HC.3 - Supportive care bij hematologische maligniteiten

Question 1

Wat bedoelen we met supportive care?

Answer 1

Bijwerkingen van behandelen dragelijk maken en voorkomen dat patienten hier aan kunnen overlijden

Question 2

Noem veel voorkomende bijwerkingen van chemo

Answer 2

1. Misselijkheid en braken
2. Vermoeidheid (hersenen)
3. alopecia = haarverlies (niet alle chemo)
4. Huidafwijkingen
5. lever en/of nierfunctiestoornissen
6. Beenmergdepressie
7. Mucositis, ulcera (maag darm systeem)
8. bloedingen
9. psychologisch
   Komen door werking op snel delende weefsels

Question 3

Wat kunnen we doen aan misselijkheid en braken?

Answer 3

Anti-emetica geven
Let op verminderde eetlust waardoor gewichtsverlies en verminderde conditie –> diëtist, sondevoeding, TPV

Question 4

Wat gebeurt er bij beenmerg depressie?

Answer 4

Pancytopenie
1. anemie: dyspnoe, vermoeidheid, bleek, POB, hartkloppingen, hartfalen klachten, duizeligheid
2. trombopenie: verhoogde bloedingsneiging met spontane hematomen, epistaxis (neusbloeding), tandvleesbloedingen, hevige menstruatie, petechien (meer in benen door hogere druk)
3. leucopenie: infecties door verlaagde weerstand
- infectiegevoeligheid bij katheters
- micro organismen die normaal niet ziek maken nu wel

Question 5

Wat kunnen we doen aan supportive care in het kader van beenmerg depressie na chemo tegen de anemie?

Answer 5

1. bloedtransfusie
   NIET: als andere aanwijsbare en oplosbare oorzaak
   WEL: jonge ery’s herstellen niet snel
2. EPO (weinig gedaan)
   NIET: bij zware chemo
   WEL: mildere kuren
   Nadeel: erg duur
   Werkzaamheid: 40% patienten
3. Fe en vitamines toedienen

Question 6

Wat kunnen we doen aan supportive care in het kader van beenmerg depressie na chemo tegen de leukcopenie?

Answer 6

NIET: granulocytentransfusie
1. G-CSF toedienen voor verkorten leucopenie
NIET: zware chemo kuren doordat dan hele beenmerg wordt weggevaagd
2. SDD-profylaxe

Question 7

Waarom kunnen we geen granulocyten transfusie gebruiken bij patienten?

Answer 7

• hebben korte levensduur van enkele uren waardoor niet zinvol in bestrijden van infecties
• HLA moleculen geven afweer reacties wat tot meer problemen lijdt

Question 8

Wat is SDD-profylaxe?

Answer 8

SDD = selectieve darm decontaminatie
In darmen gram negatieve bacteriën –> als bijwerking chemo mucosa niet intact (barrière weg) –> bacteriën kunnen in bloedbaan komen (houden van water) –> gram negatieve sepsis

Profylaxe door middel van antibiotica
En isolatie maatregelen
Kweken inventariseren

Question 9

Bij welke patienten geven we SDD-profylaxe?

Answer 9

Patienten waarbij de neutropenie duur naar verwachting langer (10 dagen) duurt
Alleen klinisch geven
Poliklininisch worden vaak minder intensieve chemo’s gegeven waardoor de neutropenie korter is en dit niet nodig

Question 10

Wat kunnen we doen aan supportive care in het kader van beenmerg depressie na chemo tegen de leukcopenie bij trombopenie?

Answer 10

1. transfusie
2. TPO –> werkt op stamcellen en megakaryocyten –> hierdoor kunnen leukemiecellen toenemen
   In praktijk weinig

Question 11

Kunnen we anemie, trombopenie en leukopenie goed behandelen?

Answer 11

Anemie: redelijk
leukopenie: niet
Trombopenie: niet goed

Question 12

Waarom kan een SCT niet gebruikt worden als korte termijn behandeling bij beenmergdepressie?

Answer 12

10-14 dagen groeien –> daarna uitrijden
Duurt lang en is meer lange termijn

Question 13

Waarvan is de indicatie voor een bloedtransfusie afhankelijk?

Answer 13

1. tijd van ontstaan (acuut vs chronisch)
2. Leeftijd en comorbiditeit
3. klachten!!!

Question 14

Wat zijn de indicaties qua Hb met leeftijd voor een bloedtransfusie?

Answer 14

Chronisch
< 25 jaar: 4 mmol/L
25-50 jaar: 4,5 mmol/L
50-70 jaar: 5 mmol/L
> 70 jaar: 5,5 mmol/L

Question 15

Wat is de stijging van het Hb bij het geven van 1 eenheid (= 1 zak)?

Answer 15

0,5 - 0,7 mmol/L
Dit werkt bij bloedende patienten anders!!

