Inleidende begrippen tot de praktijk Flashcards
1
Q
algemeen neurologie & geriatrie
A
- vergrijzing
- effect op elke discipline kine buiten pediatrie
- hogere & specifiekere zorgvraag
- preventievormen vanaf 50j = zolang mogelijk uit rusthuid - neuro ≈ geriatrie
- factueel = patiënten populatie
- inhoudelijk = therapie
- conceptueel = manier van benadering
2
Q
factuele & inhoudelijke gelijkenissen neuro & geriatrie
A
- factueel
- zelfde pathofysiologie = zelfde populatie groep
- CVA ≈conditie bloedvaten
- letsel ≈ veroudering van bloedvaten - inhoudelijk = revalidatie
- cardiovasculair
- respiratoir
- obesitas & diabetes
3
Q
conceptuele gelijkenis neuro & geriatire
A
- 2 gezichten
- to cure = zo snel mogelijk herstellen naar voorheen
- to care = terug aanvaardbaar & maximaal revalideren
- door structurele voorwaarden niet meer voldaan = niet meer mogelijk
–> komt veel vaker voor bij neuro & geriatrie - algemeen prestige ladder van pathologie
- liever hebben als zorgverlener
- terughoudend naar chronische aandoeningen - kenmerken
- abrupte pathologie
- lagere ernst van problematiek
- kort tijdsbeeld
- jongere paitenten
- mooi gekoppeld aan diagnose
- recept voor behandelingswijze
- to cure = volledig geneesbaar door therapie
4
Q
empirische cyclus van klinisch redeneren
A
- probleem bepaling
- behandeldoel
- klinische gegevens
- probleem analyse
- verklaringshypothese
- interventiehypothese
- behandelplan + uitvoering
- evaluatie + bijsturing
5
Q
probleembepaling & behandeldoel
A
- probleem bepaling
- vaak kijken enkel op stoornisniveau
- bij neuro fragmentatie voorkomen & meer kijken activiteiten
- altijd luisteren naar patiënt = niet alleen hulpvraag maar problemen in context
–> vb: wel kunnen stappen maar durft/kan hij dit ook functioneel - behandeldoel
- altijd in functie van hulpvraag werken
- stoornissen ≠ probleem van patiënt
- haalbaarheid = transparant zijn naar patiënt toe
- zo fijn mogelijk definiëren = wat wilt patient combineren met wat is haalbaar - types doelen
- teamdoelen = algemeen & over verschillende discipines vb: naar huis gaan
- discipline gebonden doel = meer specifiek
- lange termijn & korte termijn
- hoofd & subdoelen voor het hoofddoel
6
Q
opstellen van doelen
A
- SMART
- specifiek
- meetbaar
- acceptabel
- relevant
- tijdsgebonden - RUMBA = zelfde inhoud
- relevant
- understandable (relevant)
- meetbaar
- behavioral (specifiek)
- attainable (acceptabel) - tijdsgebondenheid
- zo snel mogelijk functie herstel
- patiënten vragen altijd naar tijd voordat…
- accurate prognose geven + disclaimer over mogelijke veranderingen
–> patiënten houden zich aan deze datum
7
Q
klinische gegevens
A
- klinische gegevens
- anamnese & heteroanamnese = partner kan heel andere beperkingen ervaren
–> geven beperkingen die medische beeldvormingen & vragenlijsten niet kunnen ontdekken
- medische voorgeschiedenis
- pre-existent functioneren = voor letsel - onderzoek
- KNO
- observatie van activiteiten = context specifiek
- bevraging van participatie
8
Q
3 staps evaluatie na onderzoek
A
- probleemanalyze
- terugstappen van patiënt & evalueren
- verband leggen tussen probleem, doel & gegeverns
- interferentie & adding-up van verschillende stoorissen op dezelfde activiteit - verklaringshypothese
- causaliseren van verbanden
- hypothese is plausibel, verdedigbaar & verwerpbaar
- hypothese = mogelijkheid van verkeerd zijn bestaat steeds - intervenstie hypothese
- opstellen van 1 of meerdere
- meestal in als… dan… formaat
- aanpaksuggestie volgend op verklaring
- realistisch blijven
