Dwarsleasie complicaties

Question 1

decubitus

Answer 1

1. aandoening
   - beschadiging van huis/onderliggen weefsel
   - ter hoogte van botuitsteeksel
   - door druk + schuifkrachten
   - hoge druk op korte tijd of lage druk op erg lange tijd
2. prevalentie
   - 2-12% bij dwarsleasie
   - 42% binnen 6 maand
   - 1% van totale gezondheidsbudget
3. verschillende wonden
   - andere weefsels = andere verdraagbaarheid voor ischemie
   - afh van leeftijd, levenstijl & chronische aandoeningen
   - spier = gevoeliger, wondes door hoge druk
   - huis = stugger, wondes door hoge schuifkrachten

Question 2

risicofactoren van decubitus

Answer 2

1. verhoogd risico door ziekte
   - verminderde mobiliteit
   - verstoorde waarneming van druk/pijn
   - afwijkende pathofysiologie = verminderde doorbloeding
2. andere risicofactoren
   - leeftijd
   - nicotine, alcohol of medicatie gebruik
   - naleving van preventie plan & kennis
   - toegang tot drukverlagende materialen

Question 3

categoriën van decubitus

Answer 3

1. categorie 1
   - rode niet wegdrukbare huid
   - warmte, oedeem, verharding & pijn
   - bij donkere mensen vaak gemist
2. categorie 2
   - gedeeltelijk verlies van dermis
   - oppervlakkige wonde zonder wondbeslag
   - zicht als open blaar
3. categorie 3
   - volledig verlies van dermis
   - subcutaan vet zichtbaar
   - minder dan 1cm diep
4. categorie 4
   - bot, pezen & spieren zichtbaar = osteomyelitis of oseitis
   - meer dan 1cm diep
   - ondermijning of tunneling

Question 4

algemeen voorkeurslocaties

Answer 4

1. frequentste locaties
   - 40% sacrum
   - 15% hielen
   - 8% ischium & occiput
2. hielen
   - continue druk ook bij drugverlagende onderlaag
   - dunne subcutane vetlaag

Question 5

voorkeurslocaties van decubitus ruglig & buiklig

Answer 5

1. ruglig
   - hielen & binnenzijde enkels/knieën
   - sacrum & proc. spin
   - schouderbladen bij tetraplegie
2. buiklig
   - buiklig
   - voetrug & binnenzijde enkels/knieën
   - patellae & spina iliaca
   - schoudertoppen bij tetraplegie

Question 6

voorkeurslocaties van decubitus zijlig & zit

Answer 6

1. zijlig
   - enkels & knieën
   - trochanter & cristae illiacae
   - schouder & elleboog bij tetraplegie
2. zit
   - tuber ischiadica
   - binnenzijde van knie
   - proc. spin

Question 7

preventie van decubitus

Answer 7

1. risicoinschatting
   - meerdere schalen
   - zelf kiezen welke afh van situatie
   - dagelijks inspectie van huid
2. preventie van druk & afschuifkrachten
   - wisselschema’s
   - drukverlagende onderlagen = matras & kussens
   - minder lagen = beter
3. medische hulpmiddelen correct positioneren
   - 20% van wondes
   - katheters
   - sondes & infusen
   - beugels & helmen
4. adequate voeding & vermijding van laaggewicht

Question 8

houdingen voor decubitus preventie in buik- & ruglig

Answer 8

1. buiklig
   - kussen aan SIAS
   - kussen aan onderbeen voor patella
   - voeten overbedrand of kussens
   - dekenboog aan rug
   - goed alignement van romp & benen
2. ruglig = Semi-Fowler houding
   - romp & benen in 30° tov. horizontale
   - hogere hoeken = meer druk op sacrum & trochanter
   - onderuitgezakte houding voorkomen
3. kussens bij semi-flower houding
   - benen loodrecht op wervelkolom met kussen tussen knieën
   - kussen onder knieën bij recurvatum neiging
   - kussentje of decupad onder hielen
   - dekenboog aan voeten = geen contact
   - voeten in 90° dorsiflexie door kussen of voetplank

