Kafli 8: Millihópasnið (Between-Subjects Design)

Question 1

Einkenni & markmið

Answer 1

Samanburður á 2 hópum
Mismunandi þáttakendur fyrir hvert stig frumbreytunnar
Markmið að kanna hvor “meðferðin” sé betri
Meðaltal fyrir hvern hóp
Slembival í hópa

Question 2

Kostir

Answer 2

Hver mæling óháð öllum öðrum mælingum
Sem kemur í veg fyrir:
- Æfingu vegna endurtekinnar þáttöku í mismunandi tilraunaaðstæðum
- Þreitu/leiði vegna endurtekinna mælinga
- Samanburðarhrifum (contrast effects) - t.d 20 C herbergi virðist kaldara eftir 25C herbergi

Question 3

Ókostir

Answer 3

Krefst fleiri þáttakenda
Einstaklingsmunur
Kostnaðarsamt

Question 4

Hugsanlegar Blendnibreytur

Answer 4

Einstaklingsmunur milli hópa:
Þáttakendur í hóp A eldri/greindari en í hópi B

Umhverfisbreytur:
Annar hópurinn prófaður í stóru herbergi en hinn í minna

Question 5

Jafngildir hópar (Equivalent groups)

Answer 5

Rannsakandi stjórnar hvernig hópar myndast
1. Allir valdir á sama hátt
2. Meðferð þeirra eins
3. Þáttakendur hópa sambærilegir

Question 6

3 Aðferðir til að gera hópa jafngilda (Equivalent groups)

Answer 6

1. Slembiskipan (random assignment):
   Slembivelja þáttakendur í hópa
   Óskekkt
   Ekki endilega jöfn niðurstaða
2. Jöfnun hópa (matched assignment):
   Tryggja að mikilvægar breytur (kyn/aldur/menntun) eru jafnaðar milli hópa
   T.d eins margir með hátt IQ í hverjum hópi
   Tímafrekt, kostnaðarsamt, ekki hægt að jafna margar breytur í einu
3. Höldum breytum föstum (holding variables constant):
   Breyta eins fyrir báða hópa - t.d sama kyn/sértækt aldursbil
   Ógnar ytra réttmæti - speglar ekki þýði

Question 7

Einstaklingsmunur & áhrif á breytileika (variability)

Answer 7

Lítill einstaklingsmunur innan hópa:
Lá dreifitala
Mæligildi (scores) eru nokkuð eins milli þáttakenda
Auðvelt að sjá mun á meðferð/inngripum/hópum

Mikill einstaklingsmunur innan hópa:
Há dreifitala (variance) - há staðalfrávik (standard deviation)
Mæligildi (scores) eru misjöfn
Erfitt að sjá mun á meðferð/inngripum/hópum

Question 8

2 Aðferðir til að lágmarka einstaklingsmun innan hópa

Answer 8

Stöðlun ferla (standardize procedures and treatment setting):
Allir meðhöndlaðir eins, framkoma rannsakanda & umhverfi tilraunar eins

Halda breytum föstum (Holding participant variable constant):
Ákveðinn aldurshópur/kyn/bara háskólamenntaðir
Hópur meira einslitur, auðvelt að sjá áhrif
Minna ytra réttmæti - getum ekki alhæft á þýði ef við erum bara með 18-20 ára

Question 9

Áhrifastærð (Effect size)

Answer 9

Munur á meðaltöl hópa
Tölfræðileg mælieining á styrk/stærð áhrifa (effects)
Gefin upp í staðalfrávikum t.d Cohen’s d
Stór áhrifastærð = há tala

Question 10

Cohen’s d

Answer 10

M1 - M2/staðalfrávik: meðaltal hóp 1 - meðaltal hóp 2/ staðalfrávikið
Munur meðaltalanna mælt í staðalfráviki fylgibreytunnar
Cohen’d d = 1:
Mikill munur milli meðaltalanna
Munur á hópum/meðferðum
Stærri áhrifastærð

Cohen’s d = 0,2:
Lítill munur milli meðaltalanna
Minni munur á hópum/meðferð
Minni áhrifastærð

