HC05 - Vroegembryonale Ontwikkeling Flashcards
Welke periode is de prenatale periode?
De periode voor de geboorte
Welke periode is de perinatale periode?
De periode tijdens de geboorte
Welke periode is de postnatale periode?
De periode na de geboorte
Wat is de embryonale periode?
De periode tussen de bevruchting en de overgang van een embryo naar foetus. In deze periode worden alle orgaansystemen ontwikkeld.
Wat is de foetale periode?
De periode nadat een embryo een foetus is geworden tot aan de geboorte. In deze periode groeit alles wat in de embryonale periode is gevormd
Wat is de neonatale periode?
De eerste paar weken na de geboorte
Wat gebeurt er in het eerste gedeelte van de embryonale periode?
Dan vinden er klievingsdelingen plaats en vindt gastrulatie plaats
Wat gebeurt er in het tweede gedeelte van de embryonale periode?
Dan vindt organogenese plaats, en worden de organen gevormd
Is bij een amfibie de bevruchting inwendig of uitwendig? En bij een vogel? En bij een zoogdier?
Bij amfibieën is de bevruchting uitwendig, bij vogels en zoogdieren inwendig
Wat is er zo speciaal aan de ontwikkeling van (de meeste) amfibieën?
De meeste amfibieën ondergaan een metamorfose (bijv. van kikkervisje naar kikker). De ademhaling gaat dan van kieuwen naar longen.
Hoe lang duurt de bevruchting bij een amfibie?
1 dag
Na hoeveel dagen ontstaat er al een kikkervisje?
4 dagen
Na hoeveel tijd legt een vogel een bevrucht ei en wat is er tot nu toe dan gebeurt met dat ei?
Het ei is inwendig bevrucht en heeft al klievingsdelingen gehad. Na iets minder dan een dag wordt het ei gelegd en groeit de rest van de vogel in het ei maar buiten de vogel.
Hoe krijgt een embryo van een vogel zuurstof als het zich ontwikkelt in het ei?
Het ei laat zuurstof en koolzuur door, en houdt water vast. Pas vlak voor het uitkomen van het ei gaat de vogel zijn longen gebruiken.
Waar vindt de ontwikkeling van een foetus van een zoogdier plaats?
De gehele ontwikkeling van een foetus vindt inwendig plaats in de baarmoeder.
Wat betekent totipotent?
Totipotent wil zeggen dat vanuit een totipotente cel elke soort cel gevormd kan worden.
Ontwikkeling van een amfibie
Ontwikkeling van een vogel
Ontwikkeling van een zoogdier
Wat is een zygote?
Het eerste diploïde eencellige stadium na het versmelten van de haploïde zaadcel met de haploïde eicel.
Wat zijn blastomeren?
De 2 cellen die uit de zygote gevormd zijn d.m.v. mitose. De blastomeren ondergaan vervolgens zelf nog meer klievingsdelingen.
Wat is het unieke aan klievingsdelingen?
Cellen zullen zich gaan delen zonder in totaal in grootte toe te nemen.
Wat is een morula?
2/4 dagen na bevruchting, wanneer je het verschil tussen de buitenste en binnenste cellen ziet.
Een embryo in de vroegste embryonale ontwikkeling, bestaande uit 16 tot 32 kleine diploïde cellen, omgeven door de zona pelucida. Aanvankelijk wordt de morula gekenmerkt door uitpuilende afzonderlijke blastomeren. later hechten de buitenste cellen zich stevig aan elkaar en vormen zij een meer uniform oppervlak van de morula.
Van welke diersoort is deze klievingsdeling? Beschrijf het in 3 woorden
Van een amfibie
Mesolecithaal, holoblastisch en inequaal
Van welke diersoort is deze klievingsdeling? Beschrijf het in 3 woorden
Van een vogel
Polylecithaal, meroblastisch en discoïdaal
Van welke diersoort is deze klievingsdeling? Beschrijf het in 3 woorden
Van een zoogdier
Oligolecitaal, holoblastisch en equaal
Wat betekent mesolecithaal?