Question 9

houdingen voor decubitus preventie in zijlig & zit

Answer 9

1. 30° graden zijlig = minder druk vergeleken met 90°
   –> kussens op alle beenderige punten = cirsta, trochanter major, knien & enkels
2. zitten
   - maximaal 2uur
   - zoveel mogelijk steun op bovenbenen
   - niet onderuit zitten
   - kussen onder knieën
   - voetenbankje voor steun indien grond niet raken

Question 10

wisselschema’s voor decubitus preventie

Answer 10

1. schema
   - 30° links
   - Semi-Fowler
   - herhalen naar rechts
2. transfers = om de 4uur
   - met glijlaken = schuifkrachten op gevoelige huid vermijden
   - persoon die nog mobiel is zal vaak binnen de 4u zelf veranderen
   - elke keer naar wondes controleren
3. buiklig
   - mag toegevoegd worden
   - indien prettig vinden of spontaan leggen

Question 11

oorzaken van contractuur vorming

Answer 11

= 85% hoger risico

1. neurogeen
   - spasticiteit
   - gestoorde sensibiliteit
   - motorische uitval = dysbalans
   –> hoger gelegen innervatie zal contractuur richting bepalen
   - NHO neurogene heterotope ossificatie
2. niet-neutrogeen
   - immobilisatie
   - postitionering

Question 12

contractuur van schouder

Answer 12

1. pijn
   - foutive positionering & spieronevenwicht
   - doorgedreven mobilisaties & te vroege overbelasting
   - door trauma zelf
2. ROM beperking
   - anteflexie
   - abductie
   - exorotatie in abductie 90+
3. conservatieve therapie
   - secundaire schade voorkomen
   - eerste 8w niet verder dan 80° flexie, abductie & exorotatie
   - progressie met 10° per week

Question 13

contratuur van heup

Answer 13

1. contracturen
   - flexie contracuut bij verstoorde zitpositie & lang niet staan
   - extensie contractuur bij langliggen
   –> hamstrings lengte meten
2. conservatieve therapie
   - eerste 6-8w post-trauma
   - T11 of lager = heupflexie vermijden
   - T9-10 = heupen & knieën mogen gebogen worden tot 45°
   - T7-8 = tot 90°
   - T6 = volledige ROM

Question 14

andere contracturen

Answer 14

1. elleboog
   - C5-6 biceps
   - C7 triceps
   - flexie contractuur = extensie beperking
2. pols
   - C6 dorsiflexoren
   - C7 palmair flexoren
   - dorsiflexie contractuur
3. vingers = flexie contractuur
4. knieën = flexie contractuur door zitten
5. voeten = palmair flexie contractuur

Question 15

therapie van contracturen

Answer 15

1. preventie
   - correcte positionering & wisselhoudingen
   - actief/activo-passief bewegen
   - rekken, posturen & spalken
   - spierversterking van antagonisten
   - behandeling provocerende factoren = spasticiteit & pijn
2. operatief = preventie niet voldoende

Question 16

NHO

Answer 16

1. algemeen
   - 10-50%
   - heupen 60% en knieën ook vaak
   - = neurogene heterotope ossificatie
   - = ectopische ossificatie
   - = myositis ossificans
2. voorkomen bij
   - neurogene ziektebeelden = vooral traumatisch
   - brandwonden
   - infecties
   - tumoren
   - na totale heupprotese
3. aandoening
   - extra-articulaire & extracapsulaire laminaire botvorming
   - in spieren & andere weefsels

