Les 2: Lichamelijke en hersenontwikkeling Flashcards
Welke hormoonsystemen spelen een rol in de hormonale ontwikkeling van de adolescentie?
- HPA
- HPG
- GH
Welke hormoonsysteem speelt een rol in de eerste lichamelijke ontwikkeling -> welke leeftijd?
HPA (bijnier) -> 6-9 jaar maar eerder bij meisjes dan bij jongens. Productie van androgenen tot bepaalde concentratie dan zichtbare uiterlijke kemerken
Welk hormoonsysteem is verantwoordelijk voor ontstaan van spermarche en menarche en secundaire geslachtskenmerken?
HPG
Welk hormoon is verantwoordelijk voor de groeispurt?
GH
Hoe verloopt de feedback bij hormonale veranderingen?
Feedback zorgt voor stabiliteit. Tijdens de puberteit valt de feedback voor een periode van 4-6 maanden weg -> overproductie : belangrijk voor ontwikkeling primaire geslachtskenmerken
Daarna terug stabiel, behalve bij meisjes (menstruatie)
Hoe verloopt de GH-as bij jongens en meisjes mbt de groeispurt?
Bij meisjes snellere piek, bij jongens wat later maar wel hogere piek
Rond welke leeftijd situeert de geslachtsrijping zich bij meisjes en jongens?
- Meisjes : 8-13 jaar
- Jongens : 9-14 jaar
Wat is een belangrijk verschil bij geslachtsrijping bij jongens en meisjes?
Bij jongens ligt de volgorde vast, bij meisjes niet -> androgenen en oestrogenen verschillende hormoon-as (HPA en HPG)
Hoe kan je de groeiverschuiving verklaren?
Groeiverschuiving = puberteit lijkt steeds vroeger te beginnen -> gezondheid, voeding, milieu
Wat is life history theory?
Verschillen in timing geslachtsrijping kan je verklaren door socio-economische factoren
omgevingsfactoren sturen de biologische rijping
Hoe hangen de lichamelijke veranderingen in de puberteit samen met gedrag en problemen bij jongeren?
- Status
- Timing
- Tempo
Wat kan je algemeen zeggen over de timing van lichamelijke ontwikkeling en problemen?
Vroegrijp = risicofactor bij meisjes, laatrijp = beschermende factor bij meisjes. Minder duidelijk bij jongens
Culturele verschillen!
Welke invloed heeft de status van lichamelijke ontwikkeling op meisjes?
Verder gevorderd leidt vaker tot ontevredenheid bij meisjes omdat ze verder weg gaan van het ideaalbeeld
Bij jongens tegengesteld : dichter bij ideaalbeeld
Waarom hangen de lichamelijke veranderingen in de puberteit samen met gedrag en problemen?
6 verklaringen
- Stressvolle veranderingen
- Hormooninvloeden
- Afwijkende timing
- Contextuele versterking
- Accentuering
- Rijpingsdichtheid
Wat is de maturational gap en wat heeft het te maken met stressvolle veranderingen?
Lichamelijke verandering = stressvolle verandering -> hoogtepunt is Tanner fase 3 (hoogtepunt puberteit) -> prefrontale cortex nog niet volledig ontwikkeld op dat moment dus adolescent voelt/wil vanalles maar kan dit niet reguleren of bijsturen
Welke hormooninvloeden zijn er op veranderingen in gedrag die te maken hebben met de status en timing vd ontwikkeling?
- Neurologische veranderingen
- Toegenomgen gevoeligheid voor stress
- Uiterlijke veranderingen -> kritiek en commentaar vanuit omgeving
Wat betekent contextuele versterking als verklaring waarom lichamelijke veranderingen (specifiek vroegrijpheid) samengaan met pubergedrag en problemen?
Context of omgeving beïnvloedt effect van de lichamelijke veranderingen
* sociale veranderingen : opeenhoping ontwikkelingstaken, meer aandacht deviante klasgenoten/oudere jongens
* Andere contextuele versterkingsfactoren: SES, gezinscontext, buurt waarin je opgroeit…
Wat wordt bedoeld met de hersenparadox?
Adolescentie is periode van grote vooruitgang maar ook toename risicogedrag -> dual processing theory = subcorticale gebieden (dierlijke hersenen) ontwikkelen sneller dan prefrontale cortex
Hoe ziet de structuur van de hersenen eruit? Hoe evolueert dit met de leeftijd?
Cellen
Grijze cellen = toename tot vlak voor de puberteit -> daarna afname : use it or lose it
Witte cellen = toename tot ver in en na de adolescentie
Hoe verandert de structuur van de hersenen in de adolescentie?
Algemeen
- Toename efficiëntie vd hersenen
- Toename specialisatie vd hersenen
- Langzame herstucturering vd hersenen
Eerder bij meisjes dan bij jongens !
Welke vier functies van de hersenen zijn sterk van belang bij de adolescentie?
Executieve functies
Risico en beloningen
Gezichten en emoties
Sociale interacties
Welke twee executieve functies hebben de hersenen?
- Werkgeheugen
- Respons inhibitie
Welke drie sociale interacties zijn van belang bij de functionele hersenontwikkeling van adolescenten?
- Theory of mind : nadenken over andermans gedachten en handelingen
- Sociale dilemma’s : bij adolescenten focus meer op zichzelf
- Gevoeligheid voor acceptatie en verwerping
Wat kan je besluiten hoe de veranderingen in de hersenen samenhangen met het gedrag van jongeren?
Hersenen moeten heel wat ontwikkelingstaken op zich nemen maar kunnen dit eig nog niet op een volledige en adequate manier -> hersenen zijn nog niet rijp.
=> pubergedrag