Question 11

5 Ógnir við innra réttmæti

Skekkt brottfall (Differential attrition)

Answer 11

Fleiri þáttakendur hætta þáttöku í einum hóp samanborið við aðra
Ef munur er mikill - ógn

Question 12

5 Ógnir við innra réttmæti

Útbreiðsla (Diffusion)

Answer 12

Meðferðin dreifist út í samanburðarhópinn (control group)
Dregur úr mun, höldum að meðferð virki verr

Question 13

5 Ógnir við innra réttmæti

Uppbótarkrafa (Compensatory equalization)

Answer 13

Þáttakendur í samanburðarhóp krefast sömu meðferðar og tilraunahópurinn

Question 14

5 Ógnir við innra réttmæti

Samkeppni (Compensatory rivalry)

Answer 14

Samanburðarhópurinn leggur sig meira fram vitandi af tilraunahópnum

Question 15

5 Ógnir við innra réttmæti

Mótþrói eða uppgjöf (Resentful demoralization)

Answer 15

Samanburðarhópurinn leggur sig síður fram eftir að hafa frétt af tilraunahópnum
Munur eykst, ekki út af meðferð

Question 16

Tölfræðileg Greining (Statistical Analyses)

Einföld Tveggja Hópa Millihópasnið
(Single-factor two group design)

Answer 16

2 hópar: meðferðarhópur & viðmiðunarhóp
Meðaltal fyrir báða hópa

t-próf (independent-measures t-test):
Er marktækur munur milli meðaltal hópana?
p-gildi lágt (<0,05):
- Próf er tölfræðilega marktækt
- Meðaltöl milli hópa ekki eins
Segir ekki mikið

Question 17

Tölfræðileg Greining (Statistical Analyses)

Millihópasnið með fleiri hópa (Single-factor multiple-group design)

Answer 17

Fleiri en 2 viðmiðunarhópar

Dreifigreining (Single-factor analysis of variance, ANOVA):
Er marktækur munur milli meðaltal hópanna?
Gefa skýrari mynd af samband milli frum- og fylgibreytu

Question 18

Tölfræðileg Greining (Statistical Analyses)

Samanburður hlutfalla í tveimur eða fleiri hópum
(Comparing proportions for 2/more groups)

Answer 18

Fylgibreyta á Nafnkvarða (nominal scale): Lögfræðingur/viðskiptafræðingur/hagfræðingur

Engin meðaltöl fyrir hópana
En % fyrir þáttakendur í hverri kategoríu

Greina með kí-kvaðrat prófi (chi-square test):
Samanburður hlutfalla milli hópa
Er marktækur munur milli hlutfalla?

Question 19

Lágmarks hópastærð

Answer 19

Sumir miða við að það þurfi amk 10-20 þáttakendur í hvern hóp til að greina stórar áhrifastærðir (frumbreyta hefur mikil áhrif á fylgibreytu)
Ef hópar minni:
Hætta á við náum ekki að greina áhrif frumbreytu á fylgibreytu
Niðurstaða lýsir ekki raunveruleika –> fáum ranga núllniðurstöðu
Meiri hætta á einstaklingsmun

Question 20

Hópaval

Answer 20

Best að slembivelja úrtakið:
Svo úrtak verði lýsandi fyrir þýðið sem við viljum alhæfa um (ytra réttmæti)

Handahófsvelja í samanburðar- og tilraunahóp (slembiskipan)

Question 21

Fjölhópasnið (Multiple groups design)

Blokkaval (Block randomization)

Answer 21

Höfum ekki allt úrtakið í upphafi - fáum þáttakendur jafn óðum
Bundin við að ljúka rannsókn fyrir ákveðinn tíma
Blokkur = hópur
Fólk skipt í hópa OG slembiskipa hver fær meðferð vs ekki meðferð innan hverjar blokkar/hóps
Í Klasa úrtöku (cluster sampling) er fólk skipað í hópa, þar sem einn hópur fær meðferð hinn ekki

Ákveða fjölda inngripa (t.d k = 3) & fjölda þáttakenda (t.d n = 15)
n/k blokkir: 15/3 = 5 blokkir