9
Q
algemeen therapie
A
- geen basis voor fundamentalisme/extremisme
- geen all round behandeling
- principes moeten niet te strak gevolgd orden
- geen behandeling die de beste voor alle patiënten is
- op voorhand vaststellen welke meetinstrumenten voor opvolging gaan gebruikt worden - rugzakprincipe
- alle aspecten van patiënt bepalen therapie
- ook rugzak van therapeut = meer verschillende vormen kennen is meer geindivialiseerd kunnen werken - repetoireprincipe
- meerdere therapeuten
- elke eigen discipline
- 1 therapeut kan alleen niet veel doen = afhangen van interdisicplanair werken voor volledige revaldiatie
10
Q
driehoekswerking therapie
A
- patiënt & proxi’s
- motivatie
- arousal & aandacht
- emotie & cognitie
- bewuste inzet & rotuine - therapeut & team
- taal
- stimulatie
- meting & foutendetectie - oefenprogramma = modaliteiten
- allemaal binnen omgeving
11
Q
vertrouwen & geduld
A
- vertrouwen = noodzaak
- langzaam opbouwen
- oppassen voor onafhankelijkheid = ook kunnen functioneren zonder kine in de buurt
- kine wordt beweegmoment waarbuiten niet meer geoefend wordt - geduld
- erg lange termijn
- vaak naasten verliezen
–> patiënt voelt zich allen
- kettingreactie voorkomen door familie te betrekken
12
Q
motivatie
A
- algemeen
- noodzakelijk om revalidatie potentieel te vervullen
- geen garantie op herstel - arche zenuwstelsel = oudste
- spinaal HS
- koud = maakt niet uit op welke manier
- arousal = willen uit basic intinct
- letsel = vegetatieve toestand met sondes want geen gevoel van honger of dorst - paleo
- middelhersenen & limbisch systeem = mediaal-frotnaal
- warm = voorkeur
- emotie = willen met dimensie
–> dorst niet gewoon water willen maar cola
- letsel = kan oefening uitvoeren maar heeft geen betekenis = abulie/willoosheid - neo = nieuwste/humane
- cortex
- humaan = trek
- cognitie = willen met denken
- letsel = vaak mee werken = zonder denkprocessen
13
Q
emotie bij therapie
A
- drive voor handeling
- basale emotie
- oefening beter indien leuk/aantrekkelijk
- klein beetje competitie
- kleine beloning achteraf
- patiënt moet tevreden zijn over succeservaring oefening
–> niet door appreciatie therapeut - hiërachrische niveaus
- wegvallen van hogere wilsniveaus
- oefening niet lukken indien op vraag
- spontaan wel
- gebruik van interne mentale/emotionele strategieën
14
Q
arousal
A
- algemeen
- met schommelingen = zal nooit continu zijn
- grotere schommelingen bij hersenbeschadiging
- stoornissen kunnen jaren later optreden door daling in bewustzijn - revalidatie
- hoeveel arousal voor training = erg afhankelijk van type taak
- andere types taken ook afh van persoon
- welke factoren hebben impact per persoon
- weten voor maximaliseren revaldiatie
15
Q
types arousal bij taken
A
- A hyperbool curve
- frisser = hogere perstatie
- op bepaald moment ook ‘te fris’
- voor taken waar bepaalde focus voor nodig is - B lage drempel
- weinig arousal is genoeg & zal geen invloed hebben op prestatie
- automatische gedragingen vb: stappen - C rechtlijnig verband = meestal dit voor patiënt
- meer arousal = betere prestatie
- nieuwe & complexe taken
16
Q
aandacht
A
- algemeen
- altijd op een of andere manier gestoord
- aandacht kan er zijn maar is vaak niet op beweging
- is onmisbaar voor leren
- vergroten van prestatie & efficiëntie - therapie
- belang van keuze omgeving
- sturen van aandacht als therapeut
- indien aandachtsbereik tekort = handeling splitsen
–> moeten zelf nog betekenis hebben
17
Q
cognitie
A
- belang van cognitie
- basis voor motivatie
- inzicht waarom oefeningen nut hebben