Question 17

ontstaan van NHO

Answer 17

1. lokale oorzaken
   - microtraumata door te intensief mobiliseren
   - decubitus & veranderde doorbloeding
   - inflammatie
2. centrale factoren
   - metabool = osteoporose & DVT
   - genetisch
   - hormonaal = veranderingen in EW & Ca-P balans
3. risicofactoren
   - complete leasie & traumatische etiologie
   - spasticiteit
   - longontsteking & roken
   - hogere leeftijd

Question 18

diagnose van NHO

Answer 18

1. kliniek
   - bewegingsbeperking in 1 of meer gewrichten
   - rubor, calor, dolor & tumor
   - lijkt op DVT
2. onderzoeken
   - verhoogde BSE bloedbezinkingssnelheid
   - verhoogde concentratie van alkalische fosfaten
   - verhoogde calciumconcentratie
3. beeldvorming
   - RX = pas 4-6 weken na ontstaan kunnen zien & pas 7-10 dagen na eerste symptomen
   - botscan = beter & combinatie met CT = exacte lokatie

Question 19

symptomen van NHO

Answer 19

1. ontstaan
   - meestal 2-10w na trauma
   - kan in elk stadium ontstaan
2. symptomen
   - afh van lokatie & ernst
   - geen/gedeeltelijke of totale gewrichtsverstijving = ankylose
3. gevolgen
   - minder dan 100° heup & 90° knie = sterk gedaalde onafhankelijkheid door niet meer kunnen zitten
   - assymetrische bekkenstand & WZ-afwijkingen

Question 20

therapie van NHO

Answer 20

1. mobilisatie
   - voorzichtig rekening houdend met eindgevoel & pijn
   –> oppassen bij sensorische stoornissen
   - in warme = ontstekingsfase geen mobilisaties
   –> posturen met ijs voor afkoelen van ontsteking
2. chirurgische resectie
   - gevolgd door mobilisaties
   - 1 maad NSAID
3. andere
   - NSAID
   - lage intensiteit gepulseerd elektromagnetische golven

Question 21

circulaite stoornissen

Answer 21

1. OH orthostatische hypotensie
2. DVT diepe veneuze trombose
3. autonome dysreflexie
4. neurogene shock
5. cardiale dysritmieën
6. temperatuur & zweetstoornissen

Question 22

OH

Answer 22

1. normale baroreflex
   - rechtstaan = 500-700ml bloed naar benen
   - vermindering van veneusbloed
   - daling van bloeddruk = meing in baroreceptoren aortabog & carotis
   - onderdrukking parasympaticus & stimuleren orthosympaticus
   - stijging van hartslag & vasoconstrictie
2. OH
   - letsel hoger dan T6
   - geen sympatische respons
   - acute hypotensie = daling van 20mmHg

Question 23

therapie van OH

Answer 23

1. fysiologisch herstel
   - toename van hormoonspiegels renine & angiotensine
   - terugkeer lokale & spinale reflexen
2. preventief
   - elastische kousen lies, zwachtelen bovenbenen & buikband
   - zoutrijk dieet & voldoende vochtinname
3. curatief
   - horizontaliseren van patiënt met benen omhoog
   - IV atropine = HF verhoging na 2-4min

Question 24

DVT

Answer 24

1. symptomen
   - oedeem
   - pijn
   - roodheid & warmte
   - risico op longembolie = benauwdheid & pijn op borst
2. post-trombotisch syndroom
   - 20-50%
   - verliezen van veneuze klepfunctie
   - chronische veneuze insufficiëntie
   - zwaar gevoel, pijn, krampen & tintelingen

Question 25

therapie van DVT

Answer 25

1. preventie
   - circulatie bevordering = beweging, standin & ijs
   - bloedverdunners = heparine
   –> 12u tot eerste maanden na trauma
2. curatief
   - anti-oedeem = compessie
   –> pneumatisch, zwachtelen of elastische kousen
   - bloedverdunners

Question 26

autonome dysreflexie

Answer 26

1. algemeen
   - dwarsleasie boven T6
   - na spinale shockfase
   - hypertensie door prikkeling onder niveau
2. etiologie
   - blaas of darmprikkeling = overvulling, onderzoek & blaasstenen
   - afferente prikkeling
   - vaak onbewust = plotse symptomen

