kracht van de psyche Flashcards
uitdagingen en belastingen van chronisch ziek zijn
symptomen en impact op levensstijl
impact op sociale relaties
onzekerheid en onvoorspelbaarheid = op psychologisch vak lastigste
impact op levenskwaliteit
hoge psychiatrische comorbiditeit
gevolgen van ziekte bij jezelf en naasten
zelf = last van ziek zijn zelf
partner en familie = burden of care
kinderen = vroege parentificatie
case study - astma
biologisch dezelfde impact, op psychologisch vlak heel anders door andere ziekte representaties
= kracht van psyche
impact van chronische ziekte
ontkenning
gevoelens van angst
gevoelens van depressie
ontkenning van chronische ziekte
helpt op korte tijd
risico’s op langere termijn: behandeling, therapietrouw, aanpassen aan ziekte
gevoelens van angst bij chronische ziekte
psychologische invloed op ernst door frequentie en ernst van symptomen
stresssysteem leidt vaak tot iets maladaptief en zelfs negatieve reacties
gevoelens van depressie bij chronische ziekte
verhoogt morbiditeit & mortaliteit
door ontbreken van controle
aangeleerde hulpeloosheid
positieve impact chronische ziekte
kan het betekenis geven en in perspectief plaatsen
psychologische interventies bij chronische ziekte
expressief schrijven
psychoeducatie
counseling
psychologische begeleiding
psychotherapie
interheart study - landmarkt study
rechtstreeks invloed van stress, angst en depressie op fysiologie van het lichaam
psychosociale stress (evenveel risico als roken)
depressieve patiënten met hartinfarct hebben hogere kans op mortaliteit
risico van stress op hartinfarct/ischemisch hartlijden
stress verhoogd kans op cardiovasculaire aandoeningen
deels verklaard door veranderend gedrag door stress (roken, minder bewegen, …)
wat doet stress
HPA-as en cortisol
autonome dysregulatie van AZS
verlaagt HRV
acute stress = fight or flight
chronische stress = uitputting, te lang stress plateau
perceived stress
manier hoe je stress ervaart en ermee omgaat
negatieve stress
ervaar je als negatief
positieve stress
ervaar ja als uitdagend
werkt beschermend
Takotsubo = broken heart syndrome
niet-ischemische acute stress cardiomyopathie
plotse verzwakking van hartspier met vormverandering tot gevolg = apicale ballooning
reversibel maar kan soms leiden tot acuut hartfalen en overlijden
maladaptieve stress
atrofie van hippocampus
chronische stress leidt tot functionele en structurele veranderingen in hersenen
cross-sectioneel onderzoek
voor elke persoon, 1 meetpunt
kan voor foutieve interpretatie zorgen
prospectief onderzoek
meerdere meetpunten
kan tijdens onderzoek aantonen dat hippocampus verkleint door depressie
plasticiteits verandering door stress
meer cellen dood, minder nieuwe gevormd, minder celdifferentiatie
minder vermogen om te leren, weerbaarheid
herstel is mogelijk
gevolgen van overmatige stress tijdens zwangerschap
materneel = hypertensie
geboorte-outcomes
minder foetale bewegingen
ontwikkeling baby
klinische en epigenetische veranderingen
veel oorzaken van stress
allergie en psyche
overtuiging dat je blootgesteld bent aan pollen is voldoende om een allergische reactie te krijgen
pijn is biopsychosociaal bepaald
cultuur en contextafhankelijk
pijnpoort theorie
psychologische en cognitieve factoren
geen eenrichtingsverkeer
bepaald gevoeligheid aan pijn
efferente pijnbanen
weg van hersenen = dalende banen
overwegend inhiberende banen die pijn kunnen remmen
sluiten pijnpoort en verminderen pijngevoeligheid
NT van dalende banen
noradrenaline, serotonine, endorfines
hypersensitiviteit (pijnpoortheorie)
falen van dalende anti-nociceptieve banen/efferente banen verstoord
kleinste signalen genoeg voor pijngewaarwording
hoe kunnen psychische factoren pijn beïnvloeden
processing van nociceptieve signalen veranderen
dalende pijnmodulerende banen beïnvloeden
autonome, hormonale of immunologische veranderingen
sickness behaviour
chronische stress, inflammatie en lokale infectie tonen overeenkomsten met griep
gemeenschappelijk mechanisme in verschillende grootte ordes
sickness syndrome
niet specifieke syndromen geïnduceerd door perifere PIC die door BBB gaan
PIC
pro-inflammatoire cytokines
geproduceerd door macrofagen en microglia
arousal
mate van activatie in je systemen
correlerend met fysiologische indices
veel emoties = veel arousal
arousal en pijn
veel arousal kan pijn inhiberen en pijnpoorten sluiten
negatieve valentie
negatieve emotie -> activatie defensieve systeem & verdedigingsreactie
pijn inhiberen
positieve valentie
activatie appetitieve emotie
toenadering zoeken
arousal en valentie bij angst
hoge arousal en negatieve valentie
arousal en valentie bij trots
lage arousal en positieve valentie
valentie & arousal bij chronische stress
negatieve emotie en lage arousal
pijn faciliteren
pijn inhibitie (valentie & arousal)
bij positieve emoties & voldoende arousal
bij negatieve emoties, acute stress & sterke arousal
niet-specifieke afweer en immunologische respons
mucosa, inflammatoire reactie met oedeem, macrofagen, PIC
specifieke immuunrespons
T&B-cellen, Ig, NK
acute stress & immuunreactie
netto verbeterde immuunfunctie
voornamelijk aspecifiek
chronische stress/negatieve emoties & immuunreactie
verminderde immuunfunctie
aspecifieke inflammatoire reactie
vermindering van specifieke immunologische respons
gevolgen van stress op andere aandoeningen
tragere wondheling
slechter post-operatief herstel
meer symptomen van huidaandoeningen
indirect effect op kanker (ook depressie heeft indirect effect
placebo in enge zin
zeer krachtig
intrinsiek farmacologisch effect
zorgt voor hoop en verwachting van verbetering
placebo in brede zin
effect tijd
+ interactievariabele (afhv engagement van begeleider)
+ placebo in enge zin
placebo-effect in medische behandelingen
kracht van relationele variabelen (respect, steun, …)
hoop en verwachting
klassieke conditionering (pil maakt ons beter)
zelf aanmaken van endorfines
niet voorgeschreven
Nocebo
negatieve effecten ontstaan door psyche, ook bij mensen die placebo krijgen
mind-body interacties
hoe krachtig de invloed van geest op ons lichaam
