Les 4: Stemmingsstoornissen (depressie) Flashcards
Geef de grafiek van de diagnistische kenmerken van stemmingsstoornissen van Galhi & Mann (2018) The Lancet.
geef het schema van de 10.1.1 Diagnostische kenmerken van stemmingstsoornissen: Major depressive disorde specifics
Geef de cognitieve symptomen van Stemmingsstoornissen.
Inhoud
* Negatieve cognities over zichzelf, de wereld en de toekomst
* Zelf: waardeloosheid, incompetentie, zelfkritiek, schuldgevoelens, hulpeloosheid
* Wereld: zinloos
* Toekomst: uitzichtloos, hopeloos
* Suïcidegedachten
Processen
* Concentratieproblemen
* Aandachtsproblemen
* Geheugenproblemen
* Besluiteloosheid
* Verminderd vermogen tot nadenken
Geef de gedragssymptomen van stemmingsstoornissen
- Terugtrekken uit sociale contacten
- Niets meer ondernemen
- Psychomotoriek
o Remming (predictie respons medicatie)
o Agitatie (comorbiditeit met angst)
Let op: hoogfunctioneren kan ook voorkomen
Geef de somatische symptomen van stemmingsstoornissen
- Slaap, te weinig, te veel
o Slaapproblemen: kwetsbaarheid voor herval
o regulatie slaap = regulatie emoties - Moe gevoel, gebrek aan energie
- Eetlust, te weinig, te veel
- Vertraging - Nervositeit
geef het netwerkperspectief van stemmingsstoornissen
Geef het zelfregulatieperspectief van stemmingsstoornissen.
Geef de klinische hybride uitleg van acute depressie
Acute depressie bestaat uit 2 kerndynamieken:
Signaal
* Depressie is een ontstaan als een functioneel signaal om aan te geven dat de huidige situatie niet meer houdbaar is => Verandering is nodig maar wordt
* onhaalbaar geacht (zie Hopeloosheid)
* Klinisch: Wat vertelt de depressie ons?
* Gecontextualiseerd begrip noodzakelijk!
* Aandacht voor “drivers” van depressieve klachten:
o Relationele problemen
o Werkeloosheid / Financiële stress / Uitsluiting
o Identiteit- & genderproblematiek
o Schuld / Schaamte
o Somatische klachten
Ziektemechanieken
* Depressie gaat systematisch relevante levensgebieden afnemen totdat er niets overblijft
* Klinisch: Welke interventies kunnen dit deel afremmen
Geef het ontwikkelingsperspectiev van depressie bij kinderen en volwassenen
Overlap symptomen volwassen vs. Kinderversie
Onder gediagnosticeerd:
* Kinderversie: storend gedrag op voorgrond; cognitieve aspecten achtergrond/niet aanwezig
* Serieus nemen negatief affect (pubertijd)
* Negatief affect: Prikkelbaarheid
* Suicide risico (ideatie en pogingen)
* 3e doodsdoorzaak (10-19 jr): Predictoren:
* Eerdere poging; Middelen en Drank; Impulsiviteit; Hopeloosheid; Exposure aan suicide;
geef het beloop en de impact van depressie
- Aanvang depressie: Vaak begin volwassenheid
- Aanvang op jongere leeftijd: Ongunstiger prognose
o Genetische transmissie
o Verstoorde ontwikkeling - Spontaan herstel (60%; 3-6 maanden) maar…
o Subklinische symptomen
o Herval - Herval en chroniciteit:
o Herval: beperkte of korte remissie
o Heroptreden: na volledige remissie (> 2 maanden) - Heroptreden: 50-85% > 1 depressieve episode
- Kans op herval neemt toe bij iedere episode:
o 16% per episode
o Keller:
o 1e episode: 60% => 2e episode
o 2e episode: 70% => 3e episode
o 3e episode: 90% => 4e episode - Episodes volgen korter op elkaar
- Solomon et al. (2000):
geef de grafiek van Solomon et al. van het heroptreden van depressie
Welke voorspellers zijn er voor herval bij depressie?
- Eerdere depressieve episodes
- Stoppen met antidepressiva (70% binnen 6 maanden)
- Residuele symptomen en ernst van voorafgaande depressieve episode
- Co-morbiditeit
- Depressie op jongere leeftijd
- Stresserende gebeurtenissen
- Beperkte sociale steun
Geef het schema van de beloop van depressie
Geef het schema van de impact van depressie.
Geef de kenmerken van chronische depressie
- Ernstiger dan dysthymie
- Problematische voorgeschiedenis
- Huidige stresserende condities
- Sterk invaliderend
- Familiale belasting
- => Behandelopties: CBASP of schematherapie
Geef de kenmerken van depressie beginnend bij adolescentie
- Opvallendheden:
- Gelijk ratio mannen/vrouwen kindertijd; wijzigt in de adolescentie (Hormonale verandering?)
- 50% eenmalig; 50% heroptredend
Geef de kenmerken van depressie bij ouderen.
- Daling van het aantal depressies (positiviteit, coping)
- Diagnostische uitdaging
- Vasculaire veranderingen
Op wat heeft depressie een negatieve impact?