Question 27

symptomen van autonome dysreflexie

Answer 27

1. onder niveau = vasoconstrictie
   - bleke & koude extremiteiten
   - pilo-erectie
2. boven niveau = compensatie
   - pupil-verwijding
   - rood gelaat & zweten
   - neuscongestie
   - kloppende oofdpijn
   - vlekken voor ogen
   - beklemmend gevoel op borst
3. sympatische storm
   - 300/220 mmHg
   - cerebrale, cardiale & andere complicaties

Question 28

therapie van autonome dysreflexie

Answer 28

1. preventief
   - voorlichting
   - goede blaas- & darmregulatie
2. curatief = hypertensie crisis oplossen
   - eliminatie prikkel
   - rechtop zitten
   - knellende kledij
   - nifedipine

Question 29

temperatuursdysregulatie & zweetstoornissen

Answer 29

1. algemeen
   - hyper-, hypo- of anhydrosis
   - gelinkt aan autonome dysreflexie, OH & posttraumatische syringomyelie
2. quad fever
   - centrale koorts = meer dan 40,8°
   - hoog cervicaal = quadriplegie
   - ontbreken van afkoeling = VD onder niveau
3. andere
   - poikilothermie = koudbloedigheid bij T6 letsel
   - inspanningsgerelateerde koorts door ontbreken van VD

Question 30

andere cardiale complicaties

Answer 30

1. neurogene shock
   - bij hoge letsels = dysbalans van othrosympatische uitval
   - tot 5w
   - hypotensie & bradycardie
2. cardiale dysritmieën
   - evalutatie door HRV heart rate variability tijdens rust & HUT-test
   - bradycardie bij hoge dwarslaesies
   - daling HF bij aspiratie = hoge drukken bij baroreceptoren gemeten

Question 31

algemeen urogenitaal

Answer 31

1. innervatie = mictiecentrum
   - OS = S2-4
   - PS = S2-4
   - in verbinding met cortex = supraspinale controle
2. regulatie
   - synergistische werking detrusor & sfincter
   - detrusor moet contraheren = sfincter ontspannen
   - kleine autonome in detrusor contracties
3. spinale shock
   - afwezige detrusor reflex
   - urine retentie met uitzetting = vesicale retentie = atoe blaas
   - gevaar = overloop incontinentie & reflux
   - therapie = verblijf of intermittende katheterisatie

Question 32

automatische blaas

Answer 32

= reflex blaas

1. algemeen
   - letsel boven conus medullaris
   - na weken tot maanden herstel van detrusorreflex
   - spontane lediging van blaas
   –> niet willekeurig starten of stoppen
2. therapie
   - mictiereflex uitlokken door tapotage
   - indien onvoledig = intermittende zelfkatheterisatie
   - tijdstip = rillingen, zweten of blozen
   + enige sensatie in onderbuik

Question 33

autonome blaas

Answer 33

1. algemeen
   - letsel aan conus medullaris of cauda equina
   - gedeeltelijk of volledig afwezige detrusorreflex
   - enkel kleine contracties door autonomiteit
   –> slechte lediging
2. oude therapie
   - crederen = leegdrukken
   - risico op reflux
3. nieuwe therapie
   - intermittende katheterisatie
   - bijhouden van volume drinken = voorspelbaar houden van tijdstip
   - regelmatig temperatuur meten = infecties opsporen

Question 34

stoelgangstoornissen

Answer 34

1. algemeen
   - LMNL = reflex boog onderboken met slappe verlamming
   - UMNL = reflexmatige darmbewegingen
2. problemen
   - obstipatie meest frequent
   - stoelgangverlies
3. therapie
   - darmtraining
   - vocht & voedingsinname regelmaat
   - zetpillen
   - rectaal toucher = LMNL
   - darmrelaxantia = UMNL