Dat er een beetje dooier aanwezig is
Wat betekent polylecithaal?
Dat er veel dooier aanwezig is
Wat betekent oligolecithaal?
Dat er bijna geen dooier aanwezig is
Waarom hebben amfibieën, vogels en zoogdieren verschillende hoeveelheden dooiers tijdens de ontwikkeling?
Zoogdieren hebben geen dooier nodig omdat zij de voeding via de baarmoeder krijgen; amfibieën hebben een beetje dooier omdat ze niet al te lang in een ei hoeven overleven; vogels hebben veel dooier omdat de hele ontwikkeling in het ei plaatsvindt en ze dus daar veel voedsel nodig hebben
Wat is holoblastische klieving?
Klieving waarbij de gehele cel klieft
Wat is meroblastische klieving?
Klieving waarbij niet de hele cel klieft. Dit komt voor bij eieren met veel dooier, omdat de dooier het klieven bemoeilijkt. De klievingen blijven dan beperkt tot het gedeelte met weinig dooier, wat leidt tot een klontje cellen dat ligt op een grote ongedeelde cel die de dooier bevat.
Wat betekent thelolecithaal?
Dat de dooier aan 1 zijde van het ei zit
Wat is het verschil tussen equale, inequale en discoïdiale klievingsdelingen?
Bij equale klievingsdelingen zijn alle cellen even groot, bij inquale zijn ze niet allemaal dezelfde grootte, en bij discoïdiale liggen de cellen allemaal bovenop de dooier.
Wat zie je hier en wat zijn groen en oranje?
Je ziet hier de formatie van de blastocyste. Groen is het trophectoderm en oranje is de inner cell mass.
Wat gebeurt er tijdens de blastulatie?
De buitenste cellen differentiëren tot het trophectoderm. Vocht dringt vervolgens door de zona pellucida en het trophectoderm, en er ontstaat een holte genaamd de blastocoel. Alle cellen binnen in het trophectoderm komen samen tot de Inner cell mass (ICM) en verzamelen aan een kant van het embryo. Het wordt nu een blastocyst of blastula genoemd.
Wat doet het trophectoderm?
Het trophectoderm zal binden met het endometrium in de baarmoeder en zal zo zorgen voor de innesteling
Leg de begrippen embryoblast en trofoblast uit
In de blastocyste bevindt zich de inner cell mass (ICM) waaruit het embryo zich zal gaan vormen, en dat wordt vanaf dat punt het embryoblast genoemd. De rest van de blastocyste vormt later de placenta en het amnion dat nodig is voor de implantatie, en wordt trofoblast genoemd.
Wat zie je hier?
Een blastocyste/blastula
Benoem de nummers 1, 2 en 3 in dit ei
1 - area pellucida
2 - area opaca
3 - blastoderm (embryo)
Wat is de celbestemming van de area pellucida in vogels?
Dat wordt het embryo
Wat is de celbestemming van de area opaca in vogels?
Dat worden de vruchtvliezen
Hoe zou je de cellen in het inner cell mass kunnen omschrijven?
Het zijn pluripotente cellen
Wat zal er uiteindelijk uit het ectoderm gevormd worden?
Nagels, huid, zenuwcellen
Wat zal er uiteindelijk uit het mesoderm gevormd worden?
Het mesoderm vormt blokken genaamd somieten, waaruit de botten en spieren gevormd zullen worden. Verder vormt het mesoderm demomyotome, wat dermatoom en myotoom wordt.
Dermatoom wordt de huid
Myotoom worden spieren
Sklerotoom wordt bot
Wat zal er uiteindelijk uit het endoderm gevormd worden?
Panreascellen en longcellen
Als de inner cell mass groeit ontstaat er in interne en een externe cellaag. Hoe heten die lagen? En hoe heten die lagen samen?
