hc 3 Flashcards
wat onderscheid een mensen brein van dat van dieren
wij hebben de meeste neuronen in de cerebrale cortex ~ 16 miljard. (niet meer dan bv het cerebellum, maar meer dan bv een kip). hierdoor kunnen wij ons intelligent gedragen
verhoudingen cerebrale cortex
16 miljard neuronen
61 miljard gliacellen
verhoudingen cerebellum
69 miljard neuronen
16 miljard gliacellen
verhoudingen overige hersenstructuren
1 miljard neuronen
8 miljard gliacellen
opbouw neuronen
dendrieten
cellichaam
axon
dendrieten
elk neuron heeft deze heel veel, verzamelt info van andere neuronen (input)
cellichaam
elke neuron heeft deze 1, integreert info.
Bevat ook celkern, deze bevat DNA. In de celkern zit de celkernkern (nucleolus)
axon
elke neuron heeft deze 1, info versturen (output). Vertakkingen heten axon collaterals, deze kunnen nog vertakken in telondendria
3 soorten neuronen
sensorische neuronen
inter neuronen
motor neuronen
sensorische neuronen
oppakken van info uit perifere zenuwstelsel. lange dendrieten, axon is kort, omdat de afstand van het cellichaam naar czs ook kort is. de cellichamen liggen namelijk dichtbij het czs dus een hele lange axon zou onnodig zijn.
dendrieten en cellichaam liggen buiten het czs. grensstrengen (minibrains) bestaan uit cellichamen van sensorische neuronen.
inter neuronen
zorgt voor communicatie tussen sensorische neuronen en motorneuronen. integreert informatie. bevinden zich in het czs en hebben korte dendrieten en korte axonen omdat de afstanden daar vrij kort zijn.
motor neuronen
zenden info van het czs naar de spieren. korte dendrieten en lange axons (want lange afstanden naar de doelorganen of spieren). dendrieten en cellichaam binnen czs, axon erbuiten.
gliacellen
letterlijk lijmcellen, plakken neuronen bij elkaar en ondersteunen deze bij hun functies.
- fysieke steun, bescherming
- zorgen voor toevoer van voedingsstoffen. anders sterven neuronen af.
- zorgen voor betere geleiding
- neuronen lijmen
gliacellen zijn zelf niet direct betrokken bij infoverwerking.
5 typen gliacellen
ependymcellen
astrocyten
microgliacellen
oligodendrogliacellen
schwann cellen
ependymcellen
zorgen voor aanmaak van de vloeistof tussen de subarachnoidale ruimte en in de ventrikels. bevinden zich vooral in de binnenwand van de ventrikels en genereren die vloeistof. (cerebrospinale vloeistof)
dit hoort vanzelf in de bloedbaan terecht te komen, maar bij jonge kinderen is soms het ventrikel systeem verstopt. dan ontstaat een waterhoofd–> opbouw van vloeistof waardoor bij baby’s de schedel uitzet. bij oudere mensen worden dan de hersenen verdrukt.
astrocyten
betrokken bij bloed hersenbarrière.
- structurele ondersteuning van csz (steigercellen).
- transporteren voedingsstoffen en andere chemische stoffen tussen bloedvaten en neuronen.
- ondersteunen hersenactiviteit door de bloedtoevoer naar het brein te verhogen (bloedvaten verwijden)
- stimuleren herstel van beschadigd hersenweefsel door vorming van littekenweefsel.
ze kunnen dit omdat ze zich zowel vastklampen aan neuronen als aan bloedvaten. astrocyten zorgen ervoor dat bij de haarvaten in de hersenen geen moleculen getransporteerd kunnen worden (alleen 02 en c02). voedingsstoffen zitten in het bloed, astrocyten kunnen selectief voedingsstoffen doorgeven aan neuronen.
nadeel bloed hersenbarrière
medicijnen kunnen dus ook niet altijd door de haarvaten in je hersenen. medicijnen moeten dus aangepast worden om je hersenen te bereiken. voordeel hiervan is dat ook niet elke druppel alcohol bij je hersenen terecht kan komen, hier is een bepaalde hoeveelheid voor nodig.
microgliacellen
zorgen ervoor dat aangetast hersenweefsel wordt opgeruimd als een soort pacman. dringen beschadigd hersenweefsel binnen en stimuleren groeifactoren om herstel te bevorderen. oorsprong niet in hersenen maar imuunsysteem. in het beenmerg/bloedbaan.
spelen een rol bij ontstaan van alzheimer. er gaat daar iets mis met opruimen van aangedaan weefsel. hierdoor ontstaat op een opbouw van eiwitweefsel (plaques)
oligodendrogliacellen en schwann cellen
zorgen voor isolerend laagje om de axonen, het vettige witte laagje. myeliniserende axonen. axonen geleiden hierdoor beter. Verhogen de snelheid en efficiëntie van neurale transmissie
Oligodendrogliacellen
In centrale zenuwstelsel. Meerdere axonen tegelijk myeliniseren. Schade in czs is nog niet zo op te lossen als dat schwann cellen doen in het perifere zenuwstelsel.
Schwann cellen
In perifere zenuwstelsel. In het perifere zenuwstelsel in het belangrijk dat als er schade is, dit gerepareerd kan worden. Dit doen de schwann cellen.
Herstel na beschadigen
Je snijd in je vinger, soms snij je perongeluk een zenuw vezel door. De schwann cellen die er normaal omheen zitten laten dan los en zweven rond de plek waar de doorgesneden axon lag. Omdat ze op dezelfde positie blijven heeft de axon die opnieuw gaat groeien een soort pad waar die langs kan groeien. De schwann cellen gaan er dan weer omheen en de axon is weer beschermd. Zo herstelt schade aan het perifere zenuwstelsel.
Hoe weten we dit allemaal
Via histologie, studies naar hersenplakjes onder de microscoop.
Nadeel aan deze methodiek is dat het alleen buiten het lichaam gedaan kan worden (post-mortem, ex vivo of in vitro). Meer recente technieken werken ook in levend weefsel (in vivo) zoals bv DTI: Diffusion Tensor Imaging.
