JAL HC 3

Question 1

Enthymeem

Answer 1

Redenering waarin niet alle premissen uitdrukkelijk worden vermeld.

Question 2

Deductief redeneren

Answer 2

Redeneringen waar men de geldigheid van de conclusie afleidt uit de geldigheid van de premissen. In de geldige deductieve redeneringen is geen plaats voor onzekerheid of waarschijnlijkheid: als de premissen waar zijn, dan is de conclusie ook voor de volle 100% gegarandeerd waar.
! Kijkt puur naar de vorm van de redenering, niet naar de inhoud.

Question 3

Een deductief geldige redenering

Answer 3

Waarheid premissen garandeert de waarheid van de conclusie.
De waarheid van de conclusie is afhankelijk van de waarheid van de premissen.
Het is onmogelijk dat de premissen waar zijn maar dat de conclusie tegelijk onwaar is.
–> negatie van de conclusie mag niet consistent zijn met de premissen.

Question 4

Consistentie

Answer 4

Begrip dat aangeeft dat een aantal proposities samen tegelijk waar kunnen zijn.

Question 5

Inconsistentie

Answer 5

Begrip dat aangeeft dat het onmogelijk is dat proposities tegelijk waar zijn.

Question 6

Puzzeldenkfout

Answer 6

Neiging om coherente verhalen als ware te beschouwen.

Question 7

Contradictorische uitspraken

Answer 7

Twee uitspraken die onmogelijk tegelijk waar kunnen zijn en tegelijk onwaar kunnen zijn.

Question 8

Contraire uitspraken

Answer 8

Het is onmogelijk dat de uitspraken allebei tegelijk waar zijn, maar het is wel mogelijk dat ze tegelijk onwaar zijn. Er is een derde weg mogelijk, maar MAX 1 waar.
–> ‘contramax’ als ezelsbruggetje

Question 9

Subcontraire uitspraken

Answer 9

Mogelijk dat 2 uitspraken allebei tegelijk waar zijn maar onmogelijk dat ze beide tegelijk onwaar zijn.
Er is een derde weg mogelijk, maar MIN 1 waar.
–> ‘submin’ als ezelsbruggetje

Question 10

Syllogisme

Answer 10

2 premissen: maior + minor leiden tot een conclusie.

Question 11

Inductief redeneren

Answer 11

Het omgekeerde van deductief redeneren. Je vertrekt vanuit een concreet geval om zo een algemene regel te bekomen. Je doet een algemene uitspraak over niet-geobserveerde gevallen. Deze redenering is niet deductief geldig: het is niet zeker, maar waarschijnlijk. Het geobserveerde geval is niet steeds representatief!

Question 12

A priori-waarschijnlijkheid

Answer 12

Geeft aan hoe waarschijnlijk je conclusie is voordat je aan je observaties begint. Die waarschijnlijkheid geeft dus aan wat je aanvankelijk gelooft over de conclusie.

Question 13

A posteriori-waarschijnlijkheid

Answer 13

Die waarschijnlijkheid geeft aan hoe waarschijnlijk je conclusie is nadat je je observaties hebt gedaan.

Question 14

Goede inductieve redenering (kenmerk)

Answer 14

Observaties die stroken met wat je aanvankelijk dacht en dat die er niet mee in tegenspraak zijn. Als al je observaties in het verlengde liggen van wat je aanvankelijk dacht, zal de waarschijnlijkheid van je conclusie enkel maar toenemen. Bij goede inductieve redeneringen zal de a posteriori-waarschijnlijkheid van de conclusie dus steeds groter zijn dan haar a priori-waarschijnlijkheid: hoe meer observaties je aanvankelijk idee ondersteunen, des te dichter zal de a posteriori-waarschijnlijkheid van de conclusie bij 1 liggen.

Question 15

Representativiteit

Answer 15

De gevallen die je observeert (steekproef), moeten representatief zijn voor de groep waarover je een uitspraak wilt doen (populatie). Daarmee wordt bedoeld dat de steekproef een goede weergave moet zijn van de populatie. Hoe groter de steekproef, des te betrouwbaarder is je conclusie.

Question 16

Zorgvuldigheid

Answer 16

De observatie van individuele gevallen moet zorgvuldig gebeuren.

