Kafli 10 - jöklar Flashcards

1
Q

Hvernig myndast jöklar ?

A

Þegar meiri snjór safnast saman frá ári til árs en nær að bráðna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Hvað er fyrningasvæði ?

A

Svæði þar sem snjó leysir ekki yfir árið

Er fyrir ofan snælínu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Hvar myndast jöklar ?

A

Á fyrningasvæðum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Hvað er leysingasvæði ?

A

Svæði þar sem snjó leysir yfir árið

Fyrir neðan snælínu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Hvað er snælína ?

A

Er mörkin á milli fyrningasvæðis og leysingasvæðis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Hverju er snælína háð ?

A

Loftslagi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hvar er snælína lægst ?

A

Á heimsskautunum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hvar er snælína hæst ?

A

Við hvarfbauga ( 5.500 m hæð í Kilimajaro í Afríku )

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Hvað er snælína lægst á Íslandi ?

A

600 m á Hornströndum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Í hvað skiptast jöklar á Íslandi ?

A

Hveljöklar
Jökulhettur
Hlíðarjökull
Hvilftarjökull

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Hvað eru hveljöklar ?

A

Stórir og hvelfdir

Hylja stór svæði ( hálendi )

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Dæmi um hveljökla

A

Vatnajökull

Hofsjökull

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Hvað eru jökulhettur ?

A

Hylja einstök fjöll

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Dæmi um jökulhettur

A

Þórisjökull
Öræfajökull
Eiríksjökull
Eyjafjallajökull

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Hvað eru hlíðarjöklar ?

A

Utan í hlíðum fjalla og í kvosum á milli tinda

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Dæmi um hlíðarjökul

A

Kerlingafjöll

Snæfellsjökull ( líka jökulhetta )

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Hvað eru hvilftarjöklar ?

A

Skáljöklar

Eru litlir jöklar í dældum / hvilftum

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Dæmi um hvilftarjökla

A

Á Tröllaskaga

Svarfaðardal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Í hvaða flokka skiptast jöklar eftir hitastigi ?

A

Þíðjöklar

Gaddjöklar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Hvað eru þíðjöklar ?

A

Við frostmark

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Hvernig jöklar eru allir íslenskir jöklar ?

A

Þíðjöklar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Hvað eru gaddjöklar ?

A

Minna en frostmark

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Hvernig jöklar eru jöklar heimskautasvæðanna ?

A

Gaddjöklar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Hvað skiptir miklu máli fyrir hreyfingu jökuls ?

A

Hitastig

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Afleiðing hvers er berghlaup ?

A

Vegna loftlagsbreytinga

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Hvar eru berghlaup algeng ?

A

Þar sem jöklar hafa sorfið dali

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Hvernig verða berghlaup ?

A

Heilar fjallshlíðar hlaupa fram og mynda skriðu. Þegar stuðnings jökulsins nýtur ekki lengur verður sú hlið fjallsins þar sem jarðlögin halla inn í daglinn óstöðug þannig að fjallshlíðin hrynur inn í dalinn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Dæmi um berghlaup

A

Vatnadalshólar

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Af hverju myndast sprungur í jöklum ?

A

Myndast vegna hreyfingu jökla

30
Q

Í hvaða flokka skiptast sprungur í jöklum ?

A

Þversprunga
Langsprunga
Jaðarsprunga
Hringsprunga

31
Q

Hvernig myndast þversprungur ?

A

Myndast þegar jökull fer yfir í ójöfnu landsslagi.
Fer upp og aftur niður
Þvert yfir jökulinn

32
Q

Hvernig myndast langsprungur ?

A

Myndast þegar jökull breikkar snögglega, meira svæði

33
Q

Hvað geta langsprungur verið djúpar ?

A

50 m

34
Q

Hvernig myndast jaðarsprungur ?

A

Myndast í jaðri ( enda ) jökuls við hreyfingu hans

35
Q

Hvernig myndast hringsprungur ?

A

Myndast umhverfis sigketil í jökli

36
Q

Hvað er oft byrjað undir hringsprungum ?

A

Eldgos

37
Q

Hvað eru jökulrof ?

A

Þegar jöklar sverfa og móta landið með bergmylsnu sem er föst við botninn og jaðar þeirra.

38
Q

Hvernig jökulrof myndast við stóra steina ?

