hoofdstuk 3 Flashcards
genoom
de complete set DNA van elk organisme, inclusief al zijn genen
genotype
het genetisch materiaal dat een individu erft
phenotype
de waarneembare uitdrukking van het genotype, inclusief zowel lichaamskenmerken als gedrag
environment
elk aspect van individuen en hun omgeving behalve genen
chromosomes
DNA-moleculen die genetische informatie doorgeven; chromosomen zijn opgebouwd uit DNA
DNA (deoxyribonucleic acid)
moleculen die alle biochemische instructies dragen die betrokken zijn bij de vorming en het functioneren van een organisme
genes
delen van chromosomen die de basiseenheid vormen van erfelijkheid in alle levende wezens
crossing over
het proces waarbij stukjes DNA van het ene chromosoom naar het andere overgaan; crossing-over bevordert de variabiliteit tussen individuen
mutation
een verandering in een stukje DNA
sex chromosomes
de chromosomen (X en Y) die het aangewezen geslacht van een persoon bij de geboorte bepalen
endophenotypes
intermediaire fenotypes, inclusief de hersenen en het zenuwstelsel, waarbij geen sprake is van openlijk gedrag
regulator genes
genen die de activiteit van andere genen regelen
alleles
twee of meer verschillende vormen van een gen
dominant allele
het allel dat, indien aanwezig, wordt uitgedrukt
recessive
het allel dat niet tot uiting komt als er een dominant allel aanwezig is
homozygous
twee dezelfde allel hebben voor een eigenschap
heterozygous
twee verschillende allelen hebben voor een eigenschap
polygenic inheritance
overervingspatroon waarin eigenschappen worden bepaald door meer dan één gen
phenylketonuria (PKU)
een aandoening die verband houdt met een defect recessief gen op chromosoom 12 dat het metabolisme van het aminozuur fenylalanine verhindert
epigenetics
de studie van stabiele veranderingen in genexpressie die worden gemedieerd door de omgeving
behaviour genetics
de wetenschap die zich bezighoudt met hoe variatie in gedrag en ontwikkeling het gevolg is van de combinatie van genetische en omgevingsfactoren
heritable
verwijst naar kenmerken of eigenschappen die genetisch worden overgedragen
heritability
een statistische schatting van het aandeel van de gemeten variantie op een kenmerk tussen individuen in een bepaalde populatie dat toe te schrijven is aan genetische verschillen tussen die individuen
neurons
cellen die gespecialiseerd zijn in het verzenden en ontvangen van berichten tussen de hersenen en alle delen van het lichaam, evenals in de hersenen zelf
cell body
een onderdeel van het neuron dat het biologische basismateriaal bevat dat ervoor zorgt dat het neuron blijft functioneren
dendrites
neurale vezels die input ontvangen van andere cellen en deze in de vorm van elektrische impulsen naar het cellichaam geleiden
axons
neurale vezels die elektrische signalen wegleiden van het cellichaam naar verbindingen met andere neuronen
synapses
microscopisch kleine verbindingen tussen het axonuiteinde van een neuron en de dendritische takken of het cellichaam van een ander
glial cells
cellen in de hersenen die een verscheidenheid aan kritieke ondersteunende functies bieden
myelin sheath
een vettige omhulling die zich rond bepaalde axonen in het lichaam vormt en de snelheid en efficiëntie van informatieoverdracht verhoogt
cerebral cortex
de “grijze stof” van de hersenen, bestaande uit vier verschillende lobben
occipital lobe
belangrijk deel van de cortex dat voornamelijk betrokken is bij het verwerken van visuele informatie
temporal lobe
belangrijk gebied van de cortex dat wordt geassocieerd met spraak en taal, muziek en emotionele informatie
parietal lobe
belangrijk gebied van de cortex dat wordt geassocieerd met ruimtelijke verwerking en sensorische informatie-integratie
frontal lobe
belangrijk gebied van de cortex dat geassocieerd is met werkgeheugen en cognitieve controle
association areas
delen van de hersenen die tussen de belangrijkste sensorische en motorische gebieden liggen en die input van die gebieden verwerken en integreren
cerebral hemispheres
de twee helften van de cortex
corpus callosum
een dicht stuk zenuwvezels die de twee hersenhelften in staat stellen te communiceren
cerebral lateralization
de specialisatie van de hersenhelften voor verschillende verwerkingswijzen
neurogenesis
het uitbreiden van neuronen door celdeling
arborization
vorming van nieuwe dendritische bomen en takken
spines
formaties op de dendrieten van neuronen die het vermogen van de dendrieten vergroten om verbindingen met andere neuronen te vormen
myelination
de vorming van myeline (een vettige omhulling) rond de axonen van neuronen die het informatieverwerkingsvermogen versnelt en vergroot
synaptogenesis
het proces waarbij neuronen synapsen vormen met andere neuronen, resulterend in biljoenen verbindingen
synaptic pruning
het normale ontwikkelingsproces waardoor zelden geactiveerde synapsen worden geëlimineerd
plasticity
het vermogen van de hersenen om beïnvloed te worden door ervaring
experience-expectant plasticity (verwachte)
het proces waardoor de normale bedrading van de hersenen gedeeltelijk tot stand komt als gevolg van soort specifieke ervaringen
willekeurig assortiment
het willekeurige assortiment chromosomen bij vorming van eicellen en zaadcellen. 23 paar chromosomen worden willekeurig geschud en komen bij de deling van geslachtscellen willekeurig in de eicellen en zaadcellen. hierdoor is de kans eigenlijk 0 dat twee individuen hetzelfde genotype hebben.