Question 35

vruchtbaarheidsstoornissen

Answer 35

1. innervatie
   - OS = T12-L2
   - PS = S2-4
2. mannen
   - reflexogene herwinning van erectie
   –> prikkels voor erectie maar risico op dysreflexie
   - moeilijke ejaculatie = zowel PS als OS voor nodig
   - verminderde vruchtbaarheid
3. vrouwen
   - asensibiliteit & anorgaisme
   - vruchtbaarheid is beter bewaard = herstel van maandstonden

Question 36

innervatie van ademhalingsspieren

Answer 36

1. diafragma = C3-C5
2. hoofdademhalingsspieren
   - scaleni C2-8
   - sternocleidomastoideus C2-3
   - levator scapulae C2-4
3. hulpademhalingsspieren
   - intercostaal T1-12
   - transversus abdominis T6-12

Question 37

ademhalingsstoornissen

Answer 37

1. leasie hoogte
   - >C5 = n. phrenicus uitval met continue AHondersteuning
   - C5-T5 = uitval intercostaal & buikspieren = bemoeilijkte ademhaling
   - T5-8 = uitval onderste intercostalen & buikspieren = zelfstandig ademen maar missen van kracht vb: hoesten
   - <T8 = hoesten en verhoogd energieverbruik is mogelijk
2. therapie
   - AH oefeningen & expectoratie = actief meeduwen
   - bronchiaal toilet = canule in mondholte wegzijgen
   - inspanningscapaciteit verhogen = armfietsen

Question 38

symptomen van ademhalingsstoornissen

Answer 38

1. symptomen
   - constipatie & spasticiteit buikspieren kunnen extra weerstand voor ademhaling zijn
   - cyanose
   - problemen met ophoesten = slijmen, reutelen & crepitaties
2. parameters
   - VC onder 800cc = normaal 3300-3500cc
   - ademvolume = normaal 0,5l
   - hypo of hyper ventilatie = normaal 12-16x per min

Question 39

arm- & handfunctie stoornissen

Answer 39

1. C3-5 letsels = passieve functie hand
   - geen willekeurige handmotoriek
   - hand verstijven in functiehandschoen/spalk
   - 30° dorsiflexie in pols
   - 25° flexie in MCP & PIP
   - 10° flexie in DIP
   - abductie & oppositie in duim
2. C6-8 tenodese greep
   - geen actieve vinger & polsflexie
   - hand verstijven zodat bij dorsiflexie toch een greep mogelijk is
   - 30° dorsiflexie in pols
   - 90° flexie in MCP
   - 0° flexie in DIP
   - adductie & oppositie van duim

Question 40

conservatieve therapie van hand- & armfunctie stoornisen

Answer 40

1. tenodesegreep
   - mobilisatie = palmair flexie + extensie van MCP, DIP & PIP
   –> geen rek op vingers voor verkorting te behouden
   - dorsiflexoren zo krachtig mogelijk houden
2. ergotherapie = grepen
   - sandwichgreep = met beide handen
   - sleutelgreep = gemakkelijker & krachtiger als pincetgreep
   - cilindergreep

Question 41

algemeen operatieve behandeling arm- & handfunctiestoornissen

Answer 41

1. doelen
   - C5 actieve dorsiflexie, actieve elleboog extensie & passieve sleutelgreep
   - C6 actieve elleboogextensie, actieve sleutelgreep & actieve cilindergreep
   - C7 = actieve sleutelgreep & actieve cilindergreep
2. voorwaarden
   - stabiel = minimum 6m ongewijzigd
   - reversiebele operatie
   - motivatie & psychisch stabiel
   - MRC > 4 van synergisten
3. contra-indicaties
   - spasticiteit & contracturen
   - mogelijk sterker als spier