A

Djúpar rispur í klappi og mål

39
Q

Hvernig jökulrof myndast við sand ?

A

Slípar bergið sem hann skríður yfir

40
Q

Í hvaða flokka skiptist myndanir jökulrofs ?

A

Jökulrákir
Hvalbök
U - laga dalir
Hangandi dallier

41
Q

Hvað eru jökulrákir ?

A

Rispur vegna sets undir jökli ( pínulitlar rendur )

Alltaf samsíða skriðstefnu jökulsins

42
Q

Hvernig myndast hvalbök ?

A

Jökulrispaðar klappir

Jökull splípar hliðina sem er á móti skriðstefnu jökulsins en plokkar úr varhliðinni

43
Q

Dæmi um hvalbak

A

Hvalbak á Egilsstöðum

44
Q

Hvað eru U - laga dalir ?

A

Dalir sem jöklar hafa myndað

Margir jöklar fara yfir og sverfa

45
Q

Hvernig eru flestir dalir og firðir á Íslandi ?

A

U - laga

46
Q

Hvað eru hangandi dalir ?

A

Litlir U - laga dalir

47
Q

Hvernig myndast hangandi dalir ?

A

Myndast þegar stór skriðjökull grefur djúpan U - laga dal, en minni jökultunga gengur þvert á dalinn og grefur grunnan U - laga dal
Skriðjökull úr skriðjökli grefur grunnan dal

48
Q

Við hvað miðast rofamörk jökla ?

A

Miðast EKKI við sjávarmál

49
Q

Í hvaða flokka skiptist setmyndanir jökla ?

A

Jökulruðning
Jökulgarð
Ísstrýtur
Grettistök

50
Q

Hvað er jökulruðningur ?

A

Frambuður jökla

51
Q

Hver er lagskiptingin í jökulruðningi ?

A

Er ólagskipt

52
Q

Hvaða kornastærðir eru í jökulruðningi ?

A

Allar

53
Q

Er góð aðgreining í jökulruðningi ?

A

Nei, er illa aðgreint

54
Q

Í hvaða flokka skiptist jökulruðningur ?

A

Botnurð
Jaðarurð
Urðarrani

55
Q

Hvað er botnurð ?

A

Bergmylsna undir jökli

56
Q

Hvað er jaðarurð ?

A

Bergmylsna í jaðri jökuls

Bergmylsna sem hefur hrunið úr fjallshlíðum meðfram jöklinum

57
Q

Hvað er urðarrani ?

A

Bein stört lína í jökli

58
Q

Hvernig myndast urðarrani ?

A

Myndast við samruna tveggja jaðarurða vegna t.d. jökulsskers

59
Q

Hvað er jökulsker ?

A

Fjöll eða fjallstoppar sem eru umkringd af jökli

60
Q

Hvernig myndast jökulgarður ?

A

Þegar jökulinn bráðnar hrynur set af jökulsporðinum og myndar jökulgarð
Líka set sem jökulinn ýtir upp þegar hann gengur fram

61
Q

Hvernig myndast ísstrýta ?

A

Myndast þegar möl eða sandur sandur safnast í lægðum jökulsins. Þegar jökulinn bráðnar bráðnar hann fyrst þar sem öskulag er minnst og bráðnar þá í kringum sethrúgurnar sem kallast ísstrýtur.

62
Q

Hvað eru grettistök ?

A

Stór jökulborin berg sem festast við botn jökla og geta borist langar leiðir

63
Q

Hvar er oft hægt að finna grettistök ?

A

Í jökulrispuðum klöppum

64
Q

Hvernig er jökulsárarset alltaf ?

A

Lagskipt og núið

65
Q

Í hvað skiptast setmyndanir í jökulvatni ?

A

Aura

Hvarfleir

66
Q

Hvar eru aura ?

A

Sandar sem eru fyrir framan jökulinn þar sem jökuláin breiðir úr sér

67
Q

Hvað er hvarfleir ?

A

Fínasta efnið ( leir ) sest til í lónum.

68
Q

Hvernig er hvarfleir á sumrin ?

A

Grófara

69
Q

Hvernig er hvarfleir á veturnar ?

A

Fínna

70
Q

Hvað kallast sumarlag og vetrarlag hjá hvarfleir ?

A

Hvörf