Hoofdpijn en aangezichtspijn Flashcards
Wat is hoofdpijn?
Hoofdpijn is op alle leeftijden een veelvoorkomende klacht; meestal gaat het om een onschuldige aandoening.
Welke vormen van hoofdpijn zijn belangrijk om te kennen?
- Medicatie overgebruik hoofdpijn
- Migraine
- Spanningshoofdpijn
- Arteriitis temporalis
- Clusterhoofdpijn
- Trigeminusneuralgie
Wat is het klinische beeld bij hoofdpijn door medicatie overgebruik?
Een hoofdpijn die geïnduceerd wordt door chronisch medicatiegebruik (bij primaire hoofdpijn). Bijna dagelijks hoofdpijn bij het wakker worden gepaard met zwak gevoel, misselijk, concentratieproblemen, geheugenproblemen of snel geïrriteerd raken.
Prevalentie van 1-2%
Risicofactoren:
1. vooral bij migraine
2. vrouwelijk geslacht
3. psychiatrische comorbiditeit (angst & depressie)
4. meest voorkomend bij gebruik van paracetamol, NSAID’s, cafeïne etc.
Wat is de behandeling/prognose bij hoofdpijn door medicatie gebruik?
- educatie, psychologische ondersteuning, abrupt stoppen met overmatig medicijn gebruik
- Medicamenteus: langwerkende NSAID’s en eventueel behandelen bij ontwenningsverschijnselen.
72% heeft na 1-6 maanden geen klachten meer of een afname van >50% van de klachten na afkicken.
Let op: ontwenningsverschijnselen kunnen optreden gedurende 2-10 dagen.
Wat is het klinische beeld bij migraine?
Een kloppende unilaterale hoofdpijn die herhaaldelijk optreedt.
prevalentie van 25% bij vrouwen en 8% bij mannen.
- gemiddelde aanvalsfrequentie 2x / maand
- aanvallen: unilateraal, fronto-temporaal, kloppend/pulserend, matig/ernstige pijn
- duur: 4-72 uur
- toename bij lichamelijk activiteit
- misselijk, braken, lichtschuw (!), overgevoelig voor geluiden (!).
- voorafgegaan door aura (meestal visueel) of prodromale verschijnselen (geur, smaak etc.); episode treedt max. na 60 minuten op.
criteria:
1. 4-72 uur
2. twee van: matige/heftige pijn, eenzijdig, kloppend, verergering bij lichamelijke activiteit
3. één van: foto- en fonofobie of misselijk
Wat is zijn oorzaken en risicofactoren van migraine?
Oorzaak is neurovasculair maar exact oorzaak is onbekend:
1. Verspreidende depolarisatiegolf; activatie trigeminale zenuwen; inflammatie meningen; hoofdpijn
2. Neuronale depolarisatie; vasoconstrictie; compensatoire vasodilatatie; bonzende hoofdpijn door plotse toename bloedflow
Risicofactoren:
1. positieve familieanamnese
2. optreden van aanvallen in periodes van rust
3. Vrouwelijk geslacht 3x zoveel kans.
4. Triggers sterk individueel bepaald (alcohol, stress etc.(
Wat is de behandeling van migraine?
- couperen aanval door paracetamol, NSAID’s, triptanen, anti-emeticum.
- Profylactisch (preventief; > twee aanvallen / maand): propranolol of metoprolol, amitriptyline etc.
Waar dient op gelet te worden bij migraine?
Aanvallen kunnen een lange periode frequent optreden en vervolgens lange tijd uitblijven.
Kan een migraneus infarct ontstaan in occipitaalkwab wat kan leiden tot een blijvende hemianopsie.
Migraine is dus een risicofactor voor het krijgen van CVA’s.
Wat is het klinisch beeld bij spanningshoofdpijn?
Een drukkende hoofdpijn die als een band om het hoofd heen zit. Dit is Idiopatisch; geen relatie met stress of spierspanning.
prevalentie van 60%.
Risicofactor: vrouwelijk geslacht.
- Bilateraal, drukkende/klemmende, bandvormige licht-matige pijn
- licht misselijk
- duur: 30 min-70 dagen
- geen verergering bij activiteiten
criteria:
1. > 10 episodes binnen halfjaar
2. duur: 30 min - 70 dagen
3. twee symptomen bovenstaand
4. niet foto- en fonofobie
5. geen andere verklaring
Hoe is spanningshoofdpijn te behandelen/ de prognose?
- educatie
- medicamenteus: paracetamol, NSAID’s; profylactisch: amitrypline etc.;
Benzodiazepines etc. juist niet doen.
- fysiotherapie met biofeedback (nog onderzoek naar, tonus verlichten kan geen kwaad) of gedragstherapie.
spanning hoofdpijn heeft een chronisch intermitterend beloop.
Let erop dat chronisch gebruik medicatie de hoofdpijn in stand kan houden en depressie klachten kunnen opkomen.
Wat is arteriitis temporalis?
Vasculitis met voornaamste betrokkenheid van de a. carotis en de aftakkingen hiervan zoals de a. temporalis.
Oorzaak is een idiopatische ontsteking met eventueel occlusie.
Komt veelal voor > 50 jaar; vrouwen wederom 3x zoveel kans.
- eenzijdige temporale of occipitale hoofpijn
- kaakclaudicatio (krampende pijn), visusstoornissen, algehele malaise.
- presenteert zich vaak i.c.m. polymyalgia rheumatica
Wat zijn LO/AO bevindingen bij arteriitis temporalis?
- unilateraal temporaal, rode, gezwollen, pijnlijke a. temporalis en huid.
- afwezigheid pulsaties a. temporalis
- fundoscopie: cotton wool spots, ischemie n. opticus.
Lab: BSE en CRP verhoogd, Hb verlaagd etc.
Hoe is arteriitis temporalis te behandelen?
Prednison, bij oogheelkundige symptomen hoger i.v. doseren.
Wat is het klinische beeld bij clusterhoofdpijn?
Een ernstige pijn die optreedt rond het oog in aanvallen met autonome verschijnselen.
Oorzaak is vermoedelijk activatie van de hypothalamus wat leidt tot activatie van de trigeminale-autonome reflex.
Risicofactoren zijn roken en mannelijke geslacht (3-4x meer kans).
- komt voor in clusters van weken tot maand
- aanvallen met zeer heftige, borende pijn, unilateraal achter het oog
- duur 15-180 minuten
- autonome verschijnselen ipsilateraal (tranend, rood oog, neusverstopping, syndroom van horner [combinatie ptosis/miosis & anhidrose])
- radeloos rondlopen van de pijn
- triggers: alcohol, histamine etc.
Hoe is clusterhoofdpijn te behandelen?
- profylactisch; verapamil (offlabel), methysergide, pizotifen, lithium
- couperen aanval: inhalatie 100 O2 (12L/min, 15 min), sumatriptan s.c.
80% heeft nog klachten na 15 jaar.