Question 42

operaties arm- & handfunctie

Answer 42

1. pre-operatief
   - goede conditie van bovenarm zonder onnatuurlijke hyperextiensie
   - normal ROM
   - spiertraining van te transponeren spieren
   - educatie = alle handelingen met rek van spier vermijden
2. prioriteiten
   - herstel elleboogextensie = transfers & rolstoel rijden
   - stabiliteit elleboog nodig voor brachioradialis naar hand te zetten
   - sleutelgreep > pincet indien 1 spier aanwezig
   - sleutelgreep + oppositie duim (cilinder) indien 2 spieren aanwezig

Question 43

IC handfunctie

Answer 43

internationale classificatie
- aantal spieren met MRC hoger of gelijk aan 4
- bepaald operatie mogelijkheden

sensorische score
- oculaire greep indien 2-puntsdiscriminatie > 12mm = maar 1 hand operen want visus nodig
- cutane greep indien < 12mm

0. geen inzetbare spier onder de elleboog
1. brachioradialis
2. • m. extensor carpi radialis longus
3. • m. extensor carpi radialis brevis
4. • m. pronator teres
5. • m. flexor carpi radialis
6. • vingerextensoren
7. • duimextensoren
8. • vingerbuigers
9. ontbrekende intrinsieke handmusculatuur
10. uitzonderingen

Question 44

operaties afh van IC score

Answer 44

1. IC 0 = geen peestransposities mogelijk
2. IC 1 = herstel elleboog door posterior deltoideus
3. IC2 = actieve sleutelgreep
4. IC 3-7
   - ECR MRC = 4 = 1 spier beschikbaar = actieve sleutelgreep
   - ECR MRC = 4+ of 5 = 2 spieren actieve pincetgreep
   –> 2 operaties
   - FCR wordt niet gebruikt voor transpositie = stabilisatie van pols

Question 45

keygrip procedure

Answer 45

1. IC 1 of 2 = brachioradialis
2. FPL longus losmaken
3. FPL pees hecten aan bracioradialis = actieve vingerflexie
4. duim pees fixeren = in functionele adductie blijven
5. mogelijkheid van sleutelgreep

Question 46

oorzaken van pijn

Answer 46

1. spinaal = primair
   - anatomische schade door letsel
   - ontstekingsprocessen
2. supraspinale = secundair
   - fantoom pijnen = brein krijgt abnormale input van zenuwen
   - inschemische pijn = overbalsting van schouderspieren
   –> uistraling hiervan naar achterhoofd
3. therapie
   - pijnstilling = medicatie & infiltratie
   - stretching & krachttraining
   - beclofenpomp voor spasticiteit
   - fysische middelen

Question 47

het verwerkingsprocess

Answer 47

1. shock = gevoel van onwerkelijkheid
2. ontkenning = gezond defensie mechanisme tegen emoties die hij/zij nog niet aankan
3. agressie
   - verzet tegen zijn lot/god
   - afreageren op directe omgeving
   - interageren met therapie
4. verdriet & depressie
   - apatische houding
   - revaldiatie belemmerend
5. acceptatie
   - positieve gevoelens bij medeleven, therapie die slaagt, …
   - aanvaarden nooit, wel accepteren
   –> wordt vaak over vorig leven gesproken

Question 48

specifieke onderdelen verwerkingsprocess

Answer 48

1. mogelijkheden
   - afhankelijkheid = leren dat zij wel nog de controle hebben
   - stimulusdeprivatie = dagen lang in bed liggen
   - ambivalentie tov. RW = echt teken van gehandicapte
   - einddoel is onwerkelijk = verschieten hoe laaggradig doelen zijn
2. waarnemingen
   - nieuwe lichaamsbeleving = sensibele aandoeningen & fantoomsensaties
   - nieuwe waarnemingen = vanuit rolstoel of visus
3. sociaal
   - actief hulp moeten vragen & hulpafweren
   - rationele/seksuele vraagtekens
   - angst & weerstand voor oefeningen