HC4: Middeleuwen + Moderne Tijd

Question 1

Middeleuwen: algemene karakterisering

Answer 1

• duister
• feodalisme: grondbezit = macht
  obsessie: verlangen naar heil en angst voor de hel

alles indelen in goed en kwaad

Question 2

Augustinus: Kennis door?

Answer 2

kennis door het goddelijke licht: god is oorsprong van ware kennis

1. modellen (exemplaria) in de geest van god
2. schepping: verwerkelijking van deze gedachten

Question 3

augustinus: wat is illuminatie?

Answer 3

inzicht dankzij het licht van goddelijke waarheid

-> waarheid NIET door menselijke rede

Question 4

Augustinus: Analyse van de Tijd in 3 stappen

conclusie?

Answer 4

1. welke probleme roept het vraagstuk op?
2. wat zeggen de grote denkers?
3. filosofische analyse

“tijd is de uiteenstrekking van de ziel”

Question 5

Augustinus: ontdekking van de wil

vergelijking met oude grieken

Answer 5

grieken: juist inzicht -> juist handelen

Aristoteles: mens = rede (zoek naar waarheid)

+ verlangen ( gericht op het goede)

Augustinus: + de wil

de wil is in strijd met de rede, het verlangen EN zichzelf

Question 6

wat is een deugd volgens Augustinus?

Answer 6

deugd = goede kwaliteit van geest

• door die men juist leeft
• niet ten kwade wordt gebruikt
• die god in ons zonder ons bewerkt

Question 7

Petrarca: periodisering (3 periodes)

Answer 7

1. antieke oudheid - klassieke beschaving
2. middeleuwen - tijd van intellectuele stilstand
3. tijd van petrarca - wedergeorte van de klassieke beschaving

Question 8

Goude jaren van de arabische wereld

wat probeerde Averroes?

Answer 8

poging om aristoteles in overeensteming te brengen met de islam

-> Vader van de verlichting

Question 9

Wat probeerde Thomas van Aquino?

Answer 9

conflict tussen christelijke traditie en aristoteles weg te nemen

• > de natuurlijke rede leidt tot god, maar heeft geen adequate kennis van god
  bv. onbewogen beweger als godsbewijs

Question 10

Thomas van Aquino: filosofische waarheid vs waarheid van het geloof

Answer 10

kunnen principieel niet in strijd zijn -> beide hebben hun oorsprong in god

Question 11

Deugdethiek van Thomas v. Aquino: 2 soorten deugden

Answer 11

1. intellectuele en morele deugden
2. theologale deugden

Question 12

Thomas van Aquino: laatste poging voor wat?

wat was na hem?

Answer 12

laatste poging om kloof tussen filosofie en theologie te dichten

na thomas: hongersnood, zwarte dood etc

-> eind van middeleuwse renaissance

Question 13

Moderne Tijd: 4 perioden

Answer 13

1. renaissance - ontdekking van de mens
2. nieuwe tijd - wending naar het subject
3. verlichting - verstand en rede centraal
4. romantiek - gevoelens en authenticiteit centraal

Question 14

algemene kenmerken Renaissance

Answer 14

1. herleving klassieke cultuur
2. verzet tegen scholastiek en kerk

Question 15

Francesco petrarca

Answer 15

1. via augustinus: aandacht voor het innerlijk
2. ontdekking van de mens (ipv. god)
3. geloof in god benaderd door ontdekking van “ik”

Question 16

Machiavelli: mensbeeld?

3 kenmerken van politiek denken

wat is volgens hem het belangrijkste doel van het staatsbestel

Answer 16

pessimistisch mensbeeld

kenmerken van politiek denken:

1. amorele visie (niet immoreel)
2. realisme
3. pessimistische visie op de mens (wel met mogelijkheden)

belangrijkste doel van het staatsbestel: niet rechtvaardigheid

Question 17

Erasmus: wat is de essentie van etiquette?

Answer 17

essentie: fouten van anderen gemakkelijk door de vingers zien, maar zelf in niets tekort schieten