De interne cellaag wordt de hypoblast genoemd en de externe cellaag wordt de epiblast genoemd.
Samen vormen zij de bilaminaire embryonische schijf.
Wat gebeurt er tijdens de gastrulatie?
Tijdens gastrulatie transformeert de bilaminaire embryonische schijf in een trilaminaire embryonische schijf. De blastula heet vanaf nu de gastrula. Dit gebeurt doordat cellen via de primitieve streek naar beneden vouwen.
Welke drie lagen cellen worden er gevormd tijdens de gastrulatie?
het ectoderm, mesoderm en endoderm
Wat zie je bij A?
een zygote
Wat zie je bij B en C?
B: 2-cell embryo
C: 4-cell embryo
Wat zie je bij D en E?
D: bijna morula
E: morula
Wat zie je bij F, G en H?
F: Blastocyste
G: uitgezette blastocyste
H: Blastocyste in het process van uit de de zona pellucida komen
Wat zie je bij I, J en K?
I: ovoide blastocyst met een embryonische schijf
J: langwerpige blastocyst
K: Embryonische schijf in het proces van gastrulatie
Wat zijn de nummers 1, 2, 3, en 4?
1: inner cell mass
2: trophectoderm
3: epiblast
4: hypoblast
Wat zijn de nummers 5 en 6?
5: embryonische schijf
6: amniotische vouwen
Wat zijn de nummers 7, 8 en 9
7: ectoderm
8: mesoderm
9: endoderm
Waar of niet waar:
Zodra gastrulatie plaatsvindt kun je de kop en staart kant onderscheiden
Waar
Zit de primitiefknop aan de craniale of de caudale kant van de primitief streek?
Aan de craniale kant
Van welke dieren zijn de onderste drie plaatjes?
Reptielen, muizen, mensen
Waaruit wordt de dooierzak ontwikkeld?
Vanuit de hypoblast/primitief endoderm
Wat gebeurt er hier?
Door een ophoping van epiblast cellen in de posterior kant van de embryonische schijf onstaat de primitieve streep. Langs deze primitiefstreep vloeien cellen van de epiblast naar binnen waardoor deze differentiëren in het ectoderm en endoderm.
Wat doet de primitiefknop?
Die geeft het startsignaal voor het inrollen van de epiblast cellen, en de cellen die op de primitiefknop naar binnen rollen vormen de notochord
Leg de specificaties van de mesoderm uit
Axiaal - notochord
Paraxiaal - somieten
Intermediair - urogenitaal
Lateraal - orgaanvliezen en bloedvaten
Wat zie je hier?
De vorming van somieten
Uitleg somiet
Wat is mesenchym?
Ontstaat uit de mesoderme kiemlaag, het bestaat uit een grondsubstantie met weinig cellen en vezels en iseen soort bindweefsel. Mesenchym is een onderdeel van het mesoderm dat zich verder uitbreidt totbindweefsel etc. Mesoderm is dus een kiemlaag die de inwendige organen van het embryo ontwikkelt.
Wat is de coeloom?
De lichaamsholte; hiermee wordt aangeduid dat er sprake is van een lichaamsholte binnen het embryo (de uiteindelijke borst- en buikholte) en buiten het embryo. Dit laatste vormt uiteindeijk de ruimte binnen de vruchtvliezen.
Welke as is er ontstaan na het vormen van de hypoblast en de epiblast?
De ventrale/dorsale as
Welke as is er gevormd na het ontstaan van de primitiefstreep?
De caudale/craniale as
Waaruit worden somieten gevormd?
Somitemeren
In welke richting ontwikkelen de somieten zich?
Caudaal - craniaal
In welke drie delen splitst een somiet zich op?
- Ventro-mediaal
- Dorso-lateraal
- Caudaal-craniaal
Wat onstaat er uit de 3 delen van de mesoderm in een somiet?
Dermatoom, myotoom en sklerotoom
