Langvinn öndunarbilun - þórarinn

Question 1

P O2 og PCO2 gildi í arteriu og venu blóðgösum

Answer 1

Arteriu: PCO2: 40, PO2: 100
Venu: PCO2: 45, PO2 40

Question 2

1 L slagæðablóðs inniheldur hve marga mL O2, hvernig flyttst það

Answer 2

200 mL.
Flyst með Hb 98%
Uppleyst í blóði 2%

Question 3

Hvernig flyttst CO2 frá vef til lungna?

Answer 3

Uppleyst 10%
Hb bundið 13%
Bicarbonat 80%

Question 4

Sést cyanosa í blæðingum?

Answer 4

Blæðing – til að hafa cyanosu þá þarf að hafa blóð (ef maður hefur hypoxiu þó maður sé með cyanosu þá sér maður ekki einkenni. Hafa í huga t.d. í aðkomu að slysum.

Question 5

Hvað er normal tími inn og útöndunar?

Answer 5

2sek í innöndun, 3 sek útöndun

Question 6

Hvaðan berast boð til öndunarstöðvarinnar

Answer 6

boð frá heilaberki
nemar í öndunarveginum- lungnaþannemar
efnanemar í blóðrás nema PO2, PCO2, pH, þeir eru staðsettir í “carotid bodies” og “aortic bodies”
efnanemar í miðtaugakerfi sem nema H+,þeir eru staðsettir í mænukylfu

• breytir andrýmd og takt eftir þessu

Question 7

CO2 nemar í mænukylfu fylgjast með

Answer 7

H+ styrk
Dorsal hluti medullu oblongata og hjá pons eru sýrustigsmælar heilastofnsins. Rannsóknir á sýrubased lyfjameðferð til að hvetja öndun í gangi.

Question 8

Hvað bælir morfín varðandi öndun?

Answer 8

Bælir öndunarstöðina í medulunni.

Question 9

Hypercapnea, hvað er það?

Answer 9

Hækkun á PaCO2

PaCO2 = (k x VCO2) = VA
K er fasti, VCO er framleiðsla á CO2, VA er alveolar ventilation

Hypercapnea er langoftast vegna skerðingar á alveoler ventilation.
Aukin framleiðsla á CO2 veldur ekki hækkun á PaCO2 nema um lungnasjúkdóm sé að ræða.
CO2 framleiðsla er aukin í sepsis, lactic acidosu og thyrotoxicosu

Question 10

Orsakir Hypercapneu

Answer 10

Hækkun á PaCO2 getur verið bráð eða langvinn
Margháttaðar ástæður:
CNS
Lyf: ópíöt, róandi, svæfingalyf
Súrenfismeðferð í LLT
Samhliða offitu – einkum í REM svefni
Ýmsir CNS sjúkdómar – skaði í öndunarstöðvum

	Tauga- og vöðvasjúkdómar
		Polio, skaði á n. phrenikus, Guillain-Barre, MS ofl
		Hypokalemia, vöðvasjúkdómar
	Lungnasjúkdómar
		LLT
		Aspiration
	Sjúkdómar í brjóstkassa
		Kyphoscoliosis, vökvi í pleura
	Lokastigssjúkdómar í lungum
		Lungnafibrosa, víðfem lungnabólga

Question 11

Hvernig geturðu nálgast mælingu á hvernig öndunin undanfarið hefur verið?

Answer 11

Klókt að læra ; trix: mæling á bicarbonati endruspeglar það hvernig öndunin er búin að vera. Vanöndun? Dæmi um svefnmælingu, ekki öndunarstopp en svo tekin blóðgös Asap um morguninn. Taka gösin snemma til að meta svefn (þó þau breytist hratt!)

Question 12

Hypercapnea - hvenær einkenni?

Answer 12

Einkenni koma mun fyrr og eru svæsnari hjá þeim sem fá bráða hækkun CO2
Sá sem er ekki aðlagaður hækkun á PCO2 getur orðið meðvitundarlaus við PCO2 um 70 mmHg, meðan sjúklingur með LLT á háu stigi þolir oftast vel gild um 100 mmHg.