Question 16

Tot hoever wordt de Hb waarde gecorrigeerd bij een transfusie?

Answer 16

Tot uit de gevarenzone
NIET naar normale waarde

Question 17

Wat bepaalt mee voor de indicatie voor een trombotransfusie?

Answer 17

• Aantal trombo’s
• evt ingreep
  a) profylaxe (niet bloedend) < 10
  b) ingreep > 50
  c) zeer groot risico ingrepen (hersenen bvb) > 100
• klachten!!

Question 18

Wat is de stijging in trombo’s bij een trombotransfusie?

Answer 18

Stijging is variabel
1 eenheid (= 1 zak) oha 30-50 x 10^9 /L

Question 19

Welke trombo waarde moet aangehouden worden bij spontane bloedingsneiging?

Answer 19

> 30

Question 20

Wat is belangrijk om te onderzoeken voordat een transfusie gegeven wordt?

Answer 20

1. bloedgroep
2. bloedtroep rhesus factor
3. Bloedgroep andere systemen (kan hemolyse geven)
   Rekening mee houden als er antistoffen bij komen kijken
   screening irregulaire antistoffen
4. zwangerschap (hogere kans op antistof vorming) of ex-zwangerschap vanwege foetale antistoffen
5. eerdere transfusies
6. bekendheid met antistoffen

Question 21

Wat kan een bijwerking zijn van een ABO-incompatibele transfusie?

Answer 21

Acute hemolytische transfusiereactie –> kan letaal zijn
Ook eigen bloed wordt aangevallen
Kan al heftig zijn bij kleine hoeveelheid verkeerd bloed

Question 22

Wat zijn regulaire antistoffen?

Answer 22

Er worden van nature antistoffen gemaakt tegen het ontbrekende AB-antigeen

Question 23

Welke antistoffen hebben de bloedgroepen?

Answer 23

A heeft anti-B
B heeft anti-A
AB heeft geen antistoffen
O heeft anti-A en anti-B
Acceptor: AB-positief
Donor: O-negatief
Rheus is positief dominant
Dus positief kan wel negatief bloedontvanger maar negatief niet positief bloed

Question 24

Bij welke patienten kunnen we geen bloedtransfusie doen?

Answer 24

1. neonaten
2. (allo) SCT patient
   Bij orgaanTx tot 3 mnd na Tx

Question 25

Wat doen we bij een kruisproef?

Answer 25

Bloed van de patient wordt in aanraking gebracht met het donorbloed om te kijken of er een reactie ontstaat

Question 26

Wat zijn de voorwaarden om geen kruisproef te hoeven doen?

Answer 26

1. Bekende ABO-Rh(D) bloedgroep
2. negatieve screening
3. niet bekend met antistoffen
4. geen (allo)SCT patient
5. geen neonaat

Question 27

Vanaf welke Leuko waarde is ere een verhoogde gevoeligheid voor bacteriële infecties?

Answer 27

< 0,5

Question 28

Noem de 6 risico’s van bloedtransfusie

Answer 28

1. hemolytische transfusie reactie
2. Koorts door reactie witte bloedcellen
3. allergische reactie (galbulten)
4. overdracht ziekteverwekkers
5. TRALI = transfusion related acute lung injury
6. ijzerstapeling: schade aan lever of pancreas

Question 29

Welke zieteverwekkers vormen een risico bij een bloedtransfusie?

Answer 29

Bacteriën
Virus (HIV)
Prion: lichaamseigen afwijkende eiwitten die infecties kunnen veroorzaken zoals Creutzfeldt-Jakob

Question 30

Wat is TRALI?

Answer 30

Ontstaat binnen 6 uur na transfusie
Geeft respiratory distress symptomen

Question 31

Wat is prion?

Answer 31

Een prion is een verkeerd gevouwen eiwit dat bij mens en dier ernstige neurodegeneratieve ziekten kan veroorzaken. Prionen kunnen hun verkeerde ruimtelijke structuur doorgeven aan andere, goed gevouwen eiwitten. Hierdoor kunnen eiwitklonteringen ontstaan die schadelijk zijn voor de functie van cellen en van het organisme

Question 32

Wat is een window donatie?

Answer 32

WIndow periode bis de periode waarbij de agens nog niet kan worden aangetoond met tests, maar het bloed wel al infectieus is
Zo kan een donor een ontvanger besmetten
Kans hierop is klein

Question 33

Wanneer geven we een plasmatransfusie?

Answer 33

Bij een tekort aan stollingsfactoren
bvb door masaalbloedverlies, diffuus intravasale stolling, aangeboren tekorten

Question 34

Wat is GEEN indicatie voor een plasma transfusie?

Answer 34

Hypotensie

Question 35

Wat zijn irregulatoire antistoffen?

Answer 35

Antistoffen die in het bloed aanwezig zijn die normaal niet in het bloed horen
Komen bvb door zwangerschap of na een bloedtransfusie