- Werk: ziekteverzuim/concentratieproblemen
- Ouder-kind interacties
o Hoge eisen over zichzelf als ouder
o Energieverlies
o Meta-analyse: Meer negatief en afgezonderd gedrag - Partnerrelatie: Kans op scheiding verhoogd
- Gezondheid:
o Suicide: Kans 20x verhoogd; hopeloosheid en afwezigheid positieve toekomst
o Depressie is gerelateerd aan lichamelijke ziekte (ontstekkingen, immuunsysteem)
Geef de epidemiologie van depressie
- 12 maanden prevalentie: 4-6% vd populatie
- lifetime prevalentie: MDD 13-16%; Piek: 18-25
- Toename depressie in de adolescentie
- Geslachtsverschil: 2 : 1
o Biologische verschillen (hormonal)
o Meer stress (dagelijkse stress, trauma, maatschappelijke status)
o Coping (rumineren)
Biologische theorieën
Aanvullen met filmpje
Welke theoretische theorieën zijn er rond depressie?
- Leertheoretisch gedrag
- Cognitieve visie
- Andere cognitieve theorieën
- Teasdale: defferential activation hypothesis
Welke andere cognitieve theorieën zijn er rond depressie?
- Theorie van Seligman
- Abramson et al (1978): Toepassing op klinische depressie
- Abramson et al. (1989): Hopeloosheid theorie
- Ruminatie
- Independent vulnerabilities model
- All-the same vulnerabilities model
- Interdependent vulnerability model
- Cognitieve diathesis-stress
Over welke verschillende stadia spreekt de theorie Leertheoretisch gedrag over depressie?
- 1e depressieve episode
- Ontstaan
- Instandhouding
Wat zegt de theorie over leertheoretisch gedrag over de 1e episode van depressie?
- Voorafgegaan door majeure negatieve gebeurtenissen
- Aanhoudende moeilijke omstandigheden
Wat zegt de theorie over leertheoretisch gedrag over het ontstaan van depressie?
- Wegvallen van positieve bekrachtiging, zeker als positieve bekrachtiging gelimiteerd is tot één levensdomein
- Negatieve ervaringen
- Enkel nog gedrag gericht op het vermijden van negatieve gevolgen (harm avoidance)
Wat zegt de theorie over leertheoretisch gedrag over de instanthouding van depressie?
- Depressie is moeilijk/zwaar voor de omgeving: depressieve persoon wordt vermeden
- Wegvallen bronnen van bekrachtiging (significante anderen)
Leg de volgende cognitieve theorie van depressie uit.
Abramson et al (1978): Toepassing op Klinische depressie
- Attributie model: Oorzaken van negatieve gebeurtenissen
- Depressie: Toeschrijven van negatieve gebeurtenissen aan vaststaande aspecten van de persoon
- Depressie: Negatief uitleggende stijl
- Depressie: Geen self-serving uitleggende stijl voor positieve gebeurtenissen
Leg de volgende cognitieve theorie van depressie uit.
Abramson et al (1989): Hopeloosheid theorie
- Negatieve verwachtingen over belangrijke uitkomsten
- Ervaren machteloosheid in het beinvloeden van deze uitkomst
- Veroorzaken:
o Hopeloosheid
o Lage zelfwaarde - Evidentie: Negatieve attributiestijl => Ontwikkelen depressie
- Depressief realisme: Depressieve personen attribueren meer accuraat?
Geef de Ruminatie theorie over depressie.
- Belangrijke risicofactor voor depressive (Nolen-Hoeksema et al., 2008)
- Trek- en toestandsinvloeden
- Ruminatie inductie:
o Sterkere negatieve stemming
o Verminderde problem-oplossing
o Verminderde cognitieve flexibiliteit - Check: https://www.youtube.com/watch?v=xmv-AIPBPK0
Geef het Independent vulnerabilities model
Geef het All the same vulnerabilities model over depressie
Geef het interdependent vulnerabilities model over depressie
Geef de studie naar het interdependent vulnerabilities model over depressie
Geef de resultaten van de studie naar het interdependent vulnerabilities model over depressie
Wat is de relevantie van stemming volgens Segal et al?
- Depressieve patienten in remissie (na behandeling)
- DAS voor en na inductie negatieve stemming
- Mate van reactiviteit (DAS voor/ DAS na)
- Voorspelt cognitieve reactiviteit beloop van depressie
Hoe zit het met al die verschillende processen?
“Not all risk factors are created equal”
* Onderscheid tussen “deterministisch noodzakelijke factoren” vs. “probabilistisch geassocieerde factoren”
* Abramson et al. (1989): Necessary condition:
**‘an etiological factor that must be present or have occurred in order for the symptoms to occur. The symptoms cannot occur if the etiological factor is absent’ **
* Marchetti, Hankin & Koster (in press): Neccessary Condition Analysis bij Depressie (n > 300 adolescenten, opgevolgd voor 3 jaar)
Geef het schema van depressie
Geef het schema van Major depressive disorder
Geef het schema van de samenhang tussen Major depressive disorder en Physical deseases
Geef het schema van de eerste lijns behandelingen bij milde depressie
Geef het schema van de eerste lijns behandelingen bij zware depressie
Leg cognitieve gedragstherapie (bij depressie) uit.
- Bestaat uit 3 componenten
o Gedragsactivatie
o Negatieve automatische gedachten uitdagen
o Depressogene basisassumpties bewerken - Componentenanalyse: Gedragsactivatie cruciaal
- MAAR
Wat zegt onerzoek over CGT bij depressie?
- Duidelijk evidence-based behandeling (Cuijpers) maar beperkte ES (0.4 – 0.6)
- Effectief bij ernstig depressieve personen
- Specifieke behandelingen voor chronische depressie (CBASP)
- Onderzoek geeft aan dat zowel non-specifieke als specifieke factoren een rol spelen: Dodo-bird verdict???
- Derubeis et al. (2014)
Geef het signaleringsplan als hervalpreventie voor depressie
Geef het herstelplan als hervalpreventie voor depressie