Sjúklingar með langvinna hypercapneau eru oftast með hækkun á HCO3-
Hækkun á HCO3- í blóðgösum að morgni dags endurspeglar oft vanöndun með hækkun á PC02 um nótt. PaC02 er fljótara (en HC03-) að leiðréttast þegar sj vaknar

Question 13

Einkenni Hypercapneu

Answer 13

Hækkun CO2 veldur æðaútvíkkun:
Húð: Hiti og roði
Æðar í höfði þenjast út og því fylgir bjúgur í heila og minnkuð meðvitund
Kippir í útlimum, skjálfti, óróleiki og rugl

Hækkun á koltvísýringi – húð verður heit og roði. Heitur og rjóður semsagt hættumerki!

Question 14

Meðferð hypercapneu

Answer 14

Meðferð
Meðhöndla orsök ef unnt er, t.d. ef “of mikið” morfin: naloxone

Berkjuvíkkandi og öndunarhvetjandi lyf:  Beta-agonistar,  Ipratropium, 	Theophylline, ytri öndunarvél.........

Question 15

Hvort er mikilvægara að halda uppi O2 eða halda niðri CO2?

Answer 15

Í meðferð; halda uppi súrefninu nr 1! svo er að eiga við hækkun á CO2 nr 2

Question 16

Hvort er mikilvægara að halda uppi O2 eða halda niðri CO2?

Answer 16

Í meðferð; halda uppi súrefninu nr 1! svo er að eiga við hækkun á CO2 nr 2

Question 17

NPPV hvað er það?

Answer 17

noninvasive positive pressure ventilation; BPAP eða Vision vél; ytri öndunarvél
Engar frábendingar!

Question 18

Hvernig vikrar CPAP?

Answer 18

Þrýstingur innöndunarlofts er aukinn (CPAP) um 4-8 cmH20

Stutt er við öndun 10-15 cm H2O. Byrja td með 10/6

Question 19

Hvenær langtíma súrefni?

Answer 19

Langtíma súrefni: 16/24 klst
ef undir 7.3kPa, 55mHG

Eina ástæðan fyrir gjöf á langtíma súrefni er að lengja líf sjúklinga. Lungnaháþrýstingur og fólk lifrir í mjög stuttan tíma ef súrefni er komið mjög langt (kannski 50%). Ákveðið alfarið á mæliforsendum. 20 með Horton Sover sem fá súrefni á ári, 150 með LLP. Ekki mikil fjölgun í hópnum vegna hárrar dánartíðni.
Skilgreining að LLT þurfi að vera á stigi 4 til að fá súrefni. Ef súrefnisháður þá er maður á stigi 4.

Question 20

Langvarandi hypoxia og lungnaháþrýstingur

Answer 20

Ef langvarandi hypoxia (undir 55-60) þá veldur hún lungnaháþrýstingi .
LLT sjúklingar sem fá lungnaháþrýsting lifa mjög stutt

Question 21

Hversu margir eru með heimasúrefni hérlendis?

Answer 21

um 500

Question 22

Áhrif ytri öndunarvélar og hvað eigum við að gera hjá sjúklingi?

Answer 22

af þeim sem áður voru intuberaiðr og lögðust á gjörgæslu þá klárast 80% þeirra inni á deildinni í dag með hjálp ytri öndunarvélar.

Vera inni hjá sjúklingi þegar hann fær vélina, styðja við líkamann og róa og tala við og spyrja hvort það sé ekki auðveldara að anda og hvort hann finni að það sé svolítið þungt ða anda frá (?) osfrv
Í upphafi með verulegri versnun á að vera með vélina eins mikið og hægt er, en hvíla kannski á 2 klst fresti og gefa að drekka og mobilisera og svoleiðis. Eftir því sem hann hressist þá setja hana 11-matar og svo sjá hversu lengi hann þarf hana eftir hádegi. Minnka smátt og smátt. (Ekki í bókunum)
þarf að kunna að nota þetta! Er í sjúkrabílum ofl stöðum