- ontbreekt bij noso-agnosie = geen inzicht in stoornis - taalgebruik
- opdrachten eenvoudig formuleren
- geen ingewikkelde opdrachten vb: arm horizontaal
- bij afasie = emotionele taal minder gestoord dan cognitieve - metale inspanning
- bij nieuw aangeleerde activiteiten
- hoge mentale energie verbruik voor eenvoudige activiteit
- trainen door mentaal oefenen
18
Q
automatisering
A
- algemeen
- verplaatsing van neo naar paleo
- testen/trainen met dubbeltaken - kenmerken automatisering
- minder & andere hersenactiviteit = minder mentale inspanning
- sneller & vloeiendere bewegingen
- minder gevoelig voor hersenbeschadiging
- sneller & beter herstel - therapie
- vaardigheidsanamnese = welke routinevaardigheden beheersde de patient
- sneller/trager naar compensaties overstappen
- mogelijk door teveel/telang compensaties te gebruiken = learned disuse van routine vaardigheid
19
Q
dubbeltaken bij automatisering
A
- diagnostisch
- kijken hoe goed vaardigheid geleerd is
- babbelen met patiënt tijdens uitvoering - training
- initiëel leren = niks door valrisico
- volle aandacht met handeling & waar naartoe
- progressie in hoeveelheid babellen
- monoloog -> ja/nee -> normaal gesprek
- ook gebruiken om automatisatie af te dwiningen indien te lang duurt - eindresultaat
- nooit echt geautomatiseerd zelf bij normale mensen
- altijd enige mate van corticale supervisie
- automatisatie moet voldoende zijn
20
Q
rol van taal
A
- bepalen welke taal gestoord is
- gebruik van taal
- instructie
- uitlokkende factor = doe maar
- ondersteuning van handeling vb: cues
- feedback
- schriftelijk = stappenplan - instructies bij specifieke pathologiën
- Broca = normale uitleg maar informatie via ja/nee-vragen krijgen
- Wernicke = visuele demonstratie of passief bewegen
- visuele stoornissen = mondelinge instructies <=> auditieve stoornissen
- sensiebel = visuele demonstratie & geen passief bewegen
- linkszijdig neglect = van rechts benaderen
21
Q
verbale zelfsturing
A
- begin
- sturing door therapeut
- instructie, handeling, feedback
- bij problemen vragen stellen vb: wat heb je nodig om jezelf te wassen - vervolg
- door patiënt luidop of in hoofd
- ook voor cues, stappenplannen, …
- links = verbaal aangedaan -> geen woorden maar daden
- recht = non verbaal aangedaan -> geen daden maar woorden = vooral hier toepassen - effecten
- verhoogde arousal & gerichte aandacht
- verminderde afleiding
- verhogen van besef/inzicht in problemen - voorwaarden
- intacte taalfunctie
- patiënt begrijpt methode & is gemotiveert om deze te gebruiken
22
Q
4-assen van sterktes & zwaktes
A
= zwakte x compensatie
- links-rechts
- letsel <=> intact
- parese
- hemianopsie - verbaal-non-verbaal
- gelijkaardig aan links-rechts
- links = verbaal
- rechts = non-verbaal
- extra opdeling door belang
- talk him through the task - voor-achter
- motoriek-sensoriek
- taal expressie-taalbegrip - trias
- temporaal = akoestisch
- occipitaal = visueel
- pariëtaal = sensibel
23
Q
meting & foutendetectie
A
- meting
- zoveel mogelijk gebruiken
- assessment based practice = nagaan of therapie effect heeft
- vooruitgang tonen aan patiënt voor motivatie
- vooral voor kleine vooruitgangen - foutendetectie
- kunnen zien waarom iets misloopt
- kunnen aanwijzen aan patiënt wat specifiek misloopt
- aanpassen door feedback of speciale oefeningen - foutloos leren
- taakvereenvoudiging
- trage progressie
- meerder keren per dag & elke dag
- vaardigheid inslijpen
- vooral voor noso-agnosie
24
Q
stimulatie van patiënt
A
- facilitatie technieken
