HC11: Wittgenstein & Bergson

Question 1

Wittgenstein: wat is het logisch atomisme?

2 uitgangspunten

Answer 1

Wittgenstein onder invloed van Bertrand Russel

logisch atomisme: omgangstaal herleid tot elementaire uitspraken die met werkelijkheid (atomare feiten) corresponderen

1. structuur van de logische taal spiegelt de structuur van de werkelijkheid
2. wereld bestaat uit logisch onafhankelijke feiten

Question 2

wittgenstein: tractatus - afbeeldingstheorie

Answer 2

• correspondentie tussen namen en dingen
• correspondentie tussen elementaire proposities en standen van zaken
• > kennis: verbinden van elementaire proposities
  bv. complexe spelsituatie opdelen in eenvoudige eenheden -> samenvoegen in schema
  afbeeldingstheorie: dezelfde logische vorm ( taal - werkelijkheid)

Question 3

wittgenstein: kern van de tractatus, 2 elementen

Answer 3

1. enige functie van taal is dat het een beschrijving van de werkelijkheid geeft
2. proposities hebben betekenis, omdat zij standen van zaken in de werkelijkheid afbeelden

Question 4

Wittgenstein: wat is zinnig/onzinnig taalgebruik?

Answer 4

enige functie van taal: beschrijven van de werkelijkheid

-> alleen empirische uitspraken zijn zinnig

taalgebruik zonder afbeeldingsrelatie tot de werkelijheid is onzinnig

Question 5

wittgenstein: 2 taken van de filosofie

Answer 5

1. strijd tegen de beheksing van ons verstand door de middelen van taal
2. filosofie moet onderscheid maken tussen onzinnig en zinnig taalgebruik

Question 6

Wittgenstein: Taalspelen

Answer 6

helderheid van afbeeldingstheorie blijkt een illusie

nu: vragen naar de context waaron worden gebruikt worden

Question 7

verschillen wittgenstein 1 en wittgenstein 2

Answer 7

wittgenstein 1:

• taal is altijd letterlijk
• beginnen bij elementaire delen

wittgenstein 2:

• oog voor verschillende vormen taalgebruik
• beginnen bij gehelen

Question 8

Kerngedachte van Wittgenstein 1

Answer 8

de correspondentietheorie van waarheid

-> overeenstemming van woord en ding

Question 9

Conclusie wittgenstein 2?

Answer 9

conclusie: wittgenstein1 (overeenstemming met de werkelijkheid) heeft geen toepassing
- > waarheid is contextueel bepaald

Question 10

Wittgenstein: definitie taalspel

Answer 10

taalspel: specifieke vorm van taalgebruik binnen een bepaalde context en volgens bepaalde regels

bv:

bevelen/bevelen opvolgen

rapporteren van een gebeurtenis

hypothese opstellen en toetsen

grap vertellen

religieuze taal

Question 11

wittgenstein: constitutieve regels vs regulatieve regels

Answer 11

voorbeeld schaken:

constitutief: bepalen wat schaken is: doel van het spel, toegestane zetten, vermogens van de stukken
regulatief: bepalen strategie om goed te spelen: vuistregels voor opening etc

Question 12

wittgenstein: wat is de centrale rol van regels in een levensvorm?

Answer 12

gevolge regels zijn geen causale verbanden

-> grammaticale regels /interne verbanden

die de betekenis van het taalgebruik en het handelen binnen een levensvorm vastleggen

Question 13

Wittgenstein 1 en het archimedisch punt

Answer 13

Wittgenstein1 : archimedisch punt buiten het subject

gebruik van taal als het archimedisch punt om alles kennisproblemen op te lossen

Question 14

Wittgenstein 2 en het archimedisch punt

Answer 14

verdwijnen van archimedisch punt:

door vele taalspelen -> geen vast referentiepunt om alles kennis te beschrijven en alle problemen op te lossen

Question 15

wat is een reificatie?

Answer 15

iets abstractes behandelen als iets concreets

bv. slecht concentreten en druk zijn, DOOR adhd te hebben?

ahdh = abstract

slecht concentreten, druk zijn = concreet

Question 16

wittgenstein: waarom heeft augustinus zoveel moeite met het beantwoorden van de vraag “wat is tijd”?

Answer 16

vanwege de enorme complexiteit van het woord “tijd”

Question 17

Wittgenstein over het raadsel van tijd

Answer 17

1. geen metafysische onmogelijkheid ( menselijk onvermogen überhaupt een voorstelling van tijd te maken)
2. wel een conceptuele onmogelijkheid:
   - grammaticaal misverstand
   - verwarring van analogien die ons meesleuren

Question 18

Henri Bergson: fysische tijd

Answer 18

tijd van de natuurkunde: ruimte als model

-> als een geheel van oneindig opdeelbare momenten

(zeno en de pijl)

Question 19

Henri Bergson: tijd als duur

2 kenmerken van de tijd als duur

Answer 19

tijd van de beleving: geheel van ondeelbare handelingen

2 kenmerken van de tijd als duur:

1. dynamische continuiteit: verlies van geheugen en desintegratie
2. ervaring van onopdeelbaar geheel: rouw tegenover verdriet, niet begrijpen als gradaties

Question 20

vormen van het zelf:

fysische tijd = ?

tijd als duur = ?

Answer 20

fysische tijd = oppervlakkige zelf “verdinglijking van de mens”

tijd als duur = diepere zelf “ opgaan in het moment”