HC9 Persoonlijkheid

Question 1

Persoonlijkheid

Answer 1

Het relatief, stabiele en voortdurende patroon van interpersoonlijke situaties die het menselijk leven karakteriseren

Question 2

Persoonlijkheid Type A

Answer 2

Mensen zijn vijandig, sociaal dominant, competitief, zelfkritisch, outgoing en ongeduldig.
Dit type wordt vaak in verband gebracht met verschillende hart- en vaatziekten, zoals coronair vaatlijden, doordat vijandigheid gelinkt is aan aderverkalking

Question 3

Persoonlijkheid Type D
(distressed personality type)

Answer 3

Mensen hebben een negatieve affectiviteit en sociale inhibitie.

Neuroticisme: correleert positief met negatieve affectiviteit
Extraversie: correleert negatief met sociale inhibitie

Type D correleert met lager zelfvertrouwen, verminderd gevoel van prestatie en slecht lichaamsbeeld. Vaak angstige hechtingsstijl

Question 4

Big Five

Answer 4

Theorie die persoonlijkheid beschrijft in een taxonomie van vijf clusters van persoonlijkheidstrekken. Gemeten door vragenlijst NEO
Neuroticisme
Extraversie
Conscientieusheid
Vriendelijkheid
Open voor nieuwe ervaringen

Question 5

Optimisme

Answer 5

De neiging om positieve verwachtingen te hebben ten opzichte van de toekomst.
Dit is gerelateerd aan een verbeterde gezondheid, minder complicaties en aderverkalking

Question 6

Om relatie tussen persoonlijkheid en gezondheid te onderzoeken, onderscheid tussen twee aspecten:

Answer 6

Prevalentie: hoe vaak komt iets voor? Hierbij wordt er onderzoek gedaan of een persoonlijkheidstrek vaker voorkomt in relatie met dan zonder een ziekte (case-control study: vergelijken twee groepen)

Incidentie: hoe vaak zal het voorkomen in de toekomst? Hierbij wordt er onderzoek gedaan of een persoonlijkheidstrek gerelateerd is aan de incidentie waarmee mensen in de toekomst een ziekte zullen ontwikkelen (= prospective cohort study: starten met een groep zonder ziekte en de invidentie bekijken over tijd)

Question 7

Metabool syndroom

Answer 7

Cluster van metabole/ biochemische risicofactoren voor hart- en vaatziekten
- overgewicht
- hoge triglyceriden en laag HDL cholesterol
- hoge bloeddruk of medicatie tegen hypertensie
- hoge glucoselevens tijdens het vasten of medicatie voor diabetes

Question 8

Type D en metabool syndroom

Answer 8

Deze mensen hebben twee keer zoveel kans op het hebben van het metabool syndroom, ongeacht de risicofactoren, zoals leeftijd, geslacht en roken. Dit kan te maken hebben met gedrag en pathofysiologische mechanismen

Question 9

Gedragsmatige verklaringen (Type D - metabool syndroom)

Answer 9

• Ze bewegen minder dan algemene adviesrichtlijnen
• Ze hebben een ongezonder eetpatroon
• Ze gaan minder vaak naar een arts, zelfs wanneer ze veel klachten hebben. Dit komt door sociale inhibtie

Question 10

HPA-as (Hypothalamus Pituitary Adrenal as)

Answer 10

Hypothalamus stuurt hormonaal aan op de vorming van cortisol vanuit hypofyse. Dit stresshormoon zorgt vervolgens voor negatieve feedbackloop

Question 11

Awakening response

Answer 11

Iedereen produceert cortisol, vooral 30 minuten na het opstaan aangezien deze piek nodig is om wakker te worden

Question 12

Hyper-activity

Answer 12

Verhoogde awakening response met verhoogde cortisolniveau gedurende de dag

Question 13

Hypo-activity

Answer 13

Verminderde awakening response met gelijke cortisolniveau gedurende de dag

Question 14

Type D - cortisol aanmaak

Answer 14

Mensen met chronische stress (type D) reageren heftiger op een stresstaak (hyper-activity), waardoor ze meer cortisol aanmaken dan mensen zonder chronische stress