- wrijven & krachtige massage
- koude of ijsapplicatie
- borstelen
- auditief = akoestisch & muziek therapie
- visueel = demo & video - effecten
- facilitatie van motoneuronen = meer effect van commando
- ontwaken van hersengebieden = opheffen diaschisis
- verhogen van arousal - visuele stimulatie
- demonsteren van bepaalde bewegingen = spiegelneuronen
- cues
25
Q
sensorische manipulatie
A
- afsluiten van sensorisch kanaal
- forced-use principe = andere sensorische kringen gebruiken
- training van deels gestoord systeem = learned disuse tegengaan
- training van compenserende sensorische kringen - ook informatie die we anders niet hebben
- EMG & EEG
- huidweerstand & hartslag - gestoorde sensoriek
- bloodvoets wandelen
- akoustisch aan zolen
26
Q
spiegel van Ramachandran
A
- algemeen
- bij parese
- beweging van niet-aangetaste doet denken dat aangestaste beweegt - installatie van foutief schema
- arm met neurogeen letsel
- zenuw impulsen sturen voor beweging naar arm + sensoriek = feedforward
- beweging gebeurd niet
- schema in sensoriek is gestoord - gevolgd door amputatie
- doordat niet functionele arm vaak koud & pijnlijk is
- gestoord shema blijft aanwezig
- wordt deels overgenomen door andere regio maar niet volledig
- overblijven = fantoom pijn
- correctie met spiegel = overschrijven - vooraarden
- inzicht in concept
- voordeel bij enige restfunctie
- zo realistisch mogelijk = ringen, horloge, …
27
Q
ecologische validiteit
A
- algemeen
- oefeningen die patiënt doet zijn nuttig
- materalen & methodes van realiteit
- overdracht naar dagelijksleven = generalisatie - generalisatie
- tijd = effect van oefening blijft na therapie behouden
- context = oefening kan in andere contexten worden toegepast
- taak = oefening kan ook op afgeleide/gevarieerde taken - bevorderen van generalisatie
- grotere gelijkenis tussen taken = grotere transfer
- grotere gelijkenis tussen bestaande routine = snellere transfer
- wijzen op overeenkomsten = niet automatische transfer
- inzicht van principes & intelligentie patiënt
28
Q
manieren van progressie
A
- van stoornis in functie naar beperking in activiteit
- elementair naar complex
- star naar variatie
- hierarchisch model van archi -> paleo -> neo
- externe controle (door therapeut gestuurd) naar interne controle (zelf geïnitieerd)
29
Q
chaining & chunking
A
= ketens opbouwen vanuit fragmenten
- forward chaining
- hadeling progressief opbouwen
- niet altijd bereiken van einddoel = demotivatie - backward chaining
- werken met omgekeerde stappen
- altijd einddoel bereiken = meer succes ervaring
- meer motivatie
30
Q
andere manieren van progressie
A
- fading
- fadin in = geleidelijk inbrengen van elementen vb: dubbeltaken
- fading out = verwijderen elementen = hulpmiddelen - engram theorie
- interne referentie informatie opnemen & vastlaggen
- oefenen tot automatisatie
- gelijkaardig aan fasen van leren volgens Posner
31
Q
omgeving tijdens oefenen
A
- passieve achtergrond prikkeling
- stimulerend voor andere niveaus
- patient wakker houden
- actieve reafferente sensoriek = dieren, kinderen, speelgoed, materiaal, … - te weinig = ongustig: suf & niks meer doen
- te veel
- overprikkeling = afleiding & frustratie
- geen nedelaag therapeut
- stimulatie minderd druk maken
32
Q
leiding in therapie
A
= verschillende visies volgen
- ICF
- stoornis = elementaire basis
- activiteit
- participatie - pre-existente eigenschappen
- wet van identieke elementen
- hoger leereffect - klemtoon op kanalen
- zwakke = functie training
- sterkte = compensatie training
