HC3: Aristoteles

Question 1

Aristoteles: Kennis door?

kenmerken kennis

Answer 1

Kennis door observatie

kenmerken: geen echte, onveranderlijke kennis

maar -> ervaringskennis van concrete dingen

Question 2

Aristoteles: 2 categorien ervaringskennis

Answer 2

1. accidenties: toevallige eigenschappen van de dingen
2. substanties: fundamentele bestanddelen van de werkelijkheid
   - > “dragers” van afzonderlijke eigenschappen

Question 3

substanties bestaan uit?

Answer 3

uit vorm en materie

vorm: het wezen van de substantie
materie: het materiaal waarvan de substantie is gemaakt

Question 4

uitleg: het wezen van de substantie

Answer 4

het wezen bestaat niet op zichzelf

kan wel in ons kenvermogen afzonderlijk beschouwd als begrip

maar in werkelijkheid altijd gematerialiseerd

Question 5

Echte kennis volgens Aristoteles

hoe wordt deze kennis verkregen?

Answer 5

Gaat niet over individuele substanties, maar over de vorm: het universele wezen

echte kennis verkregen door abstractie in 2 vormen:

1. de materialiseren - substantie ontdoen van materie
2. de individualiseren - substantie ontdoen van toevallige kenmerken

met resultaat: onveranderlijke kennis van doel/functie van substanties

Question 6

Plato vs. Aristoteles - 3 verschillen

1. waar vinden wij de ware werkelijkheid?
2. wat is de plaats van kennis ten opzichte van ervaring?
3. kennis door?

Answer 6

(1)

Plato: transcendentie

Aristoteles: immanentie

(2)

Plato: a priori - van Idee naar ervaring

Aristoteles: a posteriorie - van ervaring naar kennis

(3)

overeenkomst: kennis door denken

maar

Plato: denken via redeneren en dialectiek

Aristoteles: denken via dematerialiseren en deindividualiseren

Question 7

Aristoteles en de ziel

definitie ziel

3 vormen van de ziel

Answer 7

Ziel is de vorm van het materiele lichaam

1. vegetatieve ziel (planten)

+ gewaarwordene ziel (dieren)

+ redelijke ziel (mensen)

Question 8

In het spoor van Aristoteles ivm met de ziel

conceptualiseringen van de begrippen

1. lichaam
2. ziel
3. geest

Answer 8

1. lichaam: het organisme dat dankzij de ziel zorgt voor levensprocessen
2. ziel: geheel van aan het lichaam verankerde ervaringen zoals stemmingen, emoties en gevoelens
3. geest: individualisering van zielservaringen en abstractere vermogens zoals denken

Question 9

wat is eudaimonia?

Answer 9

welzijn/geluk

hierop is de deugdethiek van aristoteles gebaseerd

Question 10

definitie deugd volgens aristoteles

Answer 10

een karakterhouding die ons in staat stelt een verstandige keuze te maken die in het midden ligt

Question 11

deugdzaam: wat is het niet?

Answer 11

1. niet het tegengestelde van ondeugend gedrag
2. niet associeren met burgerlijk of braaf

Question 12

3 centrale vragen van de ethiek

Answer 12

1. wat is goed handelen?
2. wanneer is iemand een goed persoon?
3. wat is een goede samenleving?

Question 13

3 klassieke stromingen in de ethiek

Answer 13

1. deugdethiek: karaktereigenschappen van personen staan centraal -> doel: ontwikkelen van deugden -> mensen zullen dan goed handelen
2. plichtsethiek: algemeen geldende regels en plichten staan centraal -> persoon handelt goed als zijn intentie overeenkomt met een algemeen geldende plicht
   
   1. gevolgenethiek: uitkomst van handeling staat centraal -> handeling is goed als gevolgen positief zijn

Question 14

Vormen van een deugd (volgens aristoteles)

in 2 stappen

Answer 14

1. vermijden van extremen -> goed midden vinden
2. imitatie van voorbeelden van gepast handelen
   - >gebruik maken van phronesis

Question 15

wat is phronesis?

+ 4 kenmerken

Answer 15

is een vorm van redeneren: “moreel gevormde verstandigheid”

1. centraal staat uniek, concreet geval
2. geen logische afleiding, maar resultat van afwegingen
3. ethische dimensie
4. bemiddeling tussen vuistregels en unieke situatie

phronesis staat tegenover andere vormen van redeneren bv. theoretische kennis

Question 16

Deugden: verhouding tussen het midden en de uitersten

Answer 16

er zijn 3 houdingen - 2 uitersten (slecht), 1 eigenschap ertussen (goed)

maar: alle zijn aan elkaar tegengesteld!

Question 17

Aristoteles: 3 functies van de poezie

Answer 17

1. plezier verschaffen
2. uitbeelding van het algemene
3. katharsis
   katharsis: voorbeeld van een breuk met dat wat als vanzelfsprekend wordt ervaren
   - >effect: directe emotionele respons in de toeschouwer

Question 18

wat is het effect van katharsis op karaktervorming?

Answer 18

ervaring van vrees en medeleven -> intelectuele en ethische zuivering van emoties

-> vormend effect

Question 19

Conclusie deugdethiek aristoteles

Answer 19

Karaktervorming in meer dan 2 stappen

1. vermijden van extremen
2. imitatie van voorbeelden van gepast handelen
3. katharsis

Question 20

Aristoteles: Retorica

Functie?

wat had je nodig?

Answer 20

functie: hoe overtuig je anderen van een bepaald opvatting?

nodig:

(1) kennis van de psychologie van de mens (van je publiek)
(2) vertrouwdheid met verschillende karakters en gevoelens
(3) verschillen in (2) kennen tussen ouderen/jongeren etc

psychologisch onderzoek is begonnen met de retorica!

Question 21

Aristoteles - Retorica

wat moet elke redenaar doen?

5 elementen

Answer 21

1. Inventio - materiaal verzamelen
2. Dispositio - ordenen van het materiaal
3. elocutio - formulering van het betoog
4. actie - feitelijke voordracht
5. memoria - uit het hoofd leren

Question 22

Aristoteles - Retorica

3 doelstellingen van het betoog

Answer 22

1. Docere - informeren
2. Movere - bewegen/tot iets aanzetten
3. Placere - behagen of genoegen verschaffen