Question 15

Verhoogde immuunactivatie - type D

Answer 15

Type D’ers laten een verhoogde mate van ontsteking zien wat kan leiden tot aderverkalking. Zowel op cel- als substantieniveau zijn er verhogingen van een aantal stoffen betrokken bij aderverkalking (atherosclerose)

Question 16

Verhoogde immuunactivatie - cellen

Answer 16

Leukocyten = witte bloedcellen
Niet-specifiek: macrofaag, dendritische cel (= eetcellen), monocyten
Specifiek: T-cellen en B-cellen

Question 17

Verhoogde immuunactivatie - substanties

Answer 17

messenger moleculen
Niet-specifiek: C-reactief eiwit (CRP), zorgt voor ontsteking
Specifiek: cytokines, zoals interleukine 6 (IL-6), tumornecrosefactor alpha (TNFalpha), oplosbare TNF-receptoren (sTNFr1/2)

Question 18

Artherosclerose

Answer 18

Dichtslibben van aderen door allerlei viezigheid. Telkens als het bloed langs de plakkerige stofjes gaat, plakt dit opnieuw vast aan de wand waardoor de aderen steeds verder dichtslibben.
Bloedpropjes van gescheurde plaques kunnen een hartaanval veroorzaken

Question 19

Hogere CPR waardes

Answer 19

Zorgen voor de ontwikkeling van hartziekten, vooral bij mannen en rokers

Question 20

Norepinefrine systeem (SAM-as)

Answer 20

In hart bevindt zich een pacemaker functie wat voor hartritme zorgt. Dat is een balans tussen de sympathische hartzenuwen (gas; door adrenaline/norepinefrine) en de nervus vagus (parasympatisch: rem door acetylcholine)

Question 21

Heart rate variability HRV

Answer 21

Meten van de werking van rem-gassysteem
variatie tussen hartslagen

Question 22

Lagere parasympathische activiteit

Answer 22

Zorgt voor het risico op het ontwikkelen van een coronaire hartaandoening

Question 23

Lagere HRV

Answer 23

Zorgt voor het risico op een hartaanval

Question 24

Norepinefrine systeem - type D

Answer 24

Type D’ers laten een disbalans zien tussen het gas-remsysteem, vooral hoge sympathische activiteit.
Hierdoor staat het gas vol aan tijdens rust en werkt de rem minder goed.
Hoe slechter het gas-remsysteem, hoe meer kans op cardiovasculair lijden

Question 25

Oxidatieve stress

Answer 25

Roestingproces
Treedt op wanneer er een toename is van vrije radicalen (oxidanten), een afname van antioxidanten of beide. Deze stress leidt tot schade aan celwanden, DNA en andere inhoud van cel.
Betrokken bij hartproblemen.

Question 26

Celveroudering

Answer 26

Is meetbaar door te kijken naar de telomeren (=eindstukjes van een chromosoom)
Hoe korter telomeer, hoe ouder de cel

Question 27

Lengte telomeer - factoren

Answer 27

Extern: leeftijd en chemicaliën
Intern: inflammatie (ontsteking) en oxidatieve stress

Question 28

Telomeerlengte geassocieerd met gezondheidsuitkomsten

Answer 28

Leeftijdgerelateerde aandoeningen

Persoonlijkheidskenmerken: hoog neuroticisme, hoge vriendelijkheid, Type D persoonlijkheid

Question 29

Health behavioral model

Answer 29

Persoonlijkheidskenmerken zijn geassocieerd met gezondheidsgewoontes zoals roken of een slecht dieet

Question 30

Interactional stress moderation models

Answer 30

Persoonlijkheid beïnvloedt de beoordeling van potentieel stressvolle situaties en coping mechanismen

Question 31

Transactional stress moderation models

Answer 31

Persoonlijkheid beïnvloedt de blootstelling en potentieel stressvolle situaties

Question 32

Constitutional predisposition models

Answer 32

Onderliggende genetische of constitutionele factoren (temperament, psychobiologische ontvankelijkheid) beïnvloeden sociaal gedrag, emotionele trekken en andere indicatoren van persoonlijkheid net zoals pathofysiologische processen in ziekteontwikkeling