Kafli 10 - jöklar

Question 1

Hvernig myndast jöklar ?

Answer 1

Þegar meiri snjór safnast saman frá ári til árs en nær að bráðna

Question 2

Hvað er fyrningasvæði ?

Answer 2

Svæði þar sem snjó leysir ekki yfir árið

Er fyrir ofan snælínu

Question 3

Hvar myndast jöklar ?

Answer 3

Á fyrningasvæðum

Question 4

Hvað er leysingasvæði ?

Answer 4

Svæði þar sem snjó leysir yfir árið

Fyrir neðan snælínu

Question 5

Hvað er snælína ?

Answer 5

Er mörkin á milli fyrningasvæðis og leysingasvæðis

Question 6

Hverju er snælína háð ?

Answer 6

Loftslagi

Question 7

Hvar er snælína lægst ?

Answer 7

Á heimsskautunum

Question 8

Hvar er snælína hæst ?

Answer 8

Við hvarfbauga ( 5.500 m hæð í Kilimajaro í Afríku )

Question 9

Hvað er snælína lægst á Íslandi ?

Answer 9

600 m á Hornströndum

Question 10

Í hvað skiptast jöklar á Íslandi ?

Answer 10

Hveljöklar
Jökulhettur
Hlíðarjökull
Hvilftarjökull

Question 11

Hvað eru hveljöklar ?

Answer 11

Stórir og hvelfdir

Hylja stór svæði ( hálendi )

Question 12

Dæmi um hveljökla

Answer 12

Vatnajökull

Hofsjökull

Question 13

Hvað eru jökulhettur ?

Answer 13

Hylja einstök fjöll

Question 14

Dæmi um jökulhettur

Answer 14

Þórisjökull
Öræfajökull
Eiríksjökull
Eyjafjallajökull

Question 15

Hvað eru hlíðarjöklar ?

Answer 15

Utan í hlíðum fjalla og í kvosum á milli tinda

Question 16

Dæmi um hlíðarjökul

Answer 16

Kerlingafjöll

Snæfellsjökull ( líka jökulhetta )

Question 17

Hvað eru hvilftarjöklar ?

Answer 17

Skáljöklar

Eru litlir jöklar í dældum / hvilftum

Question 18

Dæmi um hvilftarjökla

Answer 18

Á Tröllaskaga

Svarfaðardal

Question 19

Í hvaða flokka skiptast jöklar eftir hitastigi ?

Answer 19

Þíðjöklar

Gaddjöklar

Question 20

Hvað eru þíðjöklar ?

Answer 20

Við frostmark

Question 21

Hvernig jöklar eru allir íslenskir jöklar ?

Answer 21

Þíðjöklar

Question 22

Hvað eru gaddjöklar ?

Answer 22

Minna en frostmark

Question 23

Hvernig jöklar eru jöklar heimskautasvæðanna ?

Answer 23

Gaddjöklar

Question 24

Hvað skiptir miklu máli fyrir hreyfingu jökuls ?

Answer 24

Hitastig

Question 25

Afleiðing hvers er berghlaup ?

Answer 25

Vegna loftlagsbreytinga

Question 26

Hvar eru berghlaup algeng ?

Answer 26

Þar sem jöklar hafa sorfið dali

Question 27

Hvernig verða berghlaup ?

Answer 27

Heilar fjallshlíðar hlaupa fram og mynda skriðu. Þegar stuðnings jökulsins nýtur ekki lengur verður sú hlið fjallsins þar sem jarðlögin halla inn í daglinn óstöðug þannig að fjallshlíðin hrynur inn í dalinn

Question 28

Dæmi um berghlaup

Answer 28

Vatnadalshólar

Question 29

Af hverju myndast sprungur í jöklum ?

Answer 29

Myndast vegna hreyfingu jökla

Question 30

Í hvaða flokka skiptast sprungur í jöklum ?

Answer 30

Þversprunga Langsprunga Jaðarsprunga Hringsprunga

Question 31

Hvernig myndast þversprungur ?

Answer 31

Myndast þegar jökull fer yfir í ójöfnu landsslagi. Fer upp og aftur niður Þvert yfir jökulinn

Question 32

Hvernig myndast langsprungur ?

Answer 32

Myndast þegar jökull breikkar snögglega, meira svæði

Question 33

Hvað geta langsprungur verið djúpar ?

Answer 33

50 m

Question 34

Hvernig myndast jaðarsprungur ?

Answer 34

Myndast í jaðri ( enda ) jökuls við hreyfingu hans

Question 35

Hvernig myndast hringsprungur ?

Answer 35

Myndast umhverfis sigketil í jökli

Question 36

Hvað er oft byrjað undir hringsprungum ?

Answer 36

Eldgos

Question 37

Hvað eru jökulrof ?

Answer 37

Þegar jöklar sverfa og móta landið með bergmylsnu sem er föst við botninn og jaðar þeirra.

Question 38

Hvernig jökulrof myndast við stóra steina ?

Answer 38

Djúpar rispur í klappi og mål

Question 39

Hvernig jökulrof myndast við sand ?

Answer 39

Slípar bergið sem hann skríður yfir

Question 40

Í hvaða flokka skiptist myndanir jökulrofs ?

Answer 40

Jökulrákir Hvalbök U - laga dalir Hangandi dallier

Question 41

Hvað eru jökulrákir ?

Answer 41

Rispur vegna sets undir jökli ( pínulitlar rendur ) | Alltaf samsíða skriðstefnu jökulsins

Question 42

Hvernig myndast hvalbök ?

Answer 42

Jökulrispaðar klappir | Jökull splípar hliðina sem er á móti skriðstefnu jökulsins en plokkar úr varhliðinni

Question 43

Dæmi um hvalbak

Answer 43

Hvalbak á Egilsstöðum

Question 44

Hvað eru U - laga dalir ?

Answer 44

Dalir sem jöklar hafa myndað | Margir jöklar fara yfir og sverfa

Question 45

Hvernig eru flestir dalir og firðir á Íslandi ?

Answer 45

U - laga

Question 46

Hvað eru hangandi dalir ?

Answer 46

Litlir U - laga dalir

Question 47

Hvernig myndast hangandi dalir ?

Answer 47

Myndast þegar stór skriðjökull grefur djúpan U - laga dal, en minni jökultunga gengur þvert á dalinn og grefur grunnan U - laga dal Skriðjökull úr skriðjökli grefur grunnan dal

Question 48

Við hvað miðast rofamörk jökla ?

Answer 48

Miðast EKKI við sjávarmál

Question 49

Í hvaða flokka skiptist setmyndanir jökla ?

Answer 49

Jökulruðning Jökulgarð Ísstrýtur Grettistök

Question 50

Hvað er jökulruðningur ?

Answer 50

Frambuður jökla

Question 51

Hver er lagskiptingin í jökulruðningi ?

Answer 51

Er ólagskipt

Question 52

Hvaða kornastærðir eru í jökulruðningi ?

Answer 52

Allar

Question 53

Er góð aðgreining í jökulruðningi ?

Answer 53

Nei, er illa aðgreint

Question 54

Í hvaða flokka skiptist jökulruðningur ?

Answer 54

Botnurð Jaðarurð Urðarrani

Question 55

Hvað er botnurð ?

Answer 55

Bergmylsna undir jökli

Question 56

Hvað er jaðarurð ?

Answer 56

Bergmylsna í jaðri jökuls | Bergmylsna sem hefur hrunið úr fjallshlíðum meðfram jöklinum

Question 57

Hvað er urðarrani ?

Answer 57

Bein stört lína í jökli

Question 58

Hvernig myndast urðarrani ?

Answer 58

Myndast við samruna tveggja jaðarurða vegna t.d. jökulsskers

Question 59

Hvað er jökulsker ?

Answer 59

Fjöll eða fjallstoppar sem eru umkringd af jökli

Question 60

Hvernig myndast jökulgarður ?

Answer 60

Þegar jökulinn bráðnar hrynur set af jökulsporðinum og myndar jökulgarð Líka set sem jökulinn ýtir upp þegar hann gengur fram

Question 61

Hvernig myndast ísstrýta ?

Answer 61

Myndast þegar möl eða sandur sandur safnast í lægðum jökulsins. Þegar jökulinn bráðnar bráðnar hann fyrst þar sem öskulag er minnst og bráðnar þá í kringum sethrúgurnar sem kallast ísstrýtur.

Question 62

Hvað eru grettistök ?

Answer 62

Stór jökulborin berg sem festast við botn jökla og geta borist langar leiðir

Question 63

Hvar er oft hægt að finna grettistök ?

Answer 63

Í jökulrispuðum klöppum

Question 64

Hvernig er jökulsárarset alltaf ?

Answer 64

Lagskipt og núið

Question 65

Í hvað skiptast setmyndanir í jökulvatni ?

Answer 65

Aura | Hvarfleir

Question 66

Hvar eru aura ?

Answer 66

Sandar sem eru fyrir framan jökulinn þar sem jökuláin breiðir úr sér

Question 67

Hvað er hvarfleir ?

Answer 67

Fínasta efnið ( leir ) sest til í lónum.

Question 68

Hvernig er hvarfleir á sumrin ?

Answer 68

Grófara

Question 69

Hvernig er hvarfleir á veturnar ?

Answer 69

Fínna

Question 70

Hvað kallast sumarlag og vetrarlag hjá hvarfleir ?

Answer 70

Hvörf