GOLD stigun

Question 1

Hvaða sjúkdómar felast í COPD (LLT) og hvernig eru þeir greindir?

Answer 1

Emphysema og chronic broncitis.
Fjölbreytt blönduð sjúkdómsmynd; teppusjúkdómur, óafturkræfur og fer versnandi
Greining byggir á spirometriu

Question 2

GOLD stigun miðar við FEV1 undir 0.7

Answer 2

0 Spirometria eðlileg en með einkenni - slímuppgang

1 Hlutfall FVC/FEV1 minna en 80%

2 FEV1 50%

3 FEV1 30%

4 FEV1 minna en 30%.
Eða lungnaígræðsla

ATH. ef ekki reykingar þá verður að nota aðrar kríteríur.
Einnig verður vanmat hjá yngra fólki sem getur haft slæman sjd þó FEV1 sé yfir 0.7

Question 3

GOLD stigun

Answer 3

0 Spirometria eðlileg en með einkenni - slímuppgang

1 Hlutfall FVC/FEV180%

2 FEV1 50%

3 FEV1 30%

4 FEV1

Question 4

Lungnaþemba/ emphysema, pathogenesa

Answer 4

Distal alveoli blása út; hærra hlutfall dead space.

Lokastig felst í lungum án loftskiptaflatar þar sem einungis eru fibrotiskir strengir

Question 5

Lungnaþemba á rtg pulm

Answer 5

Mynd þarf að vera mjög slæm til að teljast dæmigerð; t.d. lateral þarf að vera amk 2 cm frá aorta. Ef grunur af emphysema er fyrir hendi á að taka CT; eðlileg röntgenmynd útilokar EKKI emphysema.

Question 6

Chronic bronkitis, skilgreining

Answer 6

Hósti með slímuppgangi í 3mán samtals / ári, í 2 ár.

Question 7

Lungnaþemba á CT

Answer 7

Skipt í centrilobular og panlobular emphysema.
Centrilobular: margir smáir loftfylltir hringir, sérstaklega í efri lobum.
Panlobular: Minnkuð æðateikning í neðri lobum.

Question 8

Chronic bronkitis, skilgreining

Answer 8

Hósti með slímuppgangi í 3mán samtals / ári, í 2 ár.

Question 9

Ónæmisfræðilegur bakgrunnur asthma vs COPD

Answer 9

Asthmi: bólga vegna mast, eosinophila, Th2. Svarar sterum og berkjuvíkkandi.
Bronchoconstriction og bjúgur í vef verður v. mast frumna. Bólgu exudat fer í loftvegi.

COPD: bólga vegna macrophaga, neutrophila og Th1. Svarar ekki sterum svo vel.
Slímhúðin bólgnar og það verður fibrosa. Alveolar attachment rofna (emphysema) (krónískur bronchiolitis) og þaðverður hypersecretion á slími (luminal obstruction.

Question 10

Ónæmisfræðilegur bakgrunnur asthma vs COPD

Answer 10

Asthmi: bólga vegna mast, eosinophila, Th2. Svarar sterum og berkjuvíkkandi.
Bronchoconstriction og bjúgur í vef verður v. mast frumna. Bólgu exudat fer í loftvegi.
- ER AFTURKRÆFUR

COPD: bólga vegna macrophaga, neutrophila og Th1. (og CD8, skv annarri glæru) Svarar ekki sterum svo vel.
Slímhúðin bólgnar og það verður fibrosa. Alveolar attachment rofna (emphysema) (krónískur bronchiolitis) og þaðverður hypersecretion á slími (luminal obstruction.
- ER ÓAFTURKRÆFUR

Question 11

Mismunagreinign LLT og asthma:

Answer 11

LLT:
Byrjar um miðjan aldur - fyrsta innlögn oft tæplega 70 ára, þá 2-3 ára lífslíkur (styttra ef DM, hjartasjd..)
  Einkenni fara hægt vaxandi
  Reykingasaga
  Mæði við áreynslu
  Óafturkræf loftvega teppa

Asthmi:
Byrjar snemma (oft í bernsku)
Einkenni breytileg frá einum degi til annars
Oft mest einkenni að nóttu og snemma morguns
Oft saga um ofnæmi / nefteppu /exzem
Fjölskyldusaga um astma
Afturkræf loftvega teppa

Question 12

Asthmi - oftast atopiskur?

Answer 12

Já ef litið er í bækur
en Ath; á íslandi er ekki allt eins og annarsstaðar; atópískur asthmi hérlendis er FÁTÍÐARI en óatípískur (Lægsta IgG hérlendis og minna um asthma og ofnæmi hérlendis en t.d. á norðurlöndum).

Question 13

Mismunagreinign LLT og asthma:

Answer 13

LLT:
Byrjar um miðjan aldur
  Einkenni fara hægt vaxandi
  Reykingasaga
  Mæði við áreynslu
  Óafturkræf loftvega teppa

Asthmi:
Byrjar snemma (oft í bernsku)
Einkenni breytileg frá einum degi til annars
Oft mest einkenni að nóttu og snemma morguns
Oft saga um ofnæmi / nefteppu /exzem
Fjölskyldusaga um astma
Afturkræf loftvega teppa

Question 14

Mismunagreinign LLT og asthma:

Answer 14

LLT:
Byrjar um miðjan aldur - fyrsta innlögn oft tæplega 70 ára.
  Einkenni fara hægt vaxandi
  Reykingasaga
  Mæði við áreynslu
  Óafturkræf loftvega teppa

Asthmi:
Byrjar snemma (oft í bernsku)
Einkenni breytileg frá einum degi til annars
Oft mest einkenni að nóttu og snemma morguns
Oft saga um ofnæmi / nefteppu /exzem
Fjölskyldusaga um astma
Afturkræf loftvega teppa

Question 15

Faraldsfræði COPD

Answer 15

Meðal 6 algengustu dánarorsaka BNA fer LLLT mest vaxandi. (frá 6. ‘90 - 3. ‘20)
Mjög margir með COPD í indlandi ; hálf milljón manna, brennsla á lífrænum úrgangi.
lágt FVC hefur ennfremur verið tengt lítillli fæðingarþyngd

Question 16

Konur eða kvk í meirihluta LLT

Answer 16

í dag eru konur í meirihuta (voru karlar)

? hvort þær þola reykinn verr

Question 17

Reykingar og offita

Answer 17

samlegðaráhrif eru margföld 2+2 = 10, einnig spila blþr og Crp inn í.

Question 18

GOLD ráðleggingar - breytingar 2013

Answer 18

Meðferð LLT samkvæmt ráðleggingum GOLD hópsins var endurskoðuð 2013 og tók við það nokkrum breytingum.
Megináhersla er eins og áður á forvarnir – reykingar og umhverfi.

Meðferðin miðar við stigun (samkvæmt blstursprófi) en einnig er nú tekið tillit til sjúkdómsgangsins (td hve oft versnanir – innlagnir). Meðferðin tekur talsverðum breytingum – ný lyf væntanleg og samhliða auknum skilningi á pathogenesis er leitað nýrra sértækra leiða til meðferðar.

Question 19

GOLD ráðleggingar - breytingar 2013

Answer 19

Meðferð LLT samkvæmt ráðleggingum GOLD hópsins var endurskoðuð 2013 og tók við það nokkrum breytingum.
Megináhersla er eins og áður á forvarnir – reykingar og umhverfi.

Meðferðin miðar við stigun (samkvæmt blstursprófi) en einnig er nú tekið tillit til sjúkdómsgangsins (td hve oft versnanir – innlagnir). Meðferðin tekur talsverðum breytingum – ný lyf væntanleg og samhliða auknum skilningi á pathogenesis er leitað nýrra sértækra leiða til meðferðar.

Use history of exacerbations and spirometry.
Two exacerbations or more within the last year or an FEV1 undir 50 % of predicted value are indicators of high risk. Hospitalization for a COPD exacerbation associated with increased risk of death.