Question 17

Foutenmarge

Answer 17

Je conclusie moet rekening houden met een foutenmarge en die ook expliciet vermelden. Het valt nooit uit te sluiten dat je observaties van de steekproef geen weergave vormen van de volledige werkelijkheid. Hoe kleiner de steekproef, des te groter de foutenmarge.

Question 18

Voorzichtigheid (bij grote gevolgen)

Answer 18

Hoe groter de gevolgen van een vergissing, des te nauwkeuriger moet je je steekproef uitvoeren.
(Vb. Geneesmiddelen)

Question 19

Weerlegbaarheid inductieve redenering

Answer 19

De conclusie van een inductieve redenering valt gemakkelijk te weerleggen als de conclusie een algemene uitspraak is. Het volstaat dat je één geval observeert dat in tegenspraak is met de conclusie.

Question 20

Nut inductief redeneren

Answer 20

Nut in gesloten domeinen (vb. fysica). Verbanden/wetten zijn niet van buitenaf wijzigbaar. Fysische eigenschappen zijn beïnvloedbaar door fysische gebeurtenissen.
Beperkt nut in open domeinen (cognitief, sociaal, juridisch). Inzichten, relaties en wetten zijn wijzigbaar van buitenaf. De eigenschappen zijn beïnvloedbaar door andersoortige feiten.
–> juridische toestand is beïnvloedbaar door een sociaal feit (vb. uit elkaar gaan)

Question 21

Abductief redeneren

Answer 21

Eén van de premissen wordt gevormd door een algemene regel of een voorwaardelijke uitspraak. De andere premisse is echter niet het antecedent van die voorwaardelijke uitspraak, maar het consequens ervan.

Question 22

Goede abductieve redenering

Answer 22

Heeft een grote verklarende waarde. Conclusie is best mogelijke verklaring voor premisse. Hangt af van de inhoud van de redenering, het waarheidsgehalte van de premissen.

Question 23

Kwaliteitsindicaties abductief redeneren

Answer 23

1) conservatief = verenigbaar met eerdere overtuigingen
2) eenvoudig = geen bijkomende hypothesen nodig
3) past in breder patroon
Vb. portefeuille (inbreker, sloddervos of huisgenoot)

Question 24

Logica

Answer 24

Normatieve studie van geldig deductief redeneren.

Question 25

Descriptieve kant logica

Answer 25

Beschrijft de normen die je moet toepassen om geldig te redeneren.

Question 26

Prescriptieve kant logica

Answer 26

Schrijft voor aan welke standaarden je moet voldoen om geldig te redeneren.

Question 27

Extern standpunt logica

Answer 27

Standpunt van de buitenstaander. Bij dat standpunt plaats je je ‘buiten’ het systeem van regels en bekijk je een systeem als een verzameling van beschrijvingen van die regels. Je plaatst met andere woorden de descriptieve dimensie centraal, zodat je in staat bent om een beschrijving te geven van wat de deelnemers in dat systeem effectief doen, zonder je zelf gebonden bent door de regels die je beschrijft.

Question 28

Interne standpunt logica

Answer 28

Standpunt van de deelnemer. Bij dat standpunt plaats je je ‘binnen’ dat systeem en bekijk je het systeem als een verzameling van voorschriften waar jij je aan dient te houden. Je plaatst met andere woorden de normatieve dimensie centraal, zodat je in staat bent om een uitspraak te doen over wat (andere) deelnemers in dat systeem zouden moeten doen. Je zoekt naar een oplossing binnen het bestaande kader van het systeem.

Question 29

Propositielogica

Answer 29

Houdt zich bezig met het verband tussen proposities.

Question 30

Modale logica

Answer 30

Modaliteit geeft in de logica aan of propositie bevestigt of ontkent dat haar inhoud mogelijk, onmogelijk, voorwaardelijk of noodzakelijk is.

Question 31

Centrale modaliteiten (5)

Answer 31

1) verplichting: wat verplicht is
2) toelating: wat toegelaten is (en dus niet verboden)
3) verbod: wat verboden is (en dus niet toegelaten)
4) nalaatbaarheid: wat mag worden nagelaten (en dus niet verplicht is) = de toelating om iets niet te oden
5) optie: wat optioneel is (en dus niet verplicht noch verboden is) = combo van de toelating om iets te doen en toelating om iets niet te doen

Question 32

Propositie in de modale logica

Answer 32

Ofwel verplicht, ofwel optioneel, ofwel verboden (steeds één van die drie, slechts één van die drie)!