvaardiging Nederland:
  
  1. Mededinging
  2. Consumentenbescherming
  3. Energiezekerheid
• Maatregel is proportioneel en je mag ze houden maar het gaat om het feit dat ze hebben moeten rechtvaardigen, niettegenstaande art. 345 = bevoegdheid om autonoom de beslissing te nemen.

Question 24

Case Associaçao Peço a Palavra

Answer 24

• Vraag: mag je als je privatiseert eisen dat het beslissingscentrum in uw eigen lidstaat blijft?
• Antwoord: je mag veel eisen, je mag eisen dat daar een activiteit blijft, maar je mag niet eisen dat dat ten eeuwigen dage het beslissingscentrum zal blijven. Dat zou strijdig zijn met vrij kapitaalverkeer.

Question 25

EC v. Portugal ivm golden shares?

Answer 25

• Portugal probeerde via golden shares: “de buitenlanders mogen niet meer dan zoveel procent aanhouden in mijn bedrijf” of ik wil kunnen meebeslissen over wie ze koopt, ook al heb ik maar 1% van het totaal aandelen.
• Golden shares: in alle zaken is er maar 1 land dat gewonnen heeft en heeft mogen houden → België.
  
  • Golden share zo minimaal mogelijk in te vullen. Anderen hebben geprobeerd alles op slide:

Question 26

België golden shares

Answer 26

• België heeft golden shares mogen houden omdat ze het zo restrictief hebben geïnterpreteerd.
• Energiesector: belangrijke sector omdat:
  
  1. Zekerheid van energievoorziening
  2. Strategische sector
• Dus de sector privatiseren, maar België wou wel het recht behouden om zich er tegen te verzetten als ik vind dat een beslissing in strijd komt met mijn nationaal energiebeleid.
  
  • Dus ze wil zich verzetten als iemand de aandelen krijgt die ik niet wil.
• Dus: Hof hier beslist: uw gouden aandeel doorstaat de toets van het vrij verkeer.

Question 27

Hoe wordt het vrij verkeer van kapitaal geïnterpreteerd?

Answer 27

• Heel ruim: alles wat het voor u minder aantrekkelijk maakt om te investeren → belemmering.
  
  • Dus bv. is het minder interessant om te investeren als ik weet dat de Franse overheid nog een vinger in de pap te brokken heeft → overheid niet altijd de marktlogica gaat volgen.
• Alles dat het voor u minder interessant maakt om in zo een bedrijf te investeren is een te rechtvaardigen belemmering van het vrij kapitaalverkeer.

Question 28

is Keck van toepassing op het vrij verkeer

Answer 28

• Meningen zijn daarover verdeeld
• Alpine Investment: nee, want de toegang tot de markt wordt niet belemmerd.
• Hof heeft echter niet gezegd dat Keck nooit kan worden toegepast in die andere vrijheden:
  
  • Sommigen zeggen: wel. Anderen: nee.

Question 29

Rechtvaardigen van golden shares:

Answer 29

• Alle rechtsvaardigingsgronden die zuiver economisch zijn: worden sowieso verworpen!
  
  • Dus: bv. doelstellingen economisch beleid, keuze van strategische partner,… → gaat niet lukken.
• Energievoorzieningszekerheid wordt wel aanvaard indien strikt geïnterpreteerd.
• Zal het hof vinden dat zelfs al heeft u zo een goede rechtvaardigingsgrond dat uw maatregel proportioneel is?
  
  • Zeer zelden!
  • Alleen maar indien u zelf zo restrictief mogelijk uw prerogatieven definieert. Hoe kleiner uw bevoegdheden blijven, hoe meer kans u heeft om uw Golden share regeling erdoor